پروستات در سالمندان Prostate in the elderly یکی از متداولترین چالشهایی است که مردان را با طیف وسیعی از بیماریها از بزرگ شدن اندازه غده گرفته تا نوع بدخیم این بیماری درگیر میکند. از آن جایی که بین علائم بیماری پروستات مردان با دیگر بیماریها شباهتهایی وجود دارد، بهتر است برای تشخیص قطعی به یک پزشک متبحر و باتجربه مراجعه شود.
در اختیار داشتن اطلاعات کافی در مورد پروستات و علائم آن به اطرافیان بیمار و پرستار سالمند کمک میکند تا اقدامات لازم را برای تشخیص و درمان بهموقع این بیماری انجام دهند. در این مقاله، قصد داریم به علت ایجاد پروستات در افراد سالمند و علائم ناشی از این بیماری بپردازیم.
پروستات در سالمندان چگونه است؟
پروستات از غدد مهمی به شمار میرود که نقش ویژهای در سلامت دستگاه تناسلی و همچنین تولید مثل مردان ایفا میکند. این غده دقیقاً در کنار راست روده و میان آلت تناسلی و مثانه واقع شده است. در حالت طبیعی، اندازه این غده بیشتر از یک گردوی متوسط نیست و وزنش هم از 22 گرم فراتر نمیرود. پروستات در تولید و ترشح مایع منی نیز نقش دارد و منجر به جابهجایی سالم و همچنین تحرک بهتر اسپرمها میشود. سلامت پروستات به شکل مستقیمی با تولید مثل ارتباط دارد.
اندازه غده پروستات در مردان بعد از ۵۰ سالگی و افزایش سن به شکل طبیعی رشد میکند. در صورتی که اندازه غده پروستات از حد نرمال فراتر رود، به مثانه فشار آورده و فرد در خروج ادرار با مشکل مواجه میشود. با مشاهده علائم پروستات در سالمندان، میبایست به پزشک متخصص مراجعه شود تا روند و پیشرفت بیماری مورد بررسی قرار گرفته و اقدامات لازم برای درمان آغاز شود.
علت ایجاد پروستات در سالمندان
بزرگ شدن پروستات سالمند یکی از متداولترین تومورهای خوشخیمی است که مردان در سنین بالا را درگیر میکند. با بزرگ شدن این غده، مجرای ادرار تنگ و یا بسته شده و به دنبال آن علائم ادراری ایجاد خواهد شد. بزرگ شدن غده پروستات قبل از رسیدن به ۴۰ سالگی معمولاً بدون نشانه است، اما در نیمی از مردان بین ۵۱ تا ۶۰ سال و در ۹۰ درصد از مردان بیشتر از ۸۰ سال، علائم این بیماری مشاهده میشود.
از جمله علائم این بیماری در مراحل ابتدایی میتوان به کم شدن قطر ادرار، احساس تخلیه ناکامل مثانه و قطع و وصل شدن ادرار و مثانه بیش فعال اشاره کرد. در مرحله پیشرفته، بیمار علائمی همچون احتباس ادراری، بزرگی مثانه و عفونت ادراری را تجربه خواهد کرد.
افزایش سن، سابقه فامیلی، افزایش وزن، بیماریهای قلبی و عروقی، قند خون بالا، بیتحرکی، مصرف بیش از اندازه گوشت قرمز و مسدود شدن مسیر ادرار از عللی است که باعث ایجاد پروستات در مردان میشود. اگرچه در مراحل ابتدایی و خوشخیم بودن بیماری، ممکن است نیازی به درمان نباشد، اما لازم است که بیمار تحت نظر پزشک باشد.
علائم پروستات در مردان مسن
علائم پروستات در مردان مسن در مراحل ابتدایی ممکن است با هیچ علائمی همراه نباشد. افراد مبتلا به سرطان پروستات نیز ممکن است علائم مختلفی را تجربه کنند. برخی از افراد نیز تنها با چکاپ و آزمایشات منظم متوجه بروز این بیماری شدهاند، بدون این که علائم خاصی داشته باشند. بعضی از اصلیترین نشانههای سرطان پروستات عبارتند از:
- مشکل و اختلال در دفع ادرار
- تکرر ادرار
- افزایش ادرار در شب
- مشکل یا اختلال در تخلیه کامل مثانه
- درد و ناراحتی مداوم و بدون وقفه در ناحیه کمر و لگن
- کاهش نیروی جریان ادرار
- درد در ناحیه مفاصل و استخوانها
- کاهش وزن بدون علت
- اختلال در نعوظ
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است برای بررسیهای بیشتر به پزشک متخصص مراجعه شود. فراموش نکنید که وجود یک یا چند مورد از این علائم به معنای ابتلای صددرصدی و قطعی به سرطان پروستات نیست. برای تشخیص قطعی این بیماری، باید آزمایشات تکمیلی تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
علت بزرگ شدن پروستات در سالمند
غده پروستات در مردانی که کمتر از ۴۰ سال دارند، درست به اندازه یک گردو است. البته، با افزایش سن، اندازه این غده نیز بزرگتر میشود. به دنبال این بیماری، سالمندان عوارض و علائمی را تجربه میکنند که همین مسئله باعث میشود خانواده توان نگهداری از فرد سالمند را نداشته باشند.
اندازه غده پروستات در مردان بین ۴۰ تا ۵۰ سالگی از حالت عادی بزرگتر میشود و این مسئله باعث اختلال در مسیر پیشابراه و یا ناباروری در مردان خواهد شد. بزرگی پروستات در مردانی که بیش از ۴۰ سال دارند، نسبتاً متداول است و علت مشخصی نیز برای آن اعلام نشده است. از جمله دلایلی که باعث میشوند اندازه پروستات در سالمندان و مردان رشد کند، عبارتند از:
- چاقی
- عدم فعالیت و بیتحرکی
- بیماری دیابت
- سابقه فامیلی
پروستات یکی از بیماریهایی است که میتواند سلامت مردان و سالمندان را به خطر بیندازد، بنابراین بهتر است با مراجعه به موقع به پزشک از عوارض ناشی از بیماری کاسته شود. در صورت پیشرفت بیماری، پزشک نسبت به تجویز داروهایی به منظور کاهش علائم اقدام کرده در نهایت، با پیشرفت بیماری و افزایش علائم پزشک ممکن است عمل جراحی را پیشنهاد دهد
درمان پروستات در سالمندان
علت اصلی بیماری پروستات در سالمندان مشخص نیست، اما فاکتورهای ژنتیکی و محیطی در بروز این بیماری بیتاثیر نیستند. در بیشتر موارد، بیماری آرام و بدون بروز علائم مشخصی پیش میرود، اما با پیشرفت بیماری فرد علائمی همچون درد حین دفع ادرار و بعضا درد در استخوانها و مفاصل را تجربه میکند. بسته به شدت علائم و پیشرفت بیماری، پزشک یکی از چندین روش درمانی که در ادامه آورده شدهاند را برای مقابله و کنترل این بیماری پیشنهاد میدهد.
عمل پروستات در افراد مسن برای درمان
عمل جراحی یکی از راههای درمانی بسیار متداولی است که در افراد مبتلا پیشنهاد میشود. چنانچه علائم بیماری شدید باشد و فرد مبتلا به داروها واکنش نشان ندهد و به اصطلاح راه مؤثر دیگری برای درمان وجود نداشته باشد، این روش توسط پزشک پیشنهاد میشود و یک روش درمان قطعی برای این بیماری می باشد.
رادیوتراپی برای درمان پروستات سالمندان
از دیگر راههایی که به درمان پروستات سالمند کمک میکند، رادیوتراپی است. در این روش، آسیب کمتری به سلولهای سالم وارد شده و با سلولهای آسیب دیده مقابله خواهد شد. در این روش برای تعیین موقعیت دقیق پروستات از کامپیوتر هایی فوق پیشرفته استفاده می شود.
درمان پروستات افراد مسن با کاشت دانههای رادیواکتیو
در این روش، جراح به جای وارد کردن اشعه به بدن بیمار، دانههایی را داخل بدن میکارد تا بتواند سلولهای سرطانی را مورد هدف قرار دهد. توجه داشته باشید که این روش می تواند با عوارض جانبی احتمالی نیز همراه باشند.
شیمی درمانی برای درمان پروستات آقایان
زمانی که سرطان پروستات پیشرفت کند، شیمیدرمانی پیشنهاد میشود. با انجام شیمیدرمانی، روند تکثیر سلولهای سرطانی به شدت کند میشود. این روش درمان برای موارد حاد و سخت می باشد که با عوارض جانبی و جدی همراه می باشد و به عنوان مرحله آخر درمان توسط پزشکان در نظر گرفته می شود.
درمان پروستات افراد مسن با دارو
در مراحل ابتدایی بیماری نیز پزشک با تجویز داروهای خاص، روند درمان بیمار را آغاز کرده و از پیشرفت بیش از حد بیماری جلوگیری میکند. برخی از دارو ها با فرمولاسیون خاصی که دارند در کاهش علائم پروستات در مردان مسن و جلوگیری از پیشروی آنها تاثیر بسیار زیادی دارند.
به نقل از وبسایت ascopubs.org :
سرطان پروستات عمدتاً مردان مسن را تحت تأثیر قرار می دهد. سن متوسط تشخیص 66 سال است و 60 درصد بیماران در مردان بالای 65 سال و 20 درصد در مردان بالای 75 سال تشخیص داده می شود. بنابراین، علیرغم اینکه بروز سرطان پروستات در سنین بالاتر به اوج خود میرسد، مشخص نیست که آیا مردان مسنتر از استراتژیهای درمانی مورد استفاده در مردان جوانتر سود مشابهی دارند یا خیر. با توجه به اینکه بیماران مسنتر تمایل به ابتلا به بیماریهای همراه بیشتر و ذخیره عملکردی فیزیکی کمتری دارند (یعنی تفاوت بین حداکثر ظرفیت فیزیکی یک فرد و حداقل لازم برای انجام عملکرد روزانه)، ممکن است از رویکردهای مناسب برای درمان بهرهمند شوند.
عوارض پروستات در سالمند
بزرگ شدن پروستات در سالمندان باعث میشود که فرد در قسمت خروجی مثانه و ابتدای پیشابراه، فشار زیادی را حس کند. این مسئله باعث میشود که بیمار هنگام دفع ادرار از درد و ناراحتی زیادی رنج ببرد. در این شرایط، جریان ادرار کند شده و بیمار از تکرر ادرار به خصوص در شبها شکایت میکند. حتی ممکن است، سالمند مشکلات دیگری همچون احتباس ادراری، عفونت مجاری ادراری، مسدود شدن پیشابراه و اختلال در عملکرد کلیهها را تجربه کند.
از دیگر عوارض پروستات در سالمند میتوان به سنگ مثانه اشاره کرد. زمانی که مثانه قادر به تخلیه کامل نباشد، سنگ مثانه تشکیل میشود و بیمار از علائمی همچون خون در ادرار و انسداد جریان ادرار شکایت میکند. پروستات حتی میتواند منجر به آسیب کلیوی شود. با افزایش فشار داخل مثانه، عملکرد کلیه نیز مختل شده و عفونت مثانه نیز به کلیهها سرایت میکند. با مراجعه بهموقع به پزشک متخصص، میتوان تا حد زیادی از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
روش جلوگیری از رشد پروستات افراد مسن
به منظور کاهش رشد پروستات در افراد مسن، علاوه بر استفاده از درمانهای مختلف نیاز به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی آنها به شدت احساس میشود. این تغییرات و درمانها میتوانند به کاهش علائم ناشی از این بیماری در سالمندان کمک کنند. برخی از روشهای جلوگیری از رشد پروستات در مردان عبارتند از:
- پیشگیری از پروستات سالمندان با تغذیه مناسب
با دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و مغذی که حاوی مقادیر مناسبی از موادی همچون فیبر، آنتی اکسیدان و امگا ۳ است، میتوان از رشد پروستات در افراد مسن جلوگیری کرد. - ورزش منظم برای جلوگیری از علائم پروستات در افراد مسن
تمرینات و فعالیتهای ورزشی منظم و روزانه همچون پیادهروی یا شنا میتوانند در بهبود جریان خون، جلوگیری از رشد پروستات و کاهش علائم ناشی از بیماری کمککننده باشند. - پیشگیری از پروستات آقایان مدیریت و کنترل استرس
رابطه مستقیمی بین بزرگی پروستات و اضطراب وجود دارد. با انجام تمرینات آرامش بخشی همچون مدیتیشن و یوگا میتوان به بیمار کمک کرد تا استرس خود را مدیریت کرده و از رشد پروستات جلوگیری کرد. - اجتناب از مصرف مایعات در شب برای پیشگیری از بیماری پروستات در سالمندان
با اجتناب و محدود نمودن مصرف مایعات در شب میتوان تا حد زیادی علائم ادراری ناشی از بیماری را کاهش داد. - مصرف داروهای تجویز شده برای جلوگیری از پروستات در افراد مسن و سن بالا
بعضی از داروها همچون آنتی آلفا یا آلفا-۵ که توسط پزشک تجویز میشوند در کاهش علائم ناشی از پروستات در سالمندان مؤثر هستند.
شناخت علائم، عوارض و شیوههای درمانی پروستات در سالمندان میتواند از بدخیم شدن این بیماری جلوگیری کند. با دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل علاوه بر جلوگیری از بی اختیاری ادرار در سالمندان، از رشد بیش از حد این غده نیز جلوگیری کرد. بروز علائم پروستات سالمند افراد مسن مسلماً هم برای بیمار و هم برای خانوادهاش مشکلاتی را به همراه دارد. در صورتی که در زمینه پرستاری از سالمند خود نیاز به کمک داشته باشید، مرکز پرستاری سلامت اول با کادر درمان مجرب و باسابقه در کنار شماست.
سوالات متداول
پروستات در افراد مسن چه علائمی دارد؟
تکرر ادرار، اختلال در دفع ادرار و افزایش ادرار های شبانه از علائم پروستات سالمندان می باشد.
کدام ویتامینها در کاهش علائم ناشی از پروستات در سالمندان مؤثر هستند؟
مصرف انواع ویتامینها علی الخصوص E و C به منظور کاهش علائم ناشی از پروستات در سالمندان توصیه میشوند.
سالمند مبتلا به بزرگی غده پروستات باید از مصرف چه غذاهایی خودداری کند؟
توصیه میشود برای جلوگیری از بروز علائم و پیشرفت بیماری، سالمند از مصرف گوشت قرمز و فراوری شده، الکل و چربیهای اشباع خودداری کند.
