معرفی انواع سرم تقویتی و کاربرد آن‌ها

حدود 60 تا 70 درصد بدن انسان از آب تشکیل شده است. تقریبا دو سوم از این میزان درون سلول‌های بدن و حجم باقیمانده در فضای بین سلولی و رگ‌های خونی هستند. با توجه به این مساله می‌توان گفت یکی از بهترین دارو‌ها برای بدن سرم است. انواع سرم تقویتی برای درمان بیماری‌ها و تقویت قوای بدن تولید می‌شوند.

سرم‌ های تقویتی با تامین آب مورد نیاز بدن و تامین مواد مغذی به انجام درست متابولیسم سلولی، دفع مواد زائد از راه ادرار و مدفوع، تنظیم دمای درون بدن و انتقال راحت کربوهیدرات و پروتئین کمک می‌کنند. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع سرم تقویتی و کاربرد آنها بپردازیم. پرستار بیمار با مراقبت دقیق از بیمارانی که نیاز به سرم درمانی دارند، مطمئن میشوند که داروها با نرخ مناسبی تزریق شوند.

انواع سرم تقویتی

انواع سرم تقویتی حاوی مواد مغذی مانند: ویتامین‌ها، آمینو اسیدها، موادمعدنی و الکترولیت‌ها هستند. هرکدام یک از این مواد در درمان گروهی از بیماری‌ها کاربرد دارند. انواع سرم تقویتی در گروه‌های زیر جای می‌گیرند:

1. سرم تقویتی سالین (نمکی)
2. سرم تقویتی قندی 
3. سرم تقویتی قندی-نمکی
4. سرم تقویتی آمینواسید
5. سرم تقویتی زرد رنگ
6. سرم تقویتی برای سرماخوردگی

پزشکان و متخصصان به دلیل تاثیر سریع سرم، ترجیح می‌دهند از سرم تقویتی برای درمان و کنترل بیماری استفاده کنند. به نقل از driphydration سرم ها دارای انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان‌ها و اسیدهای آمینه هستند که مواد مغذی را برای استفاده فوری در دسترس بدن قرار می دهند.

سرم تراپی IV روشی مؤثر برای رساندن مواد مغذی، ویتامین‌ها و داروها به بدن است زیرا این روش سیستم گوارشی را دور می‌زند. مکمل ها مستقیماً وارد جریان خون می شوند و مواد مغذی را برای استفاده فوری در دسترس قرار می دهند.

این روش نه تنها اثربخشی درمان را تسریع می‌کند، بلکه سیستم گوارشی مکمل‌ها را متابولیزه می‌کند و میزان ویتامین‌ها، مواد مغذی و دارویی را که در واقع وارد جریان خون می‌شوند به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

سرم تقویتی سالین (نمکی)

از معروف‌ترین سرم‌های تقویتی می‌توان به سرم تقویتی نمکی برای بی حالی و ععف بدن اشاره کرد. حتما پیش آمده است نام این سرم را شنیده و یا از این سرم تقویتی استفاده کرده باشید. سرم تقویتی نمکی در موراد زیر کاربرد دارد.

• تامین آب مورد نیاز بدن برای افرادی که آب زیادی از دست داده‌اند.
• شستشوی دهان و بینی و همچنین شستشوی معده توسط کادر درمان
• هیدراته کردن بدن بیماران دیابتی
• دفع سدیم از کلیه‌ها
• ضدعفونی کردن محل زخم قبل از پانسمان

سرم تقویتی قندی برای بی حالی

یکی دیگر از دیگر انواع سرم تقویتی، سرم قندی است. این سروم در بسته‌بندی های 500 و 1000 میلی‌لیتری تولید می‌شوند. سرم تقویتی قندی، بدلیل ویژگی های خاص خود مانند رفع مسمومیت انسولین و یا درمان کمر درد، یکی از بهترین گزینه ها برای سالمندان بوده و پرستار سالمند می‌تواند با مشورت پزشک معالج، از این سرم های تقویتی برای سالمند تحت مراقبت خود استفاده کند. پزشکان سرم تقویتی قندی را برای مصارف زیر تجویز می‌کنند:

• قبل از عمل‌های جراحی
• رفع دهیدراتاسیون
• کنترل و درمان شوک هیپوگلیسمی
• کنترل و درمان کمردرد
• رفع مسمومیت ناشی از پتاسیم و یا انسولین
• تامین انرژی بدن وقتی فرد بیمار مواد غذایی کافی دریافت نمی‌کند.
• جبران انرژی و تامین گلوکز برای ورزشکارانی که انرژی و گلوکز زیادی از دست داده‌اند.

سروم تقویتی قندی-نمکی

سرم‌های قندی نمکی حاوی 9 درصد سدیم کلراید و 5 درصد دکستروز هستند. موارد مصرف این سرم‌ها تا حد زیادی شبیه کاربرد انواع سرم تقویتی نمکی و قندی است. چراکه مواد تشکیل دهنده تقریبا یکسان است. سرم‌های قندی-نمکی در موارد زیر استفاده می‌شوند.

• تامین آب از دسته رفته بدن
• تامین انرژی و املاح از دست رفته بدن
• کمک به بدن در هنگام مصمومیت

سرم تقویتی آمینواسید

سرم‌های آمینواسیدی تا حدودی با انواع سرم تقویتی نمکی و قندی متفاوت است. این سرم‌ها از موادی همچون آب، گلوتامین، آلانین، آرجنین، لیزین، گلیسین، فنیل آنالین، سرین، ایزولوسین و … تشکیل شده‌اند. پزشکان از سرم تقویتی آمینواسید برای موارد زیر بهره می‌گیرند.

• تغذیه تزریقی وقتی فرد بیمار امکان دریافت مواد غذایی را ندارد.
• رفع اختلال جذب مواد در معده و روده
• آنسفالوپاتی کبدی برای بیماران مبتلا به هپاتیت یا سیروز
• تامین کمبود پروتئین مورد نیاز بدن

سرم تقویتی زرد رنگ

از دیگر انواع سرم تقویتی برای ضعف و بی حالی بدن می‌توان به سرم تقویتی زرد رنگ اشاره کرد. سرم‌های زرد رنگ از منیزیم و ویتامین‌های B1، B2، B3، B5، B6 و B9 تشکیل شده‌اند. هنگامی که فرد بیمار مشکلات گوارشی اسهال، استفراغ و ادرار زیاد داشته باشد، آب زیادی از بدنش دفع می‌شود. سرم تقویتی زرد رنگ علاوه بر تامین آب مورد نیاز بدن، ویتامین‌های ب کپلکس و منیزیم را نیز برای بدن تامین می‌کنند و باعث تقویت بدن می‌گردند.

سرم تقویتی برای سرماخوردگی

شاید عموم افراد بر این باورند که تزریق سرم برای کودکان، سالمندان و بیماران هنگام سرماخوردگی مفید است. اما باید گفت که پزشکان برای سالمندان، کودکان در سنین پایین و یا افرادی که شرایط خاصی مانند اسهال و استفراغ دارند و دچار سرماخوردگی می‌شوند، سرم‌های تقویتی سرماخوردگی را تجویز می‌کنند. در این شرایط بقیه داروهای تزریقی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها نیز در سرم تزریق می‌شوند و فواید سرم برای سرماخوردگی بسیار زیاد می باشد.

بهترین سرم تقویتی بدن و قیمت آن

یکی از سوالاتی که بیماران و یا افرادی که دچار ضعف بدن شده‌اند، از پزشک، داروساز و یا پرستاران می‌پرسند این است که بهترین سرم تقویتی بدن چیست؟ در پاسخ باید گفت که هرکدام از انواع سرم تقویتی، مصارف متفاوت دارند و برای هر فرد با توجه به نوع بیماری و مشکلاتی که دارد، سرم متفاوتی پیشنهاد می‌شود. در رابطه با قیمت سرم تقویتی بدن نیز باید گفت که قیمت انواع سرم تقویتی با توجه به مواد تشکیل‌دهنده آن متفاوت است.

اثرات جانبی سرم‌های تقویتی

تزریق مداوم سرم بدون تجویز پزشک ممکن است عوارض خطرناکی برای بدن داشته باشد. گاهی اوقات داروهایی مانند ویتامین ها، آنتی بیوتیک ها و کورتیکواستروئیدی به سرم اضافه می شود که برای برخی افراد مضر است. همچنین مصرف بی مورد از آنتی بیوتیک ها منجر به مشکلات خطرناکی مانند مقاومت میکروبی و اسهال می شود و تاثیری در روند بهبودی بیمار نخواهد داشت. علاوه بر این، انواع سرم تقویتی که برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز ممکت است با عوارضی همراه باشند؛ در چنین شرایطی توصیه می‌شود که پیش از تزریق، حتما با پزشک متخصص و یا پرستار کودک در این باره صحبت کنید.

از سوی دیگر، مصرف خودسرانه دگزامتازون که یک داروی کورتیکواستروئیدی است، ممکن است در دراز مدت فرد را با مشکلاتی مانند پوکی استخوان، قند خون بالا و فشار خون بالا مواجه کند. بنابراین بدون تجویز پزشک هیچ دارویی را به سرم اضافه یا تزریق نکنید. همچنین برخی از عوارض دیگر که ممکن است به عنوان عوارض جانبی تزریق خودسرانه سرم رخ دهد عبارتند از:

• تزریق سرم و محلول های وریدی تاریخ مصرف گذشته
• تزریق اشتباه سرم شستشو به جای سرم وریدی
• تزریق اشتباه سرم قندی به بیماران دیابتی
• عدم کنترل سرعت ورود مایع سرم به عروق خونی و تورم محل سرم، کاهش شدید دمای بدن و لرزش

آیا بدون نسخه میتوان سرم تقویتی تهیه کرد؟

به هیچ عنوان بدون نسخه پزشک نمیتوان سرم تقویتی از داروخانه تهیه کرد. همه سرم ها با توجه به علائم بالینی و شرایط بیمار باید زیر نظر پزشک تجویز شوند، مثلاً ممکن است سرم با یک حجم برای یک بیمار بی اثر باشد، اما همان سرم با همان حجم ممکن است برای بیماری دیگر اثر کافی و یا حتی بیشتر داشته باشد. بنابراین برای تزریق بهترین سرم تقویتی می توانید ابتدا با کارشناسان مرکز پرستاری سلامت اول تماس گرفته و درخواست خود را مطرح کنید تا کادر درمانی در اسرع وقت به بالین شما اعزام شوند.

جمع‌بندی

انواع سرم تقویتی با هدف درمان و تقویت قوای بدن تولید می‌شوند. این سرم‌ها ترکیبات متفاوتی مانند آمینواسید، کربوهیدرات، الکترولیت و … دارند. کاربرد انواع سرم تقویتی با توجه به ترکیبات تشکیل‌دهنده سرم مشخص می‌شود و هرکدام از سرم ها برای انواع خاصی از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سوالات متداول

1. انواع سرم تقویتی چیست؟

شامل سرم تقویتی سالین (نمکی)، سرم تقویتی قندی، سرم تقویتی قندی-نمکی است.

2. معروف‌ترین سرم‌های تقویتی جیست؟

معروف‌ترین سرم‌های تقویتی می‌توان به سرم تقویتی نمکی اشاره کرد. این سرم مهم ترین و معروف ترین سرم تقویتی می‌باشد.

3.سرم تقویتی قندی چیست؟

این سرم در بسته‌بندی های 500 و 1000 میلی‌لیتری تولید می‌شوند. پزشکان سرم تقویتی قندی را برای مصارف زیر تجویز می‌کنند.

4. قیمت سرم تقویتی بدن چقدر است؟

انواع سرم تقویتی، مصارف متفاوت دارند و برای هر فرد با توجه به نوع بیماری و مشکلاتی که دارد، سرم متفاوتی پیشنهاد می‌شود. در رابطه با قیمت سرم تقویتی بدن نیز باید گفت که قیمت انواع سرم تقویتی با توجه به مواد تشکیل‌دهنده آن متفاوت است.

5. از سرم تقویتی چه زمانی نباید استفاده کرد؟

اگر مشکلات و بیماری‌های کلیوی، زیاد بودن سدیم در بدن و مشکلات سو تغذیه دارید قبل از تزریق، پرستار را در جریان موضوع قرار دهید.

6. سرم زرد رنگ برای چیست؟

سرم زرد رنگ، یکی از انواع سرم تقویتی برای بی حالی و ضعف بدن می باشد.