در اغلب موارد افسردگی و اختلالات روانی سالمندان با کاهش انگیزه همراه است .انرژی فرد کاهش یافته و فرد بدون انجام دادن کار همواره احساس خستگی و فرسودگی می کند. فرد افسرده احساس گناه دارد و فکر می کند موجود بی ارزشی است و نسبت به توانمندی و استعداد و قابلیت های خویش بی اعتنا است و آنها را دست کم می گیرد .روانپزشکان و روانشناسان افزون بر بیماری های ناشی از سالخوردگی اختلالات و عوارض روانی گوناگونی برای سالمندان برشمرده که مهمترین آنها افسردگی ، اضطراب ، احساس تنهایی و بیهودگی ، بد خلقی و…است برای سالمندی نمی توان بطور قطع مشخصه یا ویژگی هایی تعریف کرد و اگر تعریف از مشخصات دوران سالمندی بشود ، نمی توان آن را برای تمام افرادی که به سن شصت سالگی می رسند ، تعمیم داد.
سن آغاز پیری
تعیین سن آغاز پیری کار دشواری است. بعضی آن را از چهل سالگی می دانند و گروهی دیگر از هفتاد سالگی به بعد را سالمند می گویند .سازمان بهداشت جهانی مراحل سالمندی را این گونه دانسته و شروع دوران سالمندی را 60 سالگی دانسته اما از 60 سالگی تا 69 سالگی ، را سالمندی جوان و از 70 تا 79 سالگی را سالخورده و از 80 سال به بالا را سالمند(کهنسال)، دانسته است .
این مراحل ممکن است برای تعیین وضعیت فرد سالمند در ساختارهای گوناگون اجتماعی ، اقتصادی و یا سیاسی به کار آید و مزایا یا سلب برخی از مزایا را در پی داشته باشد.
عوارض شایع دوران سالمندی
اگر افسردگی، اضطراب ، احساس تنهایی و بیهوده‌گی، استرس و از این دست عوارض را شایع ترین اختلالات دوران سالمندی بدانیم ، این اختلالات معلول موقعیت سالمند و طرز رفتار اطرافیان سالمندان با آنان است .
انسان ها وقتی به دوران سالمندی می رسند، احساس تنهایی ، بیهودگی و سربار بودن می کنند و از سوی دیگر احساس به آخر خط رسیدن و ترس از مرگ آنان را دچار وحشت و اضطراب می کند و این اختلالات بطور قطع بر جسم آنان تاثیر منفی گذاشته و سامانه ایمنی آنان را ضعیف می کند. افزون بر اینها نداشتن وضعیت مالی مناسب به نوعی باعث غم و اندوه آنان می شود و احساس می کنند که استقلال خود را از دست داده و همه این مسائل به تغییر خلق و خوی سالمند منجر می شود و اغلب بد خلق و بی حوصله می شوند.
رفع این اختلالات با تقویت روحیه سالمندان میسر است و باید به آنها القاء شود که هنوز در قبال جامعه و خانواده مسوولیت دارند و به هر نحو ممکن سالمند را به سمت یک زندگی هدفمند سوق داد تا احساس مسوولیت کند و بر زندگی خود تسلط داشته و قدرت تصمیم گیری اش افزایش یابد چرا که روانشناسان پی برده هیچ عاملی به اندازه هدف داشتن و زندگی هدفمند ، بر روند پیری و کهولت تاثیر مثبت نمی گذارد
پیشنهاد مطالعه بیشتر: چالش های زندگی یک پرستار سالمند
سالمندان غنی از تجربه
سالمندان و بازنشستگان را نباید دست کم گرفت چراکه با تجارب و اندوخته هایی که در طول زندگی خود به دست آورده ، پشتوانه و منبعی مستحکم و قابل اعتماد برای همه به خصوص جوانان و رفع مشکلات آنان هستند.
افراد ممکن است در ظاهر پیر و ناتوان شده باشند اما باید به این نکته توجه داشت که سالمندان با تجربیات ارزنده و اندوخته های وسیع خود می توانند به حل مشکلات خانواده و جامعه کمک کنند و طراوت و شادابی برای خانواده ها و جامعه به ارمغان آورند .
یکی از بهترین روش های ممکن در پیشگیری و برطرف کردن اختلالات دوران سالمندی ،مراقبت از سالمندان در منزل و زندگی کردن آنان در کنار خانواده است و این موضوع ثابت شده که سالمندانی که در کنار خانواده یعنی فرزندان و نوادگان خود و در محیطی سرشار از محبت و صمیمت ، زندگی می کنند ، کمتر دچار اختلالات روانی از جمله افسردگی و اضطراب می شوند و از تندرستی و سلامت بهتری نسبت به هم سن و سال های خود برخوردارند .
در کنارشان باشیم
زندگی در کنار خانواده یعنی فرزندان و نوادگان باعث می شود تا سالمندان احساس کنند که اطرافیانشان افرادی قدر شناس هستند و این موضوع سبب می شود تا به سالمندان احساس شور و شوق و بزرگ خانواده بودن دست دهد .
سالمندان در چنین موقعیتی احساس می کنند که هنوز افرادی سودمند و کارآمد برای خانواده و جامعه محسوب می شوند که دیگران برای رفع مشکلات و تصمیم گیری های خود و بطور کلی در شرایط پیچیده به تجارب آنان نیاز دارند.با این حال نباید فراموش کرد که تامین سلامت عمومی و مراقبت های اجتماعی و مراقبت از سالمندان ، می تواند به رفع اختلالاتی همچون افسردگی و اضطراب و بطور کلی بهبود سلامت سالمندان مفید و موثر است
پیشنهاد مطالعه بیشتر: سلامت روان پرستاران سالمندان
