مزایا و معایب قطره آهن در کودکان

خواص قطره آهن برای نوزاد، بر هیچ‌کس پوشیده نیست. آهن یکی از عناصر حیاتی برای سلامتی و رشد کودکان است. کمبود آهن می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند کم‌خونی، ضعف عمومی و اختلال در رشد شود. از این رو لازم است از علائم کم خونی در کودکان آگاه باشید. برای رفع کمبود آهن در کودکان، معمولاً از قطره‌های آهن استفاده می‌شود. با این حال، هر داروی شیمیایی علاوه بر مزایا، می‌تواند عوارضی نیز داشته باشد. قطره آهن نیز از این قاعده مستثنی نیست و ممکن است عوارضی داشته باشد. بنابراین، آگاهی از عوارض احتمالی قطره آهن برای کودکان اهمیت بسیاری دارد.

مزایا و معایب قطره آهن در کودکان یکی از مکمل های مهم برای سلامت بدن، قطره ی آهن است. در صورتیکه آهن مورد نیاز بدن تامین نشود، کودک دچار مشکلاتی از قبیل کم خونی می شود. کم خونی در کودکان نیز با علائمی از قبیل خستگی، مشکل در تنفس، مشکل در تمرکز، افزایش میزان ضربان قلب و سرگیجه همراه است. کودکان به منظور رشد بهتر به دریافت آهن و ویتامین های مفید احتیاج دارند. از آنجایی‌که گلبول های قرمز ‏باعث جلوگیری از انتقال اکسیژن به خون می شود، کم خونی می تواند جزو اولین عارضه های کمبود آهن باشد.‏

قطره آهن برای کودکان

قطره آهن برای کودکان یک مکمل غذایی است که برای تأمین نیازهای آهن بدن آنها استفاده می‌شود. البته فواید قطره آهن برای نوزاد، بیش از این‌ها است. آهن یک عنصر حیاتی برای تولید هموگلوبین بوده که مسئول انتقال اکسیژن در خون است. کمبود آهن می‌تواند منجر به کم‌خونی و مشکلات دیگر مانند کاهش انرژی، ضعف سیستم ایمنی و مشکلات رشد در کودکان شود.

قطره آهن معمولاً به کودکان زیر 2 سال تجویز می‌شود، زیرا نیاز به آهن در این سنین بالاست و ممکن است از طریق رژیم غذایی به تنهایی تأمین نشود. توصیه می‌شود که قطره آهن تحت نظر پزشک و بر اساس دوز مشخص مصرف شود تا از مشکلات احتمالی مانند مسمومیت آهن جلوگیری شود. علائم کم خونی و کمبود آهن در بدن نیز شامل بی اشتهایی، بی قراری و اضطراب است. در صورت تشدید میزان کم خونی در بدن، احتمال بروز آسیب مغزی نیز وجود دارد. بنابراین، توجه به تغذیه ی کودک با قطره ی آهن توسط والدین و پرستار کودک اهمیت زیادی دارد.

به نقل از وبسایت healthline :

آهن یک ماده معدنی مهم است که در چندین جنبه سلامت نقش دارد.
در واقع، بدن برای ساختن هموگلوبین، یک پروتئین حاوی آهن در گلبول‌های قرمز خون (RBC) که به رساندن اکسیژن به سراسر بدن کمک می‌کند، به آهن نیاز دارد (منبع مورد اعتماد 1).
بدون هموگلوبین، بدن تولید گلبول‌های قرمز سالم را متوقف می‌کند و بدون آهن کافی، ماهیچه‌ها، بافت‌ها و سلول‌های کودک شما اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کنند (منبع معتبر 1).
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند ذخایر آهن مخصوص به خود را دارند و معمولاً در 6 ماه اول آهن کافی از شیر مادر دریافت می‌کنند، در حالی که نوزادانی که با شیشه شیر تغذیه می‌شوند معمولاً شیرخشک غنی شده با آهن دریافت می‌کنند.

روش و مقدار مصرف قطره آهن برای کودکان

علاوه بر آگاهی از مزایا و عوارض قطره آهن برای نوزاد، لازم است در مورد روش و مقدار مصرف شربت آهن برای کودکان آگاهی داشت. در این بخش به بررسی این موارد می‌پردازیم.

سن و مقدار مصرف شربت آهن کودکان

مصرف قطره آهن برای کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا آهن نقش حیاتی در رشد سیستم عصبی و مغزی کودک دارد. در زیر روش و مقدار مصرف قطره آهن برای کودکان را توضیح خواهیم داد:

• نوزادان زیر 6 ماه: معمولاً نوزادان زیر 6 ماه به مکمل آهن نیاز ندارند، مگر اینکه نوزاد نارس باشد یا مشکلات خاصی داشته باشد. در این صورت باید با پزشک مشورت شود.
• نوزادان 6 تا 12 ماه: معمولاً 1 میلی‌لیتر قطره آهن روزانه که معادل حدود 15 میلی‌گرم آهن است.
• کودکان 1 تا 3 سال: معمولاً 1.5 میلی‌لیتر قطره آهن روزانه، که معادل حدود 20 تا 25 میلی‌گرم آهن است.
• کودکان بالای 3 سال: بسته به نیاز کودک و توصیه پزشک، معمولاً 2 میلی‌لیتر قطره آهن روزانه.

روش مصرف قطره آهن

• زمان مصرف: قطره آهن بهتر است بین وعده‌های غذایی یا قبل از غذا مصرف شود، زیرا مصرف آن با غذاهای خاصی مثل لبنیات و مواد کافئین‌دار می‌تواند جذب آهن را کاهش دهد.
• پاک کردن دندان‌ها: بعد از مصرف قطره آهن، بهتر است با یک پارچه مرطوب دندان‌های کودک را پاک کنید تا از لکه‌دار شدن دندان‌ها جلوگیری شود.

به چه نوزادانی قطره آهن نباید داد؟

همان‌طور که ذکر شد، باید عوارض قطره آهن برای نوزاد را مدنظر داشته باشید. علاوه بر این، نیاز است دقت کنید ایا نوزاد شما مجاز به استفاده از این قطره است یا خیر. نوزادانی که نباید از قطره آهن استفاده کنند، شامل موارد زیر می‌‌شوند:

• نوزادانی که زودرس نیستند و وزن تولد مناسبی دارند: نوزادانی که به موقع به دنیا آمده و وزن مناسبی دارند، معمولاً تا شش ماهگی از طریق شیر مادر یا شیر خشک آهن کافی دریافت می‌کنند.
• نوزادانی که بیماری‌های خاصی دارند: برخی بیماری‌ها مانند هموکروماتوز (افزایش بیش از حد آهن در بدن) ممکن است نیاز به تجویز قطره آهن را کاهش یا از بین ببرد.
• نوزادانی که مکمل‌های غذایی دیگری دریافت می‌کنند: در صورتی که نوزاد مکمل‌های غذایی دیگری مصرف می‌کند که حاوی آهن هستند، ممکن است نیازی به مصرف قطره آهن نباشد.
• نوزادانی که از شیر خشک غنی‌شده با آهن تغذیه می‌شوند: اگر نوزاد از شیر خشک که با آهن غنی شده استفاده می‌کند، نیازی به قطره آهن اضافی نیست.

تداخلات دارویی قطره اهن

برخی از داروها ممکن است در مصرف قرص آهن (فروس سولفات) تداخل ایجاد کنند، باعث بروز عوارض قطره آهن برای نوزاد شوند، جذب قرص آهن را کاهش دهند یا قرص آهن در جذب این داروها اختلال ایجاد کند. بنابراین، اگر یکی از داروهای زیر برای شما تجویز شده است، قبل از مصرف مکمل آهن با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید، زیرا مصرف مکمل آهن با این داروها ممکن است مشکلات ناخواسته‌ای را به همراه داشته باشد.

این داروها عبارتند از :

• کاربیدوپا (Carbidopa)
• وارفارین (Warfarin)
• لوودوپا (Levodopa)
• سیپروفلوکسازین (Ciprofloxacin)
• دفروگزامین ((Deferoxamine
• دوکسی سایکلین (Doxycycline)
• جمی فلوکسازین ((Gemifloxacin
• لووفلوکسازین (Levofloxacin)
• متیل دوپا (Methyldopa)
• پنی سیلامین (Penicillamine)
• افلوکسازین (Ofloxacin
• ریزدرونات (Risedronate)
• تتراسایکلین (Tetracycline)
• سولفاسالازین (Sulfasalazine)
• کلرهگزیدین (Chlorhexidine)

عوارض قطره آهن برای نوزاد

قطره آهن معمولاً برای جلوگیری و درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن در نوزادان تجویز می‌شود. با این حال، نباید از عوارض مصرف زیاد قطره آهن در کودکان چشم‌پوشی کرد. این عوارض عبارت‌اند از:

• تغییر رنگ دندان‌ها: آهن ممکن است باعث تغییر رنگ موقت دندان‌های نوزاد شود. برای جلوگیری از این مشکل، می‌توانید قطره آهن را در انتهای دهان نوزاد بریزید یا بلافاصله بعد از مصرف قطره به نوزاد آب بدهید.
• تهوع و استفراغ: برخی نوزادان ممکن است دچار تهوع یا استفراغ شوند. معمولاً این عارضه با گذشت زمان کاهش می‌یابد.
• مدفوع تیره رنگ: مصرف آهن ممکن است باعث تغییر رنگ مدفوع به رنگ تیره‌تر شود که این امر نگران‌کننده نیست.

عوارض مصرف بیش از حد قطره آهن

آهن ماده ی ضروری مورد نیاز برای بدن کودکان محسوب می شود. اما قطره ی آهن باید به اندازه به کودک داده شود. در صورت تغذیه ی کودک با قطره ی آهن به اندازه ی زیاد، کودک دچار مشکلات و عوارضی خواهد شد. بنابراین، مصرف قطره آهن برای کودک باید طبق دستور پزشک صورت بگیرد. مصرف بیش از اندازه ی هر دارویی باعث ایجاد عوارض در کودکان می شود. بنابراین، از عوارض مصرف بیش از حد آهن بر سلامت کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رنگ پریدگی
• اسهال و استفراغ
• ضعف و بی حالی شدید
• کاهش میزان قدرت عضلانی
• کاهش میزان تمرکز و توجه
• گوشه گیری
• مسمومیت

فواید مصرف قطره آهن برای کودکان

فواید قطره آهن برای نوزاد شامل موارد زیر می‌شود:

• پیشگیری از کم‌خونی: آهن برای تولید هموگلوبین ضروری است و کمبود آن می‌تواند به کم‌خونی منجر شود. کم‌خونی می‌تواند باعث خستگی، ضعف و مشکلات رشد در کودکان شود.
• بهبود رشد: آهن نقش حیاتی در رشد مغزی کودکان دارد. کمبود آهن ممکن است منجر به مشکلات در یادگیری و تمرکز شود.
• تقویت سیستم ایمنی: آهن به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند و باعث می‌شود کودکان در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر باشند.
• افزایش انرژی و فعالیت: با مصرف کافی آهن، سطح انرژی کودکان افزایش می‌یابد و آنها می‌توانند فعال‌تر و پرانرژی‌تر باشند.

نکات احتیاطی در مصرف شربت آهن برای کودکان

خواص قطره آهن برای نوزاد بر همه افراد پیداست؛ اما باید نکات احتیاطی زیر را رعایت کنید چون انواع لبخند نوزاد در هنگام خوردن قطره آهن نخواهید دید، بنابراین بهتر است جانب احتیاط را رعایت کنید.

• مشاوره با پزشک: قبل از شروع به مصرف هرگونه مکمل آهن برای کودکتان، با پزشک مشورت کنید.
• زمان مناسب: معمولاً قطره آهن باید بین وعده‌های غذایی داده شده تا جذب آن بهتر شود. برخی منابع پیشنهاد می‌کنند که این قرص همراه با آب میوه‌های حاوی ویتامین C مصرف شود تا جذب آهن افزایش یابد.
• جلوگیری از تماس با دندان‌ها: قطره آهن می‌تواند باعث لکه‌دار شدن دندان‌ها شود. بهتر است قطره را در انتهای دهان بریزید یا از یک سرنگ استفاده کنید.
• نگهداری صحیح: قطره آهن را در جایی دور از دسترس کودکان نگهداری کنید تا از مصرف ناخواسته جلوگیری شود.
• تداخلات دارویی: برخی داروها و مکمل‌ها می‌توانند با جذب آهن تداخل داشته باشند. بنابراین، پزشک را در جریان تمام داروها و مکمل‌های دیگری که کودکتان مصرف می‌کند، قرار دهید.
• علائم جانبی: در صورت مشاهده هرگونه علائم جانبی مانند مشکلات گوارشی، تیره شدن مدفوع، یا دیگر علائم غیرعادی، مصرف را قطع کرده و با پزشک تماس بگیرید.

رعایت این نکات می‌تواند به شما کمک کند تا قطره آهن را به شکل ایمن و موثر برای کودکتان استفاده کنید.

سخن پایانی

در این مقاله با عوارض قطره آهن برای نوزاد همچون سیاه شدن دندان‌ها و علائم گوارشی نظیر درد معده، تهوع، اسهال، یبوست و تغییر رنگ مدفوع آشنا شدید. علاوه بر این مزایای استفاده از این قطره را دانستید. هنگامی که به کودک خود غذای کمکی می‌دهید، سعی کنید از منابع طبیعی آهن بیشتر استفاده کنید تا احتمال ابتلا به فقر آهن در فرزندتان کاهش یابد. در صورتی که نیاز به مراقبت از کودک دارید، می‌‌توانید با کارشناسان ما در سلامت اول در تماس باشید.

سوالات متداول

1. عوارض قطره آهن در کودکان چیست؟

یبوست، اسهال و ناراحتی معده ممکن است رخ دهد. این اثرات معمولا موقتی هستند و ممکن است با سازگاری بدن شما با این دارو ناپدید شوند. اگر هر یک از این اثرات ماندگار شد یا بدتر شد، فوراً با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.

2. آیا قطره آهن برای بچه ها مفید است؟

نوزادان و کودکان برای رشد طبیعی مغزشان به آهن نیاز دارند. نوزادانی که آهن کافی دریافت نمی کنند (“کمبود آهن”) ممکن است فعالیت بدنی کمتری داشته باشند و کندتر رشد کنند.

3. مهم ترین مشکلی که کمبود آهن در کودکان پیدا می کند چیست؟

کم خونی ناشی از سطح کم آهن می تواند بر توانایی کودک برای یادگیری در مدرسه تأثیر بگذارد. سطح پایین آهن می تواند باعث کاهش تمرکز، کاهش هوشیاری و مشکلات یادگیری در کودکان شود. هم چنین سطح پایین آهن می تواند باعث جذب بیش از حد سرب در بدن شود.

4. آیا آهن زیاد برای کودکان مضر است؟

آهن یک ماده معدنی است که در بسیاری از مکمل های ویتامین یا مواد معدنی بدون نسخه وجود دارد. مصرف بیش از حد آهن زمانی اتفاق می افتد که فردی بیش از مقدار طبیعی یا توصیه شده این ماده معدنی مصرف کند.. مصرف بیش از حد آهن به ویژه برای کودکان خطرناک است.

5. برای افزایش جذب آهن چه کاری انجام دهیم؟

برای افزایش جذب آهن، می‌توانید قطره آهن را همراه با یک منبع غنی از ویتامین C مثل آب پرتقال مصرف کنید.

6. ایا مصرف قطره آهن می‌تواند موجب یبوست شود؟

برخی نوزادان ممکن است دچار یبوست شوند. مصرف مایعات کافی و تغذیه مناسب می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.

7. آیا مصرف بیش از حد آهن خطرناک است؟

حتماً دستورالعمل پزشک را برای دوز مصرفی رعایت کنید. مصرف بیش از حد آهن می‌تواند خطرناک باشد.

8. دادن قطره آهن به نوزاد زیر شش ماه مجاز است؟

در صورتی که بچه های زیر 6 ماه فقط از شیر مادر خود تغذیه می کنند، می توانند زیر نظر پزشک متخصص و اطفال از قطره آهن استفاده کنند.

9. چند قطره آهن به کودک بدهیم؟

برای کودکان زیر 2 سال 15 قطره در روز بوده که این مقدار نیز به میزان تغذیه کودک نیز بستگی دارد و مقدار دقیق آن باید توسط پزشک تعیین شود.