بهترین روشهای پرستاری از سالمند مبتلا به کم خونی چگونه است؟

کم خونی در سالمندان anemia in the elderly زمانی اتفاق می افتد که بدن سالمند به اندازه کافی گلبول قرمز سالم نداشته باشد. این وضعیت عمدتا به دلیل از دست دادن خون ، تخریب گلبول های قرمز خون یا عدم توانایی بدن سالمند در ایجاد گلبول قرمز به اندازه کافی ایجاد می شود.

کم خونی انواع مختلفی دارد. شایع ترین نوع آنمی کمبود آهن است. گلبول های قرمز خون حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین هستند. هموگلوبین پر از آهن است. بدون آهن کافی ، بدن نمی تواند هموگلوبین لازم برای ایجاد گلبول های قرمز  تولید نماید. در حقیقت هموگلوبین نقش انتقال اکسیژن به کل بدن بر عهده دارد.

کمبود فولات و ویتامین B-12 همچنین ممکن است بر توانایی بدن  سالمند در ساخت سلول های قرمز خون تأثیر بگذارد. اگر بدن نتواند B-12 را به درستی پردازش کند ، ممکن است دچار کم خونی شدید بشوید.

استفاده از رژیم غذایی غنی از آهن ، ویتامین های گروه B و ویتامین C در  صورت دچار شدن به کم خونی مهم است. همچنین در مورد استفاده از مکمل ها  لازم است با پزشک خود مشورت نمایید.

رژیم غذایی کم خونی

برنامه های درمانی کم خونی غالباً شامل تغییرات رژیم غذایی است. بهترین برنامه غذایی برای کم خونی شامل غذاهای غنی از آهن و سایر ویتامین های ضروری برای تولید هموگلوبین و گلبول های قرمز خون است. همچنین باید  غذاهایی که به بدن سالمند در جذب آهن کمک بیشتری می نمایند بیشتر استفاده شود.

آهن در غذاها دو نوع آهن وجود دارد: آهن همگ و آهن غیرمهمی.

مهم ترین منابع غذایی آهن در گوشت ، مرغ و غذاهای دریایی یافت می شود  که شامل  آهن مشتق از هموگلوبین یا heme iron هستند که نوع بهتری از آهن است و سریع تر و بهتر جذب دستگاه گوارش می شود.

سایر منابع آهن با منشا گیاهی در عدس، انواع لوبیا، توفو، اسفناج و انواع آجیل یافت می شوند که دارای نوع دیگری از آهن به نام non-heme iron هستند که میزان جذب آن در دستگاه گوارش از نوع اول کمتر است.  بدن انسان می تواند هر دو نوع را جذب کند ، اما آهن هم را به راحتی جذب می کند.

مقدار مجاز مصرف آهن برای درمان  کم خونی در سالمندان:

مقدار توصیه شده روزانه (RDA) برای آهن 10 میلی گرم (میلی گرم) برای مردان و 12 میلی گرم برای زنان است. اگرچه برنامه های درمانی کم خونی به صورت جداگانه انجام می شود ، اما بیشتر آنها روزانه به 150 تا 200 میلی گرم آهن اساسی نیاز دارند.

تا زمانی که سطح آهن بدن متعادل نشود ، می توان آهن بدون نسخه یا مکمل آهن را بدون نسخه مصرف شود.

بیشتر بخوانید : علت های کم خونی در کودکان چیست؟

برای دریافت آهن بیشتر و کمک به مبارزه با کم خونی در سالمندان ، این غذاها را به رژیم خود اضافه کنید:

1. سبزی های برگدار

• سبزیجات برگ دار ، به ویژه گیاهان تیره ، از بهترین منابع آهن غیر همی هستند. آنها عبارتند از

اسفناج

کلم پیچ

کاسنی ( گل قاصدک )

برگ چغندر
برخی از سبزیجات برگ نیز حاوی فولات هستند. یک رژیم غذایی کم فولات ممکن است باعث کم خونی ناشی از کمبود فولات شود. مرکبات ، لوبیا و غلات کامل منابع خوبی از فولات هستند.

نکته : برخی از سبزیجات سرشار از آهن مانند اسفناج و کلم پیچ نیز دارای اگزالات زیادی هستند. اگزالات ها می توانند با آهن متصل شوند و مانع از جذب آهن غیرهمی شوند. بنابراین گرچه خوردن سبزیجات به عنوان بخشی از رژیم کلی کم خونی مفید است ، اما فقط برای درمان این بیماری به آنها وابسته نباشید.

ویتامین C به معده شما کمک می کند تا آهن را جذب کند. خوردن سبزیجات برگ دار با غذاهایی که حاوی ویتامین C هستند مانند پرتقال ، فلفل قرمز و توت فرنگی ممکن است باعث افزایش جذب آهن شود. برخی از سبزیجات منابع خوبی از آهن و ویتامین C هستند ، مانند کاسنی  و برگ چغندر .

2. گوشت و مرغ

تمام گوشت و مرغ حاوی آهن هم است. گوشت قرمز ، گوشت بره ، و گوساله بهترین منبع این نوع آهن  هستند. مرغ  مقادیر کمتری آهن  دارند.
خوردن گوشت یا مرغ با غذاهای غیر آهن مانند سبزیجات برگ دار به همراه یک میوه غنی از ویتامین C می تواند باعث افزایش جذب آهن شود.

3. جگر

بسیاری از مردم  مخصوصا گیاه خواران از گوشت اعضای بدن حیوانات  دوری می کنند ، اما این گوشتها منبع عالی آهن هستند.
بدون شک کبد محبوب ترین آنها است. این قسمت غنی از آهن و فولات است. برخی دیگر از گوشت های غنی از آهن شامل ، قلب ، کلیه و زبان گاو هستند.

4. غذاهای دریایی و کم خونی در سالمندان

برخی غذاهای دریایی آهن heme را تأمین می کنند. انواع صدف ، گوش ماهی ، خرچنگ و میگو منابع خوبی هستند. بیشتر ماهی ها حاوی آهن هستند.

ماهی هایی که دارای بهترین سطح آهن هستند عبارتند از:

• کنسرو ماهی تن تازه
• ماهی خال مخالی
• ماهی گالیت
• پرستو ماهی
• سوف ماهی
• ماهی قزل آلا تازه یا کنسرو شده

نکته :

اگرچه ساردین کنسرو شده منبع خوبی از آهن است ، اما کلسیم زیادی نیز دارد. کلسیم ممکن است با آهن بپیوندد و جذب آن را کاهش دهد. غذاهای پر کلسیم نباید همزمان با غذاهای غنی از آهن مصرف شوند.

نمونه های دیگر غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از :

• شیر لبنی
• شیرهای گیاهی غنی شده
• ماست
• کفیر
• پنیر
• توفو

5. غذاهای غنی شده

بسیاری از غذاها با آهن غنی شده اند. اگر گیاهخوار هستید یا برای خوردن سایر منابع آهن تلاش می کنید ، این غذاها را به رژیم خود اضافه کنید:

• آب پرتقال غنی شده
• غلات آماده برای خوردن غنی شده
• غذاهایی که از آرد تصفیه شده غنی شده مانند نان سفید تهیه می شوند
• ماکارونی غنی شده
• غذاهایی که از غلات غلات غنی شده تهیه می شوند
• برنج سفید غنی شده

6. نقش لوبیا در بهبود کم خونی در سالمندان

لوبیا منبع خوبی از آهن برای گیاه خواران و گوشت خواران است. آنها همچنین ارزان و قابل دسترس هستند.

برخی از گزینه های غنی از آهن عبارتند از:

• لوبیا
• نخود
• سویا
• نخود چشم سیاه
• لوبیا چیتی
• لوبیای سیاه
• نخود فرنگی
• لوبیای لیما یا عروس

7. آجیل و دانه ها

انواع مختلفی از آجیل و دانه ها منبع خوبی از آهن هستند. این مواد به تنهایی طعم عالی دارند یا روی سالادها یا ماست پاشیده می شوند.

برخی از مغزها و دانه های حاوی آهن برای  برطرف نمودن کم خونی در سالمندان عبارتند از:

• دانه کدو تنبل
• بادام هندی
• پسته
• دانه های کنف
• آجیل کاج
• دانه های آفتابگردان

آجیل خام و بو داده هر دو مقادیر مشابه آهن  را دارند. بادام همچنین منبع خوبی از آهن است.  بادام به عنوان بخشی از یک برنامه غذایی سالم عالی هستند ، اما از آنجا که کلسیم بالایی نیز دارند ، ممکن است سطح آهن شما را تا این حد افزایش ندهند.

بیشتر بخوانید : کم خونی در کودکان

نتیجه گیری :

هیچ غذایی به  تنهایی کم خونی را درمان نمی کند. اما خوردن یک رژیم غذایی سالم  و سرشار از سبزیجات تیره و برگ دار ، آجیل و دانه ها ، غذاهای دریایی ، گوشت ، لوبیا و میوه ها و سبزیجات غنی از ویتامین C می تواند به سالمند در تأمین آهن مورد نیاز برای کنترل کم خونی کمک کند.

حتماً  استفاده از مکمل های آهن را با ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی خود در میان بگذارید زیرا  گاهی به سختی می توان آهن کافی را از رژیم غذایی دریافت کرد.

ماهیتابه چدنی ظرف اصلی رژیم غذایی کم خونی است. غذاهایی که در چدن پخته می شوند آهن را از ماهی تابه جذب می کنند. غذاهای اسیدی بیشترین جذب آهن را دارند و غذاهای پخته شده برای مدت زمان کوتاه کمترین میزان جذب آهن را دارند.

هنگام دنبال کردن یک برنامه غذایی  رفع کم خونی در سالمندان ، این دستورالعمل ها را بخاطر بسپارید:

• از غذاهای غنی از آهن به همراه غذاها یا نوشیدنی هایی که مانع جذب آهن می شوند استفاده نکنید. اینها شامل قهوه یا چای ، تخم مرغ ، غذاهای حاوی اگزالات زیاد و غذاهای سرشار از کلسیم است.
• برای بهبود جذب ، غذاهای غنی از آهن را با غذاهای غنی از ویتامین C مانند پرتقال ، گوجه فرنگی یا توت فرنگی بخورید.
• برای بهبود جذب ، غذاهای غنی از آهن را با غذاهای حاوی بتا کاروتن مانند زردآلو ، فلفل قرمز و چغندر بخورید.
• در طول روز انواع غذاهای آهن و غیر heme را بخورید تا آهن بیشتری دریافت کنید.
• برای حمایت از تولید گلبول های قرمز ، غذاهای غنی از فولات و ویتامین B-12 اضافه کنید.

 مرکز پزشکی سلامت اول با داشتن سال ها تجربه در زمینه ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آماده ارائه خدمات شبانه روزی به همشهریان گرامی می باشد.