آشنایی با سبک زندگی سالم در دوران سالمندی رشد سریع جمعیت سالمندان در سال های اخیر به یکی از بزرگترین مشکلات جهانی تبدیل شده است. این گروه رو به افزایش جامعه، دارای بالاترین نرخ ابتلا به بیماری‌های مزمن و خطرناک هستند و به همین دلیل سالانه هزینه‌های هنگفتی برای درمان و مراقبت از سالمندان صرف می شود. در حالی که پیروی از سبک زندگی سالم ابزار مهمی برای پیشگیری از بیماری‌های مزمن و نهادینه شدن سلامت در افراد سالمند تلقی می‌شود. سلامت اول همیشه در جهت حفظ سلامت سالمندان می‌کوشد.
آشنایی با سبک زندگی سالم در دوران سالمندی
پزشکان متخصص طب سالمند در حوزه درمان بیماری های مختلفی فعالیت دارند. اگر بخواهیم اشاره ای اجمالی به این بیماری‌ها داشته باشیم می‌توان مواردی همچون پوکی استخوان، آلزایمر، آرتریت، مشکلات حرکتی، زوال عقل و بیماری های قلبی را نام برد که در حال حاضر سالمندان بسیار زیادی از آن ها رنج می‌برند.
در این مقاله به بررسی و آشنایی با سبک زندگی سالم در دوران سالمندی پرداخته شده است:
مصرف چربی سالم برای سالمندان
استفاده از چربی‌های اشباع‌شده برای عروق و سلامت قلب مضر است. از دیگر خطرات استفاده از این چربی‌ها بروز اختلال در تمرکز و حافظه سالمندان است. بنابراین لازم است برای برخورداری از سبک زندگی سالم، مصرف گوشت قرمز، کره و سایر مواد غذایی از این قبیل را کاهش دهید. در عوض بهتر است از ماهی‌های چرب و روغن‌های گیاهی مانند دانه کتان و آجیل در رژیم غذایی خود استفاده کنید. چربی‌های سالم فواید بی‌شماری برای سلامت قلب و مغز سالمند خواهند داشت. پیشنهاد می شود مطلب بهترین رژیم غذایی برای سالمندان را مطالعه کنید.
مراقبت از حیوان خانگی
اگر فرزندانتان به سراغ زندگی خود رفته‌اند و خانه شما خالی و ساکت شده است به سرپرستی یک حیوان خانگی فکر کنید. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، افراد سالمندی که از گربه و سگ مراقبت می‌کنند کلسترول کمتری دارند و احتمال ابتلای آنها به بیماری قلبی بسیار کمتر از دیگران است. مشخص‌شده است تعداد مراجعات سالانه این سالمندان به پزشک نیز کاهش می‌یابد. علت دقیق این موضوع مشخص نیست اما چیزی که واضح است نقش مثبت مراقبت از حیوان خانگی در زندگی سالمندان است. به‌عنوان نمونه نگهداری از حیوانی که نیاز به پیاده‌روی روزانه دارد یک راه عالی برای افزایش تحرک سالمندان است.
اهمیت کاهش مصرف نمک در دوران سالمندی
بسیاری از سالمندان با بالا رفتن سن دچار افزایش فشارخون می‌شوند. ازآنجایی‌که سدیم موجود در نمک مهم‌ترین عامل در بالا رفتن فشارخون شناخته‌شده، لازم است سالمند از مصرف زیاد نمک در رژیم غذایی خود اجتناب کند. غذاهای آماده و بسته‌بندی‌شده صنعتی بدترین منابع غذایی و سرشار از نمک هستند. همچنین بعضی از انواع نان و رول‌ها نیز وجود دارند که ممکن است حاوی نمک زیادی باشند. یکی از راه‌های مؤثر برای کاهش مقدار سدیم در خون خوردن یک عدد موز است. موز حاوی مقدار زیادی پتاسیم است که این ماده اثر سدیم را در رژیم غذایی کاهش می‌دهد و ممکن است متعاقباً باعث کاهش فشارخون سالمند شود.
محافظت از مفاصل در دوران سالمندی
پیر شدن به این معنی نیست که فرد سالمند باید از عادات ورزشی خود دست بکشد. بسیاری از سالمندان بر اساس یک باور اشتباه تصور می‌کنند که دویدن باعث آسیب به زانوهای آنها خواهد شد. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که سالمندانی که به‌صورت مرتب می‌دوند به دلیل داشتن ماهیچه‌های قوی، فشار کمتری بر مفاصل خود احساس می‌کنند و خطر ابتلا به آرتریت در آنها کاهش می‌یابد.
در مورد سالمندانی که دچار آرتریت یا مفاصل آسیب دیده هستند ممکن است دویدن گزینه مناسبی نباشد و باعث فشار به مفاصل آسیب‌دیده شود.
اما این دسته از افراد همچنان می‌توانند از ورزش سبک بهره‌مند شوند به‌عنوان مثال فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری سبک باعث تقویت عضلات، حمایت از مفاصل و کاهش درد در مفاصل این سالمندان می‌شود.
احیای زندگی جنسی
همزمان با افزایش سن، زندگی جنسی افراد سالمند نیز دچار تغییر می‌شود و این موضوع فواید زیادی دارد. معمولاً افراد سالمند در رابطه جنسی اعتمادبه‌نفس و راحتی بیشتری دارند. تجربه سالمند در طول زندگی باعث شناخت و درک بیشتر نسبت به شریک زندگی می‌شود و احتمال مشکلات در رابطه کاهش خواهد یافت.
کاهش احتمال آلزایمر با ورزش
ورزش منظم و تحرک کافی در میان‌سالی باعث کاهش 50 درصدی احتمال ابتلا به مشکلات حافظه و زوال عقل در سنین بالاتر می‌شود. ورزش باعث افزایش جریان خون به مغز می‌شود و به رشد سلول‌های جدید عصبی کمک می‌کند. انجام تنها 30 دقیقه پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا حتی باغبانی به مدت 5 روز در هفته تفاوت چشمگیری در زندگی سالمند ایجاد خواهد کرد.
ادامه دادن به روند یادگیری
بهتر است افراد سالمند به‌جای وابستگی به چیزهای آشنا و راحت، به فکر کسب تجارب جدیدتری باشند. به‌عنوان مثال سالمند می‌تواند به مکان‌های غیرعادی برود، دوستان جدیدی پیدا کند، یک آلت موسیقی یا یک زبان جدید و حتی استفاده از رایانه و تکنولوژی‌ها را یاد بگیرید. تجربیات جدید باعث به وجود آمدن رشته‌های عصب جدیدی در مغز می‌شود و با افزایش سن ذهن سالمند را سالم و هوشیار نگه می‌دارد. تجربه‌های جدید در زندگی درهای بی‌شماری را برای لمس هیجان و شادی به روی سالمند خواهد گشود.
ارزیابی منظم وضعیت سلامت
با توجه به امکانات خوبی که برای ارزیابی وضعیت سلامتی در دسترس است فرد سالمند به‌راحتی قادر به کنترل و ارزیابی وضعیت سلامتی خود خواهد بود. به‌عنوان مثال ردیاب قدم شمار در گوشی هوشمند یا استفاده از ابزارهایی مانند دستگاه سنجش فشارخون باعث می‌شود تا سالمند تصویر شفاف‌تری از وضعیت سلامت خود به‌دست آورد.
یک شروع جدید
حتی اگر فردی در تمام عمر از الگوهای تغذیه‌ای نامناسب استفاده کرده یا تمایلی به ورزش نداشته است تغییر سبک زندگی در 50 سالگی و بعد از آن با ورزش بیشتر و تغذیه سالم – هنوز هم می‌تواند تفاوت چشمگیری در بهبود زندگی سالمند ایجاد کند. با انجام این اقدامات می‌توان خطر ابتلا به مشکلات قلبی، سرطان و شکستگی استخوان را کاهش داد و به عمر طولانی خود کمک کنیم.
رابطه سبک زندگی سالم در سالمندی و انتخاب غذایی هوشمندانه
با افزایش سن، متابولیسم بدن کاهش می‌یابد و فرد سالمند به کالری کمتری نیاز خواهد داشت. بهتر است سالمند از غذاهای حاوی مواد مغذی موردنیاز خود استفاده کند. استفاده از سبزیجات با برگ‌های تیره و میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ برای سلامت سالمند مؤثر است. همچنین مصرف لبنیات کم‌چرب برای تأمین کلسیم موردنیاز در استخوان‌ها اهمیت زیادی دارد. مصرف غذاهای غنی‌شده – مانند غلات غنی‌شده با ویتامین B12 و شیر غنی‌شده با ویتامین D – از بهترین انتخاب‌های غذایی سالمند هستند. لازم است سالمند از مصرف نوشیدنی‌ها پر قند و شیرینی‌ها اجتناب کند.
حفظ وزن متعادل
برخورداری از وزن متعادل یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از سقوط و زمین خوردن در سالمندان است. انجام منظم حرکات ورزشی و حرکات ملایم و رقص مانند تای چی گزینه مناسبی برای سالمندان است. بر اساس تحقیقات انجام‌شده افراد سالمندی که به مدت 6 ماه از تای چی استفاده کردند 50 درصد کمتر احتمال زمین خوردن دارند
گسترش روابط اجتماعی
افراد سالمند لازم است زمان بیشتری را با دوستان یا خانواده خود بگذرانند. حفظ روابط اجتماعی برای بهبود توانایی‌های ذهنی سالمند مؤثر است. افراد اجتماعی تفکر دقیق‌تری دارند و با افزایش سن کمتر احتمال دارد که دچار مشکلات حافظه شوند. برای شروع روابط اجتماعی هرگز دیر نیست اما مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد که هر چه فرد از روابط اجتماعی سالم‌تری برخوردار باشد عمر طولانی و سلامت بیشتری خواهد داشت.
داشتن خواب کافی در دوران سالمندی
افراد سالمند به خواب کمتری نسبت به گذشته نیاز دارند و این امر طبیعی است. اما اگر فرد سالمند در شبانه روز کمتر از 7 ساعت بخوابد یا در طول روز احساس فرسودگی و خستگی داشته باشد احتمالاً مشکلی وجود دارد. بی خوابی بخشی طبیعی از بالا رفتن سن نیست. برای بهبود کیفیت خواب می‌توان اقداماتی مانند افزایش مقدار ورزش، ترک الکل و سیگار و مشورت در مورد داروهای مصرفی با پزشک انجام داد. مشکل بی خوابی در میان افرادی که از افسردگی یا اضطراب رنج می‌برند شایع‌تر است و لازم است این مشکلات تحت درمان تخصصی قرار گیرند.
