کم شدن تعداد گلبول‌های قرمز در بدن کودکان یا پایین آمدن سطح هموگلوبین بدن کودک را به‌عنوان کم خونی در کودکان می‌شناسند. این عارضه در کودکان باعث می‌شود که حجم اکسیژن کمتری در بدن کودکان انتقال پیدا کند. درصورتی‌که این عارضه درمان نشود؛ آسیب‌های جبران‌ناپذیری را در پی دارد. کم خونی در کودکان گاهی یک عارضه موقتی است و با تامین نیازهای بدن کودک به کمک مکمل‌ها یا رژیم غذایی برطرف می‌شود؛ اما در برخی از موارد این عارضه ارثی بوده و به‌سختی درمان می‌شود. مواردی مانند سرطان، اختلالات خودایمنی و مشکلات ژنتیکی می‌تواند باعث بروز کم‌خونی در کودکان شود.در فرایند درمان کم خونی همواره می‌توانید از خدمات یک پرستار کودک استفاده کنید.
علت کم خونی در کودکان چیست؟
کمبود آهن و عوامل تغذیه‌ای یکی از اصلی‌ترین علت‌های کم‌خونی در کودکان است. علائم کمبود آهن و عوارض آن در کودکان کمی متفاوت است. نیاز رشد سریع آن‌ها به آهن بیشتر از بزرگترهاست و اگر تامین نشود، می‌تواند منجر به کاهش تولید هموگلوبین و کمبود اکسیژن در بدن شود. عوامل دیگری نیز مانند عفونت‌ها، مشکلات گوارشی، نقص ویتامین B12 و اسید فولیک، اختلالات ژنتیکی و انتقال خون نادرست می‌توانند علت کم‌خونی در کودکان باشند. تشخیص و مدیریت مناسب این علل توسط پزشک معالج کلیدی است تا از تاثیرات منفی آن‌ها جلوگیری شود و سلامتی کودکان حفظ گردد. انواع گوناگونی از کم خونی ممکن است در یک کودک دیده شود. بهتر است این موارد را به ترتیب برای شما بازگو نماییم؛
- کم خونی در کودکان به دلیل فقر آهن: طی این شرایط آهن کافی در خون وجود ندارد. در واقع آن برای تشکیل هموگلوبین مورد نیاز خواهد بود.
- کم خونی مگالوبلاستیک در کودک: در این قبیل از کم خونی گلبول های قرمز خون به علّت فقر و کمبود اسید فولیک و یا ویتامین «ب۱۲» بسیار بزرگ می باشند. از جمله اقسام گوناگون کم خونی مگالوبلاستیک، کم خونی از نوع پرنیشیوز می باشد. طی این شرایط مشکل در جذب ویتامین «ب۱۲» خواهد بود. به عبارتی آن نیز جهت شکل گیری گلبول های قرمز خون یک گزینه بسیار اساسی به شمار می رود.
- کم خونی همولیتیک در کودک: و امّا از جمله دیگر انواع کم خونی در کودکان همولیتیک می باشد و هنگامی به وجود خواهد آمد که گلبول های قرمز خون از میان بروند. به گزارش یک پرستار کودک علل گوناگونی جهت بروز کم خونی همولیتیک وجود دارد. به عنوان نمونه؛ عفونت های بسیار جدی و خطرناک و یا برخی از داروها.
- کم خونی داسی شکل در کودکان: این نیز نوعی هموگلوبینوپاتی و یا کم خونی ارثی می باشد که منجر خواهد شد گلبول های قرمز خون شکلی غیر طبیعی به خود بگیرد.
- تالاسمی: این نوع از کم خونی در کودکان هم، کم خونی ارثی می باشد که منجر به تغییر شکل گلبول های قرمز خون خواهد شد.
علت کم خونی در کودکان می‌تواند دلایل اکتسابی یا ارثی باشد. برخی از دلایل ارثی شامل مواردی است که در زمان تولد با نوزاد همراه است. همچنین کیس‌های کم‌خونی اکتسابی شامل مواردی است که به خاطر بروز شرایط ویژه، تغذیه نامناسب، و سایر علت‌ها ایجاد می‌شود. بیشترین دلیل کم خونی کودکان به خاطر تولد نارس نوزاد، خونریزی زیاد کودک، عدم تولید گلبول قرمز به اندازه کافی، تجزیه شدن گلبول‌های قرمز از زمان طبیعی در بدن و تغذیه کودک است.
درواقع علت کم‌خونی را باید به‌نسبت نوع کم خونی بررسی کرد. اما این بیماری در بسیاری از کودکان، دلیل ارثی و ژنتیکی دارد. گاهی برخی از مشکلات تغذیه‌ای و حساسیت‌های غذایی هم کم خونی را در پی دارد. برخی عفونت‌ها، بیماری‌ها، مصرف داروهای خاص، و مصرف برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی، باعث بروز کم‌خونی در بدن کودک می‌شود. ما در وب‌سایت سلامت اول سعی می کنیم عواملی که منجر به بروز این مشکل در کودکان می شود را به اختصار بررسی نماییم؛
- از دست دادن گلبول های قرمز موجود در خون کودکان
- عدم توانایی در تولید گلبول های قرمز مورد نیاز بدن کودک
- از میان رفتن و یا تخریب گلبول های قرمز خون کـــــودکان
البته که کاهش گلبول های قرمز خون و یا پایین آمدن سطوح هموگلوبین می تواند ناشی از موارد ذیل باشد
- برخی از عفونت ها
- بعضی از بیماری ها
- اختلال های ژنتیکی منوط بر گلبول های قرمز
- کمبود برخی از ویتامین ها و همچنین مواد معدنی
علائم کم خونی در کودکان
علائم کم خونی در کودکان در هر کودک با کودک دیگر متفاوت است. از طرفی گاهی آنمی خفیف، هیچ نشانه و علائمی ندارد. شایع‌ترین علائم کم خونی در کودکان شامل موارد زیر است:
- خستگی مداوم و کمبود انرژی
- زخم یا تورم روی زبان
- بزرگ شدن طحال یا کبد
- دیر خوب شدن زخم‌ها
- تاثیر در رشد
- رنگ‌پریدگی پوست، لب‌ها، دست‌ها یا زیر پلک
- سرد بودن دست و پا
- زرد شدن رنگ پوست، چشم یا دهان
- هوس‌های غیرعادی مانند هوس به یخ، خاک یا نشاسته
- کاهش اشتها
- ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله انواع عفونت‌ها
همچنین آنمی شدید، علائم زیر را در پی دارد:
- سردرد
- سرگیجه
- مشکلات ریتم قلب
- تنگی نفس
- تورم دست و پا
البته شاید کم خونی ناشی از بیماری های زمینه ای دیگری باشد به همین خاطر مراجعه به پزشک و ارائه شرح حال دقیق الزامی است.
به نقل از urmc.rochester.edu :
بسیاری از این علائم ممکن است ناشی از سایر مشکلات خونی یا شرایط سلامتی باشد. کم خونی اغلب نشانه یک بیماری دیگر است. هر گونه علائم را به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی کودک خود گزارش دهید. همیشه برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید.
برخی از ریسک فاکتورهای بسیار مهم ابتلای کودکان به کم خونی!
- کودکان متولد شده در کشورهای فقیر.
- کودکانی که نارس به دنیا آمده اند و یا وزن آن ها به هنگام تولد کم بوده است.
- کودکانی که به صورت زود هنگام با شیر گاو و یا شیر بز تغذیه می گردند. «پیش از یک سالگی».
- شیرخوارانی که تنها با شیر مادر خود تغذیه می شوند و سایر غذای کمکی بدان ها برای تغذیه داده نمی شود.
- کودکان یک الی چهار سال که روزانه بیشتر از هفتصد و پنجاه میلی لیتر شیر گاو و یا بز می خورند.
- رژیم های غذایی که در آن ها آهن وجود ندارد و یا به دیگر ویتامین ها و املاح معدنی غنی نشده است.
- ابتلا به بیماری طولانی مدّت همانند بروز برخی از عفونت ها و یا اختلالات اعم از کبدی و همچنین کلیوی.
درمان کم خونی کودکان
درصورتی‌که با رعایت مواردی که برای پیشگیری از آنمی عنوان شد و همچنین به کمک مکمل‌های آهن، کم‌خونی و فقر آهن در کودک شما درمان نشد؛ بهتر است خیلی زود عامل زمینه‌ای این بیماری را در کودک تشخیص بدهید. بعد از تشخیص عامل زمینه‌ای لازم است که برای درمان آن عامل اقدام کنید. درمان کم‌خونی به نوع و شدت و علائم و سن کودک و سلامت عمومی کودک بستگی دارد. در پروسه درمان پزشک تلاش می‌کند تا میزان گلبول‌های قرمز خود را به شکل طبیعی برگرداند. برای درمان کم‌خونی کودکان از راهکارهایی مانند تزریق خون، قطع کردن خوردن داروهایی که باعث کم‌خونی می‌شوند، مصرف مکمل‌ها و غیره استفاده کرد.
سخن آخر
کم‌خونی کودکان به‌معنی کم شدن تعداد گلبول‌های قرمز خون است. کم خونی در کودکان یک مشکل رایج است؛ اما در برخی از موارد ممکن است بروز بیماری‌ها و مشکلات شدید و غیرقابل درمانی را در پی داشته باشد. کم خونی کودکان می‌تواند با نشانه‌هایی مانند بیشتر شدن ضربان قلب، تنگی نفس، کمبود انرژی، سرگیجه و سردرد خودش را نشان دهد.
برای درمان این عارضه بهتر است که دلیل بروز کم‌خونی را تشخیص داده و با رفع عامل زمینه‌ای، برای درمان کم‌خونی گام بردارید. بهترین درمان اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی کودکان است.
سوالات متداول
چرا فقر آهن در کودکان خطرناک است؟
آهن به انتقال سریع اکسیژن کمک می‌کند. اگر کودک شما از کمبود آهن رنج می‌برد؛ بهتر است از رژیم‌های غذایی غنی از آهن و مکمل‌های آهن استفاده کنید. اگر کمبود آهن در بدن شما درمان نشود؛ رشد و تکامل کودک هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
آیا روش‌های خانگی برای درمان آنمی کارساز هستند؟
در مواردی که تغذیه نامناسب و دریافت نکردن آهن، دلیل بروز کم‌خونی در کودکان باشد؛ می‌توان با اصلاح تغذیه، این مشکل را رفع کرد؛ اما در مواردی که بیماری‌های ژنتیکی و موارد ریشه‌ای‌تر دلیل بروز این بیماری باشند؛ باید به پزشک مراجعه کنید.
