تأخیر رشد در کودکان یکی از نگرانی هایی است که گاهی والدین با آن روبرو می شوند و ممکن است نشان دهنده مشکلات زمینه ای در کودک باشد. کودکان با سرعت خاص خود به نقاط اوج رشد می رسند و برخی سریعتر از دیگران دراین مسیر حرکت می کنند. دو خواهر و برادر در یک خانواده ممکن است با مقیاس های مختلف به نقاط اوج رشد خود برسند.
تأخیرهای جزئی و موقتی معمولاً دلیلی برای نگرانی والدین نیستند، اما تأخیر مداوم یا تاخیرهای متعدد در رسیدن به نقاط مطلوب رشد می تواند نشانه وجود چالش هایی در سلامتی کودک باشد.
تاخیر رشد در کودکان به چه معناست؟
تأخیر در دستیابی به نقاط مطلوب تکلم ، قدرت تفکر ، رشد اجتماعی یا مهارت های حرکتی را تأخیر در رشد یا Developmental Delay می‌نامند. علت تاخیر رشد همیشه مشخص نیست اما ممکن است توسط عوامل مختلفی از جمله وراثت ، عوارض دوران بارداری و زایمان زودرس ایجاد شود.
اگر مشکوک به تاخیر رشد کودک خود هستید، با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید. تاخیر رشد گاهی اوقات نشان دهنده یک بیماری زمینه ای است که فقط پزشکان می توانند تشخیص دهند. پس از تشخیص ، می توانید برای درمان برنامه ریزی کنید تا به پیشرفت و رشد کودک خود در بزرگسالی کمک کنید.
تاخیر مهارت حرکتی
مهارت های حرکتی ظریف شامل حرکات کوچک، مانند نگه داشتن اسباب بازی یا استفاده از مداد رنگی است. مهارت حرکتی بزرگ به حرکات گسترده تری مانند پریدن ، بالا رفتن از پله ها یا پرتاب توپ احتیاج دارد.
کودکان با سرعت های مختلف پیشرفت می کنند ، اما اکثر کودکان می توانند 3 ماهگی سر خود را بلند کنند ، تا 6 ماهگی با داشتن کمک بنشینند و قبل از سالگرد تولد دوم خود به خوبی راه بروند. در 5 سالگی ، اکثر کودکان می توانند 10 ثانیه یا بیشتر روی یک پا بایستند و می توانند از چنگال و قاشق استفاده کنند.
نشان دادن برخی از علائم زیر می تواند به این معنی باشد که کودک شما در ایجاد برخی از عملکردهای کوچک یا بزرگ حرکتی تأخیر دارد:
- بدن و اندام شل
- دست و پاهای سفت
- حرکت محدود در دستها و پاها
- ناتوانی در نشستن بدون حمایت تا 9 ماهگی
- عدم تسلط بر رفلکس های غیر ارادی
- عدم توانایی تحمل وزن روی پاها و ایستادن در حدود 1 سالگی
- زمین خوردن خارج از حد معمول
شل شدن اندام ها از علائم تاخیر در رشد حرکتی است.
تأخیر در گفتار و زبان
براساس گزارش موسسه ملی شنوایی و سایر اختلالات ارتباطی ، فعال ترین زمان برای یادگیری گفتار و زبان، 3 سال اول زندگی است، زیرا مغز رشد می کند و بالغ می شود.
روند یادگیری زبان از زمانی شروع می شود که نوزاد با گریه گرسنگی را برقرار می کند. در 6 ماهگی، بیشتر نوزادان می توانند صداهای زبان اصلی و مادری خود را تشخیص دهند.
در سن 12 تا 15 ماهگی، نوزادان باید بتوانند دو یا سه کلمه ساده بگویند، حتی اگر واضح نباشد. بیشتر کودکان نوپا تا 18 ماهگی می توانند چندین کلمه بگویند. وقتی این کودکان به 3 سالگی می رسند، می توانند با جملات مختصر صحبت کنند.
تأخیر گفتار و زبان یکسان نیستند. صحبت کردن برای ایجاد صدا نیاز به هماهنگی عضلانی دستگاه صوتی، زبان، لبها و فک دارد. تأخیر در گفتار زمانی اتفاق می افتد که کودکان کلماتی که برای سنشان انتظار می رود را به زبان نمی آورند . تأخیر زبان زمانی اتفاق می افتد که کودکان در درک سخنان دیگران مشکل دارند یا نمی تواند افکار خود را بیان کند. زبان شامل گفتن ، اشاره و نوشتن است.
تشخیص بین تأخیر گفتاری و زبانی در کودکان خردسال دشوار است. کودکی که چیزها را می فهمد و می تواند نیازهای خود را بیان کند (شاید با اشاره) اما آنقدر کلمات که صحبت نمی کند، ممکن است یک تاخیر گفتاری منزوی داشته باشد.
شنوایی ضعیف می تواند باعث تاخیر در گفتار و زبان شود؛ بنابراین پزشک معمولاً در هنگام تشخیص آزمایش شنوایی را انجام می دهد. کودکان با تأخیر گفتاری و زبانی اغلب به یک آسیب شناس گفتار درمانی ارجاع می شوند. مداخله زود هنگام می تواند کمک بزرگی برای درمان تاخیر رشد باشد.
بیشتر بخوانید: لکنت زبان کودک و روش های درمان آن
اختلال طیف اوتیسم
اختلال طیف اوتیسم ( ASD) اصطلاحی است که برای توصیف چندین مشکل در رشد اعصاب استفاده می شود. افراد اوتیستیک ممکن است متفاوت از افراد معمولی فکر کنند، حرکت کنند، ارتباط برقرار کرده و پردازش کنند.
اوتیسم معمولاً در اوایل کودکی تشخیص داده می شود و شامل تاخیر قابل توجهی در رشد زبان و اجتماعی است. آكادمی اطفال آمریكا توصیه می كند كه با استفاده از ابزار غربالگری استاندارد، همه كودكان از نظر علائم اوتیسم در 18 و 24 ماهگی غربالگری شوند.
علائم گاهی اوقات در اوایل آشکار است، اما تا رسیدن کودک به سن 2 یا 3 سالگی ممکن است مورد توجه قرار نگیرد. علائم و نشانه های ASD متفاوت است، اما معمولاً شامل تأخیر در گفتار و مهارت های زبانی و چالش های برقراری ارتباط و تعامل با دیگران است. هر فرد اوتیستیک منحصر به فرد است ، بنابراین علائم و نحوه تجربه افراد بسیار متفاوت است.
نشانه های زیر برخی از علائم اوتیسم است:
- با شنیدن نام خود پاسخگو نیستند
- از نوازش یا بازی با دیگران بدشان می آید
- عدم تنوع در حالت چهره
- ناتوانی یا مشکل در صحبت کردن
- دشواری در به خاطر سپردن کلمات و جملات
- حرکات تکراری
- رشد عادتهای خاص
- مشکلات هماهنگی اعضای بدن
هیچ درمانی برای کودکان مبتلا به اوتیسم وجود ندارد، اما روش های درمانی و روش های دیگر می توانند به شما ابزارهای کمکی برای برقراری ارتباط ، از بین بردن استرس و در بعضی موارد برای مدیریت کارهای روزمره به کودک ارائه دهند .
علل تاخیر رشد در کودکان
طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، حدود 17 درصد کودکان 3 تا 17 ساله، دارای یک یا چند ناتوانی در رشد هستند. بیشتر ناتوانی های رشدی قبل از تولد کودک اتفاق می افتد، اما برخی از آنها ممکن است پس از تولد به دلیل عفونت، آسیب دیدگی یا عوامل دیگر رخ دهد.
دلایل تأخیر در رشد ممکن است دشوار باشد، و موارد مختلفی می توانند در آن نقش داشته باشند. برخی از بیماری ها منشأ ژنتیکی دارند، مانند سندرم داون. برخی دیگر مانند عفونت یا سایر عوارض در دوران بارداری و زایمان و همچنین زایمان زودرس نیز می تواند باعث تاخیر در رشد شود.
بیشتر بخوانید: مراقبت کودکان مبتلا به سندرم داون
تاخیر رشد می تواند علامت سایر بیماری های زمینه ای پزشکی باشد، از جمله:
- اختلالات طیف اوتیسم (ASD)
- فلج مغزی
- سندرم لاندو کلفنر
- میوپاتی ، از جمله دیستروفی عضلانی
- اختلالات ژنتیکی ، مانند سندرم داون و سندرم X شکننده
به یاد داشته باشید که کودکان با سرعت های متفاوتی رشد می کنند، بنابراین ممکن است آنچه که شما به عنوان تاخیر رشد به آن فکر می کنید، برای فرزند شما طبیعی باشد. با این حال، اگر نگران هستید، مهم است که متخصص کودک شما را ارزیابی کنید.
کودکان در سن مدرسه که با تاخیر رشد تشخیص داده می شوند، ممکن است واجد شرایط خدمات ویژه باشند. این خدمات با توجه به نیاز و مکان متفاوت هستند.
راه های درمان تاخیر در رشد
برای اطلاع از خدمات موجود، با پزشک و منطقه مدرسه خود مشورت کنید. آموزش های تخصصی، به ویژه هنگامی که زود اقدام شود، می تواند به پیشرفت کودک شما در مدرسه کمک کند.
درمان مشکل تاخیر در رشد براساس نوع مشکل متفاوت است . برخی از درمان ها شامل فیزیوتراپی برای کمک به تاخیر در مهارت حرکتی و درمان رفتاری و آموزشی برای کمک به ASD و سایر تأخیرها مفید است.
در برخی موارد ، ممکن است داروهایی تجویز شود. ارزیابی و تشخیص توسط پزشک متخصص اطفال برای تهیه یک برنامه درمانی ویژه کودک شما بسیار مهم است. بنابراین بسیاری از عوامل ژنتیکی و محیطی در رشد کودک شکل می‌گیرند و می توانند باعث تاخیر رشد شوند. حتی زنانی که بارداری سالم و مراقبت های مناسب در حین و بعد از بارداری دارند، ممکن است بچه هایی با تأخیر در رشد داشته باشند.
درمان تاخیر در رشد با استخدام پرستار کودک
اگرچه به سختی می توان دلایل تاخیر را تشخیص داد، اما درمان ها و خدمات پشتیبانی بسیاری برای کمک به آنها وجود دارد. هرچه زودتر مشکل تاخیر در رشد را تشخیص دهید، برای رشد کودک شما در بزرگسالی بهتر است. مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال ها تجربه ارزشمند در ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد به صورت شبانه روزی به همشهریان گرامی ارائه خدمت نماید.
کادر متخصص و آموزش دیده این مرکز در قالب پرستار کودک ، پرستار سالمند و پرستار بیمار با اندوختن تجارب ارزشمند در طی سال ها خدمت رسانی همواره آماده حضور در کنار شما عزیزان می باشد.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.لطفا به این مقاله امتیار دهید.
