اختلال تیک در کودکان چیست و روشهای کنترل و درمان آن چگونه است

اختلال تیک در کودکان Tic Disorders in kids   حرکات یا صداهای ناگهانی هستند که افراد به طور مکرر آنها را  انجام می دهند. کودکانی که تیک دارند نمی توانند بدن خود را از انجام این کارها باز دارند.  

به عنوان مثال دانش آموزی را تصور کنید که در سر جلسه امتحان نشسته است و متوجه می شود که حرکات قسمت هایی از بدن او از اختیارش خارج است . قطعا این دانش آموز نمی خواهد با انجام این حرکات سبب جلب توجه همکلاسی ها و معلم شود بنابراین سعی می کند آنها را کنترل کند.

بعد از چند لحظه متوجه می شود که این کار تاثیرگذار نخواهد بود و او قادر به کنترل این حرکات غیر ارادی نیست و هر چه بیشتر جلوی آن را بگیرد با شدت بیشتری بروز خواهد نمود .

سرانجام این دانش آموز چار ه ای جز رها کردن این حرکات غیر ارادی ندارد و بدنش در این شرایط با تکان هایی نه چندان مشهود شروع به تکان خوردن می خورد ، البته ممکن است کسی متوجه این حرکات نشود اما ذهن او مشغول این موضوع شود که دقیقا چه اتفاقی برای او افتاده است .

این دانش آموز دارای یک اختلال تیک است ، بیماری که بسیاری از افراد را قبل از 18 سالگی مبتلا می کند. گاهی اوقات فرد دچار یک نوع تیک می شود – مانند بالا انداختن شانه ها – که مدتی طول می کشد و بعد از بین می رود. اما ممکن است نوع دیگری از تیک مانند انقباض بینی به سراغ کودک بیاید و جانشین تیک قبلی شود .

اختلال تیک در کودکان چیست؟

تیک یک حرکت یا صدا ناگهانی و تکراری کنترل نشده است که کنترل آن دشوار است. تیک هایی که  شامل حرکات غیر ارادی هستند  را تیک حرکتی می نامند. تیک هایی که شامل اصوات هستند  را تیک های صوتی نامیده می شوند. تیک ها می توانند ساده یا پیچیده باشند.

نوع تیک های یک فرد ممکن است با گذشت زمان تغییر کند. همچنین طول دوره زمانی که تیک در فرد اتفاق می افتد نیز ممکن است تغییر کند. تیک ها اغلب ظاهر میشوند و بعد از یک مدت ناپدید شده  و وقتی که  فرد دچار استرس یا اضطراب می شود ، بدتر می شود.

این موضوع کاملاً طبیعی است که نگران باشید که ممکن است  اختلال تیک در کودکان هرگز از بین نرود. خوشبختانه معمولاً اینطور نیست. بیشتر تیک ها موقتی هستند و معمولا  هر بار بیش از 3 ماه دوام نمی آورند و پس از آن ناپدید می شوند.

تیک های  حرکتی :

تیک های حرکتی ساده شامل  حرکات ناگهانی یک گروه عضلانی است. تیک های حرکتی پیچیده معمولاً بیش از یک گروه عضلانی را درگیر می کند و حتی می تواند مانند شخصی باشد که تیک را عمداً انجام می دهد.

تیک های حرکتی ساده  شامل موارد زیر است :

چروک شدن بینی
چرخش سر
چشمک زدن
گاز گرفتن لب
حرکات ناگهانی اعضای صورت مانند لبخند زدن
بالا انداختن شانه ها

پیشنهاد مطالعه:  کودکان خجالتی و روش هایی برای تشویق این کودکان به امتحان فعالیتهای جدید

تیک های حرکتی پیچیده شامل موارد زیر است :

لگد زدن
پرش اعضای بدن
تقلید از حرکات دیگران
بوییدن اشیا

تیک های صوتی

تیک های صوتی ساده شامل تولید یک صدای ساده است. تیک های صوتی پیچیده شامل گفتارهای معنی دارتری هستند (مانند کلمات).

تیک های صوتی ساده عبارتند از:

سرفه کردن
پاکسازی گلو
ناله کردن
خرناس کشیدن
تکرار صدای هیس

تیک های صوتی پیچیده عبارتند از:

تکرار کلمات و عبارات
صداهای حیوانات
صدا کردن دیگران
داد زدن

انواع اختلال تیک در کودکان:

انواع مختلفی از اختلالات تیک وجود دارد:

اختلال تیک موقت –

این تیک شایع ترین نوع اختلال تیک است. در اختلال تیک موقت ، عمر تیک ها کمتر از یک سال است که به ندرت طولانی تر می شود .

اختلال تیک مزمن (مداوم) –

این نوع از  اختلال تیک ، کمتر شایع است. با اختلال تیک مزمن (مداوم) ، تیک بیش از یک سال به طول می انجامد . تیک ها ممکن است حرکتی یا صوتی باشند ، اما هر دو  همزمان اتفاق نمی افتند .

سندرم تورت  Tourette syndrome

این مورد  یک اختلال تیک بسیار شایع است. با سندرم تورت ، فرد دارای تیک های حرکتی متعدد  است و حداقل بیش از یک سال دارای یک تیک صوتی مزمن است.

تشخیص  اختلال تیک در کودکان :

معمولا تیک ها را  می توان در یک معاینه دقیق  پس از کسب اطلاعات از سابقه خانوادگی شخص ، سابقه پزشکی و بررسی علائم تشخیص داد.

هیچ آزمایش خاصی نمی تواند تیک را تشخیص دهد ، اما گاهی پزشکان برای رد سایر شرایطی که ممکن است علائمی شبیه تیک داشته باشند ، آزمایشاتی را انجام می دهند.

در موارد خاصی  تیک ها  به حدی شدید و ناراحت کننده هستند که در زندگی روزمره فرد تداخل ایجاد می کنند و ممکن است برای جلوگیری از عوارض ناخواسته آنها پزشک ترجبح دهد که  دارویی تجویز شود.

عامل خجالت اختلال تیک در کودکان:

در بسیاری از اوقات ، افراد مبتلا به تیک  تصور میکنند که تیک آنها از نوع بدترین  تیک ها می باشد که قطعا اینطور نیست. افراد مبتلا به تیک معمولا این نگرانی ها را در خود احساس می کنند و این احساس می تواند سبب بروز احساس خجالت شدید و بی موردی در درون آنها شود . این احساس خجالت سبب بدتر شدن وضعیت تیک در فرد مبتلا به این اختلال می گردد و گاهی شدت تیک ها را بیشتر می نماید .

قطعا هیچ کس نمی خواهد وضعیت تیک ها در او وخیم تر شود  ، اما آیا راهی برای بهتر کردن آنها وجود دارد؟

اگرچه نمی توانید تیک ها را درمان کنید ، اما می توانید چند گام ساده برای کاهش تأثیر آنها بردارید:

• بهتر است روی آنها تمرکز نکنید. اگر می دانید که تیک دارید ، سعی کنید آن  را فراموش کنید. تمرکز روی تیک فقط اوضاع را بدتر می کند.
• سعی کنید تا جایی که می توانید از موقعیت های پر از استرس پرهیز کنید – قطعا  استرس وضعیت تیک ها را بدتر می کند.
• به اندازه کافی بخوابید . خسته بودن می تواند تیک ها را بدتر کند. بنابراین حتماً یک استراحت کامل شبانه داشته باشید!
• بگذار تیک ها خود را نشان دهند ! نگه داشتن  جلوی یک تیک فقط می تواند آن را به بمبی که در انتظار انفجار است تبدیل کند. آیا تابحال احساس سرفه کرده اید و سعی در جلوگیری از آن داشته اید ؟ می دانید که این کار نتیجه خوبی نداشته است .  این کا ربه احتمال زیاد باعث بروز شدیدتر سرفه نیز می شود . در مورد تیک ها هم وضع بسیار شبیه به این شرایط می باشد .
• نادیده گرفتن تیک در دیگران  .  اگر یکی از دوستانتان تیک دارد ، توجه خود را به آن جلب نکنید. به احتمال زیاد دوست شما می داند که در آن قسمت بدن تیک دارد. اشاره به آن فقط باعث می شود فرد بیشتر در مورد آن فکر کند و یا خجالت زده شود .
• اجازه ندهید که  یک تیک کوچک به شما تسلط پیدا کند و شخصیت شما را تحت تاثیر قرار دهد . با آموختن روشهای کنار آمدن با تیک و نادیده انگاشتن آن قطعا  به زودی خواهید توانست این مشکل را تضعیف نموده و کنترل امور را به دست بگیرید . بهتر است برای آموختن روشهای موثر برای کنار آمدن با اختلال تیک در کودکان به یک پزشک و مشاور مراجعه نمایید تا در کوتاه ترین زمان ممکن این مشکل را رفع نمایید.

پیشنهاد مطالعه: سندرم کورنلیا در کودکان و نکاتی که والدین و پرستار کودک باید بدانند

مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن سال ها تجربه ارزشمند در ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل امادگی دارد به صورت شبانه روزی به ارائه خدمت بپردازد . این مرکز با داشتن کادر مجرب متشکل از پرستار کودک ، پرستار سالمند و پرستار بیمار قادر است در شرایط سخت در کنار خانواده های عزیز حضور بهم رسانده و در رفع مشکلات آنها رائه خدمت نماید.