عدم تعادل در سالمندان چیست؛ علت عدم تعادل در راه رفتن سالمندان

امروزه شاهد افزایش جمعیت سالمندان هستیم و به همین دلیل مهم است که به سلامت و ایمنی آن‌ها توجه ویژه‌ای شود. علت عدم تعادل در راه رفتن سالمندان یکی از چالش‌هایی است که بیشتر سالمندان و خانواده‌هایشان با آن مواجه هستند. این مسئله علاوه بر این که بر کیفیت زندگی این عزیزان تأثیر می‌گذارد، خطرات جبران‌ناپذیری همچون سقوط و شکستگی را نیز به همراه خواهد داشت.

درک عوامل و فاکتور‌هایی که بر تعادل سالمندان تأثیر می‌گذارد، به پرستار سالمند کمک می‌کند تا حمایت بیشتری از آن‌ها داشته باشد. در این مقاله قصد داریم به دلایل عدم تعادل در سالمندان بپردازیم و راهکار‌هایی را برای مدیریت راه رفتن سالمندان همراه با افزایش تعادل ارائه دهیم.

عدم تعادل در سالمندان چیست؟

با افزایش سن، تغییرات فیزیولوژیکی زیادی در بدن رخ می‌دهد. این تغییرات باعث می‌شود که سالمند از مشکلاتی همچون کاهش توانمندی فیزیکی، خستگی مفرط و بعضا سرگیجه در هنگام حرکت شکایت کند. این مشکلات باعث می‌شود سالمند قادر به حرکت و انجام امور روزانه خود نباشد.

اختلال تعادل در سالمندی Balance disorder in old age مسلماً با پیامد‌های بسیار جدی همراه است. بنابراین، لازم است که با راهکار‌هایی نسبت به حفظ و تقویت توانایی‌های حرکتی در سالمندان اقدام شود. فعالیت و تمرینات فیزیکی منظم، انواع مراقبت‌های پزشکی و حمایت اجتماعی از جمله راهکار‌هایی است که می‌تواند به بهبود و تقویت سلامت جسمی و روانی سالمندان کمک کند.

انواع عدم تعادل در سالمندان

بیشتر سالمندان از راه رفتن گزیزان هستند. دلیل این عدم تمایل به کاهش توانایی‌های آن‌ها بازمی‌گردد. با افزایش سن، سالمند با تغییرات زیادی مواجه می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به خستگی مفرط و یا سرگیجه حین راه رفتن اشاره کرد. این مشکلات باعث می‌شوند که سالمندان نتوانند تعادل خود را حفظ کرده و به امور روزانه خود رسیدگی کنند. اختلالات مرتبط با عدم تعادل در سالمندان انواع مختلفی دارد که در این قسمت قصد داریم به شایع‌ترین آن‌ها بپردازیم.

• سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش خیم
• سرگیجه همراه با نوریت دهلیزی
• سرگیجه همراه با بیماری منیر
• اختلال تعادل هنگام حرکت سر
• اختلال تعادل هنگام بیدار شدن از خواب

شناسایی هر یک از این انواع عدم تعادل به متخصصان کمک می‌کند تا بهترین استراتژی را برای بهبود تعادل سالمندان در نظر گیرند. این استراتژی‌ها می‌توانند امنیت و کیفیت زندگی سالمندان را به طور قابل توجهی افزایش دهند.

دلایل عدم تعادل در سالمندان

عدم برخورداری از تعادل حین راه رفتن در سالمندان می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. برای تشخیص این علائم می‌توانید از حضور یک پرستار در منزل بهره‌مند شوید که از تخصص کافی در این زمینه برخوردار باشد. راه دیگر مراجعه به پزشکی متخصص است که بتواند علت عدم تعادل در راه رفتن سالمندان را تشخیص دهد. دلایل عدم تعادل سالمند عبارتند از:

افت عملکرد استخوان‌ها و عضلات علت عدم تعادل در سالمندان

از مشکلاتی که با افزایش سن برای سالمند ایجاد می‌شود، کاهش جریان خون به بافت و عضلات است. با کاهش خون‌رسانی به نقاط مختلف بدن، اکسیژن‌رسانی به نقاط بدن نیز مختل می‌شود. به همین دلیل است که در سالمندان شاهد افت عملکرد استخوان‌ها و عضلات هستیم. به دنبال این مشکل، سالمند در حین راه رفتن، تعادل خود را از دست می‌دهد و نمی‌تواند به خوبی بر فعالیت‌های بدنی خود کنترل داشته باشد.

علت عدم تعادل در افراد مسن و بروز سندرم‌های تعادلی و مشکلات قلبی

سالمندان ممکن است در این دوران از زندگی خود به سندرم‌های تعادلی مبتلا شوند. سندرم‌های تعادلی بنا بر دلایل مختلفی همچون اختلالات نورولوژیکی، مصرف دارو‌ها و یا اختلالات عملکردی ایجاد می‌شوند. اختلالات نورولوژیکی به دنبال اختلال در اعصاب و نورون‌های بدن ایجاد می‌شوند که وظیفه دارند تعادل و ارتباط میان اعضای مختلف بدن را ایجاد کنند. گوش‌ها از دیگر اعضایی هستند که به حفظ تعادل در بدن کمک می‌کنند. زمانی که حلزون گوش سالمند با مشکلی مواجه می‌شود، مشکل عدم تعادل ایجاد خواهد شد.

اختلالات عملکردی نیز شامل مشکلات قلبی می‌شوند که بر عملکرد اعضای بدن تأثیر می‌گذارند. مشکلات قلبی باعث کاهش خون‌رسانی به مغز و دیگر اندام‌ها شده و تعادل بدن را به هم می‌ریزد. مصرف برخی از دارو‌ها نیز باعث می‌شود که سالمند از ناتوانی و سرگیجه شکایت کند و هنگام راه رفتن و انجام فعالیت‌های روزمره با مشکلاتی مواجه شود.

سرگیجه و حالت تهوع دلیل عدم تعادل در سالمندان

حالت تهوع در سالمندان حسی بسیار آزاردهنده است. آن‌ها مدام احساس می‌کنند که چیزی در معده‌شان گیر کرده و می‌خواهند بالا بیاورند. اگرچه تهوع می‌تواند از ویروس و یا یک بیماری گوارشی ناشی شود، اما علت سرگیجه و حالت تهوع در سالمندان موارد دیگری را شامل می‌شوند که در این قسمت به آن‌ها می‌پردازیم.

• مصرف دارو‌ها
  سالمندان در طول روز دارو‌های زیادی مصرف می‌کنند. این دارو‌ها می‌تواند با عوارضی همچون تهوع و استفراغ همره باشد. اگر در خانه سالمندی دارید که دارو مصرف می‌کند و حالت تهوع او را آزار می‌دهد، بهتر است با پزشک در ارتباط باشید.
• بیماری‌های دستگاه گوارش
  بیماری‌های دستگاه گوارش همچون زخم معده و یا عفونت‌های معده باعث ایجاد حالت تهوع و استفراغ در سالمندان می‌شوند. در این شرایط، سالمند با پرهیز از مواد تحریک‌کننده می‌تواند میزان تهوع خود را کاهش دهد.
• تغذیه نامناسب
  پیروی از رژیم غذایی نامناسب از دیگر عواملی است که باعث می‌شود سالمندان از تهوع رنج ببرند. در صورتی که سالمند به اندازه کافی غذا نخورد و یا مواد مغذی را دریافت نکند، این امکان وجود دارد که دچار تهوع شود. در این شرایط، مشورت با پزشک تغذیه پیشنهاد می‌شود.
• عفونت‌ها
  عفونت را نیز باید  علت سرگیجه و حالت تهوع در سالمندان دانست. با مهم شمردن بهداشت شخصی سالمندان و پیگیری روند درمان آن‌ها در مقابله با عفونت‌ها، می‌توانید سالمندان خود را از این حالت آزاردهنده خلاص کنید.
• تنظیم نامناسب بدن
  تنظیم نامناسب بدن از دیگر عواملی است که باعث ایجاد تهوع و استفراغ در سالمندان می‌شود. برای جلوگیری از بروز مشکل لازم است که به سالمندان کمک کنید تا به وزن ایده‌آلی برسند و از انجام فعالیت‌های بدنی منظم نیز غافل نشوید.

عوامل تأثیر‌گذار در عدم تعادل در سالمندان

طبیعی است که با افزایش سن، شاهد اختلال تعادل در سالمندی باشید. اما، برای این مشکل نیز راه حلی وجود دارد.  عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند به سالمندان کمک کنند تا تعادل خود را بازیابند که در این قسمت به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

عدم تعادل افراد مسن و ورزش کردن

ورزش و تمرینات روزانه توسط پزشکان و متخصصات از گذشته تا به امروز توصیه شده است. ورزش فقط به یک گروه سنی خاص تعلق ندارد. با ورزش در سامندی می توانند عضلات خود را تقویت کرده و از تحلیل عضلانی نیز جلوگیری کنید.

مقابله با عدم تعادل افراد پیر با مصرف آب کافی و تغذیه

نوشیدن آب کافی و تغذیه مناسب می‌تواند از ضعف و خستگی در سالمندان جلوگیری کند و به حفظ تعادل بیشتر در آن‌ها منجر شود. دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل از جمله عواملی است که در حفظ تعادل به سالمندان کمک می‌کند.

پیشگیری از عدم تعادل در سالمندان با دور ماندن از استرس و اضطراب

در صورتی که سالمند با عوامل روانی همچون استرس و یا اضطراب درگیر باشد، عدم تعادل را تجربه خواهد کرد. استفاده از تکنیک‌ها و ترفند‌های مدیریت استرس به سالمند در حفظ تعادل کمک خواهد کرد.

نشانه‌های عدم تعادل در سالمندان

عدم تعادل به عنوان حسی تعریف می‌شود که در آن سالمند تصور می‌کند که همه چیز در اطرافش در حال حرکت است. عدم تعادل با علائم و نشانه‌هایی همچون پریدگی رنگ پوست، حالت تهوع و استفراغ و افزایش دمای بدن همراه است. البته، علائم دیگری وجود دارند که سالمند از آن‌ها شکایت می‌کند و حاکی از عدم تعادل در فرد است.

روش‌های زیادی برای درمان عدم تعادل در سالمندان و جود دارد. پزشک براساس علل عدم تعادل، درمان خاصی را برای سالمند در نظر می‌گیرد. البته لازم است که آزمایشاتی بر روی سالمند انجام شود تا علل عدم تعادل به خوبی مشخص شود. از مهم‌ترین نشانه‌های عدم تعادل در راه رفتن سالمندان عبارتند از:

• ضعف عضلانی
• احساس ناراحتی و درد در حین حرکت
• عدم ثبات و تعادل حین‌ایستادن روی پا
• احساس سرگیجه، تاری دید
• اختلالات ریتم قلب
• احساس خستگی مفرط
• تغییرات در فشار خون
• مشکل در تمرکز

به نقل از وبسایت WEBMD:

با افزایش سن، راه رفتن شما تغییر می کند. نداشتن گام مناسب در حین راه رفتن باعث می شود تعادل خود را از دست بدهید. از دست دادن تعادل اغلب با طیف وسیعی از علائم دیگر همراه است. احساسی که هنگام از دست دادن تعادل خود دارید ممکن است با احساس دیگری متفاوت باشد. پس از از دست دادن تعادل، ممکن است احساس ضعف، حالت تهوع یا بی ثباتی کنید.

مردم گاهی اوقات از دست دادن تعادل را به این صورت توصیف می کنند که احساس می کنید در حال چرخش هستید در حالی که واقعاً ثابت می ایستید، بدون توضیح احساس سرگیجه می کنید یا احساس می کنید در حال شناور هستید. مشکلات تعادل بعد از 50 سالگی اغلب وقتی از حالت نشسته به ایستاده می روید، راه می روید، یا سر خود را به صورت افقی یا عمودی حرکت می دهید، بدتر می شود.

درمان اختلال عدم تعادل در سالمندان

اختلال تعادل در سالمندی پیامد‌های جبران‌ناپذیری را برای فرد به همراه خواهد داشت. چنانچه سالمند نتواند تعادل خود را حفظ کند و زمین بخورد، دچار شکستگی اندام شده و ماه‌ها خانه‌نشین می‌شود. بنابراین، لازم است که اقداماتی برای درمان و مدیریت عدم تعادل سالمندان در حین راه رفتن انجام شود.

• ورزش بازیابی تعادل
  این ورزش‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که سالمند بتواند تعادل خود را بازیابی کند. درمانگر در طول درمان به سالمند کمک می‌کند تا تعادل خود را بازیابد و فعالیت فیزیکی خود را حفظ کند.
• تغییر در رژیم غذایی
  پیروی از یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند عدم تعادل را در سالمندان مدیریت کند. گاهی علت عدم تعادل، بیماری منیر است که با تغییر رژیم غذایی به شکل قابل توجهی بهبود می‌یابد.
• مصرف دارو‌ها
  مصرف برخی از دارو‌ها باعث می‌شود که سالمند سرگیجه داشته باشد. در این شرایط، می‌توانید با پزشک متخصص صحبت کرده و علت زمین خوردن سالمندان را جویا شوید.

عوارض اختلال عدم تعادل سالمندان در راه رفتن

عدم تعادل در سالمندان از جمله مشکلاتی است که خطرات زیادی را برای فرد به همراه دارد. مشکلات مرتبط با عدم تعادل با افزایش سن بیشتر می‌شوند و باید بگوییم که این دسته از نقایص تعادلی به شکلی کاملاً ناگهانی و بدون دلیل واضحی در سالمندان شروع می‌شوند.

از جمله خطرات عدم تعادل می‌توان به خستگی مفرط، مشکلات مرتبط با حافظه، عدم تمرکز، افسردگی، انزوای اجتماعی و مشکل در راه رفتن اشاره کرد. در صورتی که سالمند هنگام راه رفتن از تعادل کافی برخوردار نباشد، به زمین می‌خورد. افت عملکرد استخوان‌ها باعث می‌شود که با کوچکترین سقوطی سالمندان با خطر شکستگی مواجه شوند. خطر شکستگی در سنین بالا علاوه بر این که با خطر مرگ و میر همراه است، می‌تواند تا ماه‌ها و سال‌ها سالمند را خانه‌نشین کند و بر مشکلات او بیفزاید.

راه های پیشگیری از عدم تعادل در سالمندان

افرادی که با اختلال تعادل در سالمندی درگیر هستند، مشکلاتی را همراه خود دارند که هم برای خودشان و هم برای خانواده‌هایشان دردسرساز است. به منظور پیشگیری از چنین اختلالاتی، اگر سالمند شما به آرتروز مبتلا شده باشد و این مسئله منجر به کاهش دامنه حرکتی وی شده می‌توانید از ورزش کمک بگیرید.

ورزش می‌تواند باعث بهبود و تقویت بدن و بازگشت دامنه حرکتی سالمند شود. بی‌تحرکی باعث می‌شود که عضلات ضعیف شوند و بدین ترتیب رفلکس‌های باقیمانده خود را نیز از دست بدهند. ورزش علاوه بر این که شادابی و طراوات را به سالمند باز می‌گرداند، به او کمک می‌کند تا با تحرک تعادل خود را بازیابد و آن را حفظ کند.

اگر در خانه خود از سالمندی نگهداری می‌کنید که در حفظ تعادل خود مشکل دارد، باید هر چه سریع تر او را به پزشک متخصص معرفی کنید تا علت عدم تعادل را در وی تشخیص دهد. آگاهی از علت عدم تعادل در راه رفتن سالمندان از بروز آسیب‌های جدی تر در آن‌ها جلوگیری خواهد کرد اگر برای مراقبت از سالمند خود به کمک نیاز داشته باشید، می‌توانید از خدمات سلامت اول بهره‌مند شوید. این مرکز با در اختیار داشتن کارشناسان و متخصصان کاربلد و طراحی برنامه سفارشی‌شده از جمله برنامه غذایی، دارویی و ورزشی مناسب، از سالمند شما مراقبت خواهد کرد.

سوالات متداول

کدام ورزش‌ها در کنترل اختلال تعادل در سالمندی موثرند؟

علاوه بر ورزش‌های تعادلی، یوگا نیز می‌تواند به سالمندان کمک کند تا تعادل خود را بازیابند.

علائم عدم تعادل در سالمندان کدامند؟

از جمله علائم عدم تعادل در سالمندان می‌توان به تاری دید، سردرگمی، سرگیجه، سبکی سر و افتادن بر روی زمین اشاره کرد.