پیشگیری از عوارض دارویی در سالمندان

با بالارفتن سن، به دلیل افزایش احتمال ابتلا به بیماری های مزمن نیاز به مصرف داروهای متعدد افزایش پیدا می کند. در نتیجه ، تجویز بیش از حد دارو باعث به وجود آمدن عوارض دارویی در سالمندان می شود. اغلب به دلیل مصرف طولانی مدت و همچنین تعداد بالا در هر شبانه روز، بروز عوارض دارویی در سالمندان بسیار شایع است.

برای پایین آوردن احتمال وقوع عوارض دارویی در سالمندان و تجویز بیش از حد دارو و واکنش های دارویی خطرناک ، بنیاد انجمن بهداشت سالمندان آمریكا توصیه می كند افراد 65 ساله و بالاتر نسبت به استفاده از انواع داروهای زیر احتیاط كنند:

نکته مهم: اگر شما هر یک از این داروها را مصرف می کنید ، قبل از قطع مصرف آنها با پزشک یا ارائه دهنده خدمات پزشکی صحبت کنید. همچنین در صورتی که سالمند دچار اختلالات شناختی باشد نظارت بر مصرف داروها بر عهده مراقب و پرستار سالمند در منزل خواهد بود. از این طریق می تواند احتمال وقوع بسیاری از عولرض دارویی جلوگیری کرد.

داروهای بی خوابی

بنزودیازپین ها ، مانند دیازپام، آلپرازولام، بنزودیازازپین و …

این داروها می توانند باعث وقوع عوارض دارویی در سالمندان مانند: عدم تعادل فرد و همچنین باعث سردرگمی شوند. از آنجا که مدت زیادی طول می کشد تا این داروها از بدن دفع شود، سالمند برای مدت طولانی احساس گیجی و خواب الودگی می کند.

داروی کنترل دیابت

داروهایی مانندگلیبورید کلرپروپامید. مصرف نادرست این داروها میتواند باعث کاهش شدید قندخون در افراد مسن شود.

دارو آنتی کولینرژیک

داروهای ضد افسردگی، ضد پارکینسون، سندروم روده ی تحریک پذیر، مثانه ی بیش فعال، آنتی هیستامین و…

داروهای آنتی کولینرژیک می توانند باعث سردرگمی، یبوست، مشکلات ادرار، تاری دید و افت فشار خون شوند.

استروژن

قرص های استروژن که اغلب اوقات برای رفع گر گرفتگی و سایر علائم مربوط به یائسگی تجویز میشود.

استروژن می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان، لخته شدن خون و زوال عقل را افزایش دهد. استروژن ها همچنین می توانند بی اختیاری ادرار در زنان را تشدید کنند.

علت تجویر داروی جدید توسط پزشک

به عنوان مثال ، اگر یک داروی جدید برای کاهش عوارض دارویی که قبلاً از آن استفاده کرده اید ، تجویز می شود ، سؤال کنید که آیا ادامه مصرف دارویی که باعث بروز واکنش بد شده است، منطقی است.

همچنین، از ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یا داروساز خود بخواهید که هر داروی جدید را در یک پایگاه داده رایانه تعامل دارویی بررسی کند ، به خصوص اگر شما در حال مصرف پنج  دارو یا بیشتر هستید.

شکایات از عدم سلامتی مانند ضعف، درد معده، از دست دادن تعادل و افتادن همه مشکلات شایع در افراد مسن است  و اغلب از آنها به عنوان عوارض دارویی در سالمندان یاد می شود. این داروها چندان بد نیستند ، اما به نظر می رسد که برخی از مشکلات جانبی بخصوص در افراد بالای 65 سال را به وجود میاورند. در اینجا چند مورد از عوارض دارویی در سالمندان و داروهای ایجاد کننده آنها را شرح میدهیم:

درد و ضعف در عضلات

سوزش و ضعف ماهیچه ها(میوپاتی) در 10 تا 15 درصد افراد سالخورده که استاتین (داروهای مورد استفاده برای درمان کلسترول بالا)مصرف می کنند. شدت سوزش و ضعف ماهیچه ها می تواند از خستگی خفیف و ضعف تا وضعیت تهدید کننده زندگی بنام رابدومیولیز که در آن بافت های عضلانی تجزیه می شوند ، متغیر باشد.

میوپاتی در بزرگسالان بیشتر است زیرا استاتین هایی مانند سیمواستاتین ، آتروواستاتین و روزوواستاتین بیشترین تجویز دارو در افراد بالای 65 سال است. (بعضی از مطالعات نشان می دهد که نیمی از کل افراد مسن از این دسته دارو ها مصرف می کنند.) زنان، افراد ضعیف و کم وزن، مبتلایان به کم کاری تیروئید و افرادی که بیش از حد الکل می نوشند در صورت مصرف استاتین در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

پیشنهاد مقاله : خواص داروهای گیاهی برای سالمندان

اقدامات لازم عوارض دارویی در سالمندان

مکمل کوآنزیم واقعیت غم انگیز این است که بسیاری از افراد برای رفع درد هنگام دردهای عضلانی، استاتین مصرف می کنند، اما مطالعات و تحقیقات اخیر نشان دهنده ی این نیست که این روش تاثیر گذار است. خوشبختانه ، هنگامی که مصرف استاتین را متوقف می کنید ، میوپاتی از بین می رود.  چنانچه هنوز به دارو نیاز دارید ، می توانید دوباره آن را با دوز پایین تر شروع کرده یا استاتین دیگری را امتحان کنید. طبق تحقیقات ،سیمواستاتین به عضلات آسیب می رساند. بنابراین اگر فکر می کنید نیاز به تغییر رویه مصرف دارو است ، ابتدا روزوواستاتین با دوز کم (یک روز درمیان یا دو بار در هفته)  مصرف کنید.

پوکی استخوان

بیش از 18% سالمندان از داروهای مهارکننده ی پمپ پروتون استفاده میکنند. این دسته از دارو ها جهت درمان رفلاکس و سوء  هاضمه باعث کاهش میزان کلسیم بدن در بدن می شوند و باعث از بین رفتن استخوان و شکستگی ها می شوند.

در حقیقت، یک مطالعه بزرگ از سال 2012 نشان داد زنانی که حداقل دو سال مرتباً از این داروها استفاده می کردند ، 35 درصد بیشتر از افراد دیگر در دچار شکستگی لگن می شدند.

داروهای مهار کننده ی پمپ پروتون یک گروه محبوب از داروها هستند که شامل امپرازول ، استروژن و پنتوپرازول است. البته استفاده متداوم و زیاد از این دسته از داروها می‌تواند منجر به شکنندگی و پوکی استخوان‌ها و کاهش ویتامینهای ب و منیزیم در بدن شود، همچنین می‌تواند منجر به بروز حساسیت نسبت به برخی غذاها به ویژه غذاهای حاوی پروتئین شود زیرا از ترشح آنزیم‌هایی که پروتئین را تجزیه می‌کرده‌اند جلوگیری می‌کند.

سطح بالای پتاسیم

ضعف ، سوزن سوزن شدن ، بی حسی ، و اختلالات بالقوه در ضربان قلب ، همه علائم احتمالی داشتن سطح بالای پتاسیم در خون (هایپرکالمی) است .

آسیب عصبی

آسیب عصبی یا نوروپاتی محیطی ، یک اثر جانبی شناخته شده آنتی بیوتیک های فلوروکینولون مانند لووفلوکساسین و سیپروفلوکساسین است. اثر جانبی می تواند ناتوان کننده باشد و از ماهها تا سالها ادامه داشته باشد یا می تواند دائمی باشد.

مشکلات قلبی و گوارشی

تمامی داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی از جمله ایبوپروفن و ناپروکسن تقریبا دو برابر خطر نارسایی قلبی و عوارض گوارشی در بیمارانی که از آنها استفاده میکنند را بیشتر می کنند. افراد بالای 75 سال باید با توجه به خطرات مرتبط با خونریزی دستگاه گوارش، بیماری زخم معده، تشدید نارسایی قلبی و آسیب حاد کلیه از مصرف این داروها جلوگیری کنند. مرکز پرستاری سلامت اول، با بیش از یک دهه فعالیت تخصصی در حوزه امور مراقبتی، آماده ارائه خدمات پرستاری در منزل به شما عزیزان می‌باشد.