اختلال پردازش شنوایی (Auditory Processing Disorder یا APD) وضعیتی است که پردازش صداها و زبان را برای مغز دشوار میکند. افراد مبتلا ممکن است صداها را بشنوند، اما درک معنای آنها زمان بیشتری میبرد یا فهم گفتار در محیطهای پر سروصدا برایشان سخت است. با وجود شنیدن طبیعی، مغز قادر به پردازش دقیق اطلاعات شنیداری نیست. برخی افراد مبتلا یادگیرندههای بصری قویتری هستند.
این اختلال گاهی با نام «اختلال پردازش شنوایی مرکزی» (Central Auditory Processing Disorder یا CAPD) نیز شناخته میشود. APD معمولاً در کودکی تشخیص داده میشود، اما بزرگسالان نیز میتوانند به آن مبتلا باشند. برای کودکانی که با APD دست و پنجه نرم میکنند، حمایت تخصصی پرستار کودک در منزل میتواند با تمرینهای شنیداری و کمک در تکالیف مدرسه روند یادگیری و مهارتهای ارتباطی را بهبود دهد. این نوع مراقبت باعث کاهش فشار خانوادهها و افزایش اعتماد به نفس کودک میشود.

انواع اختلال پردازش شنوایی (APD)
اختلال پردازش شنوایی (APD یا اختلال پردازش شنوایی مرکزی – CAPD) میتواند به شکلهای مختلف در افراد ظاهر شود. هر فرد ممکن است تنها یک نوع از این اختلال را داشته باشد یا ترکیبی از چند نوع را تجربه کند. شناخت این انواع برای تشخیص اختلال پردازش شنوایی در کودکان و بزرگسالان و طراحی روشهای درمان و مدیریت اختلال پردازش شنوایی اهمیت دارد.
1. کدگذاری (Decoding)
در نوع کدگذاری، فرد صداها را میشنود اما مغز قادر به تبدیل آنها به کلمات و جملات قابل فهم نیست. این نوع اختلال معمولاً باعث مشکلات در خواندن، نوشتن و مهارتهای زبانی میشود.
2. ادغام (Integration)
اختلال ادغام زمانی رخ میدهد که فرد در انجام چند کار همزمان هنگام شنیدن مشکل دارد. برای مثال، یادداشتبرداری در کلاس درس یا دنبال کردن چند دستور شفاهی همزمان میتواند چالشبرانگیز باشد. این نوع اختلال اغلب در کودکان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی (APD) مشکلات یادگیری و تمرکز ایجاد میکند.
3. سازمانی (Organizational)
در نوع سازمانی، به خاطر سپردن اطلاعات به ترتیب مشخص دشوار است. این مشکل میتواند توانایی کودکان و بزرگسالان در دنبال کردن دستورالعملها و انجام تکالیف روزمره را تحت تأثیر قرار دهد.
4. لحن و آهنگ صدا (Prosodic)
افراد مبتلا به نوع لحن و آهنگ صدا، در درک لحن، تأکید و آهنگ گفتار دیگران مشکل دارند. برای مثال ممکن است متوجه پایان سؤال در صدای کسی نشوند یا طنز و شوخیها را در مکالمات درک نکنند. این نوع اختلال هم در کودکان و هم بزرگسالان میتواند مهارتهای ارتباطی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد.
اختلال پردازش شنوایی (APD) در کودکان
کودکان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی (APD) ممکن است در کلاس درس، انجام تکالیف و مهارتهای شنیداری مشکل داشته باشند. استفاده از روشهای تمرین شنیداری و حمایت آموزشی در منزل میتواند روند یادگیری و تواناییهای ارتباطی آنها را بهبود دهد.
اختلال پردازش شنوایی (APD) در بزرگسالان
بزرگسالان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی (APD) ممکن است در محیط کار، جلسات گروهی و مکالمات سریع با چالش مواجه شوند. استراتژیهای مدیریت شنیداری، تمرکز و تکنیکهای مقابلهای میتوانند کمک کنند تا تاثیر اختلال بر زندگی روزمره کاهش یابد.
علائم اختلال پردازش شنوایی (APD)
علائم اختلال پردازش شنوایی (APD) میتواند در هر فرد متفاوت باشد، اما رایجترین نشانهها شامل موارد زیر است:
- دشواری در دنبال کردن دستورهای شفاهی: ممکن است کودک یا بزرگسال نتواند چند دستور پشت سر هم را به درستی انجام دهد.
- مشکل در فهم گفتار سریع یا مکالمه در محیطهای پر سروصدا: صداهای پسزمینه فهم صحبت دیگران را دشوار میکند.
- دشواری در تشخیص محل صداها: فرد نمیتواند مشخص کند صدا از کدام سمت یا مکان میآید.
- طولانی شدن زمان پاسخدهی هنگام مکالمه: نیاز به زمان بیشتری برای پردازش و پاسخ دادن دارد.
- نیاز به تکرار مکرر دیگران: برای فهمیدن کامل حرفها اغلب درخواست تکرار میکند.
- مشکل در تمایز بین کلمات مشابه: کلمات شبیه هم را به سختی از هم تشخیص میدهد.
- مشکلات در خواندن، نوشتن و املاء: مهارتهای تحصیلی و زبانی تحت تأثیر قرار میگیرد.
- مشکل در یادگیری زبان جدید: یادگیری واژگان و قواعد زبان دوم دشوار است.
- دشواری در لذت بردن از موسیقی یا آواز خواندن: نمیتواند ریتم، ملودی یا کلمات موسیقی را به خوبی درک کند.
- عدم درک طنز یا طعنه: در فهم لحن و مفهوم شوخیها مشکل دارد.
- مشکلات توجه و تمرکز در محیطهای شلوغ: تمرکز روی صداهای مهم سخت و خستهکننده است.
اختلال پردازش شنوایی (APD) معمولاً با مشکلات یادگیری و توجه مانند ADHD همراه است و میتواند روی ارتباطات اجتماعی، مهارتهای شنیداری و عملکرد تحصیلی تاثیر بگذارد.
علائم اختلال پردازش شنوایی (APD) در کودکان
کودکان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی (APD) ممکن است:
- در کلاس درس یا هنگام انجام تکالیف دچار مشکل شوند
- نیاز به تکرار دستورها داشته باشند
- در یادگیری مهارتهای زبانی و شنیداری ضعف نشان دهند
استفاده از تمرینهای شنیداری و حمایت آموزشی در منزل میتواند به بهبود یادگیری و مهارتهای ارتباطی کودک کمک کند.
علائم اختلال پردازش شنوایی (APD) در بزرگسالان
بزرگسالان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی (APD) ممکن است:
- در محیط کار و جلسات گروهی دچار مشکل شوند
- در درک مکالمات سریع یا پر سر و صدا چالش داشته باشند
- برای فهم صحیح گفتار نیاز به تمرکز و تکرار داشته باشند
استراتژیهای مدیریت شنیداری، تمرکز و تکنیکهای مقابلهای میتوانند به کاهش تأثیر اختلال بر زندگی روزمره کمک کنند.
علت های اختلال پردازش شنوایی (APD)
دلایل ایجاد اختلال پردازش شنوایی (APD) میتوانند متنوع باشند و عوامل زیر در بروز آن نقش داشته باشند:
- مشکلات سیستم عصبی مرکزی: شرایطی مانند سکته، صرع، اماس یا آلزایمر میتواند مغز را در پردازش صداها دچار مشکل کند.
- آسیبهای سر یا ضربه به جمجمه: ضربه به سر میتواند مسیرهای عصبی شنیداری را مختل کند.
- عفونتهای مکرر گوش، به ویژه در کودکی: التهاب یا عفونتهای مکرر گوش باعث آسیب جزئی به مسیرهای شنیداری و پردازش صدا میشود.
- عوامل ژنتیکی و خانوادگی: سابقه خانوادگی اختلال پردازش شنوایی یا مشکلات شنوایی میتواند ریسک ابتلا را افزایش دهد.
- تولد زودرس یا وزن کم هنگام تولد: این شرایط میتواند تکامل سیستم شنوایی و مغز را تحت تأثیر قرار دهد.
- شرایط نورو-متفاوت مانند ADHD یا اوتیسم: وجود این شرایط ممکن است پردازش شنیداری را دشوارتر کند و علائم APD را تشدید کند.
به نقل از وبسایت autism.org، منبعی معتبر و شناختهشده در زمینه اوتیسم که بهویژه با مؤسسه تحقیقات اوتیسم (ARI) فعالیت میکند:
ما دلیل دقیق مشکلات پردازش شنوایی در افراد مبتلا به اوتیسم را نمیدانیم، اما یک فرضیه وجود دارد؛ تحقیقات کالبدشکافی انجام شده نشان داده است که یک ناحیه در سیستم لیمبیک، یعنی هیپوکامپوس، در افراد اوتیستیک از نظر عصبی نابالغ است. هیپوکامپوس مسئول دریافت اطلاعات حسی و همچنین یادگیری و حافظه است. به زبان ساده، اطلاعات از طریق حواس به هیپوکامپوس منتقل میشوند، در آنجا پردازش میشوند و سپس برای ذخیرهسازی طولانیمدت به مناطق قشر مغز فرستاده میشوند. از آنجا که اطلاعات شنوایی نیز در هیپوکامپوس پردازش میشود، در افراد اوتیستیک ممکن است این اطلاعات به درستی به حافظه بلندمدت منتقل نشود.
- مسمومیت با سرب: قرار گرفتن در معرض سرب میتواند عملکرد سیستم عصبی مرکزی و پردازش شنوایی را مختل کند.
علت های اختلال پردازش شنوایی (APD) در کودکان
کودکان بیشتر به دلیل عفونتهای مکرر گوش، تولد زودرس یا وزن کم هنگام تولد و شرایط نورو-متفاوت مانند ADHD یا اوتیسم در معرض APD قرار دارند.
علت های اختلال پردازش شنوایی (APD) در بزرگسالان
در بزرگسالان، آسیبهای سر، سکته، اماس، آلزایمر یا مسمومیت با سرب از مهمترین عوامل بروز اختلال پردازش شنوایی هستند. گاهی در افراد مسن، اختلال پردازش شنوایی (APD) ممکن است همراه با پیرگوشی در سالمندان بروز کند که پردازش گفتار در محیطهای پر سر و صدا را دشوارتر میکند و نیاز به استراتژیهای مقابلهای و ابزارهای کمکی دارد.
عوارض اختلال پردازش شنوایی (APD)
اختلال پردازش شنوایی (APD) میتواند پیامدهای متعددی بر زندگی روزمره و عملکرد فرد داشته باشد. مهمترین عوارض شامل موارد زیر هستند:
دشواری در درک گفتار و برقراری ارتباط: فرد ممکن است در مکالمات روزمره و فهم صحبت دیگران مشکل داشته باشد و نیاز به تکرار یا تمرکز بیشتری داشته باشد.
کاهش مشارکت در فعالیتهای اجتماعی: مشکلات شنیداری و پردازشی میتواند منجر به اجتناب از جمعها و تعاملات اجتماعی شود.
احساس انزوا و تنهایی: ناتوانی در پیگیری مکالمات و فهم درست گفتار باعث احساس فاصله و انزوا میشود.
مشکلات خواندن و نوشتن در کودکان: اختلال پردازش شنوایی میتواند یادگیری مهارتهای زبانی و تحصیلی مانند خواندن، نوشتن و املاء را دشوار کند.
افت عملکرد تحصیلی: کودکان مبتلا ممکن است نمرات پایینتر داشته باشند یا در کلاس نیاز به تکرار و حمایت بیشتری پیدا کنند.
اضطراب، افسردگی و مشکلات روانی: فشار ناشی از ناتوانی در پردازش درست صداها و تعاملات اجتماعی میتواند باعث بروز اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی شود.
تشخیص و آزمایشهای اختلال پردازش شنوایی (APD)
تشخیص صحیح اختلال پردازش شنوایی (APD) اهمیت زیادی دارد، زیرا بسیاری از مشکلات شنیداری، یادگیری و توجه علائمی مشابه APD نشان میدهند. متخصصان برای تشخیص این اختلال در کودکان و بزرگسالان ممکن است از ترکیبی از روشهای زیر استفاده کنند:
تستهای پردازش شنوایی
این تستها توانایی مغز کودکان و بزرگسالان در پردازش و درک صداها و گفتار را میسنجند.
مثال برای کودکان: کودک ممکن است از طریق بازیهای شنیداری مانند تشخیص صداهای مشابه یا دنبال کردن داستان کوتاه با چند دستور همزمان آزمایش شود.
مثال برای بزرگسالان: بزرگسالان ممکن است در محیطهای شبیهسازی شده، مانند شنیدن مکالمه در پسزمینه نویز، مورد آزمایش قرار گیرند تا توانایی پردازش گفتار سنجیده شود.
تستهای شنوایی
بررسی میشود که آیا کودکان یا بزرگسالان دچار کمشنوایی یا مشکلات شنوایی دیگر هستند.
مثال برای کودکان: تست شنوایی ساده با هدفون و صداهای مختلف برای ارزیابی حساسیت شنوایی کودک انجام میشود.
مثال برای بزرگسالان: بزرگسالان ممکن است در تستهای پیچیدهتر مانند شنوایی گفتاری در محیط شلوغ مورد بررسی قرار گیرند.
تستهای زبانی
این تستها برای رد کردن اختلالات زبانی انجام میشوند.
مثال برای کودکان: کودک ممکن است جملات کوتاه و بلند را تکرار کند یا کلمات مشابه را تشخیص دهد تا مشخص شود مشکل از پردازش شنوایی است.
مثال برای بزرگسالان: بزرگسالان ممکن است مکالمات پیچیده یا متون شنیداری را گوش دهند و سؤالات مربوط به جزئیات را پاسخ دهند. بررسی وجود اختلالات گفتار و تکلم در سالمندان همراه با APD به متخصصان کمک میکند تا تشخیص دقیقتری داشته باشند و درمان مناسب را برنامهریزی کنند.
تستهای روانشناختی
ارزیابی شرایطی مانند ADHD یا سایر اختلالات مشابه در کودکان و بزرگسالان انجام میشود.
مثال برای کودکان: آزمونهای توجه و تمرکز مانند بازیهای حافظه و تکالیف چند مرحلهای بررسی میشوند.
مثال برای بزرگسالان: بزرگسالان ممکن است با تکالیف شنوایی و پرسشنامههای روانشناختی بررسی شوند تا مشخص شود علائم ناشی از APD است یا اختلال دیگری.
درمان و روشهای مدیریت اختلال پردازش شنوایی (APD) در کودکان و بزرگسالان
روشهای مدیریت اختلال پردازش شنوایی (APD) به گونهای طراحی شدهاند که توانایی شنیداری، توجه و مهارتهای ارتباطی فرد را بهبود دهند. در ادامه، روشهای اصلی به همراه مثالهای عملی برای کودکان و بزرگسالان آورده شده است:
| روش مدیریت | توضیح کوتاه | مثال برای کودکان | مثال برای بزرگسالان |
|---|---|---|---|
| تغییر محیط | فراهم کردن محیط مناسب برای تمرکز و پردازش بهتر صدا | نشستن کودک در جلوی کلاس، کاهش صداهای پسزمینه هنگام درس | نشستن در مکانهای آرام در جلسات کاری، استفاده از هدفون در محیط شلوغ |
| آموزش شنیداری و گفتاری | تمرینهای تخصصی برای تقویت مهارتهای شنیداری | بازیهای شنیداری، تمرین دنبال کردن داستانهای چند مرحلهای | تمرین شنیدن مکالمات ضبط شده و تمرکز روی جزئیات گفتار |
| استفاده از ابزار کمکی | کمک به پردازش اطلاعات شنیداری از طریق ابزارهای مختلف | ضبط مکالمه معلم، استفاده از کارتها و تصویر برای یادگیری کلمات | استفاده از ضبط جلسهها، یادداشتبرداری و ابزارهای بصری |
| تکنیکهای مقابلهای و تمرکز | تمرین مهارتهای توجه و تمرکز برای فهم بهتر گفتار | تمرینهای تمرکز روی صداهای خاص در محیط شلوغ، بازیهای حافظه | تکنیکهای مدیریت استرس و تمرکز در محیط کاری، تمرین گوش دادن فعال در مکالمات |
نکات تکمیلی در مدیریت اختلال پردازش شنوایی (APD)
در مدیریت اختلال پردازش شنوایی (APD)، توجه به نکات تکمیلی میتواند تأثیر درمان و تمرینها را افزایش دهد:
1. ترکیب روشها
معمولاً بهبود اختلال پردازش شنوایی زمانی موثرتر است که چند روش درمانی همزمان استفاده شود.
- کودکان: ترکیب تمرین شنیداری با تغییر محیط کلاس و استفاده از ابزارهای بصری باعث افزایش تمرکز و درک بهتر گفتار میشود.
- بزرگسالان: استفاده همزمان از تکنیکهای تمرکز، ابزارهای ضبط مکالمه و محیط آرام میتواند فهم گفتار در جلسات شلوغ را بهبود دهد.
2. پشتیبانی خانواده و پرستار کودک در منزل
حمایت مستقیم والدین یا پرستار کودک در منزل نقش بسیار مهمی در روند درمان کودکان مبتلا به APD دارد.
- کودکان: پرستار یا والدین میتوانند تمرینهای شنیداری، تمرکز و یادگیری زبان را در خانه اجرا کنند و بازخورد سریع ارائه دهند.
- بزرگسالان: دریافت حمایت از خانواده یا مربی میتواند به برنامهریزی تمرینها و اجرای استراتژیهای مقابلهای در محیط کاری کمک کند.
3. استراتژیهای شخصیسازی شده
هر فرد با توجه به شرایط محیطی و نیازهای روزمره خود، باید استراتژی مدیریت اختلال پردازش شنوایی (APD) را شخصیسازی کند.
- کودکان: انتخاب تمرینهای شنیداری مناسب سن و سبک یادگیری کودک، استفاده از بازی و فعالیتهای جذاب برای افزایش انگیزه.
- بزرگسالان: تنظیم محیط کار، استفاده از ابزارهای کمکی، تکنیکهای تمرکز و مدیریت استرس برای بهبود درک گفتار و کاهش فشار ذهنی.
چه کسانی میتوانند اختلال پردازش شنوایی (APD) را درمان کنند؟
اختلال پردازش شنوایی (APD) نیازمند تیم چند تخصصی است تا بهترین برنامه درمانی برای کودکان و بزرگسالان طراحی شود. هر متخصص نقش خاصی دارد و بسته به سن و نیاز فرد، روش درمان متفاوت است.
1. شنواییشناسان (Audiologists)
شنواییشناسان متخصص ارزیابی و درمان مشکلات شنیداری هستند و مهمترین نقش را در تشخیص و مدیریت APD دارند.
- کودکان: شنواییشناس میتواند تمرینهای شنیداری و برنامههای آموزشی ویژه کودکان را طراحی کند و پیشرفت آنها را ارزیابی کند.
- بزرگسالان: میتواند استراتژیهای مقابلهای برای محیطهای شلوغ، جلسات کاری و زندگی روزمره ارائه دهد.
2. متخصصان گوش، حلق و بینی (ENT)
ENTها مشکلات جسمانی گوش و شنوایی را بررسی میکنند تا مطمئن شوند علائم APD ناشی از کمشنوایی یا عفونتهای گوش نیست.
- کودکان: بررسی و درمان عفونتهای مکرر گوش که میتواند پردازش شنیداری را مختل کند.
- بزرگسالان: تشخیص آسیبهای ساختاری یا عفونتهای مزمن که روی پردازش شنوایی تأثیر میگذارند.
3. روانشناسان
روانشناسان میتوانند شرایط همراه با APD مانند ADHD یا اختلالات توجه و اضطراب را ارزیابی و مدیریت کنند.
- کودکان: شناسایی مشکلات رفتاری، تمرکز و اضطراب و ارائه تکنیکهای روانی حمایتی.
- بزرگسالان: کمک به مدیریت فشار روانی، اضطراب و استرس ناشی از مشکلات شنیداری در محیط کاری و اجتماعی.
4. گفتاردرمانگران (SLP – Speech-Language Pathologists)
گفتاردرمانگران مهارتهای شنیداری و زبانی را بهبود میدهند و تمرینهای تخصصی برای تقویت گفتار و درک شنیداری ارائه میدهند.
- کودکان: تمرین مهارتهای گفتاری، دنبال کردن دستورات چند مرحلهای و بازیهای شنیداری برای بهبود پردازش شنوایی.
- بزرگسالان: تمرین درک مکالمات سریع، یادگیری استراتژیهای مقابلهای و استفاده از ابزارهای کمکی.
نتیجه گیری
اختلال پردازش شنوایی (APD) میتواند بر یادگیری، تمرکز و مهارتهای ارتباطی تأثیر بگذارد. با تشخیص دقیق و استفاده از روشهای درمانی مناسب، کودکان میتوانند مهارتهای تحصیلی و اجتماعی خود را بهبود دهند و بزرگسالان میتوانند عملکرد روزمره و فهم گفتار در محیطهای شلوغ را ارتقا دهند. حمایت خانواده، حضور متخصصان و در کودکان، گاهی کمک پرستار در منزل برای اجرای تمرینهای شنیداری و تمرکز، کلید افزایش کیفیت زندگی و موفقیت در فعالیتهای تحصیلی، کاری و اجتماعی است.
سوالات متداول
علائم APD (اختلال پردازش شنوایی) در کودکان چیست؟
علائم APD (اختلال پردازش شنوایی) در کودکان شامل مشکل در دنبال کردن دستورهای شفاهی، دشواری در فهم گفتار در محیطهای پر سروصدا، مشکل در خواندن و نوشتن، و نیاز به تکرار مکرر دیگران است.
چگونه میتوان اختلال پردازش شنوایی (APD) را در بزرگسالان تشخیص داد؟
تشخیص APD (اختلال پردازش شنوایی) در بزرگسالان با تستهای پردازش شنوایی، شنواییسنجی، ارزیابی زبان و بررسی شرایط روانشناختی مانند ADHD انجام میشود.
روش های مدیریت APD (اختلال پردازش شنوایی) کدامند؟
روشهای مدیریت APD (اختلال پردازش شنوایی) شامل تغییر محیط برای تمرکز بهتر، استفاده از تکنیکهای مقابلهای، آموزش شنیداری و گفتاری و استفاده از ابزارهای کمکی مثل ضبط صدا است.
APD (اختلال پردازش شنوایی) چگونه بر یادگیری و تمرکز تأثیر میگذارد؟
APD (اختلال پردازش شنوایی) میتواند تمرکز در کلاس و یادگیری مهارتهای شنیداری و زبانی را مختل کند و باعث مشکلات تحصیلی و کاهش اعتماد به نفس شود.
درمان گفتاری و شنیداری برای APD (اختلال پردازش شنوایی) چیست؟
درمان گفتاری و شنیداری شامل تمرینهای تخصصی برای تقویت توانایی پردازش صدا و گفتار و آموزش استراتژیهای شنیداری روزمره است.
تفاوت APD (اختلال پردازش شنوایی) با اوتیسم و ADHD چیست؟
APD (اختلال پردازش شنوایی) با اوتیسم و ADHD متفاوت است؛ هرچند ممکن است همزمان رخ دهند، APD تمرکز اصلیاش بر پردازش شنیداری است نه رفتار یا توجه کلی.
مشکلات ارتباطی ناشی از APD (اختلال پردازش شنوایی) چیست؟
افراد مبتلا به APD (اختلال پردازش شنوایی) ممکن است در فهم مکالمات، پاسخدهی سریع و درک لحن و شوخیها مشکل داشته باشند و در ارتباطات اجتماعی دچار چالش شوند.
استراتژیهای مقابله با APD (اختلال پردازش شنوایی) در کلاس درس کدامند؟
استراتژیها شامل نشستن در جلو کلاس، استفاده از کمکهای بصری، یادداشتبرداری دقیق، و آموزش تکنیکهای تمرکز و گوش دادن فعال است.
آیا APD (اختلال پردازش شنوایی) نوعی اوتیسم است؟
خیر، APD (اختلال پردازش شنوایی) جزو طیف اوتیسم نیست، اما ممکن است همزمان با اوتیسم رخ دهد و مشکلات ارتباطی و درک گفتار کودک یا بزرگسال را تشدید کند.
چرا شناخت و فهم APD (اختلال پردازش شنوایی) برای زندگی روزمره اهمیت دارد؟
درک APD (اختلال پردازش شنوایی) مهم است، زیرا پردازش صداها برای مغز افراد مبتلا دشوار است و ارتباط با دیگران میتواند خستهکننده یا استرسزا شود؛ با روشهای مدیریت و تمرین شنیداری مناسب میتوان فشار ذهنی و مشکلات ارتباطی را کاهش داد.









