مثبت گرایی سمی چیست؛ علائم و مضرات مثبت اندیشی سمی

مثبت گرایی سمی Toxic positivism به یکی از معضلات این روزها تبدیل شده است. آیا با افرادی مواجه هستید که دائما دیگران را به مثبت بودن وادار می‌کنند؟ اگر شغل خود را به تازگی از دست داده‌اید، یکی از عزیزانتان فوت کرده‌ یا رابطه عاشقانه‌تان به اتمام رسیده است، حق دارید کمی ناراحت باشید. در چنین شرایطی، مثبت بودن و مثبت اندیشیدن کار دشواری است. زندگی با احساسات مثبت و منفی همراه است و پرستار در منزل این موضوع را به بیمار گوشزد می‌کند. اگر صرفا به جنبه مثبت همه چیز فکر می‌کنید، به مثبت‌گرایی از نوع سمی گرفتار شده‌اید که در این مطلب به همه چیز در مورد آن اشاره خواهد شد.

مثبت گرایی سمی چیست؟

مثبت اندیشی سمی یا Toxic Positivity نوعی نگرش مانند اختلال خود زشت انگاری است که افراد در آن به طور افراطی و غیرمنطقی روی خوش‌بینی و مثبت‌اندیشی تمرکز دارند. آن‌ها هر گونه احساسات منفی یا تجربه‌های ناخوشایند را نادیده گرفته یا سرکوب می‌کنند. به خاطر فشار شدید، مشکلات روانی زیادی در آینده برای آن‌ها به وجود می‌آیند. بسیاری چنین تصور می‌کنند که این رویکرد باعث بهبود وضعیت روحی کمک می‌کند، در صورتی که اثرات منفی طولانی مدتی روی سلامت روان خواهد گذاشت.

تعریف مثبت نگری سمی با مثال

برای درک بهتر مثبت گرایی سمی باید به چند مثال ملموس از موقعیت‌های روزمره اشاره کرد. این مثال‌ها نشان می‌دهند که اصرار بر خوش‌بینی چطور می‎‌تواند به ضرر افراد تمام شود.

مثبت گرایی سمی از دست دادن شغل

فرض کنید شغلی را از دست داده‌اید و در این باره با دوست مثبت گرای خود صحبت می‌کنید. او اعتقاد دارد که همه چیز درست می‌شود و تنها باید مثبت فکر کنید. این در حالیست که یک دوست در رویکرد واقعی، فرد مقابل را درک کرده و از هیچ حمایتی دریغ نمی‌کند.

 مثبت اندیشی سمی تجربه بیماری جدی

فرض کنید فردی به تازگی به بیماری مبتلا شده است و احساسات خود را با خانواده یا دوستان در میان می‌گذارد. اگر آن‌ها مثبت گرای سمی باشند، به او می‌گویند که قوی هستی و تنها باید مثبت باشید. حتی اگر این بیماری لاعلاج باشد، آن‌ها اعتقاد دارند همه چیز درست خواهد شد. در سوی دیگر، رویکرد سالم به این صورت است که خانواده یا دوستان سعی در درک کردن فرد بیمار دارند.

مثبت گرایی سمی فقدان یک عزیز

فردی که به تازگی یکی از عزیزان خود را از دست داده، در حال سوگواری است و با دوستانش در این باره صحبت می‌کند. دوست مثبت‌ گرای سمی خود اعتقاد دارد که عزیز از دست رفته اکنون در جایگاه بهتری است و به جای ناراحتی باید خوشحال بود. در حالی که رویکرد سالم به این صورت است که باید با فرد داغ دیده همدلی کرد.

به نقل از betterup :

مثبت سمی چیست؟
مثبت اندیشی سمی فشاری است که فقط برای نشان دادن احساسات مثبت، سرکوب هر گونه عواطف، احساسات، واکنش ها یا تجربیات منفی است. این تجربه انسان را بی اعتبار می کند و می تواند منجر به آسیب، انزوا، و مکانیسم های مقابله ای ناسالم شود.

نحوه ارتباط با کسی که مثبت گرایی سمی دارد؟

ارتباط با فردی که مبتلا به مثبت اندیشی سمی است، می‌تواند چالش‌های زیادی را به دنبال داشته باشد؛ به ویژه زمانی که به درک و همدلی نیاز دارید، اما با پاسخ‌های سطحی و کلیشه‌ای مواجه می‌شوید. در ادامه چند روش برای برقراری ارتباط موثر با چنین فردی آورده شده است.

• ابتدا باید متوجه شوید که رفتار او ناشی از چیست. ممکن است فرد نیت خوبی داشته و به دنبال کمک باشد، اما شیوه مناسب آن را نداند.
• پیش از این که به فرد مقابل بگویید رفتار او چطور روی شما تاثیر دارد، احساسات خود را به خوبی بشناسید و واضح بیان کنید.
• به فردی که مثبت گرایی سمی به آرامی توضیح دهید که به چه نوع حمایت و همدلی نیاز دارید. مثلا بگویید که واقعا نیاز دارید حرف‌هایتان شنیده شود.
• سپس می‌توانید به آرامی به فرد مقابل توضیح دهید که مثبت گرایی از نوع سمی چیست و چه اثرات منفی دارد. این کار را با مثال و توضیحات ساده انجام دهید.

علائم مثبت گرایی سمی در افراد

مثبت نگری سمی با برخی علائم همراه است که در این بخش به آن‌ها اشاره خواهد شد:

• فرد ممکن است هر گونه احساسات منفی مانند ناراحتی، خشم یا اضطراب را نادیده بگیرد و ادعا کند که همه چیز خوب است.
• او شاید از صحبت کردن درباره مشکلات و چالش‌های خود پرهیز کرده و ترجیح دهند تنها درباره جنبه‌های مثبت زندگی صحبت کنند.
• او از عبارات کلیشه‌ای مانند “فقط مثبت فکر کن”، “همه چیز قراره خوب بشه” یا “همیشه خوش‌بین باش” استفاده می‌کنند؛ بدون این که به وضعیت واقعی فرد مقابل خود توجهی داشته باشند.
• به جای حمایت و همدلی واقعی، او به مشکلات دیگران با عبارات سطحی و کلیشه‌ای پاسخ می‎‌دهد.
• فرد مبتلا به مثبت گرایی سمی شاید احساسات منفی دیگران را نادیده گرفته یا آن‌ها را کم اهمیت جلوه دهد.
• او شاید همیشه به خود فشار بیاورد تا خوش‌بین و مثبت باشد، حتی زمانی که احساسات واقعی‌شان برخلاف این است.
• فرد مثبت گرای سمی از مواجهه با واقعیت‌های سخت فرار کرده و ترجیح می‌دهد در دنیای خوش‌بینی افراطی زندگی کند یا مثلا برای حال خوب خودش راه‌های بی فایده مثل تاتو و خالکوبی را بدون فکر انجام دهد.

مضرات مثبت گرایی سمی

تلقین افکار مثبت مضرات جدی و بعضا پنهانی داشته و بر سلامت روان، روابط اجتماعی و کیفیت زندگی اثرگذار است. در ادامه برخی از مضرات اصلی مثبت ‌گرایی سمی را آورده‌ایم:

سرکوب و انکار احساسات منفی در مثبت گرایی سمی

نخستین ضرر این نوع از مثبت گرایی، سرکوب احساسات منفی است که همین منجر به افزایش سطح استرس و اضطراب می‌شود. وقتی احساسات منفی به صورت مداوم نادیده گرفته شوند، مشکلات روانی جدی‌تری را ایجاد می‌کنند و افراد باید به راههای کاهش استرس در خانواده پی ببرند. همچنین این کار منجر به زیاد شدن خشم و نارضایتی درونی شده و به مرور زمان رفتارهای ناخوشایندی و پرخاشگرایانه‌ای را از افراد شاهد خواهیم بود.

مثبت اندیشی سمی و کاهش خودآگاهی و رشد شخصی

تمرکز بیش از حد بر مثبت‌اندیشی سبب می‌شود که فرد نتواند به درستی خود را بشناسد. این یعنی فرد در پیدا کردن نقاط ضعف خود ناتوان خواهد بود. عدم پذیرش اشتباهات و نقاط ضعف، مانعی برای رشد و توسعه شخصی است و فرآیند یادگیری را مختل می‌کند.

تضعیف روابط اجتماعی و مثبت گرایی سمی

افراد ممکن است احساس کنند درک و همدلی واقعی از سوی طرف مقابل دریافت نکرده و این می‌تواند روابط اجتماعی و احساسی آن‌ها را دچار اختلال کند. فشار فراوان برای مثبت بودن می‌تواند ناتوانی فرد در برقراری ارتباط را در پی داشته باشد. بنابراین، این موضوع سبب افزایش احساس تنهایی و انزوا خواهد شد.

مثبت اندیشی سمی و احساس گناه و شرم

همواره مثبت بودن باعث می‌شود افراد در مواجهه با چالش‌ها و برای ناراحت بودن احساس گناه و شرم کنند. آن‌ها تا جای ممکن در نشان ندادن ضعف و ناتوانی خود پافشاری می‌کنند و طولی نمی‌کشد که در این زمینه شکست می‌خورند.

بی توجهی به نیازهای واقعی در مثبت گرایی سمی

مثبت گرایی از نوع سمی باعث می‌شود که فرد مشکلات و نیازهای واقعی خود را نادیده گرفته و به جای مواجهه با آن‌‌ها، سعی کند با خوش‌بینی غیرواقعی به مشکلات نپردازد. آن‌ها سعی می‌کنند هیچ کمکی از اطرافیان دریافت نمی‌کنند و در نتیجه به بار مشکلاتشان اضافه می‌شود.

نحوه تشخیص مثبت اندیشی سمی

با دانستن این سوال که مثبت گرایی سمی چیست، خیلی راحت می‌توان به وجود آن در افراد پی برد. خبر خوب این است که پنهان کردن احساسات منفی شامل خشم و اضطراب به راحتی در افراد قابل مشاهده است. اگر می‌بینید یک شخص ادعا دارد که همه چیز خوب است و از عبارات کلیشه‌ای مثبت زیادی استفاده می‌کند، باید برای درمان و بهبود وضعیت با او صحبت داشته باشید. تمام افراد در زمان مواجهه با چالش‌ها باید راه حل‌های منطقی پیدا کنند که این شامل افراد مثبت گرای سمی نمی‌شود. چنین فردی ترجیح می‌دهد در دنیای خیالی خود که همه چیز در آن مثبت است، زندگی کند.

درمان مثبت اندیشی سمی و مدیریت آن

از جمله راهکارهای مناسب برای مدیریت و درمان مثبت گرایی سمی، این موارد را می‌توان نام برد:

مدیریت احساسات منفی برای درمان مثبت گرایی سمی

شما باید قادر به مدیریت احساسات منفی خود باشید، اما هرگز نباید آن‌ها را انکار کنید. عدم بررسی و نادیده گرفتن آن‌ها می‌تواند باعث بروز استرس در فرد شود، در حالی که بررسی آن‌ها موجب درک موقعیت و اقدام برای حل مشکل است.

شناسایی احساسات برای مدیریت مثبت اندیشی سمی

راهکارهای مختلفی برای شناسایی احساسات وجود دارد. امکان مطالعه در مورد آن‌ها از طریق کتاب‌های توسعه فردی وجود دارد. پس به جای دوری کردن و نادیده گرفتن، سعی در شناسایی و نامگذاری آن‌ها داشته باشید.

برای درمان مثبت گرایی سمی واقع‌بین باشید

زمانی که با موقعیتی استرس‌زا مواجه می‌شوید، کاملا طبیعی است که استرس داشته باشید یا بترسید. پس هیچ گاه انتظار غیرواقعی و بیش از اندازه از خود نداشته باشید. باید بدانید چطور باید روی موضوعات مهم و تمرکز روی خود و احساساتتان تمرکز کنید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید. تمرکز روی خود سبب بهتر کردن موقعیت‌های زندگی خواهد شد.

برای مدیریت مثبت اندیشی سمی به دیگران گوش داده و حمایت‌گر باشید.

زمانی که شخصی از احساسات دردناک خود صحبت می‌کند، عواطف او را هرگز پیش پا افتاده نشان ندهید. به جای این کار، اجازه دهید متوجه شود که احساساتش طبیعی است و مایل به شنیدن سخنان او هستید.

فراموشی سخنان مثبت بی جا برای مدیریت مثبت گرایی سمی

از گفتن سخنان مثبت در مواجهه با احساسات دیگران دوری کنید. افراد بسیاری از مواقع به دلداری و حمایت شما نیاز دارند و افکار و صحبت‌های کلیشه‌ای هرگز به کارشان نمی‌آید.

برای مدیریت مثبت اندیشی سمی دیگران را به صحبت کردن تشویق کنید

افراد را تشویق کنید که راحت و بدون پرده در مورد احساساتشان با شما صحبت کنند. وقتی آن‌ها متوجه همدلی و همراهی شما شوند، احساس بهتری به شما خواهند داشت. در نتیجه میزان صمیمیت شما با آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.

دوری از شبکه‌های مجازی برای درمان مثبت گرایی سمی

دنبال کردن بسیاری از مطالب مثبت در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند منبع الهام و انگیزه باشد، اما دقت داشته باشید که بعد از چنین محتوایی چه احساسی پیدا می‌کنید. در صورتی که محتوایی در اینستاگرام یا تلگرام باعث به وجود آمدن احساس شرم و گناه در شما شود، احتمالا قرار است در آینده به این بیماری دچار شوید.

جمع بندی

در این مطلب از سلامت اول به مثبت گرایی سمی اشاره شد. از نشانه‌های واضح این بیماری، حذف مشکلات به جای مواجهه با آن‌ها است. جامعه‌ای که تفکر مثبت را به شکل بی‌رویه تبلیغ کند، با چنین مشکلاتی نیز روبرو خواهد شد. پس به جای استفاده همیشگی از جملات مثبت، به حرف‌های دیگران گوش کرده و سعی در درک کردنشان داشته باشیم. به جای قضاوت کردن، حس خود را شناسایی کرده و آن را بپذیرید. سپس به این موضوع فکر کنید که چگونه می‌توانید وضعیت را تغییر دهید. در صورت برطرف نشدن مشکل، حتما به روانشناس مراجعه نمایید.

سوالات متداول

مثبت اندیشی سمی چه مضراتی دارد؟

از جمله مضرات این بیماری می‌توان سرکوب و انکار احساسات منفی، کاهش خودآگاهی و رشد شخصی، تضعیف روابط اجتماعی، احساس گناه و شرم و بی توجهی به نیازهای واقعی را نام برد.

نشانه‌های مثبت گرایی سمی چیست؟

حذف مشکلات به جای مواجهه با آن‌ها، پنهان کردن احساسات واقعی، انکار احساسات دیگران و شرمنده کردن دیگران بابت نداشتن احساسات مثبت از مهم‌ترین نشانه‌های این بیماری هستند.