مراقبت از سالمند مبتلابه بیماری آلزایمر ممکن است برای اطرافیان سالمند فوق‌العاده چالش‌برانگیز باشد زیرا این بیمار نیاز به مراقبت طولانی‌مدت و همه‌جانبه دارد. سالمندی که به بیماری زوال عقل و مشکلات حافظه مبتلا شده است گاهی دچار عود علائم بیماری میشود و با پیشرفت بیماری به‌تدریج علائم و الگوهای رفتاری جدیدی ظاهر میشوند.
لازم است پرستار سالمند به خاطر داشته باشد که تجربه این شرایط برای بیمار بسیار ناامیدکننده و همچنین ترسناک است. با پیشرفت بیماری سالمند توانایی خود برای انجام فعالیت‌هایی که همیشه قادر به انجام آنها بود را از دست می‌دهد و بیشتر به افراد اطراف خود متکی خواهد شد. بنابراین لازم است فردی که مسئول مراقبت از سالمند مبتلا به آلزایمر و زوال عقل است با روش‌های اصولی پرستاری از این بیماران آشنا باشد.
سوالی که در اینجا مطرح میگردد این است که آیا مشکلات حافظه حتما به معنای آلزایمر است؟ در جواب به این پاسخ باید ذکر کنیم که خیر در هر صورت با افزایش سن کمی افراد دچار مشکلات حافظه میگردند و الزاما به معنای مبتلا شدن به آلزایمر نیست. در مقاله آيا هر مشکل حافظه آلزایمر است به این موضوع پرداخته ایم.
این مقاله حاوی اطلاعات جامعی برای راهنمایی پرستار سالمند برای مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر و زوال است.
علائم آلزایمر در سالمندان
آلزایمر بیماری است که به مرور زمان خود را نشان می دهد و شاید در ابتدا قابل شناسایی نباشد و این افراد را تنها حواس پرت بنامند یا که از نشانه های پیری. درست است که با افزایش سن و سال کمی افراد ممکن است هوشیاری سابق را نداشته باشند اما علائم زوال عقلی یا آلزایمر در سالمندان بسیار متفاوت با این امر می باشد. برای مثال در ابتدا مبتلا شدن به آلزایمر از علائم می توان به تغییرات خلق و خو اشاره نمود که آن چنان مشهود نبوده اما به مرور زمان شدید تر شده و فرد به طور کامل عوض میشود.
از دیگر علائم آلزایمر سالمندان میتوان به توهمات، هذیان گویی و از یاد بردن مسیر ها و حرف ها، در مراحل شدید تر حتی اختیار ادرارشان را نیز از دست می دهند. در ادامه مقاله به سایر علائم آلزایمر پرداخته ایم. یکی از نشانه های حاد شدن بیماری آلزایمر سندروم غروب آفتاب است که به طور ساده افراد در پایان روز دچار سردرگمی و حواس پرتی میگردند در مقاله سندرم غروب آفتاب به این موضوع پرداخته شده است.
ایجاد ارتباط با سالمند مبتلا به آلزایمر
برقراری ارتباط متقابل بین سالمند و پرستار او یکی از چالش‌های اصلی مراقبت از سالمندی است که بیماری او هرروز علائم جدیدی از خود نشان می‌دهد. در این شرایط بهتر است پرستار سالمند برای گفتگو از کلمات ساده، جملات کوتاه و صدای ملایم استفاده کند. همچنین لازم است در حین صحبت با سالمند کلیه صداهای مزاحم مانند صدای تلویزیون یا رادیو را به حداقل برسانید. این کار به سالمند کمک میکند تا بر آنچه پرستار می‌گوید بهتر تمرکز کند.
لازم است پرستار سالمند هرگز از بیان کودکانه یا غیر مؤدبانه برای صحبت با سالمند مبتلابه آلزایمر استفاده نکند. بهترین روش برای شروع مکالمه صدازدن نام سالمند است تا تمام توجه او جلب گفتگو شود.
هنگامی‌که سالمند برای انتقال منظور خود یا یافتن کلمه مناسب دچار مشکل شده باشد لازم است پرستار سالمند با روشی دوستانه به سالمند برای یافتن کلمات کمک کند. اگر سؤالی از سالمند پرسیده شود باید صبورانه منتظر پاسخ بود و هرگز نباید کلام سالمند قطع شود. اغلب سالمندان مبتلا به آلزایمر دچار یک سری نشانه ها و عوارض خاصی میگردند که مراقبین می بایستی با نحوه مراقبت از آن ها آشنایی کامل را داشته باشند در مقاله مدیریت رفتار های شایع به بررسی چند راه کار برای مقاله با این نشانه های شایع پرداخته ایم.
مقابله با توهمات و رفتارهای هذیانی سالمند مبتلا به فراموشی
با پیشرفت آلزایمر، تعدادی از بیماران دچار توهم و همچنین رفتارهای هذیانی میشوند. توهم به این معناست که سالمند چیزی را می‌بیند، می‌چشد، بو میکند، احساس میکند یا می‌شنود که وجود خارجی نداشته باشد و هذیان‌ها اساساً باورهای نادرستی هستند که سالمند به زبان می‌آورد .گاهی اوقات فرد مبتلابه آلزایمر نمی‌تواند بین واقعیت و آنچه در تلویزیون اتفاق می‌افتد تمایز قائل شود. برای مقابله با این شرایط لازم است سالمند از تماشای هرگونه برنامه تلویزیونی خشونت‌آمیز، ناراحت‌کننده و وهم‌آلود اجتناب کند.
سرگرم کردن سالمند با یک موضوع جدید باعث منحرف شدن فکر سالمند از موضوعات ناراحت‌کننده میشود. همچنین تغییر مکان با ورود به یک اتاق دیگر یا حتی رفتن به فضای سبز در این شرایط کمک‌کننده است. هرگز نباید در مورد آنچه سالمند می‌شنود یا می‌بیند با او بحث شود.
بلکه لازم است پرستار سالمند با ارائه همدلی به آنچه سالمند ابراز یا احساس میکند پاسخ دهد. درحالی‌که نمی‌توان مانع توهمات و هذیان‌های سالمند شد لازم است هر وسیله‌ای که ممکن است سالمند از طریق آن به خود یا دیگران آسیب برساند از دسترس او دور شود.
بهبود و کاهش تغییرات رفتاری سالمند مبتلا به آلزایمر
یکی از سخت‌ترین چیزهایی که پرستار سالمند در هنگام ارائه مراقبت از سالمند مبتلا به زوال عقل با آن روبرو میشود تغییرات ناگهانی خلق‌وخو بیمار است. به‌عنوان‌مثال سالمندی که همیشه دارای طبع ملایم و بااخلاق و آداب مثال‌زدنی بوده ممکن است ناگهان شروع به استفاده از الفاظ رکیک و اظهارنظرهای زننده و آزاردهنده کند.
نکته کلیدی این است که پرستار سالمند باید علل طغیان این رفتار را پیدا کند. لازم است پرستار سالمند سعی کند در طول این طغیان پرخاشگرانه آرام بماند و به خود یادآوری کند که این موضوع شخصی نیست. اگرچه این کار مشکل است، اما به پرستار کمک میکند تا با شرایط کنار بیاید. در اکثر مواقع، ای طغیان‌های رفتاری ناشی از ناامیدی بیمار از ناتوانی در برقراری ارتباط یا درک است.
سرگردانی و گم شدن سالمند آلزایمری
یکی از اصول مهم مراقبت از بیماران آلزایمر حفظ ایمنی سالمند است. برخی از بیماران مبتلابه زوال عقل ممکن است دچار سردرگمی یا سرگردانی شوند. لازم است پرستار سالمند با استفاده از روش ای مناسب احتمال سرگردانی سالمند را محدود کرده و از گم‌شدن آنها پیشگیری کنند.
اولین قدم این است که برای سالمند از یک دستبند شناسایی یا گردنبند پزشکی استفاده شود. لازم است اطرافیان و همسایگان از این وضعیت بیمار مطلع باشند تا در صورت مشاهده او در خارج از منزل نسبت به بازگرداندن او به منزل اقدام کنند.
لازم است خانواده سالمند در صورت گم‌شدن و سرگردانی سالمند یک عکس یا فیلم واضح که اخیر از بیمار گرفته‌شده باشد را در اختیار پلیس قرار دهند. برای پیشگیری از گم‌شدن سالمند باید درهای خروجی منزل همیشه قفل باشند و در صورت لزوم، از قفل ایمنی استفاده شود. اگر بیمار با باز کردن قفل‌ها آشنا باشد افزودن یک چفت اضافه کمک قابل‌توجهی برای ممانعت از خروج سالمند خواهد کرد.
بی‌اختیاری ادرار سالمندان
سالمندان و افرادی که از بیماری آلزایمر رنج می‌برند ممکن است با بدتر شدن بیماری دچار بی‌اختیاری ادرار شوند و سایر مشکلات فیزیکی شوند. این وضعیت به همان اندازه که برای بیمار دشوار است برای پرستار سالمند چالش‌برانگیز خواهد بود. بی‌اختیاری ادرار ممکن است ناشی از ابتلای سالمند به یک بیماری جسمی باشد، بنابراین مشورت با پزشک از اهمیت زیادی برخوردار است. در برخی موارد نگهداری از سالمندانی که به آلزایمر شدید مبتلا شده اند به شدت سخت است و خانواده فرد سالمند بسیار اذیت میشوند. از جهتی دیگر نمیتوانند عزیز خود را دور کرده و به خانه های سالمندان بسپرند، یکی از راهکار ها بهره گیری از پرستار سالمند در منزل میباشد که شرکت سلامت اول ارائه می دهد.
مهم‌ترین اقدامات برای کاهش مشکلات ناشی از بی‌اختیاری ادرار
•استفاده از روتین منظم برای بردن سالمند به دستشویی به‌عنوان‌مثال بهتر است سالمند هر دو تا سه ساعت یک‌بار به دستشویی برده شود.
•توجه به علایمی که ممکن است ناشی از نیاز سالمند به استفاده از دستشویی باشند مانند کشیدن لباس یا بی‌قراری
•لازم است پرستار درزمانی که سالمند لباس خود را خیس کرده است آرامش خود را حفظ کند و به بیمار اطمینان دهد که مشکلی وجود ندارد. لازم است زمان وقوع این اتفاق یادداشت شود و پرستار به دنبال راه‌هایی برای پیشگیری یا اجتناب از این مشکل باشد.
•محدود کردن مصرف مایعات قبل از خواب شب‌ادراری را کاهش می‌دهد
•در صورت خروج از منزل با سالمند لازم است پرستار یک ست لباس یدکی برای بیمار به همراه داشته باشد و از محل سرویس‌های بهداشتی مسیر اطلاع داشته باشد
حمام کردن، لباس پوشیدن و غذا خوردن سالمندان متبلا به زوال عقلی
در مراحل پایایی آلزایمر انجام ابتدایی‌ترین کارها برای سالمند چالش برانگیز میشود و کارهایی مانند حمام کردن، لباس پوشیدن یا حتی غذا خوردن تبدیل به یک تجربه وحشتناک خواهد شد. در این مقاله به صورت خلاصه در رابط با نحوه نگهداری صحبت شده است اما در مقاله نحوه انجام امور روزمره سالمندان آلزایمری به صورت کامل در این رابط صحبت شده است.
حمام کردن
لازم است پرستار برای حمام کردن بیمار از یک برنامه روتین استفاده کرده و مواقعی سالمند را به حمام ببرد که او در بهترین حالت خود قرار داشته باشد. برای حفظ آرامش سالمند ضروری است که پرستار با رویکردی گام‌به‌گام درباره کارهایی که انجام می‌دهد به سالمند توضیح دهد.
آماده کردن تمام وسایل موردنیاز قبل از حمام از اهمیت زیادی برخوردار است. در صورت سرد بودن هوا لازم است حمام گرم شود و دمای آب در حالت متعادل قرار داشته باشد. استحمام روزانه برای سالمندان مبتلابه آلزایمر گزینه مناسبی نیست و پاک کردن بدن با اسفنج مرطوب در برخی از روزها بهتر است.
آراستگی ظاهر
تصمیم‌گیری در مورد لباس پوشیدن، بستن زیپ یا دکمه‌ها و پوشیدن یا درآوردن لباس برای افراد مبتلابه آلزایمر بسیار دشوار است. در این شرایط حضور پرستار سالمند کمک بزرگی به سالمند خواهد کرد و استرس او را به‌صورت قابل‌توجهی کاهش خواهد داد. تشویق سالمند به پوشیدن مستقلانه لباس در بهبود وضعیت روانی او مؤثر است.
در این شرایط لازم است سالمند برای انجام این کار زمان کافی داشته باشد و به هیچ‌وجه تحت فشار و استرس نباشد. لازم است لباس‌های سالمند از انواعی انتخاب شوند که به‌راحتی پوشیده شوند و حاوی هیچ‌گونه زیپ و دکمه‌ای نباشد.
غذا خوردن
غذا خوردن نیز یکی دیگر از فعالیت‌هایی است که ممکن است به‌مرورزمان برای فرد مبتلابه آلزایمر به چالشی بزرگ تبدیل شود. برخی از سالمندان ممکن است اشتهای خود را به خوردن غذا از دست بدهند در حالی که تعدادی دیگر ممکن است به‌صورت افراطی به غذا خوردن رو بیاورند.
ازآنجایی‌که نیازهای غذایی سالمند مبتلابه آلزایمر به‌صورت دائمی در حال تغییر است لازم است پرستار سالمند با این وضعیت سازگار شود. برای جلوگیری از سردرگمی سالمند لازم است چند وعده غذایی جذاب به سالمند پیشنهاد شود تا از بین آنها غذای موردعلاقه خود را انتخاب کند. استفاده از کاسه به‌جای بشقاب و جایگزینی قاشق به جای چاقو و چنگال برای سالمند مناسب‌تر است.
مشکلات خواب
معمولاً مشکلات خواب در میان سالمندان مبتلابه آلزایمر شایع است. لازم است پرستار سالمند در طول روز به ورزش کردن تشویق شوند و از خواب میان‌روز منع گردند. البته استراحت کافی سالمند در طول روز اهمیت زیادی دارد در غیر این صورت، خستگی زیاد ممکن است منجر به بی‌قراری سالمند در اواخر بعدازظهر شود.
لازم است برنامه خواب سالمند از یک برنامه روتین و منظم پیروی کند و مصرف کافئین در اواخر روز محدود شود. درصورتی‌که تاریکی باعث سرگردانی یا ناراحتی سالمند میشود، استفاده از چراغ‌های کم‌نور در اتاق‌خواب، سالن و حمام کمک‌کننده خواهند بود. شاید ذکر کردن این موضوع خیلی جالب باشد که به تازگی کشف شده است با بهره گیری از موسیقی درمانی میتوان از آلزایمر پیشگیری کرد در مقاله موسیقی درمانی آلزایمر سالمندان در این رابط صحبت شده است.
مراقبت از بیماران مبتلابه آلزایمر ممکن است با چالش‌های بزرگی همراه باشد اما با رعایت نکاتی که باعث حفظ آرامش و امنیت سالمند میشود میتوان استرس و فشار موجود را کاهش داد. حفظ حرمت و عزت سالمند در همه حال از اهمیت زیادی برخوردار است و نباید هرگز مانند یک کودک با سالمند برخورد شود.
نکته مهمی که باید در حین مراقبت از سالمند مورد توجه قرار گیرد این است که پرستار نباید هیچ از یک از رفتارهای سالمند را شخصی تلقی کند. اگر افراد مبتلابه زوال عقل با بداخلاقی به پرستار توهین کند این به معناست که تنها به صبر و همدلی پرستار و اطرافیان نیاز دارد. آلزایمر یکی از چندین بیماری است که سلامتی سالمندان را تهدید میکند و می بایستی که دانستن انواع بیماری هایی که این عزیزان را تهدید میکند آشنایی داشت در مقاله جامع بیماری های سالمندان به تمامی بیماری هایی که این عزیزان رو تهدید میکند پرداخته ایم.
شرکت مراقبتی سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال‌ها تجربه در امر ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد با کادری مجرب و متخصص به‌صورت شبانه‌روزی در خدمت همشهریان گرامی باشد.
کادر مجرب این مرکز در قالب پرستار سالمند، پرستار بیمار و پرستار کودک همواره با در نظر گرفتن آخرین استانداردهای خدمات مراقبتی و پرستاری به ارائه خدمت پرداخته و آسایش و امنیت عزیزان شما را اولویت اصلی خویش قرار داده است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر تنها کافی است که با کارشناسان این مرکز تماس حاصل فرموده و مشاوره رایگان دریافت کنید.هشدار! این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
