وزن گیری نوزاد (Baby gain weight) یکی از عوامل مهم در شناسایی وضعیت سلامتی نوزاد می باشد.
نوزادان فارغ از نوع زایمان، نژاد، ملیت و محل تولدشان جهت رشد و تکامل خود، نیاز به فاکتور دقیقی جهت ارزیابی رشد و تکامل خود دارند و وزن گیری نوزادان از جمله این عوامل تعیین کننده است که نیاز به دقت و توجه دارد. اندازه گیری وزن کودک یک ملاک دقیق و با ارزش جهت متخصصان اطفال، ماماها و مسئولین بهداشت هر ناحیه و منطقه ای جهت ارزیابی رشد نوزاد را فراهم می کند.
وزن مناسب کودک در بدو تولد چه مقدار است؟
نوزاد متولد شده، در بدو تولد، مقداری از وزن هنگام تولد خود را از دست می دهند و این کاهش وزن، کاملا طبیعی بوده و به علت از دست رفتن حجم مایعات اضافی است. اما دقت داشته باشید که این کاهش وزن در حد 10%-7% از وزن هنگام تولد است و در صورتی که نوزاد شیرخوار شما بیش از این مقدار وزن از دست داده باشد، ماماها یا مراقبین بهداشتی، بسته به شرایط کودک به ارزیابی وی می پردازند تا علت کاهش وزن نوزاد را دریابند.
حدود 80% نوزادان، در دو هفته اول مجدد به وزن طبیعی خود باز می گردند، اگر چه ممکن است که این کار برای برخی از نوزادان، مدت زمان بیشتری به طول انجامد.
از دو هفتگی، کودک شما به طور معمول 110-200 گرم در هفته تا چهار ماه اول بعد تولد، افزایش یافته و در شش ماهگی، وزن اکثر نوزادان به حدود دو برابر رسیده است و در یک سالگی، این افزایش وزن، روند کند تری را طی خواهد کرد.
نوزاد متولد شده، هر چند وقت یکبار لازم است که وزن گیری برای وی انجام گردد ؟
سه فاکتور وزن نوزاد، قد و دور سر نوزاد شما توسط مراقبین سلامت و ماما یا متخصص اطفال به عنوان تعیین کنندگان سلامت مطرح می شوند تا فواصل زمانی بعدی، این سه فاکتور در دفترچه پایش سلامت نوزاد ثبت می شود تا روند رو به رشد نوزاد که به عنوان عامل مهمی در سیستم سلامت مطرح است، تحت نظر گرفته شود.
فواصل زمانی اندازه گیری وزن :
ماهی یکبار تا شش ماهگی
هر دو ماه یکبار، از 6 ماهگی تا 12 ماهگی
از 12 ماه بیش از هر سه ماه یک بار
چگونه وزن کودک را اندازه گیری می کنند ؟
اندازه گیری وزن کودک بهتر در حالت برهنه انجام شود و دقت شود که این اطلاعات در پرونده شخصی کودک شما ثبت شود، وزن گیری کودک به همراه قد و دور سر، در نوبت های واکسیناسیون هم اهمیت ویژه ای دارد، زیرا کودک، باید به رشد مشخصی برسد تا بتواند نوبت های واکسیناسیون خود را با فواصل مشخص زمانی دریافت کند. نوزادان تا زمانی که هوشیار باشند، به محرک های محیطی به خوبی پاسخ دهند، حاکی از رشد مناسب کودک است.
چه عواملی در وزن نوزاد تازه متولد شده نقش دارد ؟
هر نوزاد با نوزاد دیگر متفاوت است، بنابراین انتظار نداشته باشید نمودار فرزند شما همانند نمودار دیگری باشد، به عنوان مثال، پسران و دختران دارای نمودار های متفاوتی هستند، زیرا پسرهاسنگین وزن تر هستند. بنابراین عوامل ژنتیکی و ارثی متعددی در این زمینه نقش دارند.
آیا کودک من به اندازه کافی تغذیه مناسبی دارد و غذا می خورد؟
رایج ترین علت عدم وزن گیری نوزاد، عدم تغذیه مناسب است و تشخیص این مورد بسیار حائز اهمیت بوده و معیار و ملاک تغذیه مناسب نوزاد، مشاهده شش تا هشت پوشک مرطوب در روز و تعویض حداقل دو پوشک کثیف در طول 24 ساعت است که به شما اثبات می کند که کودک شما به اندازه کافی شیر دریافت می کند.
چه علت یا عواملی می تواند باعث کند شدن روند وزن کودک شود ؟
اگر شما هم نگران وزن گیری نوزاد خود هستید، باید بدانید عدم وزن گیری نوزاد، قطعا علت یا علت هایی را در بر دارد، که برخی از این موارد عبارتند از :
رژیم غذایی مادر و وزن مادر پیش از بارداری و در حین بارداری
سیگار کشیدن مادر یا در معرض دود سیگار بودن
ژنتیک پدر و مادر
جنسیت کودک
فرزند اول خانواده بودن
دو قلو یا چند قلو بودن نوزادان
نژاد نوزاد
همه این موارد، نکاتی هستند که در زمینه وزن نوزاد و روند وزن گیری نوزاد بسیار نقش دارند.
۱.عفونت :
هر عفونتی از جمله عفونت دهان تا عفونت ادراری، می تواند روند وزن گیری نوزاد را با تاخیر رو به رو سازد، زیرا به علت روند بیماری، اشتهای نوزاد کاهش یافته و میل نوزاد به غذا کاهش می یابد.
۲.شکاف کام :
شکاف کام از جمله شرایط و وضعیتی است که نوزاد قادر به شیر خوردن نیست و وزن گیری وی با سرعت کمتری به وقوع می پیوندد، لذا لازم است تا معاینه توسط پزشک متخصص نوزادان به درستی صورت پذیرد تا علت مشکل برطرف شود.
نکات کلیدی در مورد شیر دهی و تغذیه جهت وزن گیری نوزاد :
１. با شیر مادر، نوزاد را تغذیه نمایید : شیر مادر، بهترین و ایده آل ترین غدا جهت نوزاد است و به جز موارد نادر و استثنا، تمام نیاز های کودک را به خوبی پوشش می دهد. درصورتی که شیردهی به هر علت، شیردهی با شیر مادر امکان پذیر نیست، از شیر خشک استفاده کنید. توجه داشته باشید که نوزادان سالم به غلات، آب، آب میوه یا مایعات دیگر احتیاج ندارد. در زمینه شیر مادر و یا شیر خشک، حتما واکنش های آلرژیک و حساسیتی را در نظر داشته باشید زیرا امکان وقوع این واکنش، در نوزادان امکان پذیر است.
２. نوزاد تازه متولد شده به 8 تا 12 نوبت شیردهی در روز نیاز دارد. این عامل زمانی بسیار مهم است و به خوبی باید به تمام مادران به خصوص مادرانی که فرزند اول خود را پرورش می دهند، یاد آوری شود زیرا قند و گلوکز موجود در شیر مادر جهت رشد مغز، یک عامل حیاتی بوده و مانند اکسیژن، نتیجه مستقیم در رشد مغز و وزن گیری نوزاد دارد.
３. نوزادان مختلف، هنگام گرسنگی، علایم و نشانه های خاصی را بروز می دهند، مثلا مکیدن انگشت شست، لب زدن، سر و صدا کردن از جمله این نشانه ها است، که به مرور مادر متوجه این نشانه ها شده و نیاز نوزاد را درک می کند و درصدد تغذیه نوزاد بر می آیند.
４. مکمل های ویتامین D را به خاطر بسپارید : از پزشک مخصوص نوزادان در مورد ویتامین D مورد نیاز نوزادان بپرسید، زیرا ویتامین دی، برای رشد استخوان ها و استحکام آن ها، بسیار حائز اهمیت است.
５. هنگام تغذیه نوزاد، با وی ارتباط عاطفی برقرار کنید و به آرامی و نجوا گونه با کودک صحبت کنید تا نوزاد، احساس امنیت و اعتماد را احساس کند و با اینکار به وزن گیری نوزاد کمک نموده اید.
６. در صورتی که مادر هر گونه درد یا ناراحتی هنگام شیر دهی دارد، حتما با پزشک متخصص نوزادان مطرح کند، زیرا در حالت عادی روند شیردهی نوزادان باید به راحتی و بدون هیچ دردی صورت می پذیرد و در صورت وجود ناراحتی، حتما باید به فکر برطرف سازی عامل یا عوامل زمینه ای باشند.
پیشنهاد مطالعه: خفگی در نوزاد چه دلایلی دارد و روش های جلوگیری از آن توسط والدین و پرستار کودک چیست
مرکز پزشکی سلامت اول، یک مرکز ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل است که با داشتن سالها تجربه ارزشمند در حوزه پرستاری کودک و سالمند و بیمار فعالیت می نماید. سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و کادری مجرب و آموزش دیده در تلاش است تا بهترین و با کیفیت ترین خدمات را به همشهریان گرامی ارائه دهد. با کارشناسان این مرکز در تماس باشید تا در اسرع وقت نسبت به اعزام حرفه ای ترین پرستاران برای شما اقدام گردد.
سوالات متداول
بهترین وزن مناسب برای نوزادا تازه متولد شده چگونه است؟
نوزادان تازه متولد شده، مقداری از وزن خود را از دست می‌دهند و این کاهش وزن طبیعی می‌باشد، اما این کاهش وزن بین ۷ تا ۱۰ درصد می‌باشد. بعد از دو هفتگی کودک به طور معمول ۱۱۰ تا ۲۰۰ گرم در هفته تا چهار ماه اول بعد از تولد، افزایش میابد و در شیش ماهگی وزن نوزادان به حدود ۲ برابر می‌رسد.
اندازه گیری وزن کودک به چه شکل می‌باشد؟
وزن گیری کودک به همراه قد و دور سر در حالت برهنه می‌باشد که در زمان واکسیناسیون دارای اهمیت بالا می‌باشد.
چه عواملی باعث کم شدن وزن نوزاد می‌شود؟
دو قلو یا چند قلو بودن کودکان، نژاد نوزاد، ژنتیک پدر یا مادر، فرزند اول خانواده بودن، رژیم غذایی و وزن مادر قبل از بارداری و حین بارداری، در معرض دود سیگار بودن یا سیگار کشیدن مادر و جنسیت کودک.
نوزادان تازه متولد شده به چقدر شیر دهی در روز نیاز دارند؟
به ۸ تا ۱۲ نوبت شیردهی نیاز دارند. شیردهی عامل بسیار مهم می‌باشد مخصوصا فرزند اول، به دلیل قند و گلوکز در شیر مادر در جهت رشد مغز.
