اختلال استرس پس از سانحه Post-traumatic stress disorder نوعی اختلال سلامت روان است که پس از یک حادثه آسیب زا آغاز می گردد. این استرس می تواند شامل شکل های مختلفی باشد، از یک تهدید امنیت گرفته تا یک آسیب ناشی از سیل، زلزله و سایر وقایع و بلا های طبیعی تا خطرات جنگ نظامی و مرگ را در بر می گیرد.
تمام احساس ناخوشایند بیماران مبتلا به PTSD از احساس عدم امنیت آنها منشا می گیرد و نوعی ناامنی و احساس ترس را تجربه می کنند.
PTSD در موارد ذیل می تواند رخ دهد :
• یک فاجعه طبیعی مانند زلزله، سیل، گردباد
• جنگ نظامی
• حمله فیزیکی
• تصادف
• سواستفاده مواد مخدر
جنگ و اختلال استرس پس از سانحه:
PTSD اغلب جانبازان را درگیر می کند به طوری که 15 درصد سربازان جنگ ویتنام و 12 درصد سربازان جنگ خلیج فارس را درگیر کرده است.
از بزرگترین استرس هایی که فرد در طی زندگی خود با آن روبه رو می شود، تجربه جنگ است. جنگ یکی از تاثیرگزارترین و مخرب ترین حوادث بر میزان شیوع، زمان شروع و سیر اختلالات روانپزشکی به حساب می آید.
هر جنگی، صدمات متعدد و گوناگونی را متاسفانه به همراه دارد که این تبعات جنگ، غیر قابل اجتناب بوده که یک بخش از آن را در اختلالات PTSD میتوان مشاهده کرد. انجمن روانپزشکی آمریکا در سال 2013 اعلام کرد که شیوع اختلالات PTSD بین جانبازان شیمیایی و غیرشیمیایی به ترتیب 40% و28%است.
بازماندگان جنگ که با احساس خطر و تهدید ارتباط داشته اند، در پردازش اطلاعات، بیشتر نشانه های تهدید را رمز گردانی می کنند و از این رو نسبت به تغییرات محیطی حساس تر و واکنش پذیرتر عمل می کنند.
علائم اختلال پس از سانحه :
PTSD می تواند فعالیت های طبیعی و توانایی عملکرد فرد را مختل کند. کلمات، اصوات یا شرایطی را به وجود می آورد که شرایط تروما را به یاد فرد می اندازد.
علائم اختلال استرس پس از سانحه شامل ویژگی های زیر است:
1. فلاش بک هایی که فرد احساس می کند که بارها و بارها، رویدادها برایش مرور و تکرار می شود.
2. خاطرات ناخوشایندی که فرد را اذیت می کند.
3. کابوس های مکرر که موجب پریشانی شدید روحی و جسمی فرد می شود.
4. فرد در تمرکز و انجام کارهایی که به تمرکز دارد، دچار مشکل می شود.
5. فرد در پاسخ به محرک های محیطی بسیتر اغراق آمیز برخورد می کند.
6. فرد دارای افکار منفی نسبت به خود است.
7. احساس گناه، نگرانی یا سرزنش خود در این افراد بسیار مشاهده می شود.
8. کاهش علاقه نسبت به فعالیت هایی که فرد به انجام آنها اشتیاق داشت.
9. تجربه افسردگی در این افراد به فراوانی می شود.
10. هنگام حمله حاد دچار تپش قلب، سبکی سر، سرگیجه و غش کردن می شود.
طبق گزارشات انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) زنان دو برابر مردان به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا می شوند و علائم آن در زنان کمی با مردان متفاوت است، زنان ممکن است به علت حساسیت ها و احساساتشان در شرایط مانند اضطراب، افسردگی وضربه های روحی میتوانند آسیب پذیری بیشتری داشته باشند.
علاوه بر این مورد، نکته دیگری که بسیار حائز اهمیت است، این است که زنان به طور متوسط 4 سال صبر می کنند تا به پزشک مراجعه کنند در حالی که مردان به طور میانگین ظرف مدت 1 سال به پزشک مراجعه می کنند و همین تاخیر در مراجعه خانم ها سبب آسیب زایی بیشتر در آن ها می گردد.
پیشنهاد مطالعه: پیشگیری از اختلالات روانی سالمندان
تشخیص بیماری اختلال پس از تروما :
هیچ آزمایشی برای تشخیص قطعی اختلال استرس پس از سانحه وجود ندارد زیرا افراد مبتلا ممکن است در ارتباط با علائم بیماری و یاد آوری خاطرات مردد باشند.
یک متخصص بهداشت روان مانند روانپزشکی، روان شناس یا پرستار روانپزشکی، بهترین صلاحیت را در تشخیص PTSD دارند.
برای تشخیص PTSD باید تمام علائم زیر را فرد به مدت 1 ماه یا بیشتر تجربه کنند :
حداقل یک علامت تجربه مجدد واقعه های ناخوشایند را داشته باشد.
حداقل یک علامت اجتناب را در خود احساس کرده باشد.
علائم در بیمار باید آنقدر جدی باشد که در فعالیت های روزانه فرد مانند پیاده روی روزمره، رفتن به سرکاریا در محیط دوستان و اعضای خانواده این روند را احساس کند.
مراقبت های پرستاری در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه :
خبر خوش در مورد بیماری PTSD این است که این اختلال به راحتی قابل بررسی و معالجه است و می تواند به مقدار قابل توجهی بهبود یابد و از این رو با در نظر گرفتن شرایط بیمار، یک روند درمانی مناسب را برای بیماران عزیز میتوان در نظر گرفت.
مهم ترین راهکارها و مراقبت های پرستاری شامل :
۱.حمایت اجتماعی در اختلال استرس پس از سانحه :
طبق تحقیقات به عمل آمده در مورد بیماری PTSD میتوان به این نکته اذعان کرد که حمایت اجتماعی ابزاری اساسی برای مدیریت PTSD است به طوری که ارتباط با اطرافیان، عزیزان و نزدیکان می تواند تاثیر شگرفی بر روند بهبودی این عزیزان ایفا کند. یک پرستار همدم، مونس و مورد اعتماد هم به این روند درمانی کمک بالقوه ای میکند.
۲.ورزش :
افراد درگیر با اختلال استرس پس از سانحه میتوانند با ورزش با شدت متوسط تا حد زیادی علائم PTSD را کنترل و تقلیل دهند و با کمک ورزش روحیه، نشاط و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند.
۳.درمان شناختی رفتاری (CBT) :
درمان شناختی رفتاری، بیمار را در تغییر و تعدیل الگوهای تفکر منفی ترغیب می کند و با حفظ روحیه ، سعی در تبدیل افکار منفی به افکار مثبت دارد.
در این روند درمانی، بیمار با موقعیت هایی که از آن می ترسد، در فضایی امن تجربه خواهد کرد و به مبارزه با چالش های خود خواهد پرداخت که همین امر منجر به کاهش قابل توجه علائم در بیمار می گردد. وجود پرستار بیمار در حفظ آرامش و ایجاد محیط امن نقش به سزایی خواهد دات و به روند بهبود بیمار کمک شایانی خواهد کرد.
آنچه مسلم است، این است که حفظ آرامش، ارتباط با نزدیکان، محیطی عاری از استرس برای PTSD حرف اول را می زند و با رعایت و انتخاب یک پرستار معتمد ومتعهد می توان روند بهبودی این عزیزان را تسریع بخشید.
این نکته را در نظر داشته باشید که بیمار مبتلا به اختلال استرس که پس از سانحه به مدت نسبتا طولانی در معرض عامل استرس زای محیطی بوده است و همین استرس طولانی مدت منجر شده است که بیمار در برخورد با عوامل استرس زا و هیجان انگیز، بسیار حساس و غیر قابل انعطاف برخورد کند.
وجود یک پرستار همدل و مهربان می تواند با ایجاد یک محیط دوستانه و سرشار از آرانش، قدم به قدم با بیمار پیش رفته و نقشدبه سزایی را در این امر مهم بر عهده بگیرد. بیمار درگیر PTSD به هیچ عنوان قصد اذیت اطرافیانش را ندارد برعکس، تنها در حضور اطرافیان و نزدیکاتشان است که می توانند آرامش خود را بازیابند و از افسردگی خود بکاهند
پیشنهاد مطالعه: پزشک در منزل ، خدمات درمانی و مراقبتی در منزل، ویزیت در منزل
موسسه پرستاری سلامت اول، با کادری ماهر و باتجربه آماده ارائه خدمات به همشهریان گرامی می باشد. پرستاران ماهر این مرکز با آگاهی از انواع روش های مراقبت از بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه به صورت شبانه روزی در کنار این عزیزان خدمت رسانی خواهند نمود.
این مرکز با دارا بودن مجوز از وزارت بهداشت، متخصص در زمینه پرستاری بیمار، سالمند، و خدمات در منزل بوده وهمه روزه آماده پاسخگویی به شما عزیزان است، جهت برخورداری از خدمات این مرکز، اطلاعات تماس خود را ثبت بفرمایید تا همکاران ما در اولین فرصت با شما تماس حاصل نمایند.
