کودکان اغلب کارهایی انجام می‌دهند که باعث دلگرمی ما می‌شوند؛ اما گاهی اوقات نیز ناله‌ها و عصبانیت‌های آنان ما را کلافه و سردرگم می‌کند. به دلیل اینکه کودکان فاقد مهارت‌های خودکنترلی هستند، توانایی بیان ناراحتی‌ها و احساساتشان به‌صورت مسالمت‌آمیز را ندارند. در مجموع این رفتارها به‌عنوان پرخاشگری کودکان شناخته می‌شود.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
- روان‌شناسی پرخاشگری کودکان
- ۵ راهکار مؤثر برای مهار پرخاشگری کودکان
- یادداشت پایانی
روان‌شناسی پرخاشگری کودکان
اعمال پرخاشگرانه به اقداماتی گفته می‌شود که با قصد صدمه زدن به افراد دیگر شکل می‌گیرد. بااین‌حال در مورد کودکان هدف از این کار باید معلوم شود، چرا که یک کودک هم‌بازی خود را با هدف آزار رساندن به او هل نمی‌دهد. از این رو پرخاشگری کودکان از دو جهت بررسی می‌شود: پرخاشگری ابزاری و تهاجم خصمانه.
پرخاشگری ابزاری هدفمند انجام می‌شود و بیشتر در بین کودکان خردسال رخ می‌دهد. به دلیل اینکه کودکان خردسال توانایی برقراری ارتباط از طریق گفت‌وگو را ندارند از پرخاشگری به‌عنوان ابزاری برای مطرح‌کردن ادعایشان و گرفتن حق‌وحقوق خود استفاده می‌کنند
از طرف دیگر پرخاشگری خصمانه با هدف لذت بردن از آزار فرد دیگر انجام می‌شود برای مثال خطاب قراردادن کودکان دیگر با الفاظ بی‌ادبانه از این نوع پرخاشگری محسوب می‌شود.
۵ راهکار مؤثر برای مهار پرخاشگری کودکان
پرخاشگری کودکان اشکال مختلفی دارد از قبیل عصبانیت، ضربه‌زدن، لگدزدن، گازگرفتن، ازبین‌بردن اموال، حرف‌زدن با قلدری، حملات کلامی و سعی بر کنترل دیگران به‌وسیله تهدید یا خشونت. در ادامه مطلب نکاتی برای حفظ خونسردی و نگهداری از کودکان و کنترل پرخاشگری کودکان به شما ارائه می‌دهیم.
1. از رفتار کودک برداشت منفی نکنید
کودکان قادر به درک درست احساسات و اطلاعات مانند بزرگ‌ترها نیستند. در واقع آنها چیز زیادی درباره احساسات خود نمی‌دانند چه برسد به احساسات شما. تحقیقات نشان می‌دهد باورهای بدبینانه ما می‌تواند باعث بدتر شدن اوضاع شود و بروز رفتارهای خصمانه در کودکان را تحریک کند.
در یک مطالعه باورهای خصمانه مادران نسبت به کودکان نوپای خود مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیقات رابطه مستقیم بین باورهای مادرانه و پرخاشگری در کودکان حتی تا سه سال و نیم بعد از آن به اثبات رسید.
به خودتان یادآوری کنید که رفتارهای کودک را شخصی‌سازی نکنید. این کار نه‌تنها برای خودتان خوب نیست؛ بلکه برای رابطه بلندمدت شما و فرزندانتان نیز مخرب است.
2. انتظارات واقع‌بینانه‌ای از فرزندتان داشته باشید
کودکان خردسال دامنه تمرکز کمی دارند، به‌سادگی حواسشان پرت می‌شود و ظرفیت حافظه آنها محدود است. به همین دلیل برای یادگیری قوانین و اطلاعات جدید نیاز به زمان بیشتری دارند؛ بنابراین انتظار نداشته باشید که کودک خردسال شما به‌سرعت به انتظارت شما پاسخ دهد.
انتقال از یک فعالیت به فعالیت دیگر برای آنها سخت است، پس زمان اضافی به آنها بدهید تا دنده را عوض کنند!
3. انتظارات واقع‌بینانه درباره رشد همدلی و مهربانی در آنان داشته باشید
در طول دوران کودکی، بچه‌ها هنوز در حال یادگیری درباره احساسات هستند. این که چگونه آنها را تنظیم کنند و ذهن دیگران را بخوانند. کودکان خردسال آسیب‌پذیرتر هستند و به‌راحتی مورد تهدید بچه‌های بزرگ‌تر از خودشان قرار می‌گیرند. به همین دلیل طبیعی است که برای حفاظت از منافع خودشان پافشاری کنند.
همچنین بچه‌های بزرگ‌تر که دنیا را ناعادلانه یا خصمانه دیده‌اند، این‌گونه رفتارها را از خود بروز می‌دهند یا کودکانی که در وضعیت‌های نامناسب فیزیولوژیکی قرار دارند بیشتر به کمک ما نیازمند هستند.
4. بر حفظ یک رابطه مثبت تمرکز کنید
اگر کودک همچنان به بدرفتاری‌اش ادامه می‌دهد شاید احساس کنید لازم است او را تهدید یا تنبیه کنید؛ اما آیا این کار واقعاً ایده خوبی است؟ چیزی که در نهایت با آن مواجه می‌شوید یک رابطه والد فرزندی نامناسب خواهد بود.
تحقیقات نشان می‌دهد زمانی که کودکان برای انجام کارهای درست بازخوردهای مثبت دریافت می‌کنند تمایل بیشتری برای یادگیری و افزایش مهارت‌های اجتماعی پیدا می‌کنند.
5. آسایش روانی خود را قربانی نکنید
مقابله با پرخاشگری کاری استرس‌زا است که می‌تواند ما را بیمار کند و به روابط آسیب برساند. استرس مسری است و حتی می‌تواند از والدین به نوزاد منتقل شود. استرس والدین به مشکلات بدرفتاری کودکان دامن می‌زند، به همین دلیل آرامش والدین بسیار اهمیت دارد.
بنابراین، لازم نیست پرداختن به آسایش روانی خود را تا زمانی که مشکلات رفتاری فرزندتان بهبود یابد به تعویق بیندازید. پس همین‌الان با یک جستجوی ساده در اینترنت روش‌های ازبین‌بردن استرس را پیدا کرده و در زندگی خود به کار ببندید.
اگر زمان کافی برای انجام تمرینات ریلکسیشن ندارید، استخدام یک پرستار در منزل برای مراقبت از کودکتان می‌تواند فرصت کافی برای شما ایجاد کند تا به کارهای شخصی‌تان برسید.
یادداشت پایانی
بهترین استراتژی برای مقابله با پرخاشگری کودکان فراهم‌کردن یک محیط آرام و باثبات برای آنان است. هر کودکی به یک خانواده امن و منظم نیازمند است. همچنین کودکان نیاز به نظارت تمام‌وقت دارند، پس اگر شاغل هستید یا به هر دلیلی توانایی انجام این کار را ندارید، استخدام یک پرستار کودک از مؤسسه معتبر سلامت اول می‌تواند ایده خوبی باشد.
