سالمندان رده سنی آسیب پذیری را در میان افراد جامعه به خود اختصاص داده‌اند. از این روی لازم است که به نیازهای روحی و روانی سالمندان، به طور ویژه‌ای اهمیت داده شود. قطعا سالمندان نیاز به توجه بیشتری دارند و باید ضمن رسیدگی و مراقبت جسمی، مسائل روحی آن‌ها نیز در نظر گرفته شود. اگر نسبت به نیازهای روحی سالمندان، اطلاعات مناسبی داشته باشید، رفع این نیازها و پاسخ دادن به آن‌ها، به مراتب راحت‌تر خواهد بود.
در این مقاله از مرکز خدمات پرستاری سلامت اول مطلب قصد داریم نگاهی به نیازهای روانی سالمندان و نحوه رفع و پاسخ دادن به آن‌ها بیندازیم. شما نیز اگر علاقه‌مند هستید که در این باره اطلاعات مناسبی به دست بیاورید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
نیازهای روحی و روانی سالمندان
برای درک این موضوع که نیازهای سالمندان چیست؟ باید دنیا و زندگی را از دریچه چشم یک فرد سالخورده نگاه کرد. در حقیقت زمانی که فرد سن 60 سالگی را پشت سر می‌گذارید، زندگی روانی او رفته رفته شکل جدیدی به خود گرفته و چالش‌های تازه‌ای شکل می‌گیرند. بازنشستگی، مشکلات و بیماری‌های کوچک و بزرگ جسمی، کاهش قدرت عملکرد جسمی و روحی و مسائل دیگر، هر یک به شکلی برای فرد سالخورده مطرح بوده و باعث می‌شوند تا نیازهای روحی و روانی جدیدی در ذهن او شکل بگیرند.
برای آن که افراد در تعامل یا پرستار سالمند، بتوانند بهترین تعامل را با او برقرار کرده و به این نیازهای روحی سالمند، به خوبی پاسخ بدهند؛ دستورالعمل‌های ساده و در عین حال موثری وجود دارد. در زیر به تعدادی از این راهکارهای کارآمد اشاره می‌کنیم:
به سالمند احساس ارزشمند بودن بدهید
یکی از راهکارهای بسیار مهم و ارزشمند برای رفع نیازهای روانی سالمندان، دادن احساس ارزشمندی به این افراد است. به خودی خود، اکثر سالمندان به واسطه رسیدن به دوران بازنشستگی، کم شدن سطح فعالیت و موارد مشابه، احساس ارزشمندی کمتری دارند. حتی کمی ناتوانی نسبت به گذشته، باعث می‌شود تا فرد سالخورده، خود را در مقایسه با قبل دست کم بگیرد و این برای او رنج‌آور خواهد بود.
پیشنهاد مقاله: وظایف پرستار سالمندان؛ راهنمایی و مراقبت حرفه‌ای برای سالمندان
از این روی یکی از روش‌های مهم مطرح در اینجا، این است که حتما تا حد امکان به فرد سالمند، احساس ارزشمند بودن بدهید. سالمند باید به این درک برسد که با وارد شدن به دوره بازنشستگی و سالخوردگی، ارزش‌ها و مفید بودن او، سمت و سوی دیگری به خود گرفته و به هیچ وجه از بین نرفته‌اند.
توجه، محبت و احترام را سخاوتمندانه به سالمند بدهید
سالمندان، مانند کودکان، نیازمند دریافت محبت و توجه زیادی هستند. ناتوانی و از کارافتادگی، همان‌طور که در بالا نیز اشاره کردیم موجب تحریک بیش از حد احساسات سالمند می‌شود. از این روی باید توجه، محبت و احترام را سخاوتمندانه به او بدهید تا به دام عارضه‌ها و اختلالاتی چون گوشه گیری، کم حرفی، اختلالات اضطراب و مانند آن‌ها نیفتد.
به خاطر داشته باشید که تمام نیازهای روانی سالمندان، به نوعی با نیاز به دریافت محبت و توجه در ارتباط هستند. با این حساب، اگر بخواهید که نیازهای روحی و روانی سالمندان را به شکلی کامل پاسخ دهید، محبت، توجه و احترام؛ سه عنصر همیشگی هستند که باید در رفتار، گفتار و عملکرد شما نسبت به سالمند وجود داشته باشد.
سالمندان نسبت به دیگر افراد جامعه، به لحاظ روحی و روانی، آسیب‌پذیرتر هستند و احساسات شکننده‌تری دارند. اگر پیوسته این مورد را در تعامل با سالمند به خاطر داشته باشید، مدیریت رفتارهای شما بر محور محبت، توجه و احترام، بهتر پیش می‌رود.
پیشنهاد مقاله: راهنمای انتخاب یک پرستار سالمند با تجربه در منزل
استقلال سالمندان را حفظ کنید
حفظ استقلال سالمندان، امری بسیار اهمیت‌زاست. این امر باعث افزایش اعتماد به نفس و ارتقاء کیفیت زندگی آن‌ها می‌شود. حفظ قدرت انجام فعالیت‌های روزمره، مشارکت در تصمیم‌گیری‌های زندگی و ادامه‌ی ارتباط‌های اجتماعی، به سالمندان احساس استقلال و کنترل بر زندگی‌شان را می‌دهد. این امر نه تنها به حفظ حالت جسمانی و روحی آن‌ها کمک می‌کند، بلکه از دست دادن هویت و جایگاه اجتماعی را نیز جلوگیری می‌کند. بنابراین، توجه به حفظ استقلال سالمندان از اساسی‌ترین مسائل در تحقق یک زندگی سالم و معنادار در سنین پیری است.
فارغ از این که فرد سالمند زن باشد یا مرد؛ باید به استقلال او احترام بگذارید. این که یک سالمند، نیازمند پرستار شبانه‌روزی باشد، هرگز نباید احساس استقلال او را زیر سوال ببرد. شما باید همچنان این فرصت را فراهم کنید که فرد سالمند، احساس کند که تصمیم گیری‌ها را به طور شخصی انجام داده و تا جای امکان در امور مختلف، نظر خود او را جویا شوید.
بیشتر بخوانید: علل پرخاشگری در سالمندان
حتی عجیب و خیلی سخت نیست که برای کارهای دیگر که ارتباط مستقیم با سالمند ندارند هم مانند گذشته، نظر او را جویا شوید. ممکن است شما به واقع نیازی به نظر گرفتن از فرد سالمند نداشته باشید، اما این تعامل برای او و به دست آوردن احساس ارزشمندی و استقلال، فوق العاده ارزشمند است.
سخن پایانی
در بالا به طور خلاصه دیدیم که نیازهای روحی و روانی سالمندان چیست و چطور باید به این نیازها پاسخ داد. زمانی که مراقب و همراه سالمند و اطرافیان او، بتوانند با شناسایی درست نیازهای روحی سالمندان، روش درست رفع آن‌ها را نیز اجرا کنند؛ سالمند زندگی روانی سالم‌تری داشته و با نشاط بیشتری زندگی می‌کند. شما چه نظری در این باره دارید؟ به جز روش‌های معرفی شده در بالا برای رفع نیازهای روانی سالمندان، چه تکنیک‌ها و راهکارهای دیگری را می‌شناسید که در اینجا از قلم افتاده باشند؟ حتما نظرات و تجربیات خود در این خصوص را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
نیاز ارزش دادن به سالمندان چیست؟
یکی از راهکارهای بسیار مهم و ارزشمند برای رفع نیازهای روانی سالمندان، دادن احساس ارزشمندی به این افراد است. به خودی خود، اکثر سالمندان به واسطه رسیدن به دوران بازنشستگی، کم شدن سطح فعالیت و موارد مشابه، احساس ارزشمندی کمتری دارند. حتی کمی ناتوانی نسبت به گذشته، باعث می‌شود تا فرد سالخورده، خود را در مقایسه با قبل دست کم بگیرد و این برای او رنج‌آور خواهد بود.
استقلال سالمندان به چه معنا است؟
تستقلال سالمندان مقوله مهم در سلامت یک سالمند است، حتی عجیب و خیلی نیست که برای کارهای دیگر که ارتباط مستقیم با سالمند ندارند هم مانند گذشته، نظر او را جویا شوید. ممکن است شما به واقع نیازی به نظر گرفتن از فرد سالمند نداشته باشید، اما این تعامل برای او و به دست آوردن احساس ارزشمندی و استقلال، فوق العاده ارزشمند است.
نیازهای اساسی سالمندان چیست؟
بازنشستگی، مشکلات و بیماری‌های کوچک و بزرگ جسمی، کاهش قدرت عملکرد جسمی و روحی و مسائل دیگر، هر یک به شکلی برای فرد سالخورده مطرح بوده و باعث می‌شوند تا نیازهای روحی و روانی جدیدی در ذهن او شکل بگیرند.
محبت به سالمندان به چه معنا است؟
سالمندان نسبت به دیگر افراد جامعه، به لحاظ روحی و روانی، آسیب‌پذیرتر هستند و احساسات شکننده‌تری دارند. اگر پیوسته این مورد را در تعامل با سالمند به خاطر داشته باشید، مدیریت رفتارهای شما بر محور محبت، توجه و احترام، بهتر پیش می‌رود.
