یکی بزرگ‌ترین چالش‌ها، صرع در کودکان یا (Epilepsy in children) است که والدین یا پرستاران کودک ممکن است با آن مواجه گردند. در صورتیکه که فرزند شما مبتلا به صرع است ممکن است نگرانی و سوالات خاصی در این مورد داشته باشید. صرع یکی از اختلالات عصبی شایع در کودکان است که میتواند تأثیرات جدی بر روی زندگی آنها بگذارد. این بیماری با تشنج‌هایی که ناگهانی و بی‌مانع رخ می‌دهند، مشخص می‌شود. صرع در کودکان میتواند به طور معمول از سنین ابتدایی زندگی شروع شود و تا سنین نوجوانی و حتی بزرگتری ادامه داشته باشد. این مقاله اطلاعات مفیدی در خصوص اختلال صرع و درمان کودکان مبتلا به صرع و اینکه چگونه بیماری صرع می تواند بر سلامت کودکان تاثیر گذار باشد در اختیار خوانندگان محترم قرار خواهد داد.
صرع چیست؟
به گزارش انجمن صرع در انگلستان از هر 200 کودک و نوجوان زیر 18 سال یک کودک مبتلا به صرع می باشد. این بیماری در هر سنی ممکن است آغاز گردد که دوران کودکی نیز جزوی از آن است. صرع در کودکان یک بیماری عصبی میباشد که بر مغز و سیستم عصبی تاثیر گذار است و عامل بروز تشنجی است که منشا آن در مغز آغاز می گردد.
مغز از میلیون ها سلول مغزی تشکیل شده است که از سیگنال های الکترکی برای کنترل عملکرد های بدن ، حواس و افکار استفاده می نماید. اگر به هر دلیلی این سیگنال ها دچار اختلال گردند فرد ممکن است تشنج صرعی را تجربه نماید که به حمله صرع نیز شناخته می شود.
بیشتر بخوانید: مراقبت از کودکان مبتلا به سندرم داون
تمام حملات صرع به صورت تشنج نمی باشد. سایر شرایطی که میتواند شبیه به صرع تعبیر شود وفرد را با تشنج روبرو نماید شامل: غش ، سنکوب ناشی از افت در فشار خون و تشنج ناشی از تب به سبب افزایش ناگهانی دمای بدن در فرد جوان است. این موارد در زمره یک حمله تشنج صرعی محسوب نمی گردند زیرا که در نتیجه اختلال در فعالیت های مغز بوجود نیامده اند و عوامل دیگری در آنها دخیل بوده است.
در طول یک حمله صرع چه اتفاقی پیش می آید؟
انواع متفاوتی از حملات صرع وجود دارد. نوع صرعی که کودک را درگیر نموده است بستگی به این مسیله دارد که کدام بخش از مغز دچار آسیب و اختلال شده باشد. دو نوع تشنج وجود دارد.تشنج کانونی و تشنج عمومی. تشنج کانونی تنها بر یک سمت مغز تاثیر می گذارد و تشنج عمومی دو طرف مغز را تحت تاثیر قرار می دهد. به صورت کلی کودکان و افراد بالغ انواع مشابهی از تشنج را تجربه می نمایند هر چند که بعضی از تشنج ها ممکن است در کودکان شایع تر از بزرگسالان باشد.
انواع مختلف تشنج شامل چه مواردی است؟
صرع یک اختلال عصبی مزمن است که معمولاً با تشنج‌های ناگهانی و ناگهانی در عملکرد مغزی همراه است. این تشنج‌ها میتوانند در انواع مختلفی رخ دهند و بر اساس ویژگی‌های آنها، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. انواع تشنج شامل:
- تکان خوردن شدید بدن
- حرکات تکراری
- احساسات غیر طبیعی مانند تجربه مزه های غریب در دهان یا بوی خاصی در تنفس یا احساس ناراحتی در معده
در بعضی از انواع تشنج یک کودک ممکن است از اینکه در حال دچار شدن به حمله صرع است آگاه باشد. در سایر انواع تشنج کودک ممکن است از چگونگی حمله آگاه نبوده و خاطره ای از وضعیت خود در زمان حمله نداشته باشد. برخی از کودکان نیز ممکن است این حمله را در خواب تجربه نمایند که به تشنج خواب یا تشنج شبانه شناخته می شود. تشنج در خواب می تواند بر الگوی خواب تاثیر گذار بوده و کودک در روز بعد احساس گیجی یا خستگی نماید.
درمان کودک مبتلا به صرع
- در طی درمان بیماری صرع در کودکان مراجعه به متخصص اطفال یا متخصص مغز و اعصاب کودکان از موارد مهمی است که باید توسط والدین مورد توجه قرار گیرد. گاهی اوقات استفاده از یک پرستار کودک با تجربه که در خصوص این بیماری تجربه و دانش کافی دارد نیز از موارد قابل اهمیت می باشد.
- استفاده از دارو های ضد تشنج بیشتر مبتلایان به بیماری صرع معمولا داروهای ضد تشنجی را برای کنترل حمله های تشنج استفاده می نمایند. این داروها به عنوان داروهای AEDs شناخته می گردند. یک متخصص مغز واعصاب با بررسی شرایط کودک شما بهترین داروها را برای کنترل تشنج او مورد استفاده قرار میدهد.
- اکثر این داروها با هدف توقف تشنج ها استفاده می گردند اما متاسفانه گاهی باعث توقف قطعی آنها نمی شوند. اکثرا کودکانی که با دوزمناسب از داروهای ضد تشنج استفاده می نمایند توقف حمله های صرع را نشان می دهند. مانند سایر داروها این داروها نیز ممکن است سبب بروز بعضی عوارض جانبی ناخواسته در کودک گردد. در صورت مشاهده عوارض جانبی ناخواسته، هرگز بدون مشورت با متخصص مغز و اعصاب و پزشکان معالج کودک از قطع ناگهانی داروهای او اجتناب ورزیده و پیش از هر اقدامی با متخصصان مشورت نمایید. قطع ناگهانی داروها سبب آغاز مجدد تشنج ها و یا بروز حملات شدیدتر در کودک گردد. اگرچه این داروها برای بیشتر کودکان تاثیرات مساعدی به جا می گذارد اما ممکن است دراین میان موارد استثنایی هم وجود داشته باشند که باید توسط دکتر موردارزیابی قرار گیرد و سایر روش های درمانی جایگزین گردد.
رژیم کتوژنیک
برای درمان صرع در کودکان و بعضی از افرادی که از داروهای ضد تشنج استفاده نموده اند و به نتایج مطلوبی نرسیده اند استفاده از یک رژیم کتوژنیک میتواند تا حد زیادی تعداد حملات صرع را کاهش داده و به بهبود شرایط کودک کمک نماید.
این رژیم غذایی باید به همراه دارودرمانی مورد استفاده قرار گیرد و توسط یک متخصص تغذیه و با توجه به شرایط جسمی کودک تنظیم گردد.
جراحی صرع
بنا به نظر متخصص مغز و اعصاب لازم است بعضی از کودکان که با بیماری صرع دست به گریبان هستند تحت نوعی عمل جراحی قرار گیرند. وسعت این جراحی براساس اینکه این بیماری در کدام قسمت مغز رشد یافته و باعث تخریب شده است تعیین می گردد.
بیشتر بخوانید: نکاتی در مورد نگهداری از کودکان مبتلا به سندرم کورنلیا
به صورت کلی این جراحی به منظور کاهش تعداد و شدت تشنج هایی که کودک را دچار نموده انجام می شود و منجر به برداشتن بخشی از مغز کودک می گردد.
یافتن الگوی تشنج
تشنج در بعضی از کودکان ممکن است در پاسخی به استرس و هیجان بیش از حد و قطع داروها و یا کم خوابی بروز نماید. با تهیه یک لیست از زمان هایی که کودک دچاره حمله صرع شده است تا حد زیادی در یافتن ریشه و علت بروز تشنج کمک می نمایید. با شناسایی عوامل محرک تا حد ممکن میتوان از این عوامل دوری نموده و تعداد حملات تشنج را تا حد زیادی کاهش داد.
واکسیناسیون
بعضی از والدین نسبت به تزریق واکسن های دوره ای به کودکانی که دچار صرع هستند تردید داشته و امکان ایجاد صدمه به کودک خود را در نظر می گیرند اما لازم است بر طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت هر کودکی در مقابل بیماریهای عفونی واکسینه گردند.
کودکان مبتلا به صرع لازم است تمام واکسن های لازم را دریافت نماید. می توان از پزشک خانواده اطلاعات مناسبی در خصوص زمان مناسب و تعداد واکسن های مورد نیاز برای دریافت گردد.
فعالیت های ورزشی
بیشترکودکانی که با مشکل صرع روبرو هستند میتوانند مانند سایر کودکان در فعالیت های مختلف شرکت نمایند. ورزش های ساده ای مانند شنا و دوچرخه سواری برای این کودکان بیشتر توصیه شده است.
بیشتر بخوانید: لب شکاری چیست؟ مراقبت از نوزاد شکاف کام
لازم است در هنگام ورزش و فعالیت های پرهیجان یک فرد با تجربه و آمورش دیده درکنار کودک حضور داشته باشد تا در صورت بروز نشانه های تشنج عکس العمل مناسبی را از خود نشان دهند.
انجمن صرع
عضویت در انجمن هایی که در مورد بیماری صرع هستند فرصتی مغتنم برای والدینی کودک مبتلا به صرع دارند محسوب می گردد تا با دریافت اطلاعات کافی دراین خصوص به مدیریت علایم صرع فرزندشان کمک نمایند.
آیا بیماری صرع در کودکان با افزایش سن کودک بهبود می یابد؟
ماهیت صرع و تشنج ممکن است در طول زمان دچار تغییر گردد. گاهی هر چقدر سن کودک به اواسط دوره نوجوانی نزدیکتر شود تعداد و شدت تشنج ها در این بیماری کاهش می یابد. گاهی اگر فرد بیماری که در حال استفاده از داروی ضد تشنج است تا حدود دو سال علایمی از تشنج را نشان نداده باشد ممکن است پزشک متخصص تصمیم به قطع داروهای کودک نماید.
والدین کودک مبتلا به صرع ممکن است احساسات متفاوتی را تجربه نمایند. اگر کودک شما با این بیماری روبرو است، ممکن است نیاز به اندکی زمان داشته باشید تا با شرایط جدید سازگار شده و با تاثیرات احتمالی این بیماری بر کلیه اعضای خانواده مطلع گردید. معمولا احساسات والدین با افزایش اطلاعات در خصوص این بیماری تعدیل می گردد. مرکز سلامت اول با بهره گیری از پرستاری کودکان و همچنین پرستار کودک استثنایی و مشاوران با تجربه در خصوص بیماری صرع در کودکان آماده خدمت رسانی به خانواده های محترم و فرزندان عزیز آنها هستند.
