نشانه های افسردگی در سالمندان با احساسات غم و اندوه متفاوت است و بر رفاه زندگی، اشتها، الگوی خواب و روابط بین فردی آنها تاثیرگذار است. شناسایی و تشخیص سریعتر علائم اافسردگی و کمک به در مان آن می تواند سالمند را به زندگی عادی برگرداند.
افسردگی چیست؟
سالمندان به دلیل استرس، تنهایی، غم از دست دادن نزدیکان و همچنین کاهش توانایی جسمی و استقلال فردی، کاهش فعالیت های اجتماعی و ابتلا به انواع بیماری ها نسبت به سایر گروه های سنی بیشتر در معرض افسردگی قرار دارند.
بازنشستگی نیز به دلیل اینکه منجر به بی هدف و از بین رفتن انگیزه در سالمندان می شود به بروز افسردگی در سالمندان کمک می کند.
جنسیت نیز در ابتلا به افسردگی در سالمندان تاثیر گذار است. براساس مطالعات سازمان ملی بیماری های روانی آمریکا زنان به دلیل تغییرات هورمونی، استرس مراقبت و از دست دادن همسر دو برابر مردان در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند.
از سایر عوامل مستعد کننده افسردگی در سالمندان مصرف داروهای مختلف برای بیماری های مزمن در دوران سالمندی است.
از جمله این دارو ها می توان به داروهای بیماری فشار خون بالا، کلسترول خون بالا، آرام بخش ها، استروئیدها و استروژن ها، داروهای بیماری آرتروز اشاره کرد. درصورتی که سالمند با مصرف نوع خاصی از دارو علائم افسردگی را نشان داد باید با پزشک خود برای تغییر نوع دارو و یا دز مصرفی آن مشورت کند.
علائم افسردگی در سالمندان:
شناسایی علائم افسردگی در سالمندان بسیار حائز اهمیت است، زیرا ممکن است به دلیل تغییرات مرتبط با سن نشانه های افسردگی پنهان بماند و منجر به کاهش کیفیت زندگی در این افراد شود. علائم افسردگی در سالمندان از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به اشکال مختلف تظاهر پیدا می کند. با این حال برخی از نشانه های شایع تر این بیماری که باید به آن ها توجه کرد عبارتند از:
- احساس طولانی مدت غم و اندوه، ناامیدی و در ماندگی یا اضطراب
- بی قراری و تحریک پذیری
- گریه بدون دلیل مشخص
- از دادن علاقه به فعالیت های گذشته
- احساس خستگی بدون انجام فعالیت بدنی
- اجتناب از حضور در جمع
- کاهش فعالیت و یا صحبت کردن
- مشکل در تمرکز و تصمیم گیری
- کاهش و یا افزایش اشتها
- تفکر مرگ و خود کشی
علائم افسردگی در برخی مواقع می تواند شبیه به نشانه های آلزایمر باشد، اما تفاوت های زیادی بین این رو بیماری وجود دارد. در افسردگی سالمند می تواند تاریخ و مکانی که در آن قرار دارد را به خاطر بیاورد، در تمرکز کردن مشکل دارد و مهارت های حرکتی در این افراد به آهستگی اما کاملا طبیعی هستند و فرد درمورد از دست دادن حافظه خود ابراز نگرانی می کند.
اما در بیماری آلزایمر سالمند دچار سردرگمی و پریشانی است، اختلال حافظه کوتاه مدت وجود دارد، اختلال در حرف زدن و مهارت هایی حرکتی مشاهده می شود و سالمند به مشکل حافظه خود واقف نیست و به آن اهمیت نمی دهد.
تاثیر افسردگی بر سلامت سالمندان
ابتلا به افسردگی در سالمندان علاوه بر تاثیر منفی خود بر روحیه و بعد روانی، اثرات منفی بر سلامت جسمانی سالمند نیز دارد. به این صورت که در سالمندان مبتلا به افسردگی سیستم ایمنی کاهش پیدا می کند و فرد را در معرض ابتلا به انواع بیماری های عفونی قرار میدهد. از سوی دیگر افسرگی باعث تاخیر در بهبودی بیماری ها و تشدید بیماری هایی مانند دیابت، سرطان ها و الزایمر می شوند.
خطر حودکشی از جدی ترین و خطرناک ترین عواقب افسردگی در سالمندان به ویژه در افرادی که سابقه خود کشی دارند، محسوب می شود. اگر سالمندی عنوان کرد که قصد خودکشی دارد و یا تهدید به خود کشی کرد حتما تهدید او را جدی بگیرید و از متخصصین مجرب روانشناس و روانپزشک درخواست کمک کنید.
پیشگیری از ابتلا به افسردگی:
از بهترین و موثر ترین روش های پیشگیری از افسردگی در سالمندان حضور در اجتماع و روابط خانوادگی است. اعضای خانواده و مراقب سالمند باید برای ملاقات های سالمند با دوستان و اطرافیان خود برنامه ریزی منظمی داشته باشند تا از انزوای اجتماعی در سالمندان جلوگیری کنند.
برنامه منظم برای فعالیت بدنی و رژیم غذایی سالم از جمله فاکتورهای است که به سلامت ذهن و جسم سالمند کمک می کند.
مراقبین و پرستاران سالمند می توانند با استفاده از سرگرمی های مختلف و تشویق سالمند به انجام فعالیت های مورد علاقه و حتی انجام فعالیت های جدید از ابتلا به افسردگی در این گروه سنی جلوگیری کنند. یک پرستار و یا مراقب سالمند می تواند با سالمند همراهی کند ودر زندگی او با هدف پیاده روی ، خرید، رفتن به پارک و … تعادل ایجاد کند.
فعالیت بدنی و حفظ روابط اجتماعی از اصلی ترین روش های جلوگیری از افسردگی در سالمندان است.
