دمای طبیعی بدن یا Normal body temperatures به عوامل متعددی مانند سن و میزان فعالیت بستگی دارد. میانگین دمای بدن بزرگسالان حدود 37 درجه سانتیگراد است با این حال، دمای پایه بدن در افراد مختلف متفاوت است. زمانی که دمای بدن طبیعی نباشد، احتمالا دچار بیماری شده و شخص نیازمند مراقبت و پرستاری است. ما در این مقاله با تنظیم دمای بدن نرمال به سلامت شما می‌اندیشیم.
دمای طبیعی بدن
دمای بدن انسان ها با هم فرق دارند اما به طور کلی و نرمال دمای طبیعی درون بدن بین 36.5 تا 37 درجه سانتی گراد و دمای پوست 37 درجه می باشد که بالاتر از این درجه ها تب محسوب می شود. البته توجه داشته باشید که محل های اندازه گیری دمای بدن انسان نیز با هم تفاوت دارند. برای مثال دمای نرمال کودک زیر دو سال در ناحیه زیر بغل بین 34.7 تا 37.3 و در ناحیه گوش 36.4 تا 38 می باشد و در صورتی که دمای زیر بغل نوزاد از عدد گفته شده بیشتر باشد به عنوان تب 37.5 زیر بغل در کودکان شناخته می شود شما می توانید در ادامه جدول دمای بدن نوزاد و بزرگسال را به صورت کامل مشاهده کنید.
جدول دمای بدن انسان
شما می توانید درجه نرمال دمای بدن انسان در سنین و نقاط مختلف بدن را در جدول دمای بدن نوزاد و بزرگسال مشاهده نمایید:
| نواحی بدن | صفر تا 2 سال | 3 تا 10 سال | 11 تا 65 سال | بیشتر از 65 سال |
| دهان | از 35.5 تا 37.5 درجه | از 35.5 تا 37.5 درجه | از 36.4 تا 37.6 درجه | از 35.8 تا 36.9 درجه |
| گوش | از 36.4 تا 38 درجه | از 36.1 تا 37.8 درجه | از 35.9 تا 37.6 درجه | از 35.8 تا 37.5 درجه |
| زیر بغل | از 34.7 تا 37.3 درجه | از 35.9 تا 36.7 درجه | از 35.2 تا 36.9 درجه | از 35.6 تا 36.3 درجه |
| مقعد | از 36.6 تا 38 درجه | از 36.6 تا 38 درجه | از 37 تا 38.1 درجه | از 36.2 تا 37.3 درجه |
مادران و پرستار کودک می توانند این جدول را ذخیره کرده تا در زمان لزوم بتوانند از آن استفاده کنند. توجه داشته باشید دمای بدن انسان یکی از مهم‌‌ترین مواردی است که شما باید آن را در شرایط مختلف بسنجید تا بتوانید بهترین عملکرد را مناسب با آن انجام دهید.
دمای بدن به چه عواملی بستگی دارد؟
همانطور که گفته شد دمای طبیعی بدن انسان به عوامل مختلفی بستگی دارد که اصلی ترین موارد به صورت زیر می باشد:
- سن فرد
- زمان روز (معمولاً بدن در اوایل صبح کمترین دما و در اواخر بعد از ظهر بالاترین دما را دارد)
- فعالیت فیزیکی
- مصرف غذا و مایعات
دمای طبیعی بدن در بزرگسالان
طبق تحقیقات انجام شده، میانگین دمای بدن طبیعی انسان در سنین بالاتر در تمام نقاط بدن حدود 36.59 درجه سانتیگراد است. اما این عدد در شرایط مختلف، متغیر است. در طی مطالعه‌ای که بر روی تقریباً 35500 نفر انجام شد محققان به این نتیجه رسیدند که افراد مسن کمترین درجه حرارت بدن و زنان آفریقایی آمریکایی بالاترین دمای بدن را نسبت به مردان سفیدپوست دارند.
همچنین محققان دریافته‌اند که برخی بیماری‌ها بر دمای بدن تأثیر‌گذار هستند. به عنوان مثال، افرادی که مشکل کم‌کاری تیروئید دارند از دمای بدن پایین‌تری برخوردار بوده و در نقطه مقابل، افراد مبتلا به سرطان دمای بالاتری را تجربه می‌کنند.
به نقل از www.mayoclinic.org
تب افزایش دمای بدن است. معمولاً نشانه عفونت است. خود تب به طور کلی بی ضرر و احتمالا مفید است. تب معمولاً نیازی به درمان ندارد. میانگین دمای بدن 98.6 فارنهایت (37 درجه سانتیگراد) است. اما دمای طبیعی بدن می تواند بین 97 فارنهایت (36.1 درجه سانتیگراد) و 99 فارنهایت (37.2 درجه سانتیگراد) یا بیشتر باشد. دمای بدن شما بسته به میزان فعالیت یا زمان روز می تواند متفاوت باشد. به طور کلی، دمای بدن افراد مسن کمتر از افراد جوان است.
علائم بروز تب در کودکان
درجه تب نرمال در کودکان 37 درجه می باشد که اگر بیشتر از این عدد باشد به سه دسته زیر تقسیم می شود:
- دمای حداقل 38 درجه سانتیگراد به معنای بروز تب است
- دمای بالاتر از 39.5 درجه سانتیگراد به معنای تب شدید است
- دمای بالاتر از 41 درجه سانتیگراد به معنای تب بسیار بالا است
دمای طبیعی بدن کودک
میانگین دمای بدن کودک حدود 36.4 درجه سانتیگراد است. مانند بزرگسالان، دمای بالای38 درجه سانتیگراد نشان دهنده بروز تب در کودکان است.
دمای طبیعی بدن کودک می تواند در سنین و شرایط مختلف متفاوت باشد. در اینجا دمای بدن کودک 2تا 13سال را ذکر کردیم.
- کودکان نوپا و پیش دبستانی (2 تا 6 سال): دمای طبیعی بدن کودک نوپا و پیش دبستانی معمولاً بین 96 تا 99 درجه فارنهایت (35.6 تا 37.2 درجه سانتیگراد) است.
- کودکان در سن مدرسه (6 تا 13 سال): دمای طبیعی بدن کودک در سن مدرسه معمولاً بین 96 تا 99 درجه فارنهایت (35.6 تا 37.2 درجه سانتیگراد) است.
دمای طبیعی بدن نوزاد
دمای طبیعی بدن نوزادان بیشتر از کودکان و بزرگسالان است. میانگین دمای طبیعی بدن نوزاد تازه متولد شده حدود 37.5 درجه سانتیگراد است. دمای بدن نوزاد به دلیل کوچکتر بودن سطح بدن نسبت به وزن، از سایر گروه‌های سنی بالاتر است. همچنین به دلیل فعالیت متابولیکی شدید بدن نوزاد، گرمای بیشتری در بدن او تولید می‌گردد.
- دمای طبیعی بدن نوزاد (تا 3 ماهگی) می تواند کمی بالاتر از کودکان بزرگتر باشد. دمای مقعدی نوزادان معمولاً بین 98 تا 100.4 درجه فارنهایت (36.7 تا 38 درجه سانتیگراد) است.
- دمای طبیعی بدن نوزاد و شیرخواران (3 تا 24 ماهگی) معمولاً بین 97 تا 100 درجه فارنهایت (36.1 تا 37.8 درجه سانتیگراد) است.
سیستم تعادل دمایی بدن نوزادان به اندازه بزرگسالان توانایی تنظیم دمای بدن را ندارد. وقتی هوا گرم است نوزاد کمتر عرق می‌کند و گرمای بیشتری را در خود نگه می‌دارد. همچنین ممکن است در صورت بروز تب کاهش میزان دمای بدن برای نوزاد دشوارتر باشد.
دمای طبیعی بدن در دوران بارداری
دمای نرمال بدن در دوران بارداری میزان متابولیسم پایه بدن فرد بالاتر از حالت طبیعی است. این بدان معناست که بدن گرمای بیشتری تولید می‌کند. براساس تحقیقات دانشمندان، دمای بدن مادر در هفته دوازدهم بارداری به اوج خود (در حدود 35.6-37.5 درجه سانتیگراد) می‌رسد. همچنین میانگین دمای بدن دقیقاً بعد از هفته سی و سوم بارداری به پایین‌ترین حد خود (حدود 35.3-37.3 درجه سانتی گراد) می‌رسد.
اقدامات مهم برای متعادل نمودن دمای بدن
در صورتی که دماسنج دمای بدن فرد را خیلی بالا یا خیلی پایین نشان دهد، باید برای تأیید نتیجه یکبار دیگر اندازه‌گیری دمای بدن توسط پرستار بیمار انجام شود. در تمام محدوده‌های سنی، دمای بالا ممکن است ناشی از بیماری‌های کوتاه‌مدت باشد و معمولاً در بزرگسالانی که از سلامت عمومی برخوردارند، آسیب قابل توجهی ایجاد نخواهد کرد.
لازم است در صورت بالارفتن دمای بدن، فرد به اندازه کافی استراحت کرده و مایعات زیادی بنوشد تا از کم آبی بدن جلوگیری شود. این درمان‌های خانگی برای کودکان و نوزادان نیز کاربرد دارد.
در آب و هوای گرم، ورزش یا سایر فعالیت‌های بدنی ممکن است باعث هایپرترمی شود که به معنای بالارفتن غیر طبیعی دمای نرمال بدن است. برخلاف عفونت یا تب، این مشکل معمولاً نتیجه عوامل بیرونی است. انتقال فرد به فضای خنک‌تر و مصرف مایعات معمولاً هایپرترمی را برطرف می‌کند. با این حال، اگر دمای طبیعی بدن هم‌چنان افزایش یابد، لازم است فرد سریعا به پزشک مراجعه نماید. همچنین اگر دمای طبیعی بدن شخصی به زیر35 درجه سانتیگراد برسد دچار هیپوترمی یا کاهش غیر طبیعی دمای نرمال بدن شده است و لازم است به پزشک مراجعه کند.
درجه حرارت و دمای بدن انسان
بدن انسان دارای یک سیستم تنظیم کننده حرارت است که به حفظ دمای داخلی بدن و درجه حرارت بدن در محدوده ثابتی کمک می کند. این سیستم توسط بخشی از مغز که مسئول تنظیم بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن است، کنترل می شود. وقتی که دمای بدن شما خیلی بالا می رود، مغز سیگنال هایی را برای شروع عملیاتی برای سرد کردن درجه حرارت بدن ارسال می کند. این مکانیسم ها ممکن است شامل لرز، عرق کردن و بالا رفتن جریان خون و بالا رفتن درجه حرارت بدن باشد.
هنگامی که درجه حرارت بدن شما خیلی پایین می آید، سیگنال هایی برای شروع گرم کردن درجه حرارت بدن ارسال می شود. که واکنش آن لرز یا انقباض عضلات و کم شدن جریان خون می باشد.
تب علامتی است که نشان می دهد چیزی در بدن شما اشتباه است. بالا رفتن درجه حرارت بدن معمولاً ناشی از عفونت است، اما می تواند توسط سایر عوامل مانند التهاب یا برخی از داروها نیز ایجاد شود. هنگامی که شما دچار عفونت می شوید، گلبول های سفید خون شما مواد شیمیایی به نام سیتوکین آزاد می کنند. سیتوکین ها باعث افزایش درجه حرارت بدن شما می شوند تا با عفونت مبارزه کنند. تب معمولا نگران کننده نیست مگر اینکه خیلی بالا باشد.
چه زمانی بزرگسالان برای تب به پرشک مراجعه کنند؟
در بسیاری از موارد، فرد مبتلا به تب خفیف، نیازی به دریافت مراقبت پزشکی خاص ندارد اما در صورت تجربه تب همراه با علایم زیر مراجعه به پزشک ضروری است:
- کم آبی بدن
- احساس سبکی سر
- گرفتگی شدید عضلات
- تب مداوم
همچنین گروه‌های پرخطر در هنگام بروز تب شامل موارد زیر می‌شود:
- فردی که اخیرا تحت عمل پیوند عضو قرار گرفته است
- فردی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد
- فردی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کند
- فردی که اخیراً تحت درمان سرطان قرار گرفته است
اگر دمای طبیعی بدن تا 41.5 درجه سانتیگراد بالا برود به این معنی است که فرد دچار تب بسیار بالایی شده است. این وضعیت ممکن است منجر به آسیب دائمی اندام های بدن و حتی مرگ شود.
بهترین زمان مراجعه کودکان در هنگام تب به پزشک
بالارفتن دمای طبیعی بدن کودک تا بیش از 40 درجه سانتیگراد و سرد شدن دست و پا کودک خطرناک است. همچنین اگر تب کودک به مدت 5 روز یا بیشتر بالا بماند یا دچار کم آبی ، استفراغ یا اسهال شود، باید سریعا به پزشک مراجعه گردد. همچنین اگر دمای طبیعی بدن کودک به زیر 35 درجه سانتیگراد برسد، دریافت کمک پزشکی ضروری است.
زمان مراجعه نوزادان در هنگام تب به پزشک
اگر دمای طبیعی بدن یک نوزاد 3 ماهه یا کوچکتر به 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد لازم است به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید. در نوزادان کوچکتر، تب خفیف معمولا نشانه یک عفونت جدی است. در نوزادان تا 6 ماهگی، دمای 39 درجه سانتیگراد یا بیشتر خطرناک است و لازم است سریعا به پزشک اطفال مراجعه گردد. همچنین اگر دمای بدن نوزاد به 35 درجه سانتیگراد کاهش یابد، نوزاد به کمک فوری نیاز خواهد داشت.
چه عواملی باعث تغییر دمای طبیعی بدن انسان می شود؟
ناحیه ای از مغز به نام هیپوتالاموس دمای طبیعی بدن را تنظیم می کند. اگر دمای بدن از عدد 37 درجه سانتیگراد بالاتر یا پایین‌تر برود، هیپوتالاموس برای تنظیم دما فعال خواهد شد. اگر بدن بیش از حد سرد شود، هیپوتالاموس سیگنال‌هایی برای لرزیدن به کل بدن ارسال می‌کند که باعث بالارفتن دمای بدن می‌شود. متقابلاً اگر دمای نرمال بدن بیش از حد بالا برود، این غده پیام‌هایی برای شروع تعریق به کل بدن ارسال می‌کند و باعث خروج گرمای اضافی از بدن می‌شود. در بیشتر مواقع وجود عفونت در بدن باعث بروز تب می‌شود. تب روش مبارزه طبیعی بدن برای واکنش به عفونت‌های مختلف است.
سوالات متداول
1. دمای نرمال بدن به چه عواملی بستگی دارد؟
سن فرد، زمان روز (معمولاً بدن در اوایل صبح کمترین دما و در اواخر بعد از ظهر بالاترین دما را دارد)، فعالیت فیزیکی و مصرف غذا و مایعات به این موضوع ارتباط بسیاری دارد.
2. دمای طبیعی بدن نوزاد چقدر است؟
میانگین دمای بدن کودک حدود 36.4 درجه سانتیگراد است. مانند بزرگسالان، دمای بالای38 درجه سانتیگراد نشان دهنده بروز تب در کودکان است.
3. دمای تب در اعضای مختلف بدن افراد چیست؟
دمای داخل گوش یا مقعد: 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر
دمای طبیعی دهانی: 37.8 درجه سانتیگراد یا بالاتر
دمای نرمال زیر بغل: 37.2 درجه سانتیگراد یا بالاتر
4. دمای طبیعی بدن نوزاد چقدر است؟
دمای طبیعی بدن نوزاد بین 36.6 درجه تا 37.2 درجه سانتیگراد است.
5. درجه تب زیر بغل نوزاد چند باید باشد؟
دمای نرمال بدن و زیر بغل نوزاد از 34.7 تا 37.3 درجه قابل قبول است.
