خستگی در سالمندان؛ علت بی حالی در سالمندان

خستگی در سالمندان یک مسئله رایج است که می‌تواند کیفیت زندگی و توانایی انجام فعالیت‌های روزانه را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این خستگی ممکن است به علت عوامل مختلفی از جمله بیماری‌های مزمن، مصرف دارو، کاهش فعالیت فیزیکی، یا مشکلات خواب ایجاد شود. از این رو، مشاوره با پزشک برای بررسی و درمان مشکلات پزشکی که ممکن است منجر به خستگی شوند، از اهمیت بالایی برخوردار است. سالمندانی که تحت نظر پرستار هستند، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. پرستاری از سالمند کار راحتی نیست؛ اما این کار باعث طول عمر سالمندان و جلوگیری از خستگی آن‌ها می‌شود. ما را در این مقاله همراهی کنید تا در مورد خستگی در افراد مسن صحبت کنیم.

علت خستگی در سالمندان

خستگی سالمندان علل متعددی دارد که می‌تواند به دلایل جسمی، روانی و محیطی باشد. یکی از دلایل شایع، کاهش فعالیت بدنی است که با افزایش سن رخ می‌دهد و منجر به کاهش استقامت و ضعف عضلات می‌شود. بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی و آرتروز نیز می‌توانند موجب خستگی شوند. کم‌خونی، اختلالات خواب مانند بی‌خوابی یا آپنه خواب و اختلالات تیروئیدی نیز از عوامل مهم خستگی سالمندان هستند. علاوه بر این، عوارض جانبی داروهایی که سالمندان مصرف می‌کنند، می‌تواند باعث خستگی شود.

از نظر روانی، افسردگی و اضطراب می‌توانند انرژی افراد مسن را کاهش دهند و باعث احساس خستگی شوند. همچنین، کاهش روابط اجتماعی و ترس از تنهایی در سالمندان می‌تواند بر سطح انرژی، تأثیر منفی بگذارد. مراقبت و توجه به وضعیت جسمی و روانی سالمندان و ایجاد محیطی حمایتی می‌تواند در کاهش خستگی سالمندان مؤثر باشد.

دلیل خستگی زیاد و علت بی حالی در سالمندان

خستگی سالمندان یا خستگی زیاد بدن سایر افراد، می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد. یکی از مهم‌ترین دلایل آن، کمبود خواب کافی و باکیفیت است. نداشتن خواب کافی موجب کاهش انرژی و خستگی مداوم می‌شود. تغذیه نامناسب، به‌ویژه کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز می‌تواند منجر به خستگی شود.

کم‌آبی بدن، فعالیت بدنی بیش از حد یا نداشتن تحرک کافی، استرس و فشار روانی نیز از عوامل دیگر هستند. بیماری‌های مزمن مانند دیابت، کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، کم‌خونی و افسردگی نیز می‌توانند باعث خستگی شدید شوند. همچنین مصرف برخی داروها و شرایط پزشکی خاص نیز ممکن است تأثیرگذار باشند. پرخوری نیز با افزایش خواب، منجر به خستگی می‌شود. با جلوگیری از پرخوری می‌توانید از خستگی جلوگیری کنید. در نهایت، سبک زندگی ناسالم مانند مصرف زیاد کافئین یا الکل نیز می‌تواند به خستگی سالمندان منجر شود. برای مقابله با خستگی مزمن، بهتر است به پزشک مراجعه و علت اصلی آن را شناسایی و درمان کنید.

تفاوت خواب آلودگی و خستگی در سالمندان

اصطلاح خستگی در سالمندان، به وضعیتی اطلاق می شود که فرد سالمند، توانایی انجام کارها و وظایف روزمره خود را ندارند، و این روند، به تدریج و با گذشت زمان، ایجاد می شود. بسیاری از افراد، از اصطلاح خواب آلودگی، به جای خستگی استفاده می کنند، در حالی که خستگی سالمندان و خواب آلودگی، بسیار متفاوت است. خواب آلودگی،  حالتی است که سیستم خواب و بیداری است  سالمند به دلایل مختلف تحت تاثیر قرار گرفته باشد که از جمله این علت ها می توان به  استرس و حجم کاری بالا اشاره نمود که این مشکل عموما با تنظیم زمان خواب، قابل بهبود و درمان  است و مشکل جدی را در زندگی سالمند ایجاد نمی نماید. البته اختلالات خواب در بیماران آلزایمری با مواردی که گفته شد متفاوت است.

در حالی که خستگی سالمندان، حالتی طولانی مدت و فراگیر است و فرد سالمند، با وجود استراحت کافی و خواب مناسب، انگیزه و انرژی لازم را جهت انجام امور زندگی خود را ندارند و به نوعی تمام جنبه های زندگی سالمند تحت تاثیر این احساس قرار گرفته و سبب بروز آسیب های جدی به زندگی سالمند می گردد. در مطالعه ای که توسط محققان دانشگاه کلمبیا انجام شد، پزشکان دریافتند که از 2130 نفر ار افرادی که همه بالای 65 سال سن داشتند، و از سال 1989 تا 1995 صورت پذیرفت، نشان داد که کمبود انرژی در زنان بیش از مردان بوده، به طوری که این نسبت، 22% در زنان و 12% در مردان گزارش شد و کسانی که با کمبود انرژی مواجه بودند، مجرد بوده، به طوری که این نسبت 21% در افراد مجرد و 13% در افراد متاهل است.

علائم خستگی در سالمندان

خستگی سالمندان، به صورت های مختلف، بروز می یابد و ممکن است شما متوجه شوید که فرد سالمند، در طول شب ها بیشتر می خوابد و در طول روز، بیشتر چرت می زند. خستگی، شامل خستگی جسمی و روحی بوده و برخی از علایم خستگی در سالمندان، عبارت است از :

1. ضعف عضلانی
2. درد عضلانی
3. خواب آلودگی
4. سردرد
5. مشکلات بینایی
6. اسهال
7. یبوست
8. کاهش وزن

اشاره کردیم که خستگی در سالمندان، هر دو بعد جسمی و روحی را باهم درگیر می کند، و سالمند  ممکن است، احساس افسردگی کند، یا در تمرکز و به خاطر سپردن مسائل، دچار مشکل شود. به عبارت دیگر، در حالی که علت بی حالی در سالمندان، شامل فقدان قدرت جسمی با عدم وجود انرژی کافی جهت انجام فعالیت است، خستگی سالمندان از نظر ذهنی شامل فقدان انرژی کافی و یا انگیزه لازم برای انجام فعالیت های روزانه سالمند می گردد

برخی از علائم ذهنی خستگی سالمندان

• اختلال در تمرکز و انجام وظایف
• مشکلات حافظه
• فقدان حرکت کافی
• افسردگی
• اضطراب
• تغییر خلق و خوی

خستگی در سالمندان، چه به صورت جسمی و چه به صورت روحی، یا هردو جنبه، به طور کلی، به درمان و مراقبت سریع، نیاز دارد، اما اگر فرد سالمند مورد نظر شما دارای درد قفسه سینه، ضربان قلب نامنظم، تنگی نفس، احساس ضعف و درد شدید است و در صدد آسیب رساندن، به خود یا شخص دیگری است، حتما به دنبال درمان های موثر پزشکی و روانپزشکی باشید.علت بروز خستگی سالمندان می شود. باور عمومی این است که خستگی نتیجه اجتناب ناپذیر، روند طبیعی پیری بوده و بنابراین درمان، فاقد اثربخشی کافی است، در حالی که خستگی غالبا یک علت قابل درمان و خاص است و در بسیاری از موارد، خستگی سالمندان علامت یک بیماری پزشکی جداگانه بوده که در بین سالمندان، و در شرایط متعددی وجود دارد که می تواند باعث خستگی شود و این بیماری های عموما، عبارتند از:

• آنمی
• آرتریت
• سرطان
• بیماری مزمن ریوی
• دیابت
• بیماری های قلبی
• فشار خون بالا
• بیماری های کلیوی
• بیماری های کبدی
• بیماری های مربوط به تیرویید

خستگی در سالمندان حتی می توانند به صورت های مختلف بروز یابد، به عنوان مثال وقتی افراد مسن، به سن بازنشستگی می رسند، به نوعی دچار کاهش اعتماد به نفس شده و اطمینان و حوصله لازم را جهت برنامه ریزی برای اوقات فراغت خود  از ست داده اند. با گذشت زمان و از دست دادن دوستان و نزدیکان و بروز  اضطراب و افسردگی در سالمندان ممکن است احساس  خستگی سالمندان نیز به این شرایط اضافه گردد.

عادات ناسالم که سبب بروز خستگی در سالمندان می شود

برخی از عادت های زندگی، می تواند احساس خستگی در سالمندان، ایجاد کند، در اینجا مواردی وجود دارد که ممکن است، علت بی حالی در سالمندان باشد و انرژی شما را تخلیه کنند :

• بیدار ماندن طولانی در طول شب : خواب خوب و مناسب، برای ایجاد احساس شادابی و سرحال بودن در تمام گروه های سنی، مفید بوده و در سالمندان، دارای اهمیت دو چندان است.
• مصرف کافئین بالا: مصرف نوشیدنی های کافئین دار، مانند چای و قهوه، نوشابه های انرژی زا، می توانند این تعادل را به هم بزند، لذا مقدار کافئین روزانه سالمندان محترم را کنترل کنید.
• مصرف غذاهای با ارزش کالری پایین: مصرف غذاهایی با ارزش غذایی پایین، مانند غذاهای سرخ شده و شیرینی های حاوی مواد مغزی اندک و سرشار از چربی و قند، را در مورد تمامی افراد خانواده و از جمله افراد سالمند، کاهش دهید.

جلوگیری از خستگی سالمندان

1. رژیم غذایی سالم : مصرف غذاها و نوشیدنی های مقوی، به همراه آب کافی، هر دو برای داشتن کسب زندگی سالم، ضروری است. یک راه حل کاربردی و اصولی، تقسیم وعده های غذایی، در طول روز، به وعده های متعدد با حجم غذایی پایین و این وعده های کم حجم اما متعدد، برای سالمندان، بسیار مفید و کاربردی است.
2. ورزش و فعالیت بدنی : فعالیت های ورزشی، مانند یوگا و تای چی، برای سالمندان، بسیار مفید بوده و انرژی سالمندان را آزاد می سازد، نکته مهم این است که ورزش، باید مداوم و مستمر و متناسب با قدرت بدنی فرد سالمند، باشد.
3. تلاش برای خواب روزانه کوتاه (حداکثر 30 دقیقه) : تلاش کنید، از چرت های طولانی مدت در طول روز، موجب برهم خوردن، نظم خواب شده و بهداشت خواب سالمندان عزیز را تحت الشعاع قرار خواهد داد، بنابراین جهت حفظ نظم خواب سالمندان عزیز خود، لطفا حتما برنامه خواب خود را کنترل کنید.

سخن آخر

در آخر می‌توانیم بگوییم که خستگی سالمندان یک مشکل شایع است که می‌تواند کیفیت زندگی آنها را تحت تأثیر قرار دهد. برای مدیریت خستگی در افراد سالمند، راهکارهای متعددی وجود دارد. این راهکارها شامل برنامه‌ریزی منظم برای فعالیت‌های فیزیکی مناسب، تغذیه سالم و متنوع، خواب کافی و منظم، مدیریت استرس از طریق تمرینات آرامش‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن و مشاوره پزشکی جهت تشخیص و درمان بیماری‌های زمینه‌ای هستند. توجه به این نکات می‌تواند به کاهش خستگی سالمندان و بهبود کیفیت زندگی آن ها کمک شایانی نماید.

سوالات متداول

دلیل شایع خستگی در سالمندان چیست؟

دلیل شایع، کاهش فعالیت بدنی است که با افزایش سن رخ می‌دهد و منجر به کاهش استقامت و ضعف عضلات می‌شود.

برای جلوگیری از خستگی سالمندان، چه چیزهایی را باید کنترل کرد؟

مواردی مانند خواب، کم آبی بدن،  افسردگی، مصرف الکل و کافئین و… باید کنترل شوند.

خستگی بیش از حد سالمند نشانه چیست؟

علت بی حالی در سالمندان انجام شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، بهبودی پس از جراحی بزرگ. عفونت ها، بیماری های مزمن مانند دیابت، بیماری قلبی، بیماری‌های کلیوی، کبد، تیروئید می‌توان نام برد.