مونونوکلئوز (مونو) یک عفونت ویروسی است که به عنوان تب غده ای نیز شناخته می‌شود که معمولاً توسط ویروسEpstein-Barr (EBV) ایجاد می‌شود. این بیماری باعث گلودرد و تب شده و موارد ابتلا در نوجوانان و بزرگسالان جوان اتفاق می‌افتد. این بیماری بعد از چند هفته استراحت به خودی خود از بین می‌رود گرچه معمولاً این بیماری ناشی از ویروس اپشتین بار است که به آن ویروس هرپس انسانی 4 نیز گفته می‌شود، چند ویروس دیگر نیز ممکن است باعث بروز این بیماری شوند.
چه عواملی باعث مونو می‌شود؟
مونونوکلئوز، یا مونونوکلئوز عفونی، معمولاً توسط ویروس Epstein-Barr (EBV) ایجاد می‌شود. اکثر بچه ها در زمان بزرگ شدن در برخی موارد در معرض EBV قرار می‌گیرند.
نوزادان و کودکان خردسال آلوده به EBV معمولاً علائم بسیار خفیفی دارند یا اصلاً علائمی ندارند. اما نوجوانان و جوانان آلوده غالباً علائمی دارند که نشان دهنده مونو می‌باشد.
مونو معمولاً در سنین 15 تا 24 سال در کشورهای پیشرفته شایع تر است. در کشورهای در حال توسعه، افراد در اوایل کودکی که علائم کمتری دارند بیشتر آلوده می‌شوند. در افراد بین 16 تا 20 سال حدود 8٪ علایم شامل گلودرد است. سالانه حدود 45 نفر از 100000 نفر در ایالات متحده به بیماری مونو عفونی مبتلا می‌شوند.
بیشتر بخوانید: معده درد عصبی؛ علل وبهترین راهکارهای درمان
ویروس های دیگر، مانند سیتومگالوویروس، گاهی اوقات نیز می‌توانند یک بیماری شبیه این بیماری ایجاد کنند.
علائم و نشانه های مونونوکلئوز چیست؟
شایع ترین علائم آن گاهی اوقات با گلودرد یا آنفولانزا اشتباه گرفته می‌شود. این موارد شامل:
- تب
- گلودرد با لوزه های متورم که ممکن است لکه های سفید داشته باشد
- غدد لنفاوی متورم (غدد) در گردن
- خستگی مفرط
- سردرد
- عضلات دردناک
- ضعف
- شکم درد با کبد یا طحال بزرگتر از حد طبیعی (اندامی در قسمت فوقانی سمت چپ شکم)
- بثورات پوستی
- از دست دادن اشتها
علائم مونو معمولاً حدود 1-2 ماه پس از آلوده شدن فرد به ویروس مشاهده می‌شود.
آیا مونو یک بیماری مقاربتی است؟
از نظر فنی، بله، مونو می‌تواند یک عفونت منتقله از راه مقاربتی ( STI) تلقی شود. اما این بدان معنا نیست که همه موارد مونو، STI هستند.
افرادی که آلوده شده اند ویروس را به صورت مادام العمر حمل می‌کنند، حتی پس از قطع علائم و حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشند.
سپس ویروس در بدن آنها به شکل “خاموش” یا غیرفعال است. گاهی ویروس خاموش “بیدار” می‌شود و به بزاق فرد راه می یابد. این به این معنی است که حتی اگر فردی علائمی نداشته باشند، می‌توانند گاه به گاه سبب انتقال این بیماری مسری شوند.
هیچ واکسنی برای EBV وجود ندارد، اما با به اشتراک نگذاشتن وسایل شخصی یا بزاق با فرد آلوده می‌توان از عفونت جلوگیری کرد.
آیا افراد بزرگسال نیز به این بیماری دچار می‌شوند ؟
مونونوکلئوز عفونی عمدتا بزرگسالان جوانتر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی افراد مسن به این بیماری مبتلا می‌شوند، کمتر دچار علائم و نشانه های مشخصی مانند گلو درد و لنفادنوپاتی می‌شوند.
در عوض، آنها در درجه اول ممکن است تب طولانی مدت، خستگی، ضعف و دردهای بدن را تجربه کنند. به احتمال زیاد بزرگ شدن کبد و زردی نیز از علایم در این گروه سنی خواهد بود.
پیشنهاد مقاله: مزایای غرغره آب نمک برای سلامتی چیست؟
مونونوکلئوز چگونه درمان می‌شود؟
بهترین راه درمان برای مونو استراحت و نوشیدن مایعات زیاد است، به خصوص در اوایل بیماری که علائم شدیدتر است.داروی خاصی برای مونو وجود ندارد ، اما استامینوفن یا ایبوپروفن می‌تواند به تسکین تب و درد عضلات کمک کند.
آنتی بیوتیک ها کمکی به رفع این بیماری نمی‌کنند، زیرا فقط در برابر باکتری ها موثر هستند. فردی که مونو دارد و آنتی بیوتیک مصرف می‌کند، غالباً جوش می‌زند.
هرگز به کودکی که دارای بیماری ویروسی است آسپرین ندهید زیرا استفاده از آن با سندرم ری ارتباط دارد، که ممکن است باعث نارسایی کبد گردد و یا حتی کشنده شود.علائم مونو معمولاً طی 2 تا 4 هفته از بین می‌روند. گرچه در برخی از نوجوانان، خستگی و ضعف می‌تواند ماه ها ادامه داشته باشد.
آیا می‌توان از مونونوکلئوز جلوگیری کرد؟
هیچ واکسنی برای محافظت در برابر ویروس Epstein-Barr وجود ندارد. اما می‌توانید با اطمینان از جلوگیری از تماس نزدیک با هر کسی که به آن مبتلا شود، به محافظت در برابر مونو کمک کنید.
بسیاری از افرادی که مونو دارند، علائمی نخواهند داشت، اما هنوز هم می‌توانند این بیماری را به دیگران منتقل کنند بنابراین بچه ها باید دستان خود را به خوبی و غالبا بشویند، و نوشیدنی یا وسایل غذا خوردن را با دیگران، حتی افرادی که به نظر می رسد سالم هستند، به اشتراک نگذارند.
برای جلوگیری از مونونوکلئوز، این نکات را دنبال کنید:
- از تماس نزدیک با کسی که می‌دانید آلوده است خودداری کنید.
- وسایل شخصی مانند مسواک، ظروف، غذا، نی یا لیوان را با کسی که مشکوک به مونو است به اشتراک نگذارید.
- خود را سالم نگه دارید.
- دستان خود را به طور مرتب بشویید.
- آیا ویتامین C به بهبود از مونو کمک می‌کند؟
نتایج داده های محققان نشان می‌دهد که دوز بالای درمان ویتامین C وریدی تأثیر مثبتی بر طول مدت بیماری و کاهش سطح آنتی بادی ویروسی دارد.
آیا مونونوکلئوزسیستم ایمنی بدن را برای همیشه ضعیف می‌کند؟
مونونوکلئوز یا Mononucleosis / EBV در سلولهای سیستم ایمنی بدن به صورت مادام العمر خاموش باقی می‌ماند، اما سیستم ایمنی بدن آن را به خاطر می‌سپرد و شما را از گرفتن دوباره آن محافظت می‌کند. عفونت غیرفعال است، اما فعال شدن مجدد آن بدون علائم امکان پذیر است و به نوبه خود می‌تواند به دیگران نیز منتقل شود، هرچند که این مورد بسیار نادر است.
مونو می‌تواند طحال را برای چند هفته یا بیشتر متورم کند. بزرگ شدن طحال می‌تواند سبب پارگی این اندام شود و در نتیجه باعث ایجاد درد و خونریزی در داخل شکم شود و نیاز به جراحی فوری دارد.
بنابراین پزشکان توصیه می‌کنند کودکانی که مونو دارند، حداقل یک ماه پس از رفع علائم، از ورزش های شدید خودداری کنند. کودک باید از بازیهای خشن، وزنه برداری و هرگونه فعالیت شدید دور باشد تا زمانی که پزشک به او اجازه فعالیت ورزشی دهد.
در بیشتر موارد، علائم مونو در طی چند هفته با استراحت و مایعات فراوان از بین می‌روند. اگر به نظر می‌رسد که این علایم طولانی شده یا بدتر شده است، یا اگر سوال دیگری دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.
سخن پایانی
مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سا لها تجربه گرانقدر در عرصه ارائه خدمات مراقبت و پرستار بیمار در منزل آمادگی دارد به صورت شبانه روزی به همشهریان گرامی ارائه خدمت نماید. سوالات متداول
مونونوکلئوز چیست؟
مونونوکلئوز (مونو) یک عفونت ویروسی است که به عنوان تب غده ای نیز شناخته می‌شود که معمولاً توسط ویروسEpstein-Barr (EBV) ایجاد می‌شود.
آیا مونونوکلئوزسیستم ایمنی بدن را برای همیشه ضعیف می‌کند؟
مونونوکلئوز / EBV در سلولهای سیستم ایمنی بدن به صورت مادام العمر خاموش باقی می‌ماند، اما سیستم ایمنی بدن آن را به خاطر می‌سپرد و شما را از گرفتن دوباره آن محافظت می‌کند.
آیا می‌توان از مونونوکلئوز جلوگیری کرد؟
هیچ واکسنی برای محافظت در برابر ویروس Epstein-Barr وجود ندارد. اما می‌توانید با اطمینان از جلوگیری از تماس نزدیک با هر کسی که به آن مبتلا شود، به محافظت در برابر مونو کمک کنید.
آیا افراد بزرگسال نیز به این بیماری دچار می‌شوند ؟
مونونوکلئوز عفونی عمدتا بزرگسالان جوانتر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی افراد مسن به این بیماری مبتلا می‌شوند، کمتر دچار علائم و نشانه های مشخصی مانند گلو درد و لنفادنوپاتی می‌شوند.
