همه ما هر از گاهی دچار درد در ناحیه شکم می‌شویم و البته در اغلب مواقع آن را جدی نمی‌گیریم، اما گاهی این درد ممکن است نشانه‌ای از عدم عملکرد صحیح یک ارگان داخلی در بدن باشد. به عنوان مثال معده درد عصبی ناشی از تحریک عصب مغزی و تأثیر آن روی دستگاه گوارش است. علائمی که فرد در این حالت با آن روبه‌رو می‌شود، شامل درد و سوزش در بخش بالایی معده و پشت قفسه سینه بوده و ممکن است ساعت‌ها و در مواقعی روزها طول بکشد. البته این مشکل با رعایت یک رژیم غذایی و سبک زندگی سالم‌تر قابل حل بوده و تنها در مواقع شدید نیازمند مراجعه به دکتر خواهید بود. در این مطلب از مرکز خدمات پرستاری سلامت اول می‌خواهیم در مورد علل معده درد عصبی، علائم و روشهای درمان آن صحبت کرده و اطلاعات کاملی را در اختیار شما قرار دهیم.
معده درد عصبی چیست؟
سیستم گوارش با سیستم عصبی آنتریک ارتباط مستقیم دارد و زمان واکنش بدن به استرس، پایانه‌های عصبی که در معده وجود دارند نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. بنابراین عوامل استرس مانند قرار گرفتن در موقعیت آزمون، مشکلات مالی، مشکلات شخصی و خانوادگی، جدایی، تغییرات شغلی و بیماری‌های مزمن، باعث می‌شوند تا فرد سوزش معده، تهوع و ناراحتی‌های گوارشی را تجربه کند.
از طرفی استرس، باعث ترشح هورمون‌ها و انتقال دهنده‌های عصبی در بدن شده و باعث می‌شود حرکت مواد غذایی و تعادل باکتری‌ها در معده تحت تاثیر قرار گرفته و مشکلات مختلف مانند تهوع، درد و … ایجاد شود. درد و ناراحتی معده که ناشی از این تنش‌ها باشد را در پزشکی تحت عنوان معده درد عصبی می‌شناسند.
پیشنهاد مقاله: هر آنچه لازم است در مورد هلیکوباکتر پیلوری و روشهای پیشگیری و درمان آن بدانیم
بهترین قرص برای درمان معده درد عصبی
برخی از داروها می‌توانند در کاهش عوارض معده‌ای مانند تهوع، اسهال و اسیدیته موثر باشند. داروهایی مانند آلکا سلتزر، Emetrol، Mylanta، پپتو بیسمال، سیمیلاک و تامس حتی بدون نسخه پزشک نیز قابل خریداری هستند. اما تأثیر داروها در هر فرد ممکن است متفاوت باشد، بنابراین بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا داروی مناسب را برایتان تجویز کند. و برای مراقبت بیشتر می‌توانید از یک پرستار بیمار کمک بگیرید.
البته این موضوع را هم در نظر داشته باشید که حتی بهترین قرص برای درمان معده درد عصبی نیز تنها روی کاهش درد موثر خواهد بود و حتی برخی ممکن است تاثیر زیادی نداشته باشند. بنابراین بهترین راه‌حل برای درمان تغییر سبک زندگی است.
نشانه های معده درد عصبی چیست؟
معده درد عصبی علائم مختلفی را به همراه دارد. به عنوان مثال سوزش معده، اصلی‌ترین نشانه است که معمولاً پس از تنش عصبی و استرس ظاهر شده و ممکن است شما هم در برخی از شرایط آن را حس کرده باشید. حالت تهوع نیز می‌تواند نشانه دوم این بیماری باشد. همچنین، تکرار ادرار و مدفوع، سیری زودرس یا بی اشتهایی و نفخ زیاد نیز از مهم ترین علائم معده درد عصبی هستند. در صورت تجربه این علائم، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا آن را تشخیص داده و روند درمان مناسب را برایتان آغاز کند.
درمان خانگی معده درد عصبی
درمان‌های خانگی نیز می‌توانند در کنار مواردی که پزشک برای شما تجویز کرده، روی کاهش علائم و دردهای معده درد عصبی موثر باشند. در اینجا به چند راهکار اشاره خواهیم کرد که به شما در این زمینه کمک می‌کند:
- بدن برای هضم و جذب موثر مواد مغذی به آب نیاز دارد. کم آبی هضم غذا را دشوارتر کرده و احتمال ایجاد ناراحتی معده را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، نوشیدن آب می‌تواند به کاهش سوزش معده شما نیز کمک کند.
- در هنگام معده درد به هیچ عنوان نباید، دراز بکشید. این کار باعث می‌شود که سوزش سر معده بیشتر شود. زمانی که بدن در حالت افقی قرار گیرد، اسید معده بالا رفته و سوزش معده را بیشتر می‌کند.
- زنجبیل نیز یکی دیگر از روشهای درمان خانگی برای معده درد عصبی است. مصرف این ماده باعث کاهش تهوع و استفراغ می‌شود. می‌توانید زنجبیل را به چای یا غذای خود اضافه کرده و دمنوش آن را برای مصرف تهیه کنید.
- برخی از پزشکان برای درمان درد معده، رژیم غذایی BRAT را انتخاب می‌کنند. مواد غذایی موجود در این رژیم شامل غذاهای حاوی مقادیر پایین پروتئین، چربی و فیبر هستند که هضم آنها برای اکثر افراد آسان است. این ویژگی باعث می‌شود تا معده تحریک نشده و درد آن کاهش پیدا کند.
- برای تسکین درد معده می‌توانید از پدهای گرم کننده استفاده کنید.
- به جز زنجبیل مصرف برخی از دمنوش‌های گیاهی دیگر مانند بابونه و نعناع هم می‌توانند تسکین دهنده درد معده باشد.
- سعی کنید در مدت زمانی که معده شما تحریک شده و علائمی را حس می‌کنید، به جای سه وعده غذایی بزرگ، چندین وعده غذایی کوچکتر بخورید.
- استرس خود را با ورزش، مدیتیشن یا یوگا کاهش دهید.
- چای نعناع فلفلی یکی از نوشیدنی‌هایی است که باعث آرامش اعصاب شده و می‌تواند به میزان زیادی به کاهش درد معده شما کمک کند.
- سعی کنید در طول روز تنفس عمیق داشته باشید تا اضطراب و استرستان را کاهش دهید. این کار را با تنفس از بینی و خارج کردن آن از دهان و به آهستگی انجام دهید.
پیشنهاد مقاله: چه ارتباطی بین ریفلاکس اسید معده و کاهش وزن وجود دارد؟
درمان معده درد عصبی در طب سنتی
در درمان معده درد عصبی با استفاده از طب سنتی، از گیاهان دارویی مثل آویشن، نعناع و دارچین استفاده می‌شود. همچنین استفاده از اسانس یاس، نعناع و کرفس هم می‌تواند تنش‌های عضلانی معده را به میزان زیادی کاهش دهد.
پوشیدن لباس‌های راحت و ماساژ شکم با استفاده از روغن یاس، خزه و نعناع نیز به بهبود علائم مربوط به معده درد عصبی کمک می‌کند. البته این روش‌ها به عنوان یک فرایند تکمیلی در کنار دستورالعمل‌های پزشک و تغییرات در سبک زندگی می‌تواند مفید باشند.
چگونه معده درد عصبی تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص معده درد عصبی پزشک سوالاتی را در مورد علائم و تاریخچه پزشکی از شما پرسیده و معاینات بالینی، آزمایش خون، مدفوع و گاهی تصویربرداری‌هایی مثل آندوسکوپی و سی‌تی‌اسکن و آزمایش‌های تنفسی برای درمان زخم معده بدخیم (مانند تست تنفس کربن‌دی‌اکسید) را انجام می‌دهد. انتخاب نوع آزمایش کاملا به نشانه و علائم بیماری شما بستگی دارد.
عوامل مؤثر در بروز معده درد عصبی
درد معده می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد. از جمله این موارد می‌توانیم به استرس، تغییرات رژیم غذایی، عفونت‌های باکتریایی، بیماری‌های معده، سابقه جراحی معده، مصرف برخی داروها و بیماری‌های روده اشاره کنیم. اما در معده درد عصبی بیشترین عامل موثر، استرس است که باعث می‌شود میزان ترشح اسید معده بالا رفته و باعث تحریک درد آن شود. همچنین مصرف غذاهای چرب، الکل، نوشابه و قهوه نیز می‌تواند احتمال بروز درد معده عصبی را بیشتر کند. در نهایت عفونت باکتریایی مانند هلیکوباکتر پیلوری، بیماری‌های معده مانند زخم معده و التهاب معده، سابقه جراحی معده، مصرف برخی از داروها و بیماری‌های روده نیز در میان عوامل موثر در بروزمعده درد عصبی قرار می‌گیرد.
راهکارهایی برای پیشگیری از معده درد عصبی
شایع ترین علت ایجاد معده درد عصبی، استرس است و بنابراین کمک به کاهش آن در زندگی باعث پیشگیری از معده درد عصبی خواهد شد. همچنین داشتن تغذیه سالم و متنوع، مدیریت سبک زندگی سالم و انجام آزمایش‌های پزشکی برای چکاپ را هم می‌توانیم در میان کارهایی قرار دهیم که ریسک بروز این بیماری را کمتر می‌کند. در نهایت خودداری از مصرف بیش از حد قهوه و الکل، خوردن وعده‌های کم‌حجم، خوردن غذا با آرامش، نوشیدن آب و … نیز می‌تواند در این فرایند موثر باشد.
پیشنهاد مقاله: باد معده زیاد نشانه چیست
تچربه شما از درد معده
در صورت تجربه درد معده عصبی، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان مناسب بسیار مهم است. تنها یک پزشک است که می‌تواند علت اصلی درد را تشخیص داده و راهنمایی‌های لازم را به شما ارائه کند. همچنین، بهبود کیفیت زندگی و کاهش استرس و دور کردن عوامل تحریک‌کننده از خود نیز به کاهش درد و تسکین علائم معده درد عصبی کمک خواهد کرد. اگر شما هم تجربه‌ای از این مشکل را داشته‌اید، حتما تجربیات خود را در این زمینه با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
ورم معده چیست؟
علائم ورم معده عصبی شامل نفخ شکم، درد معده، سکسکه، تهوع و سوزش معده بوده و باید سریعا با مراجعه به پزشک برای درمان‌های دارویی اقدام کنید.
چه راهکارهایی برای مدیریت استرس وجود دارد؟
برای مدیریت استرس و اضطراب خود، می‌توانید از روش‌هایی مثل تنفس عمیق، ورزش سبک، تمرکز بر تنفس، سرگرمی با روشی که به آن عادت دارید، برنامه‌ریزی و کنترل امور برای حل مشکلات، رعایت رژیم غذایی مناسب، مدیتیشن و ریلکس شدن، استراحت و تفریح استفاده کنید.
چه بیماری‌هایی روی معده عصبی تاثیر می‌گذارند؟
زخم معده، اسکیزوفرنی، اختلالات دو قطبی، سندرم روده تحریک پذیر و بیماری التهابی روده جزو مشکلاتی هستند که روی معده عصبی تاثیر می‌گذارند.
برای معده درد عصبی چه مواد غذایی بهتر است؟
غلات، میوه و سبزیجات، ماهی‌های چرب، مواد غذای فیبردار و مواد غذایی حاوی پروبیوتیک را می‌توانید در این شرایط در رژیم غذایی خود جای دهید.
معده درد عصبی چیست؟
