کتامین درمانی چیست؟

اگر تا به حال با افسردگی مواجه شده باشید یا در اطرافیانتان یک فرد مبتلا به افسردگی داشته باشید به احتمال زیاد اسم کتامین درمانی به گوش تان رسیده است. کتامین درمانی یا کتامین تراپی یکی از روش های جنجال برانگیز در درمان افسردگی است که ابهامات زیادی پیرامون کارآمدی این روش وجود دارد و بسیاری از افراد به دنبال روش های جایگزین دیگر مانند استخدام پرستار در منزل میروند تا بتوانند از عوارض این بیماری در امان بمانند.

همانطور که میدانید سختی‌های افسردگی می‌تواند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و در بسیاری از موارد، درمان‌های متداول نتوانند نتایج مطلوبی به همراه داشته باشند. در این میان، درمان با کتامین به عنوان یک گزینه نوین در حوزه سلامت روان، توجه بسیاری از متخصصان را جلب کرده است. کتامین، که در ابتدا به عنوان یک داروی بی‌حسی استفاده می‌شد، اکنون به دلیل اثرات سریع و قابل توجهش در بهبود علائم افسردگی در بیمارانی که به درمان‌های سنتی پاسخ نداده‌اند، مورد بررسی و استفاده قرار گرفته است.

کتامین چیست؟

کتامین نوعی داروی سایکدلیک غیرمعمول است که به آن داروی تفکیکی گفته می‌شود و به سرعت در حال افزایش محبوبیت است. این دارو به طور قابل توجهی کنترل درد، فراموشی، مستی و شادی را تولید می‌کند که اثراتی اساسی برای استفاده‌های پزشکی و تفریحی آن محسوب می‌شوند.

این دارو در گذشته به عنوان یک بیهوش‌کننده در بیمارستان‌ها و کلینیک‌های دامپزشکی برای چندین دهه مورد استفاده قرار گرفته است. اما به تازگی، از این دارو به طور گسترده‌ای برای افسردگی مقاوم به درمان (TRD) استفاده شده است؛ به ویژه در مورد افسردگی شدید که با چندین درمان دیگر بهبود نیافته و بخصوص افرادی که افکار خودکشی را تجربه می‌کنند.

علاوه بر این که کتامین می‌تواند برای درمان افسردگی، اضطراب و درد در یک محیط پزشکی به کار رود، این دارو همچنین اثرات تفکیکی دارد، به این معنا که می‌تواند ادراکات بینایی، شنوایی و زمان را تغییر دهد و همچنین اثرات آرام‌بخش و ریلکسی ایجاد کند. به همین دلیل، از آن به‌طور غیرقانونی نیز استفاده می‌شود. کتامین می‌تواند ضربان قلب و فشار خون فرد را افزایش دهد و ممکن است کاربران را گیج و مضطرب کند که این امر می‌تواند باعث آسیب رساندن به خودشان بدون آگاهی شود. استفاده مزمن از کتامین نیز با آسیب کبدی و مشکلات مثانه، مانند بی‌اختیاری ادرار، همراه است.

به نقل از وبسایت publichealth:

کتامین یک آنتاگونیست گیرنده NMDA است که در دهه 1960 به‌عنوان بیهوش‌کننده در جنگ ویتنام و مراکز درمانی استفاده شد. امروزه، اگرچه فقط برای بیهوشی تأیید شده، اما به‌طور غیرقانونی و خارج از چارچوب پزشکی برای مشکلات روانی مانند افسردگی مقاوم به درمان، اضطراب و درد استفاده می‌شود. این دارو اثرات تفکیکی و خطرناک دارد و در کلینیک‌های غیرقانونی به‌عنوان درمان ارائه می‌شود، بدون اینکه مطالعات کافی در مورد ایمنی و اثربخشی آن وجود داشته باشد. استفاده غیرمجاز از آن خطرات جدی مانند اعتیاد و آسیب‌های روانی به همراه دارد.

کتامین درمانی یا کتامین تراپی چگونه کار میکند؟

اگرچه کتامین به‌عنوان یک بی‌حس‌کننده قوی در دهه ۱۹۶۰ توسعه یافت و همچنان در دوزهای بالا برای جراحی‌ها استفاده می‌شود، اما در سال‌های اخیر از دوزهای پایین‌تر و زیر بی‌حسی آن برای درمان روان‌پزشکی به‌طور غیررسمی استفاده می‌شود. کتامین درمانی یا درمان با کتامین یک روش نوین و سریع‌الاثر برای مدیریت مشکلات شدید سلامت روان، از جمله افسردگی مقاوم به درمان، اختلالات اضطرابی و استرس شدید است.

کتامین با مسدود کردن گیرنده NMDA در مغز عمل می‌کند که بر تنظیم خلق‌وخو و درک درد تأثیر دارد. بسیاری از بیماران گزارش می‌دهند که علائم آن‌ها ظرف چند ساعت تا چند روز پس از درمان با کتامین بهبود می‌یابد، در حالی که داروهای ضدافسردگی سنتی معمولاً هفته‌ها زمان می‌برند. با این حال، اثرات کتامین کوتاه‌مدت است و نیاز به نظارت مداوم برای جلوگیری از عود افسردگی دارد.

کتامین تراپی، به‌ویژه برای بیمارانی که سایر روش‌های درمانی در آن‌ها مؤثر نبوده‌اند، امیدی جدید محسوب می‌شود. در سطح جهانی بسیاری از افراد مشهور مانند ایلان ماسک و متیو پری نیز از کتامین برای مدیریت افسردگی خود استفاده کرده‌اند.

در واقع میتوان گفت که مدل درمانی با کمک کتامین تراپی، تجربه‌ای ذهنی شدید اما کوتاه‌مدت ایجاد می‌کند که می‌تواند به بروز حالت‌های عرفانی منجر شود. این حالت‌ها باعث تغییرات مثبت در احساسات، بینش، شناخت و رفتار می‌شوند.  کتامین باید تحت نظارت دقیق در محیط‌های بالینی استفاده شود، زیرا می‌تواند اثرات جانبی شدید مانند تغییرات در ادراک، هذیان و رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی ایجاد کند. حتی در مواردی میتواند باعث مرگ افراد شود. پس در مراقبت از بیمار افسرده حاد باید به شدت مراقب بود که استفاده از درمان هایی مانند کتامین درمانی حتما با نظارت پزشک متخصص انجام شود.

کاربردهای استفاده از کتامین تراپی

با گذشت زمان و افزایش افسردگی در جوامع مختلف، کتامین‌تراپی به سرعت به یکی از گزینه‌های محبوب برای درمان علائم مشکلات مختلف سلامت روان، به ویژه افسردگی، تبدیل شده است. این دارو به دلیل اثرات سریع و کارآمد در کاهش علائم افسردگی، و همچنین در درمان برخی اختلالات روانی و دردهای مزمن، کاربردهای گسترده‌ای دارد.

افرادی که به بیماری‌هایی مانند افسردگی، اضطراب، اضطراب ناشی از پایان عمر، دردهای مزمن، مشکلات مصرف مواد یا الکل و سایر شرایط مبتلا هستند، ممکن است واجد شرایط استفاده از کتامین در درمان‌های سایکدلیک باشند. کاربردهای کتامین درمانی را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:

• بیهوشی عمومی: کتامین برای القای بیهوشی عمومی در جراحی‌ها و پروسیجرهای پزشکی استفاده می‌شود.
• درمان درد: دوزهای پایین کتامین برای تسکین دردهای شدید مانند تروما، شکستگی‌ها، درد شکمی، درد دست و پا و کمردرد به کار می‌رود.
• درمان استاتوس اپی‌لپتیکوس: کتامین در مواردی از تشنج‌های طولانی‌مدت که به داروهای ضدتشنج پاسخ نمی‌دهند (RSE)، مفید است.
• درمان افسردگی: مطالعات نشان داده‌اند که کتامین می‌تواند به سرعت علائم افسردگی را در افرادی که به سایر درمان‌ها پاسخ نداده‌اند، بهبود بخشد.
• اضطراب: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که کتامین ممکن است در درمان اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) مؤثر باشد.

مزایای کتامین درمانی

کتامین ‌درمانی یک گزینه نوید بخش و سریع برای کاهش علائم افسردگی در مردان و زنان، به ویژه برای افرادی که به درمان‌های سنتی پاسخ نمی‌دهند، به شمار می‌رود. توانایی کتامین در بهبود سریع و حفظ نتایج طولانی‌مدت، آن را به یکی از درمان‌های موثر در مقابله با افسردگی تبدیل کرده است. برخی از مزایای کتامین درمانی عبارتند از:

1. تأثیر سریع در کاهش علائم افسردگی: برخلاف داروهای ضد افسردگی سنتی که هفته‌ها یا حتی ماه‌ها زمان نیاز دارند تا تأثیر خود را نشان دهند، کتامین می‌تواند علائم افسردگی را به سرعت و در مدت حدود ۴۰ دقیقه کاهش دهد. این ویژگی به خصوص برای افرادی که تحت فشار شدید افسردگی هستند، اهمیت زیادی دارد.
2. موثر در درمان افسردگی مقاوم به درمان : کتامین تراپی در مطالعات کوتاه‌مدت توانسته است، کاهش معناداری در نمرات افسردگی بیماران مبتلا به TRD ایجاد کند. همچنین، در مطالعه‌ای در واقع این دارو به بیماران کمک کرده است تا ۱۶ هفته پس از شروع درمان در وضعیت بهبودی پایدار بمانند.
3. کمک به حفظ بهبودی طولانی‌مدت: کتامین به همراه داروهای ضد افسردگی معمولی، می‌تواند به حفظ بهبودی بلندمدت کمک کند و بیماران را از بازگشت به حالت افسردگی نجات دهد.

افسردگی شدید و مقاوم به درمان می‌تواند فرد را از امید به آینده و احساس بهبودی محروم کند. در چنین شرایطی، کتامین می‌تواند به عنوان یک گزینه درمانی مؤثر عمل کند و به بیمارانی که درمان‌های دیگر برایشان نتیجه‌ای نداشته، کمک کند. به‌ویژه در مواردی که فرد به افکار خودکشی دچار است، اثربخشی کتامین می‌تواند منجر به تغییرات مثبت در زندگی آن‌ها شود و به آن‌ها امیدی تازه برای ادامه زندگی بدهد.

عوارض و خطرات کتامین درمانی چیست؟

در کنار فواید، کتامین درمانی عوارض و خطراتی نیز میتواند داشته باشد. در واقع کتامین به طور کلی به عنوان یک درمان ایمن شناخته می‌شود، حتی برای افرادی که افکار خودکشی دارند. با این حال، عوارض جانبی اصلی این دارو شامل موارد زیر است:

• احساس مستی
• خواب‌آلودگی
• فشار خون بالا
• سرگیجه
• سردرد
• تاری دید
• اضطراب
• حالت تهوع و استفراغ

استفاده بی رویه از کتامین بدون نظر پزشک متخصص میتواند عوارض به مراتب خطرناک تر از موارد بالا داشته باشد. در شدید ترین حالت ممکن است فرد بعد از استفاده از دوز های بالای کتامین دچار ایست قلبی و مرگ شود. نمونه این مورد را میتوان در مرگ بازیگر معروف آمریکایی متیو پری مشاهده کرد که بعد از مصرف بیش از حد کتامین در سال 2023 درگذشت.

چه زمانی باید از کتامین تراپی استفاده شود؟

با توجه به مطالبی که در بالا ذکر کردیم، استفاده از کتامین درمانی معمولاً در مواردی توصیه می‌شود که بیمار به دیگر روش‌های درمانی، مانند داروهای ضد افسردگی یا درمان‌های روانشناختی، پاسخ نمی‌دهد یا در شرایطی که علائم افسردگی به حدی شدید هستند که نیاز به مداخله فوری وجود دارد. همچنین، افرادی که دارای افکار خودکشی هستند یا به اختلالات روانی دیگر مبتلا هستند، ممکن است ، کتامین درمانی برای آن ها مفید باشد.

ملاحضات های انجام کتامین درمانی چیست؟

استفاده از کتامین درمانی در برخی افراد حساس ملاحضاتی دارد که حتما باید رعایت شود. این افراد عبارتند از:

• افراد با سابقه روان‌پریشی یا اسکیزوفرنی: زیرا تفکیک ناشی از کتامین ممکن است اختلالات روان‌پریشی را تشدید کند.
• افراد با سابقه اختلال مصرف مواد: کتامین درمانی ممکن است حس شادابی ایجاد کند و در برخی افراد باعث اعتیاد شود، که به این وضعیت “اختلال مصرف کتامین” گفته می‌شود.
• نوجوانان: نگرانی‌هایی درباره اثرات بلندمدت کتامین بر مغز در حال توسعه نوجوانان وجود دارد، که باعث میشود مصرف این دارو برای آنان با ملاحضاتی همراه باشد.
• زنان باردار یا شیرده: مصرف کتامین در این گروه‌ها باید با احتیاط انجام شود.
• بزرگسالان سالخورده: هرچند که کتامین در درمان افسردگی سالمندان نیز میتواند موثر باشد، اما باید در مصرف این دارو برای سالمندان حتما دقت شود. به ویژه آن‌هایی که علائم زوال عقل دارند.

سخن پایانی

همانطور که در این مقاله دیدیم کتامین درمانی یکی از نوین ترین روش های مقابله با عوارض افسردگی های شدید و درهای ناشی از بیماری های روانی است. اما عوارض استفاده بی رویه و سرخود از این درمان میتواند به مراتب شدید تر و خطرناک تر از بیماری هایی مانند افسردگی باشد. پس حتما لازم است از مصرف این دارو بدون مشورت و تجویز پزشک خودداری کرد تا از خطرات این دارو در امان بود.

سوالات متداول

1- تاثیر کتامین درمانی در درمان افسردگی چیست؟

کتامین با مسدود کردن گیرنده NMDA در مغز، بهبود سریع علائم اختلالات اضطرابی و افسردگی را برای بیمارانی که به سایر درمان‌ها پاسخ نداده‌اند، فراهم می‌کن

2-  آیا کتامین تراپی خطر دارد؟

بله، در صورت استفاده بی رویه و بدون مشورت پزشک متخصص، این درمان میتواند عوارض خطرناکی در حد مرگ داشته باشد.

3- چه کسانی باید کتامین درمانی انجام دهند؟

بیماران مبتلا به افسردگی حاد با افکار نزدیک به خودکشی و درد های بسیار شدید و مزمن که درمان های دیگر بر آن ها بی اثر بوده است، میتوانند از این درمان استفاده کنند.