اختلال اضطراب اجتماعی که به آن فوبیای اجتماعی نیز گفته می‌شود، ترسی مزمن و طاقت‌فرسا از قرارگرفتن در موقعیت‌های اجتماعی است. این مشکل مانند دیگر فوبیاها که وجود دارد که انواع آن اختلال آگورافوبیا است، عموماً در سنین نوجوانی شروع می‌شود، میتواند بسیار ناراحت‌کننده باشد و تأثیر منفی زیادی بر زندگی فرد بگذارد. احتمال دارد با افزایش سن این مشکل از بین برود؛ اما گاهی نیز نیاز به درمان و کمک گرفتن از یک پرستار بیمار دارد.
نشانه‌های فوبیای اجتماعی
هنگامی که فرد در موقعیت‌های اجتماعی قرار می‌گیرد، ممکن است علائم زیر را تجربه کند. در صورت مشاهده علائم برای مدیریت بیماری به متخصص مراجعه کنید.
- شرمساری
- لرزش
- احساس این که حرفی برای گفتن ندارد
- افزایش ضربان قلب
- تنفس کم‌عمق و سریع
- کف دست عرق کرده
- دل‌درد
- خشکی گلو
- انقباض عضلات
- احساس ضعف یا سبکی در سر
- عدم اعتمادبه‌نفس
- افکار منفی
- اختلال در تمرکز
- اضطراب
- ترس از گرفتن بازخوردهای منفی از دیگران
- اصرار شدید برای ترک موقعیت
- احساسات غیرمنطقی و نامتناسب
به نقل از سایت mayoclinic:
احساس کم رویی یا ناراحتی در موقعیت‌های خاص لزوماً نشانه‌ای از اختلال اضطراب اجتماعی به‌ویژه در بچه‌ها نیست. سطح راحتی در موقعیت‌های اجتماعی بسته به ویژگی‌های شخصیتی و تجربیات زندگی متفاوت است. برخی افراد به طور طبیعی محتاط هستند و برخی دیگر برونگراتر هستند.
برخلاف عصبی بودن روزمره، اختلال اضطراب اجتماعی شامل ترس، اضطراب و اجتناب است. در روابط، روال روزانه، کار، مدرسه یا سایر فعالیت‌ها اختلال ایجاد می کند. اختلال اضطراب اجتماعی معمولاً در اوایل تا اواسط نوجوانی شروع می‌شود، اگرچه گاهی اوقات میتواند در کودکان یا بزرگسالان شروع شود.
علل ایجاد فوبیا اجتماعی
تعدادی از عواملی که ممکن است در ابتلای فرد به اضطراب جدایی یا اجتماعی نقش داشته باشند، در ادامه مطرح شده است:
- عوامل ژنتیکی: اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است به‌صورت ارثی منتقل شود.
- خلق‌وخو: کودکان و نوجوانان خجالتی یا ترسو بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند.
- کودکی فرد: مورد آزار و اذیت قرارگرفتن یا بدرفتاری با فرد در دوران کودکی
موقعیت‌های ترسناک برای فرد مبتلا به فوبیای اجتماعی
برخی از افرادی که به فوبیای اجتماعی مبتلا هستند ممکن است فقط از یک موقعیت خاص اجتناب کنند. درحالی‌که بعضی دیگر ممکن است نسبت به چندین موقعیت اجتماعی احساس استرس داشته باشند که به آن فوبیای اجتماعی عمومی گفته می‌شود. این نوع فوبیا در کودکان میتواند عوارض زیادی داشته باشد. یک فرد مبتلا ممکن است نسبت به طیف وسیعی از شرایط و موقعیت‌ها استرس و اضطراب داشته باشد از جمله:
- جمعیت و مهمانی
- سخنرانی عمومی
- صحبت‌کردن با یک گروه بزرگ
- شروع مکالمه، دست‌دادن و دوست‌یابی
- استفاده از توالت عمومی
- خرید کردن
- صحبت‌کردن با کسی که در موقعیت بالاتری از او قرار دارد یا مقتدر است
- تحت‌نظر بودن در حین انجام کارها مانند: غذا خوردن، صحبت‌کردن با تلفن یا حتی امضاکردن
- موقعیت‌هایی که آنها را در کانون توجه قرار می‌دهد؛ مانند مهمانی برای جشن تولد خودشان
- ابراز نظر شخصی خود
- ملاقات با افراد جدید
تکنیک‌های مدیریت استرس
آموزش تمدد اعصاب و تکنیک‌های تنفس میتواند به شخص برای مدیریت استرس کمک کند. برخی از علائم فوبیا که به علت تنفس سریع و بیش از حد ایجاد می‌شود، باید با نفس‌های آهسته و عمیق از شکم جایگزین شود تا اضطراب و استرس را کاهش دهد. برخی از تکنیک‌های آرام‌سازی در مدیریت اضطراب اجتماعی عبارت‌اند از:
- ذهن‌آگاهی
- مراقبه
- تمرینات آرامش ایزومتریک
- تمرینات تجسم
آموزش مهارت برای کنترل اجتماعی
قدم برداشتن به سمت بهبودی برای کسانی که سال های زیادی است با فوبیای اجتماعی درگیر هستند، به علت ایجاد عادت‌های نادرست دشوار است. به طور مثال آنها ممکن است:
- از برقراری یا حفظ تماس چشمی خودداری کنند.
- آهسته صحبت کنند یا برای صحبت‌کردن مردد باشند.
- زبان بدن آنها بسته باشد.
- حالات صورت خشک و سخت داشته باشد.
- احتیاج به فضاهای شخصی بزرگ داشته باشند.
- در گوش دادن یا ادامه مکالمه مشکل داشته باشند.
روش‌های آموزشی مهارت های هراس اجتماعی شامل الگو برداری از رفتارهای مناسب، ایفای نقش آنها و سپس تمرین نقش‌ها در موقعیت‌های واقعی است.
درمان فوبیای اجتماعی
رهایی از این مشکل با درمان مناسب امکان‌پذیر است. گزینه‌های درمانی باتوجه‌به وضعیت فرد میتواند شامل موارد زیر باشد:
- رفتاردرمانی شناختی یا CBT
- آموزش مهارت‌های اجتماعی
- دارو درمانی
- تکنیک‌های مدیریت استرس
مراجعه به پزشک
اگر فکر می‌کنید به فوبیای اجتماعی مبتلا شده اید لازم است، به یک پزشک عمومی یا یک روان شناس مراجعه کنید. اگر این کار برایتان دشوار است از یک دوست یا یکی از اعضای خانواده‌تان بخواهید تا قرار ملاقاتی با یک متخصص برای شما رزرو کنند.
همراهی آنها در روز قرار ملاقات بسیار کمک‌کننده است. اگر هنوز هم ملاقات با روانپزشک برایتان دشوار است از منابع آنلاین استفاده کنید، از جمله منابع آموزش تمرکز حواس و مراقبه است. اگر می‌توانید با افراد دیگری که مانند شما هستند گفتگو کنید.
جمع بندی
فوبیای اجتماعی و ترس از قضاوت شدن باعث می‌شود تا فرد از قرارگرفتن در موقعیت‌های اجتماعی خودداری کند که میتواند منجر به‌تنهایی، عدم موفقیت در تحصیل، کار، افسردگی و حتی مصرف مواد شود. همین‌الان ترس و اضطراب را کنار گذاشته، اولین گام را برای بهبودی بردارید. کافی است با متخصصان ما تماس بگیرید و مشکل خود را مطرح کنید. مؤسسه پرستاری سلامت اول با همراهی تیم پزشکی و پرستاری حرفه‌ای ارائه‌دهنده انواع خدمات پرستاری و پرستار در منزل آماده حمایت از شما و عزیزانتان است.
