مونونوکلئوز چیست چه علایمی دارد و روشهای پیشگیری و درمان آن چگونه است

مونونوکلئوز (مونو)  Infectious mononucleosis یک عفونت ویروسی است که به عنوان تب غده ای نیز شناخته می شود که معمولاً توسط ویروس Epstein-Barr (EBV) ایجاد می شود. این بیماری باعث گلودرد و تب شده و موارد ابتلا در نوجوانان و بزرگسالان جوان اتفاق می افتد. این بیماری بعد از چند هفته استراحت به خودی خود از بین می رود.

گرچه معمولاً این بیماری ناشی از ویروس اپشتین بار است که به آن ویروس هرپس انسانی 4 نیز گفته میشود، چند ویروس دیگر نیز ممکن است باعث بروز این بیماری شوند.

چه عواملی باعث مونو می شود؟

مونونوکلئوز ، یا مونونوکلئوز عفونی ، معمولاً توسط ویروس  Epstein-Barr (EBV) ایجاد می شود. اکثر بچه ها در زمان بزرگ شدن در برخی موارد در معرض EBV قرار می گیرند.

نوزادان و کودکان خردسال آلوده به EBV معمولاً علائم بسیار خفیفی دارند یا اصلاً علائمی ندارند. اما نوجوانان و جوانان آلوده غالباً علائمی دارند که  نشان دهنده مونو می باشد .

مونو معمولاً در سنین 15 تا 24 سال در کشورهای پیشرفته شایع تر است. در کشورهای در حال توسعه ، افراد در اوایل کودکی که علائم کمتری دارند بیشتر آلوده می شوند. در افراد بین 16 تا 20 سال حدود 8٪ علایم شامل گلودرد است. سالانه حدود 45 نفر از 100000 نفر در ایالات متحده به بیماری مونو عفونی مبتلا می شوند.

ویروس های دیگر ، مانند سیتومگالوویروس ، گاهی اوقات نیز می توانند یک بیماری شبیه این بیماری ایجاد کنند.

علائم و نشانه های مونونوکلئوز چیست؟

علائم مونو معمولاً حدود 1-2 ماه پس از آلوده شدن فرد به ویروس مشاهده می شود. شایع ترین علائم آن گاهی اوقات با گلودرد یا آنفولانزا اشتباه گرفته می شود. این موارد شامل:

تب

گلودرد با لوزه های متورم که ممکن است لکه های سفید داشته باشد

غدد لنفاوی متورم (غدد) در گردن

خستگی مفرط

سردرد

عضلات دردناک

ضعف

شکم درد با کبد یا طحال بزرگتر از حد طبیعی (اندامی در قسمت فوقانی سمت چپ شکم)

بثورات پوستی

از دست دادن اشتها

آیا مونو مسری است؟

بله بیماری مونو مسری است. از طریق تماس با بزاق  از فردی به فرد دیگر سرایت می کند. در حقیقت نام دیگر این بیماری “بیماری بوسیدن” است زیرا می تواند از طریق بوسیدن گسترش یابد.

این بیماری همچنین از طریق سرفه و عطسه نیز گسترش می یابد ، یا هنگامی که افراد چیزی را با بزاق خود آلوده می کنند (مانند نی ، نوشیدن از لیوان ، ظروف غذا خوردی یا مسواک).

مونو همچنین می تواند از طریق مقاربت جنسی و انتقال خون گسترش یابد ، اما این مورد بسیار کمتر مشاهده می شود.

آیا مونو یک بیماری مقاربتی است؟

از نظر فنی ، بله ، مونو می تواند یک عفونت منتقله از راه مقاربتی ( STI) تلقی شود. اما این بدان معنا نیست که همه موارد مونو ، STI هستند.

بیشتر بدانید: بیماری آرتروز در سالمندان

افرادی که آلوده شده اند ویروس را به صورت مادام العمر حمل می کنند ، حتی پس از قطع علائم و حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشند.

سپس ویروس در بدن آنها به شکل “خاموش” یا غیرفعال است. گاهی ویروس خاموش “بیدار” می شود و به بزاق فرد راه می یابد. این به این معنی است که حتی اگر فردی علائمی نداشته باشند ، می توانند گاه به گاه سبب انتقال این بیماری مسری شوند.

هیچ واکسنی برای EBV وجود ندارد ، اما با به اشتراک نگذاشتن وسایل شخصی یا بزاق با فرد آلوده می توان از عفونت جلوگیری کرد.

آیا افراد بزرگسال نیز به این بیماری دچار می شوند ؟

مونونوکلئوز عفونی عمدتا بزرگسالان جوانتر را تحت تأثیر قرار می دهد. وقتی افراد مسن به این بیماری مبتلا می شوند ، کمتر دچار علائم و نشانه های مشخصی مانند گلو درد و لنفادنوپاتی می شوند

در عوض ، آنها در درجه اول ممکن است تب طولانی مدت ، خستگی ، ضعف و دردهای بدن را تجربه کنند. به احتمال زیاد بزرگ شدن کبد و زردی نیز از علایم در این گروه سنی خواهد بود

چگونه مونونوکلئوز تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص مونو ، پزشکان معایناتی را انجام میدهند تا مواردی مانند تورم لوزه ها و بزرگ شدن کبد یا طحال  و سایر علائم رایج عفونت را بررسی کنند. گاهی اوقات پزشک آزمایش خون تجویز می کند.

مونونوکلئوز چگونه درمان می شود؟

بهترین راه درمان برای مونو استراحت و  نوشیدن مایعات زیاد است ، به خصوص در اوایل بیماری که علائم شدیدتر است.

داروی خاصی برای مونو وجود ندارد ، اما استامینوفن یا ایبوپروفن می تواند به تسکین تب و درد عضلات کمک کند.

آنتی بیوتیک ها کمکی به رفع این بیماری نمی کنند ، زیرا فقط در برابر باکتری ها موثر هستند. فردی که مونو دارد و آنتی بیوتیک مصرف می کند ، غالباً جوش می زند.

هرگز به کودکی که دارای بیماری ویروسی است آسپرین ندهید زیرا استفاده از آن با سندرم ری ارتباط دارد ، که ممکن است باعث نارسایی کبد گردد و یا حتی کشنده شود.

مونو چه مدت دوام می آورد؟

علائم مونو معمولاً طی 2 تا 4 هفته از بین می روند. گرچه در برخی از نوجوانان ، خستگی و ضعف می تواند ماه ها ادامه داشته باشد.

آیا می توان از مونونوکلئوز جلوگیری کرد؟

هیچ واکسنی برای محافظت در برابر ویروس Epstein-Barr وجود ندارد. اما می توانید با اطمینان از جلوگیری از تماس نزدیک با هر کسی که به آن مبتلا شود ، به محافظت در برابر مونو کمک کنید.

بسیاری از افرادی که مونو دارند ، علائمی نخواهند داشت ، اما هنوز هم می توانند این بیماری را به دیگران منتقل کنند.

بنابراین بچه ها باید دستان خود را به خوبی و غالبا بشویند ، و نوشیدنی یا وسایل غذا خوردن را با دیگران ، حتی افرادی که به نظر می رسد سالم هستند ، به اشتراک نگذارند.

برای جلوگیری از مونونوکلئوز  ، این نکات را دنبال کنید:

از تماس نزدیک با کسی که می دانید آلوده است خودداری کنید.

وسایل شخصی مانند مسواک ، ظروف ، غذا ، نی یا لیوان را با کسی که مشکوک به مونو است به اشتراک نگذارید.

خود را سالم نگه دارید.

دستان خود را به طور مرتب بشویید.

آیا ویتامین C به بهبود از مونو کمک می کند؟

نتایج داده های محققان نشان می دهد که دوز بالای درمان ویتامین C وریدی تأثیر مثبتی بر طول مدت بیماری و کاهش سطح آنتی بادی ویروسی دارد.

آیا مونونوکلئوزسیستم ایمنی بدن را برای همیشه ضعیف می کند؟

مونونوکلئوز / EBV در سلولهای سیستم ایمنی بدن  به صورت مادام العمر خاموش باقی می ماند ، اما سیستم ایمنی بدن آن را به خاطر می سپرد و شما را از گرفتن دوباره آن محافظت می کند. عفونت غیرفعال است ، اما فعال شدن مجدد آن بدون علائم امکان پذیر است و به نوبه خود می تواند به دیگران نیز منتقل شود ، هرچند که این مورد بسیار نادر است.

چه چیز دیگری باید بدانم؟

مونو می تواند طحال را برای چند هفته یا بیشتر متورم کند. بزرگ شدن طحال می تواند  سبب پارگی این اندام شود و در نتیجه باعث ایجاد درد و خونریزی در داخل شکم شود و نیاز به جراحی فوری دارد.

بنابراین پزشکان توصیه می کنند کودکانی که مونو دارند ، حداقل یک ماه پس از رفع علائم ، از ورزش های شدید خودداری کنند. کودک باید از بازیهای خشن ، وزنه برداری و هرگونه فعالیت شدید دور باشد تا زمانی که پزشک به او اجازه فعالیت ورزشی دهد .

در بیشتر موارد ، علائم مونو در طی چند هفته با استراحت و مایعات فراوان از بین می روند. اگر به نظر می رسد که این علایم طولانی شده  یا بدتر شده است، یا اگر سوال دیگری دارید ، با پزشک خود تماس بگیرید.

بیشتر بدانید: تغذیه و ویروس کرونا : موارد تغذیه ای که والدین و پرستار کودک باید در دوران شیوع کرونا بدانند؟

مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سا لها تجربه گرانقدر در عرصه ارائه خدمات مراقبت و پرستاری بیمار در منزل آمادگی دارد به صورت شبانه روزی به همشهریان گرامی ارائه خدمت نماید.