خستگی در سالمندان Fatigue in elderly از جمله مشکلات شایع در دوران سالمندان بوده و جزء مواردی است که بسیاری از سالمندان، نحوه مواجهه و مدیریت با این چالش را نمی دانند.
همه ما ممکن است، به علت های مختلف، در برهه هایی از زندگی خود احساس خستگی را تجربه کنیم اما بعد از دریافت استراحت کافی و مناسب، احساس پرشور و انگیزه خود را نسبت به ادامه زندگی باز یابیم . اما بحث خستگی در سالمندان، یک موضوع بسیار مهم و از جمله مشکلات شایع در میان سالمندان است.
تفاوت خواب آلودگی و خستگی
اصطلاح خستگی در سالمندان، به وضعیتی اطلاق می شود که فرد سالمند، توانایی انجام کارها و وظایف روزمره خود را ندارند، و این روند، به تدریج و با گذشت زمان، ایجاد می شود. بسیاری از افراد، از اصطلاح خواب آلودگی، به جای خستگی استفاده می کنند، در حالی که خستگی و خواب آلودگی، بسیار متفاوت است.
خواب آلودگی، حالتی است که سیستم خواب و بیداری است سالمند به دلایل مختلف تحت تاثیر قرار گرفته باشد که از جمله این علت ها می توان به استرس و حجم کاری بالا اشاره نمود که این مشکل عموما با تنظیم زمان خواب، قابل بهبود و درمان است و مشکل جدی را در زندگی سالمند ایجاد نمی نماید .
در حالی که خستگی در سالمندان، حالتی طولانی مدت و فراگیر است و فرد سالمند، با وجود استراحت کافی و خواب مناسب، انگیزه و انرژی لازم را جهت انجام امور زندگی خود را ندارند و به نوعی تمام جنبه های زندگی سالمند تحت تاثیر این احساس قرار گرفته و سبب بروز آسیب های جدی به زندگی سالمند می گردد.
در مطالعه ای که توسط محققان دانشگاه کلمبیا انجام شد، پزشکان دریافتند که از 2130 نفر ار افرادی که همه بالای 65 سال سن داشتند، و از سال 1989 تا 1995 صورت پذیرفت، نشان داد که کمبود انرژی در زنان بیش از مردان بوده، به طوری که این نسبت، 22% در زنان و 12% در مردان گزارش شد و کسانی که با کمبود انرژی مواجه بودند، مجرد بوده، به طوری که این نسبت 21% در افراد مجرد و 13% در افراد متاهل است.
علایم و نشانه های خستگی در سالمندان
علایم و نشانه های خستگی در سالمندانخستگی در سالمندان، به صورت های مختلف، بروز می یابد و ممکن است شما متوجه شوید که فرد سالمند، در طول شب ها بیشتر می خوابد و در طول روز، بیشتر چرت می زند. خستگی، شامل خستگی جسمی و روحی بوده و برخی از علایم خستگی در سالمندان، عبارت است از :
1. ضعف عضلانی
2. درد عضلانی
3. خواب آلودگی
4. سردرد
5. مشکلات بینایی
6. اسهال
7. یبوست
8. کاهش وزن
اشاره کردیم که خستگی در سالمندان، هر دو بعد جسمی و روحی را باهم درگیر می کند، و سالمند ممکن است، احساس افسردگی کند، یا در تمرکز و به خاطر سپردن مسائل، دچار مشکل شود.
به عبارت دیگر، در حالی که خستگی جسمی، شامل فقدان قدرت جسمی با عدم وجود انرژی کافی جهت انجام فعالیت است، خستگی ذهنی شامل فقدان انرژی کافی و یا انگیزه لازم برای انجام فعالیت های روزانه سالمند می گردد
برخی از علائم ذهنی خستگی در سالمندان، عبارت است از
1) اختلال در تمرکز و انجام وظایف
2) مشکلات حافظه
3) فقدان حرکت کافی
4) افسردگی
5) اضطراب
6) تغییر خلق و خوی
خستگی در سالمندان، چه به صورت جسمی و چه به صورت روحی، یا هردو جنبه، به طور کلی، به درمان و مراقبت سریع، نیاز دارد، اما اگر فرد سالمند مورد نظر شما دارای درد قفسه سینه، ضربان قلب نامنظم، تنگی نفس، احساس ضعف و درد شدید است و در صدد آسیب رساندن، به خود یا شخص دیگری است، حتما به دنبال درمان های موثر پزشکی و روانپزشکی باشید.
علت بروز خستگی در سالمندان می شود
باور عمومی این است که خستگی نتیجه اجتناب ناپذیر، روند طبیعی پیری بوده و بنابراین درمان، فاقد اثربخشی کافی است، در حالی که خستگی غالبا یک علت قابل درمان و خاص است و در بسیاری از موارد، خستگی، علامت یک بیماری پزشکی جداگانه بوده که در بین سالمندان، و در شرایط متعددی وجود دارد که می تواند باعث خستگی شود و این بیماری های عموما، عبارتند از:
آنمی
آرتریت
سرطان
بیماری مزمن ریوی
دیابت
بیماری های قلبی
فشار خون بالا
بیماری های کلیوی
بیماری های کبدی
.بیماری های مربوط به تیرویید
خستگی در سالمندان حتی می توانند به صورت های مختلف بروز یابد، به عنوان مثال وقتی افراد مسن، به سن بازنشستگی می رسند، به نوعی دچار کاهش اعتماد به نفس شده و اطمینان و حوصله لازم را جهت برنامه ریزی برای اوقات فراغت خود از ست داده اند .
با گذشت زمان و از دست دادن دوستان و نزدیکان و بروز اضطراب و افسردگی در سالمندان ممکن است احساس خستگی در سالمندان نیز به این شرایط اضافه گردد.
عادات ناسالم که سبب بروز خستگی در افراد سالمند می شود؟
برخی از عادت های زندگی، می تواند احساس خستگی را در سالمندان، ایجاد کند، در اینجا مواردی وجود دارد که ممکن است، انرژی شما را تخلیه کنند :
１. بیدار ماندن طولانی در طول شب :
خواب خوب و مناسب، برای ایجاد احساس شادابی و سرحال بودن در تمام گروه های سنی، مفید بوده و در سالمندان، دارای اهمیت دو چندان است.
２. مصرف کافئین بالا:
مصرف نوشیدنی های کافئین دار، مانند چای و قهوه، نوشابه های انرژی زا، می توانند این تعادل را به هم بزند، لذا مقدار کافئین روزانه سالمندان محترم را کنترل کنید.
３. مصرف غذاهای با ارزش کالری پایین:
مصرف غذاهایی با ارزش غذایی پایین، مانند غذاهای سرخ شده و شیرینی های حاوی مواد مغزی اندک و سرشار از چربی و قند، را در مورد تمامی افراد خانواده و از جمله افراد سالمند، کاهش دهید.
بهترین راه برای جلوگیری از بروز خستگی ، تشویق آنان به رعایت عادت های روزانه است، این اقدامات مدیریتی، عبارت از :
１. رژیم غذایی سالم :
مصرف غذاها و نوشیدنی های مقوی، به همراه آب کافی، هر دو برای داشتن کسب زندگی سالم، ضروری است. یک راه حل کاربردی و اصولی، تقسیم وعده های غذایی، در طول روز، به وعده های متعدد با حجم غذایی پایین و این وعده های کم حجم اما متعدد، برای سالمندان، بسیار مفید و کاربردی است.
２. ورزش و فعالیت بدنی :
فعالیت های ورزشی، مانند یوگا و تای چی، برای سالمندان، بسیار مفید بوده و انرژی سالمندان را آزاد می سازد، نکته مهم این است که ورزش، باید مداوم و مستمر و متناسب با قدرت بدنی فرد سالمند، باشد.
３. تلاش برای خواب روزانه کوتاه (حداکثر 30 دقیقه) :
تلاش کنید، از چرت های طولانی مدت در طول روز، موجب برهم خوردن، نظم خواب شده و بهداشت خواب سالمندان عزیز را تحت الشعاع قرار خواهد داد، بنابراین جهت حفظ نظم خواب سالمندان عزیز خود، لطفا حتما برنامه خواب خود را کنترل کنید.
چه زمانی، جهت اختلال خواب در سالمندان، لازم است، به پزشک مراجعه کنیم ؟
در صورتی که برای دو هفته، با وجود رعایت و مدیریت، تمام راهکارهای ارائه شده لازم است تا با پزشک خود، مشورت نمایید و پزشک معالج، قطعا در مورد فعالیت های روزانه، مقدار خواب، میزان اشتها، ورزش و فعالیت های بدنی فرد سالمند را خواد پرسید.
موسسه پزشکی سلامت اول، آماده ارائه خدمات مراقبت و پرستاری از بیمار ، سالمند و کودک در منزل می باشد. این مرکز با کادر متخصص و اموزش دیده به صورت شبانه روزی در خدمت همشهریان گرامی می باشد. کافی است با کارشناسان این مرکز در تماس باشید تا در اسرع وقت نسبت به اعزام پرستار کودک ، پرستار سالمند یا پرستار مورد نظر شما اقدام گردد .
پیشنهاد مطالعه: افسردگی زمستانی چیست و روش های کنترل و درمان آن چگونه است
