در مورد مراقبت از کودک بیش فعال در منزل، والدین باید بدانند راه درمان این کودکان تنها از طریق دارو درمانی نیست، بلکه روش‌های موثر دیگری نیز وجود دارد که به کودکان دارای اختلال نقص توجه در زمینه کنترل رفتارهای تحریک کننده و مهار بیش فعالی کمک می‌کند.
کودکان دارای اختلال نقص توجه مشکلاتی در عملکرد اجرایی دارند. عدم توانایی تفکر، برنامه‌ریزی، سازماندهی مسائل و کنترل هیجانات از دیگر مشکلاتی است که این کودکان با آن مواجه هستند. و در این مقاله از مرکز خدمات پرستاری سلامت اول توضیح کاملی در این باره گفته شده.
این نکته را به یاد داشته باشید که کودکان بیش فعال دوست دارند اتاق خود را مرتب کنند، آن‌ها دوست دارند هرآنچه والدینشان می‌گویند را انجام دهند اما نمی‌دانند چگونه!!!
تعریف بیش فعالی
بیش فعالی در واقع نوعی اختلال مغزی و عصبی است که در کودکی خود را نشان می‌دهد. بیش فعالی را با نام بیماری ADHD نیز می‌شناسند. بیش فعالی با علائم رفتاری خاص در کودک همراه است و نشانه‌های جسمی ندارد. این کودکان معمولا زیاد حرف می‌زنند، سهل‌انگار هستند، توجه کمی داشته و بی‌حواسی می‌کنند، فراموش کار بوده و رفتارهای پرتنش دیگری دارند که تحمل آن برای اعضای خانواده سخت است.
احتمالا اکنون این سوال برای شما پیش می‌آید که علت بیش فعالی چیست؟ متاسفانه تاکنون دلیل اصلی ابتلا به این اختلال مشخص نشده است اما متخصصان دلایل مختلفی را به عنوان عوامل ایجاد بیش فعالی عنوان می‌کنند.
- ژنتیک
- آسیب مغزی
- زایمان زودرس
- محیط‌های آلوده در دوران بارداری مانند قرارگیری در معرض سرب
- وزن کم نوزاد هنگام تولد
- مصرف دخانیات و الکل توسط مادر در دوران بارداری
برای کودکان بیش فعال داروهایی تجویز می‌شود که عوارض ناشی از این اختلال را کاهش می‌دهد. همچنین رفتاردرمانی نیز به عنوان روشی موثر برای کمک به کودکان بیش فعال معرفی شده است.
پیشنهاد مقاله: نقش والدین در بهبود بیش فعالی کودکان چیست؟
کودک بیش فعال در خانواده
در ابتدا شما باید با علائم و ماهیت این اختلال آشنایی کامل داشته باشید تا رفتارهای کودک را ناشی از نافرمانی قلمداد نکنید. کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه، رفتارهایی نشان می‌دهند که خانواده را عصبی می‌کنند.
استفاده از روش‌های حمایتی همراه با صبر و دلسوزی در مراقبت از کودک بیش فعال، به شما کمک می‌کند تا شرایط را بهتر مدیریت کرده و محیط شادتری داشته باشید. این کودکان دستورات پدر و مادر خود را نمی‌شنوند و به همین دلیل از آن پیروی نمی‌کنند. آن‌ها با کوچکترین محرکی دچار حواس پرتی شده و به دلیل بی نظمی، خانواده را دچار آشفتگی می‌کنند.
هر فعالیتی که آغاز کنند را به اتمام نمی‌رسانند یا بعد از بازی وسایل خود را مرتب نمی‌کنند، اما دلیل این کارها فراموش کردن و حواس پرتی است. کودکان دارای مشکلات تکانشی، صحبت‌های دیگران را بدون توجه قطع کرده و قبل از فکر کردن صحبت می‌کنند. تنظیم وقت خواب و خواباندن آن‌ها نیز بسیار سخت است. این کودکان خود را در شرایط خطرناک قرار داده و به خود آسیب جسمی وارد می‌کنند.
خواهران و برادران این کودکان نیز با مشکلات خاصی مواجه می‌شوند. با توجه به نیازهای ویژه کودکان بیش فعال، نیاز سایر فرزندان نادیده گرفته شده و اغلب مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند. به همین دلیل نسبت به خواهر یا بردار بیش فعال خود، احساساتی همراه با خشم بروز می‌دهند.
والدین دارای کودک بیش فعال باید نکات زیر را رعایت کنند
شما به عنوان والدین در سلامت روحی و جسمی کودک نقش به‌سزایی دارید. شما می‌توانید عوامل تاثیرگذار بر کودک را کنترل کنید. پس باید نکاتی را به کار ببرید که موجب حفظ و بهبود سطح سلامتی کودک شود.
- نگرش مثبت داشته باشید
- به دلیل رفتارهای کودک توجه کنید
- انتظارات خود را متعادل کنید
- به فرزندتان ایمان داشته باشید
- برنامه‌ریزی مشخص و ثابتی داشته باشید
در ادامه به توضیح کامل تری از این مطلب می‌پردازیم.
پیشنهاد مقاله: تست بیش فعالی کودک 4 ساله
1) نگرش مثبت داشته باشید
بهترین چیزی که شما می‌توانید در زمان مراقبت از کودک بیش فعال به او هدیه دهید، نگرش مثبت نسبت به این اختلال است. زمانی که شما با صبوری و آرامش خیال در صدد رفع مشکل قدم بردارید، ارتباط بهتری با کودک برقرار کرده و به او کمک می‌کنید تا آرامش و تمرکز بیشتری داشته باشد.
2) به دلیل رفتارهای کودک توجه کنید
پیوسته به یاد بیاورید که بسیاری از رفتارهای کودک شما عمدی نبوده و ناشی از یک اختلال است. با شوخ طبعی با کودک برخورد کنید تا از رفتار خود دچار سرخوردگی نشود.
3) انتظارات خود را متعادل کنید
اگر از بین سه کاری که کودک باید انجام دهد، توانسته دو مورد را به پایان برساند، آن را قبول کرده و کودک را تشویق کنید. در مراقبت از کودک بیش فعال از کمالگرایی بپرهیزید تا کودک نیز دچار ناامیدی نشود.
4) به فرزندتان ایمان داشته باشید
برای مراقبت از کودک بیش فعال و ایجاد انگیزه در خود، لیستی مکتوب از توانایی، ارزش و نکته‌های مثبت و ویژگی‌های بی نظیر کودک خود تهیه کنید. ایمان داشته باشید که کودکتان می‌تواند یاد بگیرد، تغییر کند، بالغ شود و به موفقیت‌های بسیاری دست یابد.
5) برنامه‌ریزی مشخص و ثابتی داشته باشید
کودکان بیش فعال در مکان‌ها و زمان‌های قابل پیش‌بینی، عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند. وظیفه اصلی شما ایجاد نظم و ثبات در خانه است؛ به گونه‌ای که فرزند شما بداند دقیقا از او چه انتظاراتی دارید.
بدین منظور برنامه مشخصی برای کودک تهیه کرده و آن را در اتاق کودک نصب کنید. ساعت زنگدار را نیز جهت یادآوری برنامه کودک مورد استفاده قرار دهید و برای کودک محیطی کاملا آرام فراهم کنید.
دیگر نکات مهم برای مراقبت از کودک بیش فعال
در ادامه فهرستی از دیگر نکات مهم برای نگهداری از کودک بیش فعال را ارائه کرده‌ایم.
- زمان خواب و فعالیت کودک را تنظیم کنید.
- زمان تماشای تلویزیون را کاهش دهید.
- قبل از زمان خواب فعالیت‌های کودک را کاهش دهید تا خواب بهتری داشته باشد.
- مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار و انرژی‌زا را در کودک محدود کنید.
- قبل از خواب کودک را نوازش کنید. این کار به کودک احساس آرامش، عشق و امنیت هدیه می‌دهد.
- از عطرهای آرام بخش در اتاق کودک استفاده کنید.
پیشنهاد مقاله: مراقب کودک بیش فعال در خانه چگونه می تواند از این کودکان مراقبت کند؟
سخن پایانی
در این مطلب درباره اصول مراقبت از کودک بیش فعال صحبت کردیم. این کودکان به مراقبت بیشتری نیاز دارند و باید صبور باشید تا بتوانید بهترین شرایط را برای رشد و تربیت کودک فراهم کنید. در خانواده‌هایی که هم پدر و هم مادر در خارج از منزل مشغول به کار هستند، نگهداری کودک به کاری سخت تبدیل می‌شود. در این شرایط بهترین انتخاب کمک گرفتن از یک پرستار کودک است. موسسه خدمات پرستاری سلامت اول، آماده است تا بهترین پرستار کودک را برای نگهداری از فرزندان شما اعزام کند.
سوالات متداول
بیش فعالی چیست و چگونه به وجود می‌آید؟
بیش فعالی نوعی اختلال مغزی و عصبی است که در بچه‌ها بروز می‌کند. این اختلال با علائم رفتاری خاص و ویژه‌ای همراه است. از عوامل ایجاد بیش فعالی می‌توان به ژنتیک، آسیب مغزی، زایمان زودرس، محیط‌های آلوده در دوران بارداری، وزن کم نوزاد هنگام تولد و مصرف دخانیات و الکل توسط مادر در دوران بارداری اشاره کرد.
کودکان بیش فعال معمولا چه علائمی دارند؟
این کودکان در بیشتر مواقع با کوچکترین محرک دچار حواس پرتی می‌شوند، کار خود را به اتمام نمی‌رسانند، بدون فکر حرف می‌زنند، معمولا صحبت دیگران را قطع می‌کنند، خود را در شرایط خطرناک قرار می‌دهند و تنظیم خواب آن‌ها سخت است.
در مراقبت از کودکان بیش فعال چه نکاتی را باید مدنظر قرار داد؟
مراقبت و نگهداری از کودکان بیش فعال کار سخت و مهمی است. برای این کار باید نگرش مثبت داشته باشید، انتظارات خود را متعادل کنید، به فرزند خود و جایگاه او در آینده باور داشته باشید، برنامه‌ریزی مشخص و ثابتی برای کودک در نظر بگیرید، قبل از خواب کودک را نوازش کنید و از عطرهای آرام بخش در اتاق کودک استفاده کنید.
چرا دیگر بچه‌های خانواده نمی‌توانند با کودک بیش فعال خانواده سازش کنند؟
با توجه به شرایط خاص کودکان بیش فعال، معمولا والدین به آن‌ها توجه بیشتری می‌کنند. همین موضوع سبب می‌شود تا دیگر بچه‌ها با کودک روابط دوستانه‌ای نداشته باشند. پس نباید از دیگر فرزندان خود غافل شوید.
چه کسانی می‌توانند از یک کودک بیش فعال مراقبت کنند؟
والدین دلسوزترین افراد نسبت به کودک هستند و با درک شرایط او تلاش می‌کنند تا محیطی مناسب را فراهم کنند. البته یک پرستار کودک حرفه‌ای نیز گزینه‌ای مناسب برای مراقبت از کودک بیش فعال بوده که با اصول نگهداری از این کودکان کاملا آشنا است.
