سالمندی مرحله‌ای از زندگی است که انسان در این مرحله بسیار آسیب‌پذیر و حساس می‌شود. سالمندان ممکن است به راحتی بر اساس عواملی که اطرافیان نتوانند درک کنند، ناراحت شوند و این ناراحتی تا حدی پیش برود که به پرخاشگری ختم شود. پرخاشگری در سالمندان Aggression in the elderly به معنای رفتارها، کارها و یا حتی صحبت‌هایی است که به سلامت جسمی و روانی خود سالمند و دیگران آسیب وارد می‌کند. نکته قابل توجه این است که باید به دنبال یافتن علت پرخاشگری سالمندان بود.
در پی یافتن علت پرخاشگری، درمان پرخاشگری سالمندان راحت‌تر امکان‌پذیر است. در غیر این صورت پرخاشگری در این افراد می‌تواند در حد زیادی پیشرفت کند، در حدی که اطرافیان تصور می‌کنند، سالمند قصد آزار و اذیت آنها را دارد. برای مراقبت از سالمندان عزیز می توانید از پرستار سالمند با تجربه صحبت بفرمایید.
پرخاشگری چیست؟
در روان‌شناسی اجتماعی، پرخاشگری به هر رفتاری اطلاق می‌شود که با هدف آسیب رساندن به شخص یا حیوان یا تخریب اموال انجام می‌گیرد، مانند خشونت فیزیکی، فریاد زدن، شایعه‌پراکنی، یا تخریب عمدی وسایل. خشونت نوع شدیدتری از پرخاشگری است که به آسیب جدی منجر می‌شود، اما هر پرخاشگری لزوماً خشونت‌آمیز نیست. رفتارهای پرخاشگرانه، علاوه بر عبور از مرزهای اجتماعی، می‌توانند روابط را نیز مختل کرده و پیامدهای قانونی یا حرفهای به دنبال داشته باشند؛ بنابراین شناسایی این نشانه‌ها برای کنترل بهتر پرخاشگری ضروری است.
علت پرخاشگری سالمندان
در اکثر اوقات پرخاشگری سالمند به دلایل خاصی بروز می‌کند. درصورتی که نگهداری از سالمندان پرخاشگر را برعهده دارید، در مرحله اول علت پرخاشگری را بیابید، پس از آن می‌توانید عکس‌العمل‌های مناسبی برای درمان و آرام کردن سالمند انجام دهید. در ادامه برخی از دلایلی که می‌تواند علت پرخاشگری در سالمندان باشد، را بیان می‌شود.
- دوری از خانواده و وابستگان و احساس طرد شدن از سمت خانواده
- از دست دادن فرد و یا چیزی که برای سالمند ارزشمند بوده است.
- تغییرات ناگهانی در سبک زندگی، مانند تغییر محل زندگی
- اجبار به انجام دادن برخی کارها توسط دیگران، مانند استحمام
- بیماری‌های جسمی و روانی و تحمل دردهای ناشی از بیماری
- تداخلات دارویی
- کمبود خواب و استراحت کافی
- داشتن یبوست
- عدم تعویض به موقع پوشک و کثیف بودن پوشک و یا لباس زیر سالمند
- شلوغی و یا سکوت بیش از حد محیط زندگی
به نقل از bluemoonseniorcounseling :
تغییر در شخصیت در بزرگسالی غیر معمول نیست. گاهی اوقات عصبانیت و پرخاشگری به دلیل عوامل اجتماعی یا محیطی افزایش می یابد و گاهی به دلیل مسائل پزشکی یا عصبی این مسائل رخ می دهد. موارد زیر برخی از شایع ترین علل پرخاشگری در سالمندان است:
1. مشکلات خواب
چرخه خواب شما می تواند با افزایش سن تغییر کند و ممکن است برای شما سخت تر باشد که یک شب کامل استراحت کنید. کم خوابی مدیریت استرس و آرام ماندن در موقعیت های ناامید کننده را بسیار سخت تر می کند. عزیزان ارشد شما اگر همیشه احساس خستگی یا خستگی کنند ممکن است فیوز کوتاهی داشته باشند.
2. درد مزمن
سالمندان مبتلا به درد مزمن ممکن است برای حفظ نگرش مثبت تلاش کنند. وقتی بدن شما همیشه درد می کند، ممکن است قدرت ذهنی یا عاطفی را نداشته باشید که در هنگام ناراحتی خود را آرام کنید. شما در حال حاضر از درد خسته و ناامید شده اید، بنابراین ممکن است شروع طغیان زیاد طول بکشد.
3. انزوا یا عدم فعالیت
هر کسی اگر زمان زیادی را در خانه تنها بگذراند، ممکن است بیقرار شود. تنهایی یکی از بزرگترین مسائلی است که افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند منجر به استرس، اضطراب و بی قراری شدید شود. این امر به ویژه زمانی نگران کننده است که فرد به طور منظم ورزش نمی کند یا درگیر سرگرمی های تحریک کننده نیست.
4. عفونت مجاری ادراری (UTI)
عفونت ادراری در افراد مسن بسیار شایع است و با کمال تعجب، اغلب علائم رفتاری یا روانی ایجاد می کند. اگر شما یا یکی از اعضای پیر خانواده تان به طور ناگهانی آشفته، گیج یا عصبانی به نظر می رسید، ممکن است یک عفونت ادراری مقصر باشد.
5. آلزایمر یا زوال عقل
آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل تأثیر گسترده ای بر مغز دارند و بسیاری از افراد مبتلا به این شرایط افزایش اضطراب و بی قراری را تجربه می کنند. سردرگمی و مشکل در برقراری ارتباط ممکن است در پرخاشگری عزیزان ارشد شما نقش داشته باشد
توجه به علت پرخاشگری در سالمندان و نادیده نگرفتن آن تا حد زیادی، به شما در حل مساله کمک می‌کند و درواقع شما بیشتر راه درمان سالمند پرخاشگر را طی کرده‌اید. پس از اینکه علائم پرخاشگری در کودکان و سالمندان مانند ناسزا گفتن، حرفهای توهین‌آمیز و نامناسب، خشم، عصبانیت، فریاد زدن و … را مشاهده کردید، سعی کنید آرامش خود را حفظ کرده و به دنبال تشخیص علت پرخاشگری باشید، پس از برطرف کردن پرخاشگری آسان‌تر می‌شود.
درمان پرخاشگری سالمندان
در میان مسائلی که در رابطه با علت پرخاشگری در سالمندان ذکر شد، داشتن بیماری‌های جسمی و یا روانی، مساله ای است که حتما نیاز به درمان توسط پزشک متخصص دارد. بیماری‌هایی مثل آلزایمر و یا افسردگی در سالمندان بسیار شایع است. اگر متوجه این بیماری‌ها نباشید، ممکن است تصور کنید که سالمند از عمد کاری را انجام نمی‌دهد یا چیزی را نمی‌گوید. اگر سالمند دچار افسردگی باشد، گاهی نیاز به درمان دارویی دارد و درصورت عدم دریافت دارو، ممکن است نسبت به درمان پرخاشگری سالمند ناامید شوید.
در صورتی که پرخاشگری والدین سالمند ناشی از یک موضوع روحی-روانی است، محیطی را ایجاد کنید که سالمند بخواهد و بتواند با شما صحبت کند. به او اطمینان دهید که نگرانی‌ها، ترس‌ها و عصبانیت‌هایش را درک می‌کنید و سعی در برطرف کردن مشکل دارید.
برای نگهداری از سالمندان پرخاشگر بهتر است به آنها اجازه دهید در حد امکان کنترل قسمت‌هایی از زندگی خود را داشته باشند. در رابطه با زمان کارهایی مانند استحمام با آنها صحبت و سعی کنید انجام این کارها با یک روتین خاص انجام شود و تا تبدیل این امور به یک عادت همیشگی بیشتر صبوری کنید.
بهترین روش برخورد با سالمند پرخاشگر در مواقعی که او احساس طرد شدگی و یا تنهایی دارد، فراهم کردن شرایطی برای دیدار خانواده و بستگان است. از خانواده بخواهید که احساس محبت و علاقه را در سالمند ایجاد کنند و به وی اطمینان دهند که هنوز هم فردی دوست داشتنی و مورد احترام است.
نحوه نگهداری از سالمندان پرخاشگر
از دیگر مورادی که می‌توانند در روش برخورد با سالمند پرخاشگر و پرخاشگری والدین مفید واقع شوند، عبارتند از:
- چیدمان محیط زندگی با وسایل و عکس‌های خاطره انگیز
- پخش موسیقی‌‌های آرام و موردعلاقه سالمند
- پیاده‌روی
- کاهش شلوغی و سروصدای محیط
- گنجاندن میان‌وعده‌های مورد علاقه سالمند
- کاهش میزان شکر و کافئین از برنامه غذایی سالمند
- توجه به نکات ایمنی برای محافظت از خود
- استفاده از رایحه‌های خوشبو و آرامش‌بخش مانند اسطوخودوس
- نوازش، لمس و ماساژ آرام برای جلب اعتماد سالمند
- رعایت نکات مهم برای مراقبت از سالمند لجباز
در این مقاله از مرکز خدمات پرستاری سلامت اول در رابطه با علت پرخاشگری در سالمندان، راه‌های درمان آن و روش برخورد با سالمند پرخاشگر صحبت کردیم. همیشه باید به خاطر داشته باشیم که سالمندان بخش بزرگی از جامعه انسانی را تشکیل می‌دهند، نگهداری و رفتار درست با آنها از جمله وظایف خانواده و جامعه محسوب می‌شود. ما در شرکت پرستاری سلامت اول می‌توانیم به شما در نگهداری از سالمندان پرخاشگر، کمک کنیم. وظیفه ما ارائه خدمات پرستاری حرفهای با کادری مجرب و قابل اعتماد در محیط منزل، بیمارستان و یا مراکز بهداشتی است. در صورت نیاز با شماره 1527 تماس بگیرید، مشاوران ما صبورانه شما را راهنمایی می‌کنند.
سوالات متداول
علت پرخاشگری در سالمندان چیست؟
در اکثر اوقات پرخاشگری در سالمند به دلایل خاصی بروز می‌کند. درصورتی که نگهداری از سالمندان پرخاشگر را برعهده دارید، در مرحله اول علت پرخاشگری را بیابید، پس از آن می‌توانید عکس‌العمل‌های مناسبی برای درمان و آرام کردن سالمند انجام دهید. در ادامه برخی از دلایلی که می‌تواند علت پرخاشگری در سالمندان باشد، را بیان می‌شود.
برای درمان پرخاشگری سالمندان چه روش هایی پیشنهاد می‌شود؟
بهترین روش برخورد با سالمند پرخاشگر در مواقعی که او احساس طرد شدگی و یا تنهایی دارد، فراهم کردن شرایطی برای دیدار خانواده و بستگان است. از خانواده بخواهید که احساس محبت و علاقه را در سالمند ایجاد کنند و به وی اطمینان دهند که هنوز هم فردی دوست داشتنی و مورد احترام است.
چگونه از سالمندان پرخاشگر مراقبت کنیم؟
- کاهش میزان شکر و کافئین از برنامه غذایی سالمند
- استفاده از رایحه‌های خوشبو و آرامش‌بخش مانند اسطوخودوس
- نوازش، لمس و ماساژ آرام برای جلب اعتماد سالمند
نکات مهم در نگهداری از سالمند پرخاشگر شامل چه مواردی می‌شود؟
چیدمان محیط زندگی با وسایل و عکس‌های خاطره انگیز و یا پخش موسیقی‌‌های آرام و موردعلاقه سالمند و هم‌چنین کاهش شلوغی و سروصدای محیط را می‌توان نام برد.
علت زیاد حرف زدن سالمندان چیست؟
سالمندان ممکن است به دلیل تنهایی، نیاز به بیان احساسات، مشکلات شنوایی، انتقال تجربیات زندگی و کمبود فعالیت‌های اجتماعی بیشتر صحبت کنند.
