از جمله شایع‌ترین حساسیت‌هایی که در حال حاضر مشاهده میشود، حساسیت به گلوتن در کودکان است که در صورت عدم جدی گرفته شدن، میتواند مشکلات و آسیب‌هایی جدی را برای سنین پایین و آینده کودک به دنبال داشته باشد. گاها علائم حساسیت به گلوتن در نوزادان تا حدی شدید میشود که ممکن است منجر به نگرانی والدین و به صرافت افتادن آنها در رابطه با مراقبت و نگهداری جدی از کودک خود شود؛ در این موارد میتوانید از یک پرستار بچه حرفه‌ای و کاربلد کمک بگیرید.
حساسیت به گلوتن در کودکان، از همان وهله اول با آثار و علائم شدید بروز پیدا نمی‌کند و در بسیاری از مواقع ممکن است والدین تا مدت‌ها متوجه وجود این نوع حساسیت نشوند. به همین دلیل اطلاع‌رسانی و افزایش اطلاعات عمومی والدین و همه مردم در این باب یکی از مهم‌ترین وظایف کادر درمان به شمار می‌آید تا بتوان با اطلاع از وجود این نوع حساسیت، در سریع‌ترین زمان ممکن برای درمان و مراقبت اقدام کرد.
لازم به ذکر است که مصرف گلوتن برای مبتلایان بیماری سلیاک، بسیار خطرآفرین و تحریک کننده است و از آن‌جایی که هنوز برای حساسیت به گلوتن هیچ راه حل درمانی ارائه نشده است، افراد ملزم به پیروی از رژیم غذایی خاص خود هستند. به همین ترتیب اگر کودک یا نوزادی در منزل دارید که مشکوک به علائم گلوتن است و یا مبتلا به بیمای سلیاک می‌باشد، ادامه این مطلب توسط سلامت اول برای شما نگارش شده است.
گلوتن چیست؟
پیش از بررسی علت حساسیت به گلوتن در کودکان، خوب است مثل هر نوع حساسیتی در کودکان که شایع ترین آن مانند حساسیت به تخم مرغ در کودکان ، کمی هم در مورد چیستی این ترکیب پروتئینی و نوع حساسیت آن صحبت کنیم. گلوتن یک پروتئین است که در برخی از غلات مانند گندم، جو و چاودار یافت میشود.
این پروتئین از دو جزء اصلی به نام‌های گلوتنین و گلیادین تشکیل شده است. گلوتن به دلیل خاصیت کشسانی و چسبندگی‌اش، نقش مهمی در فرآیند پخت نان و دیگر محصولات پختنی ایفا می‌کند. همچنین که این پروتئین به خمیر قابلیت کشش و نگهداری هوا را می‌دهد که منجر به نرمی و حجم‌دهی به نان میشود.
حساسیت به گلوتن چیست؟
حساسیت به گلوتن، به نوعی واکنش طبیعی روده و به طور کلی، دستگاه گوارش، به این پروتئین که در مواد غذایی مانند گندم و جو وجود دارد گفته میشود که در ابتدا با علائمی مانند بیحالی و خستگی غیر عادی همراه است. رفته رفته ممکن است با سردرد و تاری دید نیز مواجه شوید که از علائم حسایت به گلوتن بوده و کاملا طبیعی هستند. نفخ، تهوع، اسهال، یبوست و درد های شکمی نیز ممکن است از نشانه های حساسیت به گلوتن باشند که در صورت مشاهده، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
اهمیت شناخت گلوتن
شناخت درست و کامل گلوتن و ویژگی‌های آن، ریشه اصلی درک بهتر حساسیت به گلوتن در کودکان و مشکلات ناشی از آن برای سنین پایین است. ضمن اینکه این اطلاعات به محققان و پزشکان کمک می‌کند تا به درستی به بررسی اثرات و عوارض گلوتن بپردازند و راهکارهای مدیریت حساسیت به گلوتن را به فرد درست و در زمان درست ارائه بدهند. برخی از محققان معتقدند عدم تحمل گلوتن میتواند ارتباط نزدیکی با افزایش اوتیسم در کودکان داشته باشد.
کافی است بگوییم، اگر فکر میکنید کودک شما با مشکلات گوارشی دست و پنجه نرم می کند، باید با پزشک خود مشورت کنید تا نقش گلوتن را در زندگی فرزندتان تعیین کنید. کودکان مبتلا به بیماری سلیاک بیش از آن چه که فکر می کنید سزاوار توجه جدی هستند. اگر حساسیت به گلوتن طی مدت زمان طولانی تشخیص داده نشود، میتواند مانع رشد کافی کودک شود.
احتمال حساسیت به گلوتن در نوزادان
با توجه به اینکه حساسیت به گلوتن در کودکان، یک اختلال خودایمنی است که در آن مصرف گلوتن باعث آسیب به روده کوچک میشود، باید بگوییم که این بیماری میتواند در هر سنی از جمله در نوزادی نیز بروز پیدا کند. در صورتی که علائم حساسیت به گلوتن در نوزادان را در کودک خود مشاهده میکنید، به احتمال زیاد فرزند شما نسبت به گلوتن حساس است.
فاکتورهایی که احتمال حساسیت به گلوتن در نوزادان را بالا میبرند
- سابقه خانوادگی: وجود سابقه بیماری سلیاک یا دیگر بیماری‌های خودایمنی در خانواده میتواند احتمال بروز حساسیت به گلوتن را افزایش دهد.
- ژنتیک: برخی از ژن‌ها مانند HLA-DQ2 و HLA-DQ8 با افزایش ریسک حساسیت به گلوتن مرتبط هستند. پس این بیماری مانند بیماری هموفیلی در کودکان میتواند ارثی باشد.
- تغذیه: تغذیه نوزاد با شیر مادر و زمان ورود غلات به رژیم غذایی نوزاد، میتواند بر روی احتمال بروز حساسیت به گلوتن در کودکان تأثیر بگذارد.
با بررسی علائم حساسیت به گلوتن و فاکتورهای موثر در این نوع حساسیت، میتوانید احتمال بروز حساسیت به گلوتن در کودکان را بسنجید، اما به صورت کلی برای اطمینان پیدا کردن از درستی نتیجه‌گیری خود، باید به آزمایشات و معاینات پزشکی روی بیاورید.
به نقل از سایت cedars-sinai :
علائم می تواند در کودکان 6 تا 9 ماهه یا هر زمان که غذاهای حاوی گلوتن به رژیم غذایی کودک معرفی شود، ظاهر شود.
نوزادان و کودکان نوپا ممکن است استفراغ، تحریک پذیری یا رشد ضعیف را تجربه کنند، در حالی که کودکان در سن مدرسه تمایل به معده درد، یبوست یا اسهال دارند. کودکان و نوجوانان بزرگتر ممکن است خستگی مزمن، سردرد، درد مفاصل، بثورات و حتی اختلالات خلقی را تجربه کنند.
ارین فلدمن، متخصص تغذیه کودکان در کلینیک بیماری‌های گوارشی کودکان Cedars-Sinai می‌گوید: «گاهی اوقات علائم بیمار قابل توجه است و می‌دانید که مشکلی وجود دارد.
تشخیص حساسیت به گلوتن در نوزادان
تشخیص حساسیت به گلوتن در نوزادان میتواند بسیار چالش‌برانگیز باشد؛ پزشکان برای تشخیص این بیماری از ترکیبی از آزمایشات خونی، بررسی علائم بالینی و در مواردی، بیوپسی روده کوچک استفاده می‌کنند. آزمایشات خونی معمولاً شامل اندازه‌گیری سطح آنتی‌بادی‌های ضدترانس‌گلوتامیناز (tTG) و آنتی‌بادی‌های ضداندومیزیال (EMA) است.
آندوسکوپی و آزمایش خون اغلب برای تعیین اینکه آیا کودک به بیماری سلیاک مبتلا است استفاده میشود. با این حال که این آزمایشات به طور خاص برای بیماری سلیاک انجام میشود، آزمایش منفی لزوماً حاکی از عدم حساسیت به گلوتن نیست. حتی آزمایش خون معمولاً باید دو بار برای اطمینان کامل انجام شود.
علائم حساسیت به گلوتن در کودکان
گفتیم که حساسیت به گلوتن در کودکان میتواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود و مجموعه‌ای از علائم گوناگون را ایجاد کند که ممکن است تشخیص آن را پیچیده کند. این علائم میتوانند از ناراحتی‌های گوارشی تا مشکلات رفتاری و رشد و تغذیه، متفاوت باشند.
علائم مربوط به کودکان می تواند با علائم بزرگسالان متفاوت باشد. کودکان خردسال معمولاً کاهش وزن و بازشدن ماهیچه های شکم (اتساع شکمی) و هم چنین عدم رشد کافی را تجربه می‌کنند. با رسیدن به سن بلوغ، کودکان مبتلا به حساسیت به گلوتن تحریک پذیرتر و مستعد استفراغ میشوند. برخی از کودکان درد شکم، اسهال یا یبوست را نیز تجربه می‌کنند. در این جا برخی از علائم حساسیت به گلوتن آورده شده است:
-
علائم گوارشی
حساسیت به گلوتن در کودکان و نوزادان، با یکسری علائم گوارشی در آن ها همراه است که تعدادی از این موارد به صورت زیر می باشد:
- اسهال مزمن
اسهال طولانی مدت و مکرر، یکی از شایع‌ترین نشانههای حساسیت به گلوتن در کودکان است. اسهال مزمن میتواند به کم آبی بدن و کاهش وزن نیز منجر شود. - یبوست
برعکس اسهال، برخی کودکان ممکن است به یبوست مزمن مبتلا شوند. یبوست میتواند با نفخ و درد شکم همراه باشد - نفخ و گاز
تولید گاز زیاد و نفخ شکمی، که میتواند باعث ناراحتی و درد شود نیز از علائم حساسیت به گلوتن در کودکان است. این نشانه‌ها معمولاً پس از مصرف غذاهای حاوی گلوتن بیشتر میشوند. - درد شکم از علائم حسایت به گلوتن در کودکان
دردهای شکمی متناوب یا مداوم که ممکن است با دیگر علائم گوارشی همراه باشد هم در لیست علائم حساسیت به گلوتن در نوزادان قرار میگیرد. - تهوع و استفراغ
برخی از کودکان پس از مصرف گلوتن دچار تهوع و استفراغ شدیدی میشوند.
-
علائم رشد و تغذیه
کاهش وزن: کاهش وزن یا عدم افزایش وزن مناسب به دلیل جذب ناکافی مواد مغذی از دیگر نشانههای حساسیت به گلوتن در نوزادان و کودکان است. این موضوع میتواند منجر به کاهش انرژی و خستگی مفرط نیز شود.
تاخیر در رشد: رشد قدی و وزنی کمتر از حد نرمال کودکان در صورت حساسیت به گلوتن نسبت به هم سن و سالان خود کمتر خواهد بود و این کودکان کوتاه‌تر و لاغرتر از اطرافیان هم سن خود هستند.
کم‌خونی: کمبود آهن و سایر مواد مغذی که میتواند به کم‌خونی منجر شود نیز از دیگر دلایل حساسیت به گلوتن در نوزادان است. علائم کم‌خونی شامل خستگی، ضعف و رنگ‌پریدگی پوست است.
-
علائم رفتاری و روانی
علائم رفتاری و روانی که حساسیت گلوتن در بچه ها و کودکان همراه است به صورت زیر می باشد:
- تحریک‌پذیری و بی‌قراری
کودکان ممکن است به سبب حساسیت به گلوتن زود عصبی و بی‌قرار شوند. این تغییرات رفتاری میتواند به علت ناراحتی جسمی و احساس ضعف باشد. - خستگی
خستگی مداوم و بیحالی که بر فعالیت‌های روزمره کودک تأثیر می‌گذارد نیز از نشانههای حساسیت به گلوتن در کودکان محسوب میشود. همچنین که ممکن است کودکان نسبت به فعالیت‌های معمولی علاقه کمتری نشان دهند. - مشکلات تمرکز و یادگیری
یکی دیگر از علائم آزاردهنده حساسیت به گلوتن در کودکان، بروز مشکلاتی در تمرکز و یادگیری است که میتواند تأثیر منفی بر عملکرد تحصیلی کودک داشته باشد. این کودکان ممکن است به سختی بتوانند در کلاس درس توجه کنند و تمرکز داشته باشند و یا در انجام تکالیف خود به مشکل بر بخورند.
-
علائم پوستی
بثورات پوستی مانند اگزما یا درماتیت هرپتی فورمیس که خارش و التهاب را به دنبال دارند، آزاردهنده هستند. این بثورات معمولاً به صورت لکه‌های قرمز، ملتهب و مانند جوش روی پوست ظاهر میشوند که از علائم و نشانه های پوستی حساسیت به گلوتن در بچه ها و کودکان می باشد.
-
علائم ساختاری بدن
درد مفاصل: برخی کودکان ممکن است به سبب حساسیت به گلوتن از درد مفاصل رنج ببرند که میتواند ناشی از التهاب ساختاری بدن باشد.
سردرد: سردردهای مکرر و مزمن که بدون علت مشخصی بروز پیدا می‌کنند نیز از علائم حساسیت به گلوتن در کودکان هستند. همچنین که سردردها میتوانند بر فعالیت‌های روزانه کودک تأثیر بگذارند و باعث کاهش کیفیت زندگی شوند.
پیشگیری از حساسیت به گلوتن
اگرچه نمی‌توان به طور قطعی از بروز حساسیت به گلوتن پیشگیری کرد، اما برخی از اقدامات میتوانند به کاهش این ریسک کمک کنند. تغذیه نوزاد با شیر مادر و ورود تدریجی و به موقع غلات به رژیم غذایی نوزاد میتواند برای این حالت مفید باشد. همچنین مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه در مورد زمان و نحوه ورود گلوتن به رژیم غذایی نوزاد توصیه میشود.
البته ناگفته نماند که با توجه به اهمیت این موضوع، آگاهی والدین و مراقبان از علائم و نشانههای حساسیت به گلوتن و انجام اقدامات لازم برای مدیریت و پیشگیری از رشد حساسیت، میتواند به بهبود کیفیت زندگی نوزادان کمک شایانی کند.
بیماری سلیاک در کودکان
بیماری سلیاک چیست؟ طبق چیزی که پیش از این هم اشاره کردیم، بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است که در اثر مصرف گلوتن، پروتئینی که در گندم، جو و چاودار وجود دارد، ایجاد میشود. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به روده کوچک حمله کرده و باعث آسیب به پرزهای روده‌ای میشود که وظیفه جذب مواد مغذی را بر عهده دارند. بیماری سلیاک میتواند در هر سنی، از جمله دوران کودکی، بروز پیدا کند.
علائم بیماری سلیاک در کودکان
علائم بیماری سلیاک در کودکان یکسان نیستند و گاها به سبب همین تفاوت در علائم حساسیت به گلوتن به کودکان است که والدین دیرتر متوجه بروز آن میشوند. به همین ترتیب، علائم کلی بیماری سلیاک در کودکان، موارد زیر را در برمی‌گیرند:
- ناراحتی‌های گوارشی
- کاهش وزن
- خستگی و بیحالی
- تحریک‌پذیری و تغییرات رفتاری
- کم‌خونی
- تاخیر در رشد
- مشکلات پوستی
قابل ذکر است که این علائم در همه کودکان یکسان نیستند و ممکن است شدت متفاوتی داشته باشند.
مدیریت و درمان بیماری سلیاک در کودکان
برای مدیریت بیماری سلیاک در کودکان انجام این سه کار بسیار مفید است:
- رژیم غذایی بدون گلوتن: اصلی‌ترین و تنها درمان مؤثر برای بیماری سلیاک، حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی است. این به معنی اجتناب از مصرف هر گونه غذا یا محصول حاوی گندم، جو و چاودار است.
- آموزش و آگاهی: آموزش والدین و کودک در مورد شناسایی مواد غذایی حاوی گلوتن و جایگزین‌های بدون گلوتن برای درمان و مراقبت بسیار حائز اهمیت است.
- پیگیری منظم: پیگیری و بررسی منظم شرایط کودک با پزشک و متخصص تغذیه برای اطمینان از رعایت رژیم غذایی و درستی وضعیت سلامت کودک نیز در این برهه ضرورت دارد.
پیامدهای عدم درمان بیماری سلیاک
عدم تشخیص و درمان بیماری سلیاک میتواند منجر به مشکلات جدی مانند سوءتغذیه، کاهش رشد، مشکلات عصبی و افزایش ریسک برای بیماری‌های خودایمنی دیگر شود. بنابراین، تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب این بیماری از اهمیت بسیاری برخوردار است. لذا با رعایت دقیق رژیم غذایی بدون گلوتن، کودکان مبتلا به بیماری سلیاک میتوانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند.
تغذیه کودک با غذای بدون گلوتن
بسیاری از مردم تفاوت بین عدم تحمل گلوتن و علائم بیماری سلیاک را نمی‌دانند زیرا در واقع بسیار شبیه هستند. عدم تحمل گلوتن نسبتاً گسترده است و به انواع حساسیت به گلوتن اشاره دارد. گاهی تصور می شود که این بیماری از سلیاک عوارض کم تری دارد. بیماری سلیاک اولین نوع حساسیت به گلوتن بود که آزمایش آن در دهه 1940 ابداع شد. این بیماری تنها یک نوع عدم تحمل گلوتن است و آزمایش بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری علی رغم علائم حساسیت به گلوتن منفی بوده است.
تغذیه کودکان حساس به گلوتن
مدیریت تغذیه کودکان حساس به گلوتن نیازمند دقت و توجه ویژه‌ای است تا اطمینان حاصل شود که این کودکان تمام مواد مغذی ضروری را دریافت می‌کنند. بنابراین در ادامه به نقد راهنمایی‌هایی برای تغذیه کودکان حساس به گلوتن می‌پردازیم:
اجتناب از غذاهای حاوی گلوتن
غذاهایی که حجم بالایی گلوتن دارند و بچه های حساس به آن نباید این موارد را مصرف کنند به صورت زیر می باشد:
- غلات: از مصرف گندم، جو، چاودار و محصولات حاوی آنها خودداری کنید.
- نان و محصولات پختنی: نان، کیک، بیسکوئیت، و کلوچه‌هایی که از آرد گندم، جو یا چاودار تهیه شده‌اند مجاز نیستند.
- پاستا و ماکارونی: مصرف پاستاهایی که از گندم تهیه شده‌اند ممنوع هستند.
- سایر محصولات فرآوری‌شده: بسیاری از سس‌ها، سوپ‌ها، آب‌نبات‌ها و محصولات فرآوری شده ممکن است حاوی گلوتن باشند؛ پس حتما برچسب مواد غذایی را بخوانید.
استفاده از جایگزین‌های بدون گلوتن
موادی که حاوی مواد گلوتنی نیستن و جایگیزین مناسبی برای این مواد می باشند به صورت زیر می باشند:
غلات بدون گلوتن: برنج، ذرت، ارزن، و گندم سیاه حاوی گلوتن نیستند و میتوانند جایگزین خوبی برای سایر محصولات فرآوری شده با گلوتن باشند.
آردهای بدون گلوتن: آرد برنج، آرد بادام، آرد نارگیل، آرد ذرت، آرد سیب زمینی و آرد گندم سیاه نیز بهترین گزینه برای کودکان حساس به گلوتن هستند.
پاستاهای بدون گلوتن: پاستاهایی که از برنج یا ذرت تهیه شده‌اند بهترین جایگزین برای پاستاهای حاوی گلوتن هستند.
مصرف مواد غذایی طبیعی و سالم
میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات تازه بدون گلوتن هستند و باید بخش عمده‌ای از رژیم غذایی کودک را تشکیل دهند.
انواع گوشت و ماهی: گوشت‌های تازه، مرغ و ماهی بدون مواد افزودنی یا فرآوری‌شده برای کودکان حساس به گلوتن نیاز هستند.
تخم‌مرغ: منبع عالی پروتئین و بدون گلوتن است.
لبنیات: شیر، ماست، پنیر و سایر محصولات لبنی در صورتی که افزودنی‌های حاوی گلوتن نداشته باشند نیز باید در تغذیه کودک باشند.
خواندن برچسب های مواد غذایی
برچسب‌ها: همیشه برچسب‌های مواد غذایی را با دقت بخوانید تا مطمئن شوید حاوی گلوتن نیستند. محصولات با برچسب (بدون گلوتن / gluten-free) انتخاب‌های مناسبی برای کودک شما هستند.
مواد افزودنی: برخی از مواد افزودنی مانند نشاسته‌های اصلاح شده یا پروتئین‌های گیاهی هیدرولیز شده ممکن است حاوی گلوتن باشند؛ لذا به این مورد در برچسب مواد دقت داشته باشید.
تامین مواد مغذی ضروری برای کودک
فیبر: از غلات کامل بدون گلوتن، میوه‌ها و سبزیجات برای تامین فیبر کافی استفاده کنید.
آهن: منابع خوب آهن شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، عدس، لوبیا و سبزیجات برگ سبز تیره هستند.
کلسیم: لبنیات و محصولات غنی شده با کلسیم مانند شیر بادام یا شیر سویا برای کودکان حساس به گلوتن مناسب هستند.
ویتامین B: غلات غنی شده بدون گلوتن و مکمل‌های ویتامین B با مشورت پزشک، برای کودک شما مناسب هستند.
چگونه حساسیت به گلوتن در کودکان خود را مدیریت کنید؟
در حال حاضر غذاهای گلوتن فرآوری شده زیادی وجود دارد که قند و چربی زیادی در آنها وجود دارد و به دلایل دیگر سالم نیستند. حساسیت به گلوتن با حذف گلوتن از رژیم غذایی کودک قابل کنترل است، این بدین معناست که کودک باید ازانواع نان، گندم، ماکارونی و جو پرهیز کند. به خاطر داشته باشید فقط به این دلیل که محصولی فاقد گندم برچسب گذاری شده است، به این معنا نیست که فاقد گلوتن است. متأسفانه، شما گاهی مجبورید مستقیماً با سازندگان تماس بگیرید تا ازمحتویات محصول مطمئن شوید و بتوانید یک رژیم ثابت و غنی از ویتامین‌ها را پیش بگیرید.
اگرچه در ابتدا کمی دشوار به نظر می رسد ولی خبر خوب این است که برخی از محصولات غذایی خوش طعم فاقد گلوتن به راحتی برای کودکان شما در دسترس و قابل تهیه هستند. خوشبختانه، فروشگاه‌ها و تولیدکنندگان مواد غذایی بیشتر به انتخاب و برچسب‌گذاری غذاهای فاقد گلوتن اهمیت می‌دهند. همچنین دستور العمل‌ها و کتاب های آشپزی جهت تهیه ی غذاهای فاقد گلوتن در دسترس هستند.
به محض شروع رژیم غذایی فاقد گلوتن، سلامتی کودک شما بهبود می‌یابد. این بهبودی ممکن است خیلی سریع باشد. وقتی علائم برطرف شد، کودکان مبتلا به این بیماری میتوانند از کیفیت زندگی بالاتری برخوردار شوند.
سوالات متداول
۱. علائم حساسیت به گلوتن در کودکان چیست؟
کودکان خردسال معمولاً کاهش وزن و بازشدن ماهیچه‌های شکم و همچنین عدم رشد کافی را تجربه کنند. از علائم آن می‌توان به سردرد یا میگرن، سرگیجه و درد یا بی‌حسی مفصل اشاره کرد.
۲. روش تشخیص حساسیت به گلوتن چیست؟
یکسری آزمایشات خون اغلب برای تعیین اینکه آیا کودک به بیماری سلیاک مبتلا است استفاده میشود.
۳. در صورت تشخیص حساسیت گلوتن به کودک، چه باید بکنید؟
مهم است که با یک متخصص تغذیه ملاقات کنید تا در این فرآیند به شما کمک کند و به خانواده خود کمک کنید تا یک رژیم غذایی سالم و بدون گلوتن را برای کودک خود تدارک ببینند.
۴. آیا حساسیت به گلوتن در کودکان دائمی است؟
بله، حساسیت به گلوتن، به ویژه بیماری سلیاک، معمولاً یک وضعیت دائمی است و نیاز به رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن مادام‌العمر دارد.
۵. آیا مصرف مقادیر کمی گلوتن هم میتواند به کودکان حساس به گلوتن آسیب برساند؟
بله، حتی مقادیر کمی گلوتن میتواند باعث بروز علائم و آسیب به روده کوچک در کودکان حساس به گلوتن شود.
۶. چگونه می‌توان از آلوده شدن غذای کودک با گلوتن جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از آلودگی غذای کودک حساس به گلوتن، باید از وسایل آشپزی جداگانه استفاده کنید، سطوح آشپزخانه را از مواد حاوی گلوتن تمیز نگه دارید و برچسب مواد غذایی را با دقت بررسی کنید.
۷. آیا محصولات بدون گلوتن موجود در بازار برای کودکان حساس به گلوتن مناسب هستند؟
بله، محصولات دارای برچسب (بدون گلوتن / gluten-free) برای کودکان حساس به گلوتن مناسب هستند، اما باز هم محض احتیاط همیشه برچسب‌ها را بخوانید تا مطمئن شوید که حاوی هیچ گونه ماده مضر نیستند.
