مننژیت یا التهاب پرده مغز چیست و از چه راه هایی قابل پیشگیری و درمان است

مننژیت Meningitis التهاب مننژ یا غشایی که مغز و نخاع را پوشانده است می باشد. افراد در هر سنی ممکن است به مننژیت مبتلا شوند. اما می تواند به راحتی در بین کسانی که در نزدیک هم نزدیک زندگی می کنند انتشار یابد ، بنابراین کودکان در مدرسه ، دانشجویان در دانشگاه و محصلان مدارس شبانه روزی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستند.

در صورت مقابله سریع ، مننژیت با موفقیت درمان می شود. بنابراین انجام واکسیناسیون های معمول بسیار مهم است .
لازم است والدین و پرستار کودک علائم مننژیت را بشناسند و در صورت مشاهده این علایم در کودک ، فوراً به پزشک مراجعه نمایند .

چه عواملی باعث بروز مننژیت می شود؟

بیشتر موارد مننژیت به علت باکتری یا ویروس بوجود می آید، اما برخی از موارد ممکن است این بیماری به دلیل عوارض جانبی برخی داروها یا بیماری های دیگر باشند.

بسیاری از باکتری ها و ویروس های ایجاد کننده مننژیت نسبتاً شایع هستند و باعث بیماری های معمول دیگری می شوند.
هر دو نوع مننژیت مانند اکثر عفونت های شایع دیگر انتشار می یابند و از راه های انتشار می توان به لمس محل آلوده به ویروس ، و قرار گیری در معرض بوسه ، سرفه یا عطسه کسی که بیمار است اشاره نمود.

مننژیت باکتریایی

مننژیت باکتریایی نادر است ، اما معمولاً عوارض جدی به همراه دارد و اگر بلافاصله درمان نشود ، می تواند تهدید کننده زندگی فرد بیمار باشد.

در برخی موارد عامل بوجود آرونده مننژیت باکتریایی ، باکتری هایی هستند که از یک ضربه شدید به سر یا یک عفونت موضعی شدید مانند عفونت جدی گوش (اوتیت میانی) یا عفونت سینوس بینی (سینوزیت) به مننژ سرایت می کنند.

انواع مختلفی از باکتری ها می توانند باعث ایجاد مننژیت باکتریایی شوند. در نوزادان تازه متولد شده ، بیشترین علل ایجاد مننژیت ، استرپتوکوک گروه B ، E. coli و کمترین علل ایجاد این بیماری، باکتری لیستریا مونوسیتوژنز است.
در کودکان بزرگتر ، استرپتوکوک پنومونیه (پنوموکوک) و نایسریا مننژیتیدیس (مننگوکوک) اغلب دلایل بروز مننژیت هستند.

مننژیت ویروسی

مننژیت ویروسی (مننژیت آسپتیک نیز نامیده می شود) شایع تر از مننژیت باکتریایی است و معمولاً کمتر عوارض جدی دارد.
بسیاری از ویروس های ایجاد کننده مننژیت شایع هستند ، مانند ویروس هایی که باعث سرماخوردگی ، اسهال ، تبخال و آنفولانزا می شوند.

علائم و نشانه های مننژیت چیست؟

علائم مننژیت بستگی به سن فرد و علت بروز عفونت دارد. اولین علائم می تواند به سرعت بروز کند یا چندین روز پس از سرماخوردگی ، اسهال ، استفراغ یا سایر علائم عفونت در فرد شروع شود.

علائم رایج این بیماری عبارتند از:

تب
کمبود انرژی
تحریک پذیری
سردرد
حساسیت به نور
گرفتگی گردن
بثورات پوستی
مننژیت در نوزادان
نوزادان مبتلا به مننژیت ممکن است علائم متفاوتی داشته باشند. نوزادان ممکن است نوسان خلق ، تغذیه نامناسب و احساس خواب آلودگی یا بی خوابی و لرز داشته باشند .
آرام کردن آنها در این شرایط کار سختی خواهد بود. همچنین ممکن است تب داشته و یا لکه نرمی روی سر خود داشته باشند که به آنها برآمدگی ملاج نرم نوزاد گفته می شود.

علائم دیگر مننژیت در نوزادان می تواند شامل موارد زیر باشد:

زردی (رنگ زرد در پوست)
سفتی بدن و گردن
دمای کمتر از حد نرمال
توانایی مکیدن ضعیف
گریه طولانی

چگونه مننژیت تشخیص داده می شود؟

مننژیت باکتریایی می تواند بسیار جدی باشد. بنابراین اگر علائمی مشاهده کردید یا فکر می کنید فرزند شما ممکن است به بیماری مننژیت مبتلا شود ، مراجعه فوری به پزشک بسیار مهم است.
در صورت مشکوک بودن به مننژیت ، پزشک آزمایشاتی را تجویز می کند که احتمالاً شامل آزمایش از مایع نخاع برای جمع آوری نمونه ای از مایع مغزی نخاعی است.
این آزمایش علت التهاب و اینکه آیا عفونت به دلیل ویروس یا باکتری است را مشخص خواهد ساخت.

بیشتر بخوانید: 9 گیاه و ادویه که با عوامل التهابی بدن مقابله می کنند

مننژیت چگونه درمان می شود؟

بیشتر موارد مننژیت ویروسی طی 7 تا 10 روز به پایان می رسد. برخی از افراد ممکن است نیاز به معالجه در بیمارستان داشته باشند ، اگرچه در بچه ها اگر شدت بیماری خیلی زیاد نباشد معمولاً می توانند در خانه بهبود یابند. روش درمان در منزل برای تسکین علائم شامل استراحت ، مصرف مایعات و داروهای مسکن بدون نسخه است.

اگر مننژیت از نوع باکتریایی تشخیص داده شود یا حتی به این نوع مشکوک شوند – پزشکان آنتی بیوتیک های وریدی IV را در اسرع وقت شروع خواهند نمود . بهتر است مصرف مایعات برای جایگزینی رطوبتی که در اثر تب ، تعریق ، استفراغ و اشتهای ضعیف از بین رفته است ، استفاده شود.

عوارض مننژیت چیست؟

عوارض مننژیت باکتریایی ممکن است نیاز به درمان اضافی داشته باشد. ممکن است فردی که دچار شوک و فشار خون پایین شده است نیاز به مصرف داروی افزاینده فشار خون یا تزریق وریدی مایعات داشته باشد . . بعضی از کودکان نیز ممکن است به دلیل مشکل در تنفس نیاز به اکسیژن بیشتر و استفاده از دستگاه تنفس داشته باشند .
عوارض مننژیت باکتریایی می تواند شدید بوده و شامل مشکلات عصبی مانند کاهش شنوایی ، مشکلات بینایی ، تشنج و اختلالات یادگیری باشد.
از آنجا که اختلال شنوایی یک عارضه شایع در این بیماری است ، کسانی که مننژیت باکتریایی داشته اند پس از بهبودی باید آزمایش سنجش شنوایی انجام دهند.

قلب ، کلیه ها و غدد فوق کلیه نیز ممکن است تحت تأثیر عامل عفونت قرار بگیرند. اگرچه برخی از بچه ها دچار مشکلات عصبی طولانی مدت می شوند ، اما اکثر کودکانی که بیمای آنها سریعاً تشخیص و درمان می شوند به طور کامل بهبود می یابند

آیا می توان از مننژیت پیشگیری کرد؟

واکسیناسیون : ایمن سازی و انجام واکسیناسیون معمولا می تواند تا حد زیادی به پیشگیری از مننژیت کمک کند. واکسن های Hib ، سرخک ، اوریون ، فلج اطفال و پنوموکوک می توانند از مننژیت ناشی از آن میکروب ها محافظت کنند.

همچنین کودکان باید از 11 یا 12 سالگی واکسن مزدوج مننگوکوک را بزنند ، که در 16 سالگی با اثر تقویت کننده ایمنی مجددا تزریق می شود.
کودکان بالای 11 سال که واکسینه نشده اند نیز باید سریعا واکسن بزنند ، به خصوص اگر به مدرسه شبانه روزی ، اردوگاه یا سایر مکان هایی به صورت گروهی زندگی می کنند بروند .

بچه های 2 ماه تا 11 سال که در معرض خطر بیشتری برای عفونت هستند باید واکسن مزدوج مننژوکوک را دریافت کنند این شامل کسانی می شود که:

در کشورهایی زندگی می کنندو یا به کشورهایی سفر کرده اند که این عفونت در آن شایع است
برخی از انواع اختلالات ایمنی را دارند
در طی شیوع بیماری در محل حضور داشته اند

پیشگیری از آلوده شدن به میکروب :

کودکان و بزرگسالان باید دستان خود را به خوبی و با آب و صابون بشویند ، به خصوص قبل از غذا خوردن و پس از استفاده از دستشویی
مراقبت بهداشتی زیاد اگر از نزدیک با کودکان کار می کنند (مانند مهد کودک).
اجتناب از تماس نزدیک با کسی که بیمار به نظر می رسد
عدم اشتراک غذا ، نوشیدنی یا ظروف غذا با فرد آلوده
در برخی موارد ، پزشکان ممکن است به کسی که از نزدیک با شخص آلوده ارتباط داشته است ، برای جلوگیری از عفونت ، آنتی بیوتیک بدهند.

چه موقع باید با دکتر تماس بگیرم؟

اگر فکر می کنید کودک شما به بیماری مننژیت مبتلا است یا علائمی از جمله:

استفراغ
سردرد
خستگی یا گیجی
سفتی گردن
راش
تب
نوزادی که تب دارد ، بدخلق است و خوب تغذیه نمی کند ، باید فوراً توسط پزشک معاینه شود. اگر کودک شما در نزدیکی شخصی است که به مننژیت مبتلا است ، با پزشک خود تماس بگیرید و در مورد روشهای پیشگیرانه اطلاعات کسب نمایید .

مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال ها تجربه ارزشمند در ارائه خدمات مراقبت و پرستاری بیمار در منزل آمادگی دارد به صورت شبانه روزی در خدمت همشهریان گرامی باشد.