باد معده زیاد نشانه چیست؟

تولید گاز در معده و روده انسان، مرحله‌ای کاملا طبیعی از هضم غذا در بدن است و می‌توان گفت همه انسان‌ها در روده خود مقداری گاز دارند. اما باد معده زیاد، برای تمامی افراد آزار دهنده بوده و در صورتی که تولید این گازها بیش از حد طبیعی باشد، باید بدنبال دلایل و راهکارهای برای درمان آن باشید. نکته جالبی که وجود دارد این است که تجمع گاز زیاد در روده و معده، معضل شایعی بوده افراد زیادی با آن درگیر هستند. اما با کسب آگاهی از علت باد معده زیاد، درمان آن کار ساده‌‌ای می‌باشد.

عوامل زیادی در شکل گیری باد معده زیاد دخیل هستند؛ مشکلات گوارشی، حساسیت‌های غذایی، تنفس غیر اصولی، سیگار کشیدن و … از این دست علائم می‌باشند که در ادامه به طور کامل معرفی خواهند شد. اگر با تغییر در رژیم غذایی و عادات زندگی، گاز معده زیاد شما کاهش نمی‌یابد، توصیه می‌شود که مراتب را با یک پزشک متخصص در میان گذاشته و یا از خدمات پرستاری در منزل استفاده کنید.

ممکن است باد معده با بلعیدن هوا در هنگام خوردن یا آشامیدن ایجاد شود، یا در طی فرآیند هضم در روده تولید شود. وقتی غذا به طور کامل در روده کوچک تجزیه نشود، به روده بزرگ منتقل می‌شود که در آنجا باکتری‌ها غذا را بیشتر هضم می‌کنند و در نتیجه تولید گاز اتفاق می‌افتد. برخی از غذاهایی که باعث نفخ کردن بسیاری از افراد می‌شود شامل محصولات لبنی، لوبیا و شیرین کننده‌های مصنوعی است. تجمع گاز بیش از حد در معده یکی از نشانه های بیماری گوارشی است و ممکن است نشانه بیماری‌های اساسی تری باشد که در ادامه به طور کامل معرفی شده‌اند.

نفخ معده چیست؟

نفخ معده به انگلیسی Flatulence، یک عارضه گوارشی بوده که پس از هضم غذا و گیر افتادن گاز معده در ارگان‌های فعال در عملیات گوارش اتفاق می‌افتد. نفخ معده یک فزآیند بیولوژیکی بوده که عمدتا در اثر هضم ناقص غذا و توسط باکتری‌های روده شکل می‌گیرد. البته که عوامل دیگری مانند بلعیدن هوا در حین خوردن و نوشیدن نیز ممکت است در نفخ شکم تاثیر داشته باشند. نفخ کردن شکم به طور معمول بین 5 الی 20 بار در روز برای افراد رخ می‌دهد؛ دفع گاز تولید شده در روده و معده، از راه‌های گلو و مقعد انجام می‌گردد که در صورتی که باد معده زیاد در بدن شما تولید شود، در دفع آن به مشکل خواهید خورد و حتی ممکن است باعث بروز دلدردهای مزمن و یبوست شود.

به نقل از: my.clevelandclinic.org

گاز روده، یا فقط «گاز» که بیشتر شناخته می شود، هوا در دستگاه گوارش شما است. این یک محصول جانبی طبیعی و طبیعی هضم است، فرآیندی که بدن شما طی می کند تا غذاهایی که می خورید را به مواد مغذی تجزیه کند. بدن شما هنگام آروغ زدن (آوغ زدن) یا هنگامی که “باد را می شکند” (نفخ گاز، گوز یا نفخ شکم) از طریق دهانتان گاز آزاد می کند.

نفخ شکم یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از افراد با آن مواجه می‌شوند. این حالت معمولا به دلیل تجمع گاز در دستگاه گوارش به وجود می‌آید که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. از جمله علل شایع نفخ شکم می‌توان به مصرف غذاهای پرچرب، نوشیدنی‌های گازدار، بلع هوا هنگام غذا خوردن، و برخی از بیماری‌های گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر اشاره کرد. همچنین، عدم تحمل لاکتوز و برخی از حساسیت‌های غذایی نیز می‌توانند منجر به نفخ شوند. بهبود عادات غذایی، مصرف متعادل فیبر و کاهش استرس از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به کاهش این مشکل کمک کنند.

علت باد معده زیاد

حال که با نفخ معده و دلایل بروز آن آشنا شدیم، نوبت به آن رسیده که بدانیم باد معده زیاد نشانه چیست. علت گوزهای زیاد را باید در عادات غذایی، نوع خوردن و آشامیدن، حساسیت های غذایی، مشکلات گوارشی، الگوی زندگی، نوع تنفس و مواردی از این دست جستجو کرد. گاز معده زیاد، در اکثر مواقع برای فرد آزار دهنده بوده و بدنبال راهکارهای درمان آن می‌باشند. پیش از معرفی راه های درمان، باید با دلیل باد معده زیاد آشنا شویم که در ادامه، به معرفی کامل آن‌ها پرداخته‌ایم:

بلعیدن هوا حین خوردن و آشامیدن

سریع غذا خوردن، یکی از عواملی است که در باد معده زیاد تاثیر زیادی دارد. زمانی که شما با سرعت غذا می‌خورید، مقدار زیادی هوا نیز به همراه غذا وارد سیستم گوارش خود می‌کنید که منجر به تجمع گاز در معده و روده می‌شوند. همچنین نوشیدن با استفاده از نی نیز یکی از عواملی است که موجب گاز معده زیاد خواهد شد. علاوه بر این، صحبت کردن در حین خوردن غذا نیز یکی از مواردی است که می‌تواند منجر به گوزیدن زیاد می‌شود.

سیگار کشیدن

از دیگر دلایل باد معده زیاد، سیگار کشیدن بوده که مانند غذا خوردن سریع، با انجام این کار، مقدار زیادی هوا وارد بدن خود می‌کنید.

جویدن آدامس

اگر به میمیک دهان خود در حین جویدن آدامس دقت کرده باشید، در حین انجام این کار، با باز و بسته کردن زیاد دهان، مقدار زیادی هوا را از میان لب‌ و دندان‌های خود وارد بدن می‌کنید که تجمع گاز در دستگاه گوارش را رقم خواهد زد.

نوشیدنی‌های گازدار

نوشیدنی‌های گازدار نیز از دیگر دلایل گاز معده زیاد می‌باشند که با وارد کردن هوای اضافی به سیستم گوارش، تجمیع گاز در معده و روده و حتی دردهای شکمی را به وجود خواهند آورد.

حساسیت‌های غذایی

حساسیت به بعضی غذاها، ممکن است این عارضه را در افراد به وجود بیاورد؛ برای مثال، حساسیت به لاکتوز یکی از شایعترین موارد بوده که در افرادی که معده آن‌ها به این ماده حساس است و کمبود آنزیمی که لاکتوز (نوعی قند شیر) را تجزیه  می‌کند، در معده آن‌ها مشاهده می‌شود، باد معده زیاد را پدید می‌آورد. استفاده از شیرهای بدون لاکتور، راهکار مناسب برای افرادی است که به لاکتوز حساسیت داشته و بدنبال علت گوزهای زیاد و درمان آن هستند.

غذاهای باد دار

برخی غذاها وجود دارند که به ایجاد گاز معده زیاد معروف هستند؛ مانند لوبیا، نخود، ذرت، کلم بروکلی و کلم. استفاده از این مواد غذایی برای افرادی که گوارش حساسی دارند توصیخ نمی‌شود. همچنین، جایگزین های شکر، مانند سوربیتول، مانیتول، آسپارتام و زایلیتول، ممکن است برای برخی از افراد گاز اضافی ایجاد کند.

تنفس نادرست

تنفس درست بدین شکل است که شما هوا را از بینی خود وارد ریه‌ها کرده و از دهان خارج می‌کنید. در صورتی که عک این اتفاق بیافتد، یعنی هوا را از طریق دهان خود وارد بدن کنید، گاز زیادی در معده و روده شما تجمع خواهد کرد.

اضطراب و استرس

شاید با دیدن این مورد در لیست علت گاز زیاد معده کمی تعجب کنید؛ اما حقیقت امر این است که استرس زیاد بر دستگاه گوارش اثر منفی داشته و با تولید باد معده زیاد، ناراحتی‌های شکمی را به وجود خواهد آورد.

مشکلات گوارشی

بیماری‌هایی مانند: سلیاک، سوء هاضمه، یبوست، بیماری ibd، سوء جذب، گاستروانتریت، تنبلی روده، انسداد روده، سندرم روده تحریک پذیر و رشد بیش از اندازه باکتری‌ها در روده، از آن دسته بیماری‌های گوارشی هستند که باد معده زیاد را پدید می‌آورند.

درمان باد معده زیاد

برای درمان باد شکم زیاد، راهکارهای وجود دارد که اکثر آن‌ها ثابت شده هستند. اولین قدم برای درمان باد معده و برطرف نمودن تجمع گاز در شکم که دارای کمترین عوارض جانبی ممکن است، تغییر رژیم غذایی می‌باشد که در ادامه به توضیح کامل‌تری از این موضوع می‌پردازیم. توجه داشته باشید که باد معده یک حالت طبیعی در بدن می‌باشد، ولی اگر باد معده شما بوی نامطبوع تندی دارد و یا نفخ معده شما به شدت بالاست باید سریعا سبت به تشخیص و درمان آن اقدام نمایید.

اصلاح رژیم غذایی

برای درمان گاز معده، می‌توانید با اجتناب از غذاهایی که معمولا باعث ایجاد گاز در بیشتر افراد می‌شوند، شروع کنید. علاوه بر حذف غذاهایی که باعث تولید گاز می‌شوند، می‌توانید از دفتر خاطرات غذایی خود نیز استفاده کنید تا بفهمید کدام غذاها باعث نفخ نمودن شما می‌شوند. انجام تعدادی آزمون و خطا می‌تواند به شما کمک کند که کدام روش در کاهش گاز شکم شما بهترین عملکرد را دارد. اما به طور کلی، طولی نمی‌کشد که شما می‌توانید بفهمید کدام روش برای شما موثر و کابردی‌تر است.

استفاده کمتر از مواد غذایی باد دار مانند: حبوبات، لبنیات و سبزیجات چلیپایی مانند کلم بروکلی، تاثیر بسزایی در کاهش باد معده خواهد داشت. علاوه بر این، توجه به حساسیت‌های غذایی و پرهیز از مصرف ترکیباتی که با گوارش شما سازگار نیستند، راهکار مناسبی برای کاهش گاز معده می‌باشد.

کاهش سرعت غذا خوردن

با کم کردن سرعت غذا خوردن، حجم هوای اضافی که وارد دستگاه گوارش شما می‌شود را کاهش خواهید داد و در نتیجه، مقدار تجمع گاز در معده و روده کم خواهد شد.

حذف نوشیدنی‌های گازدار

اشاره کردیم که نوشیدنی‌های گازدار، از عوامل اصلی در تولید باد معده زیاد هستند که با کاهش و یا حذف مصرف آن‌ها، باد شکم کمتری را تجربه خواهید کرد.

رژیم غذایی حاوی فیبر

استفاده از فیبر در رژیم غذایی افرادی که از گاز معده زیاد رنج می‌برند و بدنبال یافتن علت گوزهای زیاد و جلوگیری یا درمان آن هستند، یک عامل تاثیر گذار می‌باشد. سبزیجات، غلات و برخی میوه‌ها، مبنع غنی فیبر غذایی می‌باشند.

ترک سیگار

فواید ترک سیگار، کاملا برای همگان شناخته شده هستند. ترک سیگار علاوه بر مزایای بیشماری که دارد، روی درمان باد شکم زیاد نیز اثر چشمگیری داشته و شما را از شر آن خلاص خواهد کرد.

مصرف پروبیوتیک

استفاده از پروبیوتیک‌ها در رژیم غذایی، عملکرد دستگاه گوارش را بهبود بخشیده و روی کاهش گازهای معده و روده نیز اثر خواهد گذاشت. در دسترس ترین ماده حاوی پروبیوتیک، ماست های مخصوص بوده که به راحتی از فروشگاه‌های مختلف قابل تهیه هستند.

داروی باد معده و روده

در نهایت، اگر با رعایت موارد فوق، همچنان در رابطه با گاز معده زیاد مشکل داشتید، می‌توانید با مشورت پزشک متخصص، از دارو برای درمان باد معده استفاده کنید.

درمان خانگی نفخ معده

همانطور که می‌دانید درمان خانگی یکی از بهترین و سالم ترین راه حل های موجود برای مقابله با بیماری ها می باشد. برای درمان خانگی نفخ معده می توانید مواردی که در زیر آمده است را امتحان کنید :

• مصرف دمنوش‌های گیاهی: نوشیدن دمنوش‌ های گیاهی مانند نعناع، بابونه، و زنجبیل می‌تواند به کاهش نفخ و تسکین درد موجود در دستگاه گوارش کمک کند.
• افزایش مصرف فیبر: مصرف غذاهای پرفیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات، و غلات کامل می‌تواند به تنظیم حرکات روده و کاهش گاز و نفخ معده کمک کند.
• کاهش مصرف غذاهای گاز زا: پرهیز از مصرف غذاهای ایجاد کننده گاز مانند لوبیا، کلم، نوشیدنی‌های گازدار، و برخی از سبزیجات خام می‌تواند به کاهش باد معده کمک کند.
• آهسته خوردن و جویدن کامل غذا: با آهسته خوردن و جویدن کامل غذا می‌توان از بلع هوا که یکی از عوامل ایجاد گاز معده است، جلوگیری کرد.
• نوشیدن آب کافی: مصرف مقدار کافی آب در طول روز می‌تواند به بهبود هضم و کاهش تجمع گاز کمک کند.
• ورزش منظم: فعالیت‌های بدنی منظم مانند پیاده‌روی، یوگا، و تمرینات کششی می‌تواند به تحریک حرکت روده‌ها و کاهش نفخ کمک کند.

با رعایت کردن مواردی که گفته شد شما می توانید تا حد بسیار زیادی مانع به وجود آمدن نفخ معده و باد شکم شوید. در نظر داشته باشید که رعایت کردن یک رژیم غذایی سالم و مناسب می تواند بهتری راه حل برای درمان این موضوع باشد.

تشخیص دلیل زیاد بودن باد شکم

برای تشخیص اینکه چه نوع غذایی سبب بروز مشکل نفخ در دستگاه گوارش می‌شود از یک دفتر چه یادداشت برای ثبت رژیم غذایی استفاده نمود. با ثبت غذاهای خورده شده در یک دفترچه یادداشت و ثبت علائم پس از صرف هر غذا می‌توان مشخص نمود که آیا رژیم غذایی شما سبب بروز باد معده زیاد می‌شود یا خیر. برای یادداشت برداری به امکانات خاصی نیاز نیست و تنها لازم است همیشه به همراه خود یک قلم و کاغذ داشته باشید یا از گوشی همراهتان برای ثبت این موارد استفاده نمایید. با استفاده از اطلاعات موجود در اینترنت می‌توانید به راحتی اطلاعات خوبی در مورد خواص و تاثیرات مواد غذایی در بدن بدست آورید. همچنین برنامه‌های تلفن‌های هوشمند زیادی وجود دارد که می توانند مورد استفاده قرار گیرند.

آزمایش تشخیص علت باد معده زیاد

• اشعه ایکس شکم
• GI فوقانی
• سی تی اسکن
• آزمایشات مدفوع
• آزمایشات تنفس

تست تنفس برای تشخیص علت گاز معده زیاد

در صورت تداوم تولید و تجمع گاز، ممکن است تست تنفس برای شما مفید باشد. در این روش می‌توان به تشخیص رشد بیش از حد باکتری ها در روده پی برد. اگر آزمایش شما مثبت باشد، ممکن است برای شما ریفاکسیمین تجویز شود، آنتی بیوتیکی که می‌تواند به کاهش باکتری های تولید کننده گاز در شکم کمک کند.

در حالی که تولید و تجمع گاز در شکم بسیاری از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در بیشتر موارد مشکلی جدی نیست و نگرانی از بیماری جدی وجود ندارد. تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی اغلب می‌تواند به کاهش علائم نفخ در بدن کمک کند. و گاهی استفاده از داروهای گیاهی مانند نعنا و عرق نعنا و زنجبیل نیز برای از بین بردن نفخ موثر واقع می‌شود.

آیا باد معده زیاد خطرناک است؟

تجمع گاز معمولاً به دلیل بیماری یا اختلال خاص ایجاد نمی‌شود، اما اگر گاز جمع شده بیش از حد باشد و ناشی از رژیم غذایی فرد نباشد، بهتر است به پزشک مراجعه نمایید تا دلیل اصلی این مشکل مشخص شود. تجمع گاز بیش از حد ممکن است در تمامی سنین رخ دهد اما این بیماری در سنین سالمندی خطرناک تر بوده و سالمندان عزیز را بیشتر اذیت می‌کند و از جهت دیگر افرادی که از این عزیزان مراقبت می‌کنند می‌بایستی با بیماری هایی که این افراد را تهدید میکند آشنایی داشته باشند.

بعد از اینکه درمورد سابقه پزشکی خود با پزشک متخصص مشورت کردید و از نظر جسمی مورد معاینه قرار گرفتید، ممکن است به برخی آزمایش های تشخیصی نیاز داشته باشید. برخی از بیماری‌هایی که ممکن است با تولید و تجمع گاز همراه باشد شامل بیماری سلیاک، دیابت، اسکلرودرمی و رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک است.

دارو برای درمان گاز معده زیاد

چندین داروی موثر برای جلوگیری از تولید وتجمع گاز در شکم وجود دارد که می‌توان آنها را در داروخانه یافت. در صورت عدم تحمل لاکتوز، می‌توانید هنگام نوشیدن فرآورده های شیر، لاکتاز OTC مصرف کنید تا بتوانید لاکتوز را هضم کنید، در نتیجه از تولید گاز در بدن شما جلوگیری می‌شود. Beano آنزیم گوارشی دیگری است که می‌توان برای کاهش گاز ناشی از خوردن لوبیا، سبزیجات و غلات استفاده کرد. یکی از مواردی که باید به آن توجه ویژه داشت این مورد است که نفخ بیش از حد معده باعث بروز مشکل معده درد عصبی نیز می شود.

سیمتیکون (نام های تجاری شامل Phazyme ، Flatulex ، Mylicon  Gas-X و Mylanta Gas است) ممکن است به جلوگیری از نفخ نمودن شما کمک نکند اما سبب دفع راحت تر گاز می‌شود. ضد اسیدها ممکن است به عدم تولید گاز اضافی کمک نکنند. همچنین اثرات ضد نفخ زغال فعال چندان مورد تایید نمی‌باشد و نباید این ماده را همزمان با سایر داروها مصرف شود، زیرا خطر کاهش اثربخشی آنها وجود دارد.

کلام پایانی

اگر این مقاله را مطالعه کرده باشید، حتماً تا الان متوجه شده‌اید که این موضوع مهمی برای درمان می‌باشد شما عزیزان می‌توانید برای نگهداری و اعزام پرستار بیمار باتجربه و مطمئن به منزل می‌توانید با مؤسسه پرستاری سلامت اول تماس بگیرید. سلامت اول، با بیش از 12 سال سابقه در زمینه ارائه خدمات پرستاری در منزل آماده خدمت رسانی به شما عزیزان در زمینه های مختلف می‌باشد.

سوالات متداول

دلیل باد معده زیاد چیست؟

از شایع‌ترین دلایل باد معده زیاد، بلعیدن هوای اضافی است. مثلا آدامس جویدن، سریع خوردن غذا و آب یا نوشیدن مایعات گازدار و سیگار کشیدن از علت های اصلی مشکل نفخ زیاد است. دلایل دیگری از جمله مصرف برخی دارو‌های خاص، سندروم اختلالات گوارشی و غیره می‌تواند از عوامل آن باشد.

آیا گاز روده خطرناک است؟

فقط زمانی که باد شکم زیاد در به همراه دردهای ناحیه لگن باشد، خطرناک است و به مسائلی مانند قاعدگی و یا خوردن غذاهای نفاخ ارتباط ندارد.

راهکار خانگی سریع نفخ معده چیست؟

استفاده از نعناع یا زیره، پیاده روی، ماساژ شکمی و گاهی اوقات حمام گرم می‌تواند تأثیر سریعی روی برطرف کردن سریع نفخ شکم داشته باشد.

تست تنفس چگونه انجام می‌شود؟

در صورت تداوم تولید و تجمع گاز، ممکن است تست تنفس برای شما مفید باشد. در این روش می‌توان به تشخیص رشد بیش از حد باکتری ها در روده پی برد.