زانو درد در سالمندان و نحوه درمان آن

زانودرد از جمله دردهای فرسایشی و خسته کننده‌ای است که فرد را برای ادامه زندگی و انجام کارهای روتین تحت فشار قرار می‌دهد. همزمان با بالا رفتن سن، برخی از اندام‌ها نیز شروع به تحلیل رفتن می‌کنند. زانو از جمله اندام‌های آسیب‌پذیر است و همواره ریسک آسیب‌های جدی برای آن وجود دارد. سبک زندگی غلط و بالا رفتن سن می‌تواند به سلامت زانو آسیب بزند. درمان زانو درد سالمندان با روش‌هایی مانند آب‌درمانی، انواع ورزش‌ها، فیزیوتراپی، تزریق ژل و غیره امکان‌پذیر است. این روش‌های درمانی از میزان درد و التهاب زانو می‌کاهند.

ساختار زانو

زانو از بزرگ‌ترین مفاصل بدن است. زانو وزن تمام بدن را تحمل می‌کند و معمولا بیشترین فشار به زانو در زمان بالا یا پایین رفتن از پله‌ها به آن وارد می‌شود. مفصل زانو بین دو استخوان ران بالا و استخوان درشت نی از پایین قرار دارد. از جلو نیز استخوان دیگری به نام کشکک زانو قرار دارد. داخل زانو غضروف‌های مفصلی انتهای استخوان‌های اصلی را پوشانده‌اند. بین دو غضروف یک مایع به نامه سینوویال وجود دارند که با وجود این ساختار زانو می‌تواند به خوبی خم شده و بدون مشکل به کارش ادامه دهد. در زانو همچنین 4 لیگامان وجود دارد که یکی از آن‌ها در داخل زانو و خارج از زانو قرار دارد. به‌جز این دو لیگامان، دو لیگمان هم داخل زانو قرار دارند که لیگامانان‌های صلیبی یا متقاطع هستند.

علل زانو درد در سالمندان

با رسیدن به کهنسالی، همه افراد کم و زیاد درگیر زانودرد می‌شوند. زانو درد سالمندان به دو دسته حاد و مزمن دسته‌بندی می‌شود. زانودرد حاد معمولا شامل دردهایی است که ناشی از عفونت یا آسیب هستند؛ اما زانودرد مزمن معمولا در اثر آسیب یا التهاب مانند آرتریت ایجاد می‌شود. در این آسیب‌ها حضور یک پرستار سالمند می‌تواند کمک خوبی برای شما باشد. از رایج‌ترین علل زانو درد سالمندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رگ‌به‌رگ شدن و پارگی رباط
• پارگی عضلات چهارسر ران و تاندون
• آسیب به منیسک
• جابه‌جا شدن استخوان زانو
• جابه‌جا شدن کاسه زانو
• زانو درد مزمن ناشی از آرتروز در سالمندان

علائم زانو درد در سالمندان

تمامی ناراحتی ها و درد ها در هنگام آسیب دیدگی زانو به زانو درد در سالمندان معروف است. برخی از افراد فکر می کنند که زانو درد فقط اصطلاحی برای درد است. اما این اصطلاح تمام مجموعه عوامل زیر را شامل می شود:

1. خالی کردن زانو هنگام راه رفتن
2. صدا دادن زانو
3. احساس بی ثباتی در زانو
4. قفل کردن زانو
5. ناتوانی فرد در بازکردن زانو
6. تغییر شکل کشکک زانو
7. متورم شدن زانو
8. حساس شدن زانو به لمس
9. خشک و سفت شدن زانو

البته تمام علائم فوق بستگی به میزان بیماری سالمند دارد و شدت آن کم و زیاد می شود.

به گفته سایت healthhub:

شایع ترین شکل آرتریت، آرتروز است که به دلیل فرسودگی پیشرونده غضروف در طول زمان است. این دامنه حرکت را محدود می کند و باعث درد، سفتی، ضعف و تورم زانو می شود.
سن، وزن و ژن‌های شما می‌توانند در ایجاد آرتروز نقش داشته باشند، مانند آسیب‌ها و عفونت‌های قبلی. سازمان جهانی بهداشت تخمین می زند که 40 درصد از افراد بالای 70 سال به آرتروز مبتلا می شوند.

شایع ترین بیماری های زانو در سالمندان

بیماری های زیادی در زانو ایجاد می شود که چند نمونه زیر در سالمندان شایع تر هستند.

1. آرتروز زانو

آرتروز در سالمندان یکی از علت های زانو درد در آن‌ها است که در اثر آن مایع میان مفصلی زانو کم می شود و کشکک زانو و استخوان های مفصل زانو به هم سابیده می شوند. در اثر تخریب غضروف ها و ساییدگی استخوان ران و زانو در کشکک زانو تغییر شکل به وجود می آید و باعث ایجاد درد و سختی در حرکت سالمندان می شود. این عارضه بیشتر در سالمندانی به وجود می آید که در جوانی کارهای زیر را انجام می داده اند:

• مشغول بودن به کارهای سخت و سنگین
• بالا و پایین رفتن مکرر از پله ها
• افراد چاق و دارای اضافه وزن
• افراد بی تحرک
• سابقه خانوادگی ابتلا به آرتروز

فرسوده و ضعیف شدن اندام های بدن یکی از فرایند های روند پیری است و اجتناب ناپذیر می‌باشد.

2. کیست پشت زانو

کیست بیکر یا کیست زانو در سالمندان یکی از عوامل شایع زانو درد سالمندان است که اتفاقا درد بسیار زیادی را نیز ایجاد می کند. گاهی اوقات مایع مفصلی پشت زانو جمع می شود و ایجاد کیست می کند. این کیست با بالارفتن سن و ساییده شدن استخوان های زانو بزرگتر می شود و درد بیشتری ایجاد می کند.

3. روماتیسم مفصل زانو

روماتیسم بیماری ای است که در اثر اختلال در سیستم ایمنی بدن به وجود می آید. در واقع این بیماری یک بیماری خود ایمنی محسوب می شود. در اثر روماتیسم مفصل زانو خشک و متورم می شود. علائم این بیماری در سالمندان به آرامی شروع می شود و بعد از گذشت مدتی درد بسیار زیادی را تولید می کند.

4. نقرس

بیماری نقرس که در گذشته به بیماری پولدارها معروف است از تجمع‌آوری گوشت در مفاصل و ته نشینی کریستال‌های اسید اوریک در بافت مفاصل به وجود می‌آید. این بیماری باعث زانو درد سالمندان می‌شود و یک درد شدید ناگهانی تولید می‌کند. معمولا این درد شدید همراه با احساس داغی، تورم، خشکی، قرمزی و اختلالات در راه رفتن بیمار خواهد کرد.

5. بوریست زانو

از دلایل رایج زانو درد در سالمندان می توان ملتهب شدن کیسه های زانو و یا بوریست را نام برد. این بورس ها در تمامی مفاصل وجود دارند و در صورت التهاب درد ایجاد می‌کنند. از علل به‌وجود آمدن بوریست زانو وارد شدن ضربه یا فشار زیاد به زانو، چاقی، ایجاد غفونت‌های باکتریایی، آرتریت روماتوئید است و یا با شرکت کردن در ورزش‌های مثل فوتبال و والیبال ایجاد می‌شود.

درمان زانو درد سالمندان

درمان زانو درد سالمندان با روش‌ها و متدهای مختلفی انجام می‌شود. به‌نسبت شدت درد و شدت عارضه آسیب سالمند می‌توانید از روش‌‌های مختلف به‌صورت تکی یا ترکیبی استفاده کنید. به جز روش‌های خانگی و ورزش‌های کاربردی برای درمان زانودرد، روش‌های پزشکی وجود دارد که در شرایط خاص به کار گرفته می‌شوند:

• آب‌درمانی: بهترین درمان برای زانو درد سالمندان آب‌درمانی است. پیاده‌روی در آب باعث می‌شود که 90 درصد وزن بدن تخلیه شده و حرکاتی که در حالت عادی برای شما سخت است را به‌سادگی انجام دهید.
• جراحی زانو: در کیس‌های زانودرد شدید، می‌توان با جراحی از میزان التهاب و درد زانو کاست.
• درمان با تزریق ژل: درصورت تجویز پزشک می‌توان با تزریق ژل‌هایی از هیالورونیک اسید به تسکین درد زانو کمک کرد.
• درمان با لیزر: با روش درمان با لیزر می‌توان از شدت درد و تورم زانو کاست.
• داروهای ضدالتهاب: از روش‌های درمان زانو درد سالمندان استفاده از داروهای ضدالتهاب به‌صورت خوراکی یا تزریقی است. معمولا از کورتیکواستروئید برای این منظور استفاده می‌شود. همچنین پزشک می‌تواند در کنار آن از داروهای موضعی کمکی به‌صورت کرم یا پماد یا محلول‌های ضد درد هم استفاده کند.

درمان خانگی زانو درد سالمندان

برخی از راهکارهای خانگی برای کنترل درد زانو و درمان آن وجود دارد. درمواقعی که زانو درد شما حاد نباشد؛ می‌توانید از راهکارهای خانگی در کنار روش‌های درمانی برای کاهش زانو درد سالمندان استفاده کنید.

• استراحت: استراحت بعد از هر بار کار کشیدن از زانو باعث می‌شود که از حجم درد زانو کمتر شود.
• کمپرس یخ: کمپرس یخ برای کاهش تورم ناشی از زانو درد سالمندان کاربرد دارد. هر 2 الی 3 ساعت می‌توانید برای 20 دقیقه کمپرس سرد را روی زانو نگه دارید.
• بالا نگه داشتن پاها: بالا نگه داشتن پاها مایعاتی که در زانو جمع شده است را بازیابی کرده و به کاهش تورم زانو کمک می‌کند.
• پودر زردچوبه: ترکیبی از پودر زردچوبه و زنجبیل را با یک لیوان آب ترکیب کرده و برای 10 دقیقه بجوشانید. سپس عسل به آن اضافه کرده و روزی دو بار از این معجون میل کنید. همچنین می‌توانید یک قاشق چایخوری زردچوبه به یک لیوان شیر اضافه کرده و بعد از اضافه کردن عسل، میل کنید.
• استفاده از میوه‌های مفید: آووکادو حاوی ترکیبی به نام فیتوسترول است که ضدالتهاب و ضد درد است.
• فیزیوتراپی در خانه: فیزیوتراپی در خانه یا کلینیک برای کاهش درد زانو مفید است.

ورزش برای زانو درد سالمندان

برای درمان فیتوسترول همچنین می‌توانید انواع ورزش‌ها را امتحان کنید. ورزش‌ها باعث کاهش وزن و متناسب نگه داشتن وزن سالمند شده و فشار روی زانو را کاهش می‌دهند. بهترین ورزش‌هایی که می‌توانید انجام دهید برای کاهش فیتوسترول عبارت‌اند از:

• استخر: تمام حرکات شنا به‌جز کرال پشت برای سالمندان کاربرد دارد. این حرکات برای تسکین زانو درد سالمندان مفید هستند. حتی پیاده‌روی در استخر هم برای تقویت زانوها مفید است.
• انجام پیاده‌روی: پیاده‌روی آهسته به‌طوری که زانوها فشار وارد نشود؛ برای کاهش زانو درد سالمندان مفید است. این ورزش همچنین عضلات پشتی ران و ساق پا را هم تقویت می‌کند و فشار زیادی به زانوها وارد نمی‌کند.
• دوچرخه‌سواری: دوچرخه‌سواری فشار زیادی به زانو وارد نمی‌کند. دوچرخه‌سواری یکنواخت به شرط آن‌که سرعت دوچرخه مدام تغییر نکند و به یکباره تغییر جهت ندهد؛ فشاری به زانو وارد نمی‌شود.
• هیدروتراپی: هیدروتراپی یا آب درمانی در خانه در کنار فیزیوتراپی انجام می‌شود. هدف از آب درمانی کاهش درد و تقویت قدرت اندام است.
• ورزش‌های کششی: ورزش‌های کششی انعطاف‌پذیری عضلات را افزایش داده و به کاهش درد زانو کمک می‌کند.
• ورزش‌های تقویتی: ورزش‌هایی که باعث تقویت عضلات پشتی ران و ساق پا شوند؛ برای بهبود زانوها و کاهش درد زانو مفید هستند.

سخن آخر

زانو درد سالمندان یک درد رایج و غیرقابل اجتناب است که با بالا رفتن سن برای افراد مسن ایجاد می‌شود. این عارضه در اثر آسیب به زانو یا تحلیل رفتن بخش‌های مختلف زانو ایجاد می‌شود. برای درمان این عارضه راهکارهای زیادی از جمله آب‌درمانی، ماساژ، استفاده از انواع پماد یا داروهای ضددرد و ضدالتهاب وجود دارد. همچنین می‌توانید از انواع ورزش‌ها برای افزایش انعطاف‌پذیری زانو و تقویت عضلات مربوط به این ناحیه استفاده کنید.

سوالات متداول

1. آیا پیاده‌روی برای درمان زانو درد سالمندان مفید است؟

بله؛ پیاده‌روی به‌شرط آنکه آرام و بدون تغییر جهت و تغییر سرعت به یکباره انجام شود؛ برای بهبود و تقویت زانو مفید است.

2. شایع ترین علت زانو درد در سالمندان چیست؟

رگ‌به‌رگ شدن و پارگی رباط، پارگی عضلات چهارسر ران و تاندون، آسیب به منیسک و جابه‌جا شدن استخوان زانو را می‌توان از علل به وجود آمدن زانو درد سالمندان نام برد.

3. علائم زانو درد در سالمندان چیست؟

قفل کردن زانو، ناتوانی فرد در بازکردن زانو، تغییر شکل کشکک زانو، متورم شدن زانو، حساس شدن زانو به لمس و خشک و سفت شدن زانو از نشانه‌هایی است که متوجه می‌شویم زانو درد داریم.

4. چه غذایی برای زانو درد مفید است؟

کلسیم یک ماده معدنی اساسی برای تقویت سلامت استخوان است زیرا پایه استخوان ها و دندان ها را فراهم می کند. سبزیجات سبز و برگ دار، ماهی های چرب یا روغن ماهی، آجیل و مغزها و پروتئین بدون چربی بسیار مفید است.