با افزایش سن، پوست انسان‌ها دچار تغییرات متعددی می‌شود که می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی همچون اگزما گردد. اگزما یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی است که بسیاری از سالمندان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این بیماری نه تنها باعث ناراحتی جسمی می‌شود، بلکه می‌تواند تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. نقش پرستار سالمند در مدیریت و مراقبت از این بیماری بسیار حائز اهمیت است. پرستاران سالمند با دانش و تجربه خود می‌توانند به بهبود وضعیت پوست سالمندان کمک کرده و از تشدید علائم جلوگیری کنند. در این مقاله به بررسی اگزما در سالمندان می‌پردازیم و نکاتی را برای مدیریت بهتر این بیماری ارائه می‌دهیم.
اگزما در سالمندان چیست؟
در پاسخ به سوال اگزما چیست؟ باید بگوییم اگزما در سالمندان Eczema in older people یکی از بیماری‌های شایعی است که لازم است سریعا مورد تشخیص و درمان قرار گیرد. نمودار شیوع اگزما در طول عمر انسان را به یک منحنی u شکل تشبیه کرده‌اند زیرا اگزما بیشتر کودکان و سالمندان تاثیر می‌گذارد. به گفته متخصصان تشخیص بیماری پوستی اگزما در سالمند نسبت به دوران کودکی دشوارتر است. اگزمای آتوپیک التهابی است که باعث ایجاد بثورات دردناک و خارش دار بر سطح پوست می‌شود.
اغلب تصور می‌شود که این بیماری بیشتر مخصوص کودکان خردسال است اما تحقیقات جدید حاکی از آن است که اگرچه شیوع این نوع از اگزما با بزرگتر شدن در کودکان کاهش می‌یابد، اما در واقع در اواخر زندگی دوباره ظاهر می‌شود و سالمند را درگیر می نماید. در حقیقت این بیماری در کودکان و نوجوانان بسیار دیده می‌شود و در جوانان و افراد میانسال شیوع کمتری دارد، اما در سالمندان بالای هفتاد و چهار سال به شدت شایع است. تحقیقات بیشتری برای درک بهتر چگونگی تاثیر اگزما در افراد در سنین مختلف لازم است اطلاعات جمع آوری شده به پزشکان و محققان کمک می‌کند تا درک کنند که چگونه این بیماری با گذشت زمان دوباره در دوره سالمندی شدت می‌یابد.
به گفته محققان تشخیص بیماری پوستی اگزما در سالمند ممکن است کار پیچیده‌ای باشد. بخشی از دلیل این موضوع این است که علائمی که ممکن است در اثر اگزما در یک فرد سالمند دیده شود ممکن است با علائم بیماری‌های دیگری اشتباه گرفته شود و تشخیص به موقع و دقیق آن را به تاخیر بیاندازد.
به عنوان مثال معمولاً برای تشخیص اگزما در یک کودک نمونه برداری انجام نمی شود اما در مورد یک سالمند نیاز به انجام نمونه برداری می‌باشد. چون علائم اگزما و نوعی سرطان پوست بسیار شبیه هم هستند و لازم است برای تشخیص دقیق بیماری آزمایشات دقیقی نیز انجام شود. این واقعیت وجود دارد که حساسیت تماسی یا درماتیت تماسی در بزرگسالان شایع‌تر از کودکان است. بنابراین یک سالمند ممکن است با تعداد زیادی از بیماری های پوستی روبرو گردد و تا زمانی که این مشکل به درستی تشخیص داده نشود به درستی قابل درمان نخواهد بود. یکی از بیماری های نادر پوستی که معمولا در مناطق گرم رخ می دهد بیماری ماکولار است که در سالمندان هم اتفاق می افتد.
درمان اگزما در سالمندان ممکن است کار مشکل و پیچیده باشد. به عنوان مثال ممکن است برای بیماری پوستی اگزما در سالمند از استروئیدهای موضعی استفاده شود و پس از مدتی مشاهده گردد که مشکل پوستی در حال گسترش و بدتر شدن است. این به این دلیل است که بیمار مبتلا به اگزمای ممکن است آلرژی تماسی به استروئیدها داشته باشد، بنابراین مهم است که پزشک در حین درمان بیمار مبتلا به مشکلات پوستی گاهی چند روند جداگانه درمانی را در نظر بگیرد که این روند ها بر یکدیگر تاثیر منفی نداشته باشند.
به نقل از سایت webmd :
پزشکان قبلا اگزما را یک بیماری کودکان می دانستند. اما در بزرگسالان بالای 60 سال تقریباً به اندازه کودکان زیر 18 سال رایج است. ممکن است در دوران کودکی بهتر شود اما وقتی بزرگتر شدید دوباره عود می کند یا ممکن است در طول زندگی با شما همراه باشد. افراد مسن نیز ممکن است برای اولین بار به اگزما مبتلا شوند. اگزمای بزرگسالان بیشتر در افراد بالای 50 سال دیده می شود.
نشانه های اگزما در سالمندان
اگزما، که به آن درماتیت آتوپیک هم می‌گویند، یک بیماری التهابی پوست است که با علائم مختلفی خود را نشان می‌دهد.
- خشکی و خارش پوست
یکی از بارزترین علائم اگزما، خشکی و خارش پوست است. این خشکی می‌تواند به خصوص در شب‌ها تشدید شود و خواب فرد را مختل کند.
- بثورات پوستی
اگزما با ایجاد لکه‌های قرمز، قهوه‌ای یا خاکستری رنگ روی پوست همراه است. این لکه‌ها ممکن است با ضایعات برجسته و کوچکی که ترشح می‌کنند همراه باشند.
- ضخیم شدن و ترک خوردگی پوست
در موارد شدیدتر، اگزما می‌تواند باعث ضخیم شدن و ترک خوردن پوست شود. این امر می‌تواند ظاهری ناهموار و ناخوشایند به پوست بدهد و حتی خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
- التهاب و تورم
خاراندن مداوم پوست به دلیل خارش، می‌تواند منجر به التهاب و تورم آن شود.
انواع اگزما رایج در سالمندان
چند نوع مختلف اگزما وجود دارد که می تواند سالمندان را تحت تاثیر قرار دهد، از جمله:
1) درماتیت آتوپیک
این شایع ترین نوع اگزما است و اغلب “اگزما” نامیده می شود. درماتیت آتوپیک معمولاً در دوران کودکی شروع می شود، اما می تواند در بزرگسالان نیز رخ دهد. این بیماری با بثورات پوستی خشک، خارش دار و ضخیم مشخص می شود.
2) اگزما استئاتیک
این نوع اگزما اغلب به عنوان “اگزما دست زمستانی” شناخته می شود. اگزما استاتیک معمولاً در ماه های زمستان زمانی که هوا سرد و خشک است رخ می دهد. این بیماری با ترک خوردگی، خشکی و قرمزی پوست دست ها مشخص می شود.
3) اگزما واریس
این نوع اگزما ناشی از نارسایی وریدی است که باعث تجمع خون در پاها می شود. اگزما واریس معمولاً در قسمت پایین پاها و مچ پا رخ می دهد. این بیماری با بثورات پوستی قرمز، خارش دار و ضخیم مشخص می شود و همچنین ممکن است باعث تورم و زخم شود.
درمان بیماری اگزما در سالمند
خوشبختانه متخصصان می‌توانند روش‌های درمانی مختلفی را برای درمان این بیماری استفاده نمایند. تحقیقات پیشرفت در این خصوص می تواند به پزشکان کمک کند تا درک بهتری در مورد تفاوت‌های بین اگزما کودکان و سالمندان پیدا کنند که ممکن است رویکردهای درمانی مختلفی را بطلبد. متخصصان می گویند تشخیص اگزما در سالمندان دشوارتر است، اما هر فرد بالغ مسنی که به اگزما مبتلا است، باید به یک متخصص بهداشت مراجعه کند.
اگزما، یک بیماری التهابی پوستی، می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد مسن شایع‌تر است. اگرچه درمانی قطعی برای اگزما وجود ندارد، روش‌های مختلفی برای کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی در سالمندان مبتلا به این بیماری وجود دارد. مهم‌ترین هدف درمان اگزما، تسکین خارش و التهاب پوست است. خارش مداوم می‌تواند منجر به خراشیدن و آسیب بیشتر به پوست شود، که خطر عفونت را افزایش می‌دهد. در اینجا به چند روش درمانی رایج برای اگزما در سالمندان اشاره می‌کنیم.
- مرطوب‌کننده
استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌های بدون عطر و ملایم، به حفظ رطوبت پوست و کاهش خشکی و خارش کمک می‌کند.
- داروهای موضعی
پزشک ممکن است داروهای موضعی مانند کرم‌ها یا پمادهای کورتیکواستروئید، مهارکننده‌های موضعی کالسینئورین یا پمادهای ضد قارچ را برای کاهش التهاب و قرمزی تجویز کند.
- داروهای خوراکی
در موارد شدیدتر، ممکن است داروهای خوراکی مانند آنتی‌هیستامین‌ها برای تسکین خارش، یا آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های پوستی تجویز شود.
- فتوتراپی
در این روش، از نور ماوراء بنفش برای درمان اگزما استفاده می‌شود.
- کمپرس‌های خنک
استفاده از کمپرس‌های خنک و مرطوب می‌تواند به تسکین خارش و التهاب پوست کمک کند.
نکات مهم در درمان اگزما در سالمندان
برخی از مواد یا شرایطی که عوامل محرک نامیده می شوند ممکن است باعث تشدید اگزما شوند: مواد تحریک کننده مانند صابون‌ها و شوینده، پشم، عفونت های پوستی، خشکی پوست، رطوبت کم، گرما، تعریق یا فشارهای روحی و آلرژن ها مانند گرد و غبار، گرده، کپک یا مواد غذایی که بهتر است به آن‌ها توجه نمود. در ادامه به نکات بیشتری خواهیم پرداخت.
- از خاراندن پوست خودداری کنید: خاراندن ممکن است در کوتاه‌مدت خارش را تسکین دهد، اما در نهایت باعث التهاب و آسیب بیشتر به پوست می‌شود.
- از صابون‌های خشن و مواد شوینده معطر خودداری کنید: این مواد می‌توانند پوست را خشک و تحریک کنند.
- از لباس‌های گرم و گشاد استفاده کنید: لباس‌های تنگ و چسبان می‌توانند باعث تعریق و تحریک پوست شوند.
- از حمام‌های طولانی و داغ خودداری کنید: حمام‌های طولانی و داغ می‌توانند پوست را خشک کنند.
- از مرطوب‌کننده هوا در منزل استفاده کنید: این کار به حفظ رطوبت هوا و جلوگیری از خشکی پوست کمک می‌کند.
- استرس خود را کنترل کنید: استرس می‌تواند علائم اگزما را تشدید کند.
اگرچه ممکن است اگزما دردناک و خارش دار باشد اما این بیماری به طور کلی یک بیماری قابل کنترل است و لازم نیست که مبتلایان به این بیماری اعم از افراد جوان یا پیر مجبور شوند که با عوارض بیماری دست و پنجه نرم کنند.
اگرچه خارش مداوم و احساس خراشیده شدن پوست در اثر خاراندن مداوم ممکن است تمرکز و یا آرامش فرد سالمند را تحت تاثیر قرار دهد اما خوشبختانه اگزما یک بیماری تهدید کننده زندگی نیست و هنگامی که در مراحل اولیه خود قرار دارد با کنترل و ضعیف کردن علائم، زندگی فرد تحت تاثیر بیماری قرار نخواهد گرفت. به همان دلیل است که پزشکان به هر فردی که نسبت به ابتلای خود به اگزما مشکوک شده است توصیه می کنند که هرچه زودتر جهت تشخیص و درمان به متخصص پوست مراجعه نمایند.
عوارض بیماری اگزما در سالمندان
بیماری های پوستی شایع مانند اگزما یا پسوریازیس در افرادی که دارای سیستم ایمنی طبیعی هستند نیز دیده می شود. گاهی اوقات، بیماری پوستی یکی از اولین علائم بیماری نقص ایمنی اولیه است و می تواند منجر به ارزیابی بالینی یا آزمایشگاهی بیشتر برای شناسایی نقص ایمنی شود. اگرچه اگزما در افراد مسن شایع‌تر است، اما به طور کلی عوارض کمتری نسبت به افراد جوان دارد. با این حال، برخی از عوارض بالقوه اگزما در سالمندان عبارتند از:
- عفونت پوست
پوست سالمندان به دلیل نازک شدن و شکنندگی بیشتر، در برابر عفونت آسیب‌پذیرتر است. خاراندن مداوم پوست می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های کوچک شود که می‌توانند محل ورود باکتری‌ها و قارچ‌ها باشند. عفونت‌های پوستی می‌توانند باعث قرمزی، درد، تورم و چرک شوند.
- مشکلات خواب
خارش شدید پوست می‌تواند به خصوص در شب، خواب را مختل کند. کمبود خواب می‌تواند منجر به خستگی، تحریک‌پذیری و مشکلات تمرکز شود.
- مشکلات روحی و روانی
علائم اگزما مانند خارش و قرمزی پوست می‌تواند باعث خجالت و اضطراب در افراد مسن شود. این امر می‌تواند منجر به انزوای اجتماعی و افسردگی شود.
- مشکلات پوستی
در موارد شدید، اگزما می‌تواند منجر به ضخیم شدن و ترک خوردن پوست شود. این امر می‌تواند ظاهر ناخوشایندی ایجاد کند و حتی حرکت را دشوار کند.
- تشدید سایر بیماری‌های پوستی
اگر فرد مسنی از بیماری‌های پوستی دیگری مانند پسوریازیس یا درماتیت تماسی رنج می‌برد، اگزما می‌تواند علائم این بیماری‌ها را تشدید کند.
جلوگیری از اگزما در سالمندان
برای جلوگیری از عوارض اگزما، مهم‌ترین اقدام این است که از خاراندن پوست خودداری کنید. استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌ها به حفظ رطوبت پوست و کاهش خارش کمک می‌کند. همچنین، باید از داروهای تجویز شده توسط پزشک استفاده کنید؛ داروهای موضعی و خوراکی می‌توانند به کنترل علائم اگزما و جلوگیری از عوارض آن کمک کنند.
اجتناب از محرک‌های پوستی نیز ضروری است. صابون‌های خشن، مواد شوینده معطر، لباس‌های تنگ و گرم و آب داغ می‌توانند علائم اگزما را تشدید کنند. کنترل استرس نیز مهم است، زیرا استرس می‌تواند علائم اگزما را بدتر کند. همچنین، به طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید تا پزشک بتواند علائم شما را کنترل کرده و در صورت نیاز، درمان را تنظیم کند.
سوالات متداول
1. اگزما در سالمندان را چگونه درمان کنیم؟
دوش حمام آب گرم بگیرید و استفاده از صابون را فراموش کنید. سعی کنید بعد از حمام از مرطوب کننده ها و لوسیون های مخصوص به جای صابون استفاده کنید.
2. مهم ترین عامل تاثیر گذار اگزما برای سالمندان چه چیزی است؟
صابون، مواد شوینده و عوامل محیطی مثل هوای سرد و خشک و چیزهایی مثل گرد و غبار یا حیوانات خانگی عوامل تاثیرگذار در اگزما سالمندان هستند.
3. آیا سیستم ایمنی ضعیف سالمند باعث اگزما می شود؟
لزوما خیر، اما افرادی که درای سیستم ایمنی ضعیف بدن هستند ممکن است اولین نشانه آن اگزما یا بیماری های پوستی این چنینی مثل پسوریازیس باشد.
4. چرا در 70 سالگی احتمال اگزما گرفتن بیشتر است؟
با افزایش سن، پوست خشک‌تر می‌شود که می‌تواند منجر به زبری، پوسته‌پوسته شدن و خارش شود. همین امر باعث اگزما در سالمند خواهد شد.
