تورتیکولی نوزاد یا کجی گردن : علل ،علایم و روش های درمان

تورتیکولی نوزاد Torticollis مشکلی نسبتا شابع در نوزادان است که با عضلات منقبض یا کوتاه در یک طرف گردن قابل تشخیص است . این انقباض یا کوتاهی عضلات باعث می شوند که سر کودک در حالت کج یا چرخشی قرار گیرد .

براساس مطالعات انجام شده تورتیکولی نوزاد به قدری شایع است که از هر 100 نوزاد 3 نفر را مبتلا می کند. خوشبختانه، در بیشتر موارد تورتیکولی نوزاد به راحتی قابل درمان است.

علائم تورتیکولی نوزاد

هنگامی که کودک تورتیکولی دارد، احتمالاً با آن متولد شده است (تورتیکولی مادرزادی). اگر اینطور است، معمولاً به دلیل نحوه قرارگیری جنین در رحم است.

در برخی موارد، نوزادان پس از تولد دچار تورتیکولی می شوند (تورتیکولی اکتسابی، که به طور معمول در اثر نوعی ضربه یا عفونت ایجاد می شود). درک علائم تورتیکولی، مادرزادی یا اکتسابی، به پزشک کمک می کند تا تشخیص دهد که از چه روشی می توان کودک را درمان نمود .

تورتیکولی مادرزادی

اگرچه ممکن است نوزاد با تورتیکولی به دنیا آمده باشد، اما ممکن است تا زمانی که نوزاد بین 6 تا 8 هفتگی کودک نرسیده باشد ،والدین متوجه هیچ نشانه یا علامتی نشوند.

در حدود این سن، بیشتر نوزادان کنترل بیشتری بر سر و گردن خود به دست می آورند. در این مرحله ممکن است  والدین نوزاد متوجه علائم زیر شوند:

سر به یک طرف کج می شود یا می چرخد

محدوده حرکتی محدود در سر و گردن

عدم تقارن در سر و صورت کودک

نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند ممکن است تغذیه از یک پستان را بر طرف دیگر ترجیح دهند

مشکلات اسکلتی عضلانی ممکن است وجود داشته باشد (دیسپلازی هیپ)

وجود یک توده کوچک و نرم در گردن نوزاد

شایع ترین علامت مشاهده شده پلاژیوسفالی یا لکه صافی است که در پشت یک گوش و در سمتی که کودک تمایل دارد گردن را آن سمت نگه دارد  ظاهر می شود.

تورتیکولی اکتسابی

علائم تورتیکولی اکتسابی عبارتند از:

سر به یک طرف خم می شود

محدوده حرکتی محدود در سر و گردن

دوره های مکرر کج شدن سر. در طول این دوره‌ها، کودک ممکن است خواب‌آلود، تحریک‌پذیری یا استفراغ را نیز تجربه کند

علل تورتیکولی

تورتیکولی نوزاد زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌هایی که استخوان سینه و ترقوه را به جمجمه متصل می‌کنند (عضله sternocleidomastoid) کوتاه می‌شوند از آنجایی که عضله گردن کودک  در یک طرف گردن کوتاه شده است، سر او را به آن سمت کج می کند یا چرخش بوجود می آورد .

اغلب این عضله به دلیل وضعیت غیر طبیعی جنین، آسیب در هنگام تولد، ناهنجاری ها یا مشکلات استخوانی در قسمت گردن ستون فقرات، و در موارد نادر به دلیل بیماری های ارثی که می تواند باعث آسیب به سیستم عصبی یا ماهیچه ها شود، کوتاه یا سفت می شود.

درمان تورتیکولی نوزاد

بهترین راه برای درمان تورتیکولی این است که کودک  را تشویق کنید تا سر خود را در هر دو جهت بچرخاند. این کار به شل شدن عضلات منقبض گردن و سفت شدن عضلات شل کمک می کند. مطمئن باشید که نوزادان با چرخاندن سر به صورت خود به خود به گردن آسیب نخواهند زد.

تمرینات تورتیکولی

خواباندن نوزاد برای مدت کوتاهی روی شکم هنگام بیداری (معروف به “زمان شکم”) یک تمرین مهم است زیرا به تقویت عضلات گردن و شانه کمک می کند و کودک را برای چهار دست و پا رفتن آماده می کند.

این تمرین مخصوصا برای نوزادی با تورتیکولی و سر صاف مفید است – و در واقع می تواند به درمان هر دو مشکل به طور همزمان کمک کند. در اینجا نحوه انجام آن آمده است:

کودک را روی زمین بر روی سینه یا روی سینه خود بخوابانید

کودک را طوری قرار دهید که سر او به طرف شما نباشد

سپس با کودک خود صحبت کنید یا آواز بخوانید و او را تشویق کنید که برگردد و به شما نگاه کند

این تمرین را به مدت 10 تا 15 دقیقه چندین بار در روز انجام دهید

هنگامی که کودک به مدت 10-15 ثانیه سر خود را پایین می گذارد، خسته است و نیاز به استراحت دارد.

تمرینات کششی برای درمان تورتیکولی اگر زمانی که کودک بین 2 تا 6 ماهگی است شروع شود به احتمال زیاد به خوبی جواب می دهد. اگر متوجه شدید که تورتیکولی نوزادتان با کشش بهبود نمی یابد، با پزشک یا فیزیوتراپیست اطفال صحبت کنید.

علاوه بر تمرین “زمان شکم”، هر کاری که می توانید انجام دهید تا کودک را تشویق کنید تا به گردن خود را به سمت عضله آسیب دیده حرکت دهد . برای مثال، اگر نوزاد به طور معمول سر خود را به سمت چپ می‌چرخاند، زمانی که او را عوض می‌کنید به سمت راست او بایستید.

وقتی او را در گهواره اش می گذارید همین کار را انجام دهید. برای مادران شیرده، بهتر است کودک را تشویق کنید تا از سمتی تغذیه کند که معمولاً از آن لذت نمی برد. همه این حرکات می تواند عضلات گردن کودک را تقویت کند.

چند تمرین مفید دیگر برای تقویت عضلات گردن نوزاد :

هنگامی که کودک می خواهد غذا بخورد، شیشه شیر یا سینه  را به گونه ای به او بدهید که کودک را تشویق کند که از طرف مورد علاقه خود دور شود. (از تمایل فرزندتان به غذا خوردن برای تشویق او استفاده کنید!)

هنگام خواباندن نوزاد، او را طوری قرار دهید که رو به دیوار باشد. از آنجایی که نوزادان ترجیح می دهند به اتاق نگاه کنند، کودک  فعالانه از دیوار دور می شود و این امر باعث کشیده شدن عضلات سفت شده گردن می شود. به یاد داشته باشید که همیشه کودک را به پشت بخوابانید که خطر مرگ ناگهانی نوزاد در خواب را کاهش می دهد.

هنگام بازی، توجه کودک خود را با اسباب بازی ها و صداها جلب کنید تا او گردن خود را به هر دو جهت بچرخاند

فیزیوتراپی برای تورتیکولی نوزاد

در موارد خاص، پزشک ممکن است پیشنهاد کند که نوزاد را برای درمان جدی تر نزد فیزیوتراپیست ببرید. پس از شروع درمان، درمانگر ممکن است کودک  را هر 2 تا 4 هفته یکبار معاینه کند تا ببیند درمان چگونه پیش می رود.

در  بازدیدهای بعدی، فیزیوتراپیست اندازه گیری می کند که کودک چند درجه می تواند سر خود را بچرخاند، سپس به تقویت عضلات گردن کمک می کند تا بتوانند دامنه حرکتی عضلات را افزایش دهد.

پزشک همچنین هرگونه مشکل شکل سر را ارزیابی می کند و توصیه هایی در مورد چگونگی کاهش هر گونه صافی که ممکن است در شکل سر وجود داشته باشد ارائه می دهد. برخی از کودکان به کلاه ایمنی نیاز دارند، اما بیشتر آنها نیازی به کلاه ایمنی ندارند.

بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی برای دیسک کمر

گزینه های جراحی

زمانی که فیزیوتراپی و تمرینات خانگی مشکل گردن کودک را اصلاح نکند، ممکن است نیاز به جراحی باشد. خوشبختانه، این اتفاق به ندرت در مورد نوزادانی رخ می دهد که تورتیکولی دائمی دارند و به درمان محافظه کارانه پاسخ نمی دهد.

تعداد بسیار کمی از کودکان مبتلا به تورتیکولی مادرزادی نیاز به جراحی خواهند داشت. این جراحی عضله استرنوکلیدوماستوئید را طولانی می کند و تورتیکولی را اصلاح می کند.

به طور معمول، پزشک قبل از اینکه جراحی را تجویز نماید،  صبر می کند تا کودک به سن پیش دبستانی برسد .

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید

اگر به نظر نمی رسد که درمان تورتیکولی کودک کمک کننده باشد یا اگر علائم جدیدی در او ایجاد شود، حتما به پزشک اطفال مراجعه نمایید . علاوه بر این، اگر تورتیکولی کودک پس از یک آسیب یا ابتلا به یک بیماری ایجاد شد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال ها تجربه در امر ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد با کادری مجرب و متخصص به صورت شبانه روزی در خدمت همشهریان گرامی باشد.

کادر مجرب این مرکز در قالب پرستار سالمند ، پرستار بیمار و پرستار کودک همواره با در نظر گرفتن آخرین استانداردهای خدمات مراقبتی و پرستاری به ارائه خدمت پرداخته و آسایش و امنیت عزیزان شما را اولویت اصلی خویش قرار داده است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر تنها کافی است که با کارشناسان این مرکز تماس حاصل نموده و مشاوره رایگان دریافت نمایید.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
لطفا به این مقاله امتیار دهید.

بیشتر بخوانید: علت سردی دست و پا هنگام تب در کودکان