صرع در سالمندان و علت تشنج در سالمندان

صرع در سالمندان چالش‌های ویژه‌ای ایجاد می‌کند که می‌تواند کیفیت زندگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. صرع در بزرگ‌سالان و به ویژه سالمندان ممکن است به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و افزایش مشکلات پزشکی مرتبط با سن، پیچیده‌تر شود. این بیماری می‌تواند به اختلالات شناختی، مشکلات حرکتی و کاهش توانایی‌های اجتماعی و استقلال فردی منجر شود.

علاوه بر این، نگرانی‌های مرتبط با ایمنی، نیاز به حمایت‌های ویژه و مدیریت داروهای متعدد از دیگر مسائل اساسی هستند که سالمندان مبتلا به صرع باید با آن‌ها دست و پنجه نرم کنند. بررسی این چالش‌ها با پرستار سالمندان و ارائه راهکارهای مناسب، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی این گروه از افراد کمک کند.

به نقل از سایت ncbi:

صرع بعد از سکته مغزی و زوال عقل سومین اختلال عصبی شایع است که افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. بروز صرع در افراد مسن به سرعت در حال افزایش است، تا حدی به دلیل افزایش شیوع سکته مغزی، زوال عقل و تومورهای مغزی. با توجه به اینکه جامعه مدرن در حال پیر شدن است، انتظار می‌رود که بروز و شیوع کلی صرع افزایش یابد و بسیاری از بیماران مبتلا به صرع تازه تشخیص داده شده، افراد مسن هستند.

دلایل ابتلا صرع در سالمندان 

صرع در سالمندان می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و معمولاً شامل تغییرات در مغز به دلیل پیری، بیماری‌های زمینه‌ای و شرایط خاص دیگر است. علاوه بر سالمندان، صرع در کودکان هم ممکن است ایجاد شود. برخی از دلایل اصلی ایجاد این بیماری در سالمندان عبارتند از:

• بیماری‌های عصبی: بیماری‌هایی مانند بیماری آلزایمر یا سایر انواع زوال عقل می‌توانند به تغییرات عصبی منجر شده که موجب تشنج می‌شوند.
• سکته مغزی: سکته‌های مغزی ممکن است آسیب‌های مغزی ایجاد کرده و موجب بروز صرع شوند.
• تومورهای مغزی: تومورهای مغزی می‌توانند باعث اختلالات در فعالیت الکتریکی مغز و در نتیجه تشنج شوند.
• اختلالات متابولیک: مشکلاتی مانند نارسایی کلیوی یا کبدی می‌توانند بر فعالیت مغز تأثیر بگذارند و به بروز صرع منجر شوند.
• عوارض دارویی: برخی داروها یا تداخلات دارویی می‌توانند به صرع منجر شوند.
• عفونت‌ها: عفونت‌های مغزی مانند مننژیت یا انسفالیت می‌توانند باعث تشنج شوند.
• تغییرات ساختاری مغز: تغییرات در ساختار مغز به علت پیری می‌تواند باعث اختلال در فعالیت الکتریکی مغز شود.

علت اصلی تشنج در سالمندان

تشنج در سالمندان یک واکنش نوروژنیک (عصبی) ناگهانی بوده که معمولاً با اسپاسم یا کشش عضلانی همراه است. در سالمندان، علل مختلفی می‌تواند به تشنج منجر شود:

• افزایش خطر بیماری‌های عصبی: با پیشرفت سن، خطر بیماری‌هایی مانند سکته مغزی، تومور مغزی، التهاب مغز (آنسفالیت) و یا آسیب به مغز از طریق آسیب دیدگی‌های مختلف (مانند صدمات سر) افزایش می‌یابد که ممکن است به تشنج منجر شوند.
• اختلالات عروقی: اختلالات عروقی مغزی مانند خون‌رسانی ناکافی به برخی مناطق مغز می‌توانند باعث ایجاد تشنج شوند.
• افزایش داروهای مصرفی: بسیاری از سالمندان داروهای مختلف برای کنترل بیماری‌های مزمن مصرف می‌کنند که برخی از این داروها می‌توانند باعث افزایش خطر تشنج شوند.
• افزایش حساسیت به داروها: با پیر شدن، سیستم بدن در مقابل داروها ممکن است حساس‌تر شود که این موضوع نیز می‌تواند به تشنج منجر شود.
• مشکلات سیستم عصبی مرکزی: اختلالاتی مانند آلزایمر، پارکینسون یا اختلالات مشابه که بر عملکرد نورون‌ها و ارتباطات نورونی در مغز تأثیر می‌گذارند، می‌توانند باعث تشنج شوند.
• عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی مانند عفونت‌های سیستمیک، تغییرات الکترولیتی ناشی از دیابت، یا حتی تنش شدید می‌توانند در سالمندان باعث تشنج شوند.

تشخیص صرع در سالمندان  

برخلاف تشخیص صرع در کودکان، این امر در افراد مسن می‌تواند دشوار باشد. اغلب به‌ اشتباه تصور می‌شود که تشنج در افراد مسن، به علت زوال عقل در سالمندان یا روند پیری ایجاد می‌شود. تجربه افراد مختلف از تشنج متفاوت است. برخی از افراد هر روز تشنج را تجربه می‌کنند؛ درحالی‌که برخی دیگر به‌ندرت یا زمانی که داروهایشان را فراموش می‌کنند، تشنج می‌کنند.

گاهی اوقات فرد متوجه نمی‌شود که دچار تشنج شده است؛ به همین دلیل مهم است که دوستان، خانواده یا پرستار سالمند او به هرگونه تغییر رفتاری توجه کنند. مشاهده تغییرات رفتاری مانند تشنج یا اختلال شناختی و سردرگمی فرد حائز اهمیت است.

زمانی که نشانه‌ها بروز می‌کند را یادداشت کنید. برای مثال آیا زمانی که فرد مشغول انجام کار خاصی بود یا در وضعیت خاصی قرار داشت علائم ظهور کرد؟ دوره‌های سردرگمی و گیجی چه مدت طول کشید؟ اظهارات شاهد می‌تواند در تشخیص صحیح بسیار کمک‌کننده باشد. بعد از بروز علائم حتماً به پزشک مراجعه کنید.

روش تشخیص صرع

تشخیص صرع و مننژیت مغزی فقط توسط متخصص مغز و اعصاب انجام می‌شود؛ اما مشاهدات دقیق در تشخیص صحیح بسیار مؤثر است. صرع در افراد مسن از طریق ترکیبی از موارد زیر قابل تشخیص است:

• مشاهدات افراد نزدیک
• پرونده پزشکی
• آزمایش‌های پزشکی از جمله آزمایش خون، الکتروانسفالوگرام، سی‌تی‌اسکن و ام آر آی

درمان سالمندان مبتلا به صرع

ازآنجایی‌که اغلب سالمندان مبتلا به صرع به بیماری‌های دیگری نیز مبتلا هستند، تصمیم‌گیری روند درمان صحیح توسط متخصص بسیار مهم است. برنامه درمانی معمولاً شامل داروهای ضدتشنج، داروهای اورژانسی، رژیم غذایی و عمل جراحی می‌شود. درمان صرع در سالمندان معمولا با دو روش دارو درمانی و جراحی انجام می‌شود که در ادامه مختصری درباره هر یک می‌پردازیم. اقدامات پرستاری در تشنج ابن بیماری مهم است و باید فورا انجام شود.

• دارو درمانی

در اکثر موارد، صرع در سالمندان را می‌توان با دارو درمان کرد. داروهای ضد صرع مخصوصاً در این گروه از بیماران، تا حد زیادی مؤثر هستند. پزشک معالج باید داروها را با دقت انتخاب کند و دوزها را با توجه به وزن، سن و دیگر داروهایی که ممکن است بیمار در حال مصرف باشد، تنظیم کند. سالمندان باید دقت کنند که داروهای ضد صرع تداخلی با داروهای دیگر نداشته باشند تا عوارض جانبی جدی جلوگیری شود.

• جراحی

در برخی موارد، به خصوص زمانی که داروها اثربخشی چندانی نداشته نباشند یا عوارض جانبی آن‌ها زیاد باشد، جراحی ممکن است یک راه حل موثر باشد. جراحی معمولاً در مواردی انجام می‌شود که تشنج‌ها به علت تاریخچه مشخص در مغز به وجود آمده باشند و بتوان آن قسمت را برداشت. سالمندان ممکن است برای جراحی بسیار حساس باشند، بنابراین تصمیم به انجام جراحی باید با دقت گرفته شود و با توجه به وضعیت عمومی بیمار انجام شود.

تاثیر بیماری صرع در زندگی سالمندان

بزرگسالانی که به این بیماری مبتلا هستند، در مدیریت آن با مشکل مواجه می‌شوند. از هر ۱۰ فرد ۶۵ ساله و بالاتر، ۸ نفر با بیش از یک بیماری مزمن درگیر هستند. تعادل بین درمان صرع و مصرف سایر داروها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. بسیاری از داروهای صرع دارای عوارض جانبی مانند سرگیجه و تحلیل استخوان هستند که احتمال افتادن و آسیب‌دیدن فرد را افزایش می‌دهند.

صرع همچنین زندگی روزانه افراد را تحت‌ تأثیر می‌دهد؛ به‌ویژه اگر فرد تنها زندگی می‌کند یا در توانایی وی برای رانندگی محدودیت ایجاد می‌شود. پس از یک‌عمر زندگی مستقل ازدست‌ دادن توانایی رانندگی و مراقبت از خود برای این افراد بسیار سخت است. به همین دلیل احتمال به‌وجود آمدن اختلالات ذهنی در سالمندان (مانند افسردگی در سالمندان) نیز وجود دارد.

سخن پایانی

صرع در سالمندان، به ویژه در دوران پیری، با چالش‌های منحصر به فردی همراه است. این افراد ممکن است با محدودیت‌های حرکتی، تغییرات ذهنی و مشکلات اجتماعی و اقتصادی روبرو شوند که به‌خصوص در شرایطی که نیاز به مراقبت و حمایت بیشتر دارند، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. برای کمک به این قشر آسیب‌پذیر، لازم است که سیستم‌های بهداشتی و اجتماعی با حساسیت و دقت به نیازهای آنان پاسخ دهند.

ایجاد محیط‌های حمایتی و فراهم آوردن منابع آموزشی برای خانواده‌ها و مراقبان می‌تواند به کاهش استرس و بهبود کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به صرع کمک کند. تنها با توجه و همدلی می‌توانیم به این افراد کمک کنیم تا زندگی شایسته و پرمعنایی داشته باشند. برای داشتن یک پرستار باتجربه و ماهر می‌توانید با از خدمات پرستاری سلامت اول کمک بگیرید.

سوالات متداول

1. درمان صرع در سالمندان معمولاً شامل چه چیزی می‌شود؟

درمان این بیماری در سالمندان معمولاً شامل استفاده از داروهای ضدصرع و مدیریت شرایط زمینه‌ای است.

2. چرا تشخیص به موقع صرع مهم است؟

تشخیص صحیح و به موقع بسیار مهم است تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شده و درمان سریع‌تر انجام شود.