دندان قروچه Grinding teeth عارضه‌ای است که در آن فرد دندان‌ها را روی هم فشار می‌دهد. این روند باعث می‌شود که سایش یا شکستگی دندان‌ها، درد فک، مشکلات خواب و غیره پیش بیاید. تشخیص به‌موقع این عارضه و درمان آن از بروز عوارض این بیماری جلوگیری می‌کند. درحالی‌که تشخیص دیرهنگام آن باعث می‌شود که شانس درمان بسیار کمتر شود. برای درمان بیماری روش‌های مختلفی مانند کاهش تنش‌های روانی یا استفاده از گاردنایت وجود دارد.
هدف روش‌های درمانی معمولا جلوگیری از انجام دندان قروچه و کاهش عوارض و آسیب‌های ناشی از آن است. همچنین با رفع تنش‌های روانی تلاش می‌شود تا زمینه بروز این عارضه رفع شود. این عارضه در بیداری معمولا یک عارضه خودآگاه بوده و با تکرار و تمرین قابل درمان است؛ اما در خواب عارضه خطرناک‌تری است؛ چراکه در خواب فرد کنترلی روی این عارضه نداشته و همواره احتمال شکستگی دندان یا ساییده شدن دندان‌ها وجود دارد.
دندان قروچه چیست؟
عارضه دندان قروچه یا Bruxism نام عارضه پزشکی است که طی آن فرد دندان‌هایش را روی هم فشرده می‌کنند. این عارضه بیشتر در خواب رخ می‌دهد. کودکان 5 درصد بیشتر از بزرگسالان درگیر این عارضه می‌شوند. اگر شما هم دچار این عارضه می‌شوید؛ ناراحتی‌های فک و درد دندان و مفصل گیجگاهی در کمین شما هستند.
درصورتی‌که عارضه دندان قروچه درمان نشود؛ به‌مرور لب پریدگی دندان‌ها و شکستگی آن‌ها را به‌دنبال خواهد داشت. خیلی از کسانی که دچار آن می‌شوند؛ متوجه غیرعادی بودن این وضعیت شده و برای درمان آن اقدام می‌کنند. بهتر است پیش از اینکه درگیر عوارض این عارضه شوید؛ برای درمان آن اقدام کنید. در این پروسه می‌توانید از خدمات پرستار بیمار نیز بهره‌مند شوید.
دلایل دندان قروچه
اگر می‌پرسید که دلیل دندان قروچه چیست؛ هنوز زمینه و عامل اصلی ایجاد این عارضه و به‌خصوص جویدن دندان در خواب مشخص نیست؛ اما ممکن است در بروز این عارضه، چندین دلیل دخیل باشند. در کوکان این عارضه معمولا اولین نشانه رویش دندان‌ها است. معمولا زمان دندان درآوردن کودک و رشد دندان‌های دائمی، شاهد این عارضه هستیم. بعد از رشد کامل دندان‌ها، این عارضه نیز تمام می‌شود.
سایش و فشردن دندان‌ها در زمان تنش‌های روحی مانند استرس، خشم، نگرانی و تمرکز رایج است. مطالعات نشان داده‌اند که فعالیت‌های مغز و ضربان قلب ممکن است پیش از یک دوره دندان قروچه افزایش پیدا کند که نشان دهنده این است که سیستم عصبی ارتباط مستقیمی با این عارضه دارد. موردی که در بیداری رخ می‌دهد؛ معمولا خودآگاه است و ناشی از استرس و اضطراب سایر تنش‌های عصبی است. همچنین ناهماهنگی فک و دندان‌ها هم می‌تواند به این عارضه منجر شود.
دندان قروچه در خواب
دندان جویدن در خواب معمولا در کودکان بیشتر دیده می‌شود. کمترین میزان شیوع این بیماری در افراد بیش از 65 سال مشاهده می‌شود. علت دندان قروچه کودکان معمولا درد و استرس است. کودکانی که دچار بیش‌فعالی هستند؛ ممکن است دچار آن شوند. آبسه دندان کودک نیز می‌تواند این عارضه را در پی داشته باشد. علت بروز این عارضه در خواب در بزرگسالان و نوجوانان نیز تنش‌های روحی مانند استرس و اضطراب است.
دندان قروچه در بیداری
اصولا دندان قروچه مخصوص شب و موقع خواب است؛ اما گاهی فرد رفتار فشردن دندان‌ها را در روز هم بروز می‌دهد. بروکسیسم بیدار معمولا ناشی از استرس، فشار روانی، اضطراب یا تمرکز زیاد روی چیزی است.
علت دندان قروچه در خواب بزرگسالان
بیشتر از هر چیزی این موضوع به عوامل روانی مرتبط است. برخی دلایل دیگر هم می تواند علت دندان قروچه بزرگسالان در خواب باشد. این موارد عبارتند از:
- استرس و اضطراب زیاد در طول روز.
- تنش های روانی طولانی مدت
- بعضی دارو ها و مواد شیمیایی خاص مثل کافئین، آمفتامین یا الکل
- علائم اولیه پارکینسون (بیشتر در سالمندان)
- اختلالات عصبی ژنتیکی مثل تیک عصبی
- برخی دارو های روانپزشکی
- مشکلات تنفسی مثل آپنه خواب
- بیش فعالی
- رفلاکس معده
علائم دندان قروچه
عارضه دندان‌قروچه معمولا همراه با شرایط روحی مانند افسردگی یا اضطراب همراه است. کسانی که با شرایط بد روحی دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ دچار دندان قروچه می‌شوند. معمولا علائم همراه با این عارضه شامل موارد زیر است:
- سردرد و درد مزمن گوش
- تورم و خونریزی لثه‌ها
- صدای زیاد به هم ساییده شدن دادن‌ها در طول شب به‌طوری که اطرافیان هم متوجه بشوند.
- احساس خستگی در عضلات فک، موقع بیدار شدن
- دردهای شدید و طولانی در فک و صورت
- احساس خستگی و خواب‌آلودگی در طول روز
- شکسته شدن بی‌دلیل دندان‌ها یا لب‌پریدگی آن‌ها
- لق شدن دندان‌ها
- متورم شدن فک پایین
- حساس شدن دندان‌ها به سرما و گرما
به نقل از وبسایت www.betterhealth.vic.gov.au :
علائم دندان قروچه
علائم و نشانه های دندان قروچه عبارتند از:سردرد، مفصل فک و/یا گوش درد
دندان درد، به ویژه بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب
درد و/یا سفتی صورت و شقیقه ها درست بعد از بیدار شدن
درد یا سفتی در فک هنگام جویدن، به ویژه در هنگام صبحانه
فشار دادن فک هنگام عصبانیت، مضطرب یا تمرکز
دندان های حساس به دما
مینای دندان ترک خورده یا خرد شده
فرورفتگی دندان روی زبان
بافت برجسته در داخل گونه ناشی از گاز گرفتن
لق شدن دندان ها
درمان دندان قروچه
دندان قروجه یک عارضه روانی و فیزیکی است. به‌نسبت دلیل و زمینه بروز این عارضه، می‌توان از انواع روش‌ها برای درمان آن بهره برد. رایج‌ترین روش برای کاهش عوارض و درمان آن، استفاده از گارد نایت است. همچنین درصورتی که این عارضه زمینه عصبی داشته باشد؛ با کاهش و درمان تنش‌های روانی، می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد. تنش‌ها و مشکلات عصبی معمولا دلیل اصلی آن هستند یا علائم آن را تشدید می‌کنند. با ایجاد شرایط روانی سالم‌تر و آرام‌تر می‌توان به درمان این بیماری و پیشگیری از بروز آن کمک کرد. رایج‌ترین روش‌های درمان دندان قروچه عبارت‌اند از:
- استفاده از گاردنایت یا محافظ دندان قروچه
یکی از روش‌های درمان آن، استفاده از محافظ یا گارد دندانی که روی دندان‌ها قرار گرفته و اجازه نمی‌دهد که دندان‌ها روی هم ساییده شوند. - استفاده از دستگاه بیوفیدبک برای بهبود این عارضه
استفاده از یک دستگاه به‌نام بیوفیدبک که روی سر قرار گرفته و درصورتی‌که فشرده شدن عضلات مرتبط با آن را تشخص دهد؛ صدایی ایجاد می‌کند تا فرد از خواب بیدار شود. - درمان مشکلات دندانی
درمواردی که دندان قروچه ناشی از مشکلات دندانی باشد؛ درمان این مشکلات؛ به رفع آن کمک می‌کند. مراجعه به دندان‌پزشکی و پر کردن دندان‌ها می‌تواند در پروسه درمان این عارضه موثر باشد. - کنترل استرس و خشم برای درمان آن
اگر بروز استرس یا تنش‌های روانی زمینه ایجاد دندان قروچه باشد؛ مراجعه به تراپیست و درمان عارضه روانی مفید خواهد بود. - قطع مصرف برخی داروها
در برخی از کیس‌ها این عارضه، ناشی از مصرف برخی داروها است. قطع دارو می‌تواند به درمان آن منجر شود. - درمان دندان قروچه با تغییر سبک زندگی
درصورتی‌که سبک زندگی شلوغ و پراسترسی دارید؛ با تغییر آن می‌توانید به بهبود و درمان آن امیدوار باشید.
پیشگیری از دندان قروچه
شاید نتوان از دندان قروچه پیشگیری کرد؛ اما می‌توان از عوارض آن کاست. بهترین کار این است که از محافظ‌های مخصوص این عارضه استفاده کنید. شاید این روش یکی از بهترین راهکارها برای درمان و پیشگیری از آن باشد. هرچند درصورتی‌که بهداشت دهان و دندان به‌درستی رعایت نشود؛ خود محافظ دندان هم می‌تواند باعث آسیب دندان‌ها شود.
همچنین با کنترل استرس و خشم می‌توانید از بروز دندان قروچه جلوگیری کنید. افرادی که دچار این عارضه هستند؛ بهتر است مصرف نوشیدنی‌ها و مواد غذایی کافئین‌دار را کنار بگذارند. نوشیدنی‌های الکلی نیز میزان ابتلا به دندان‌قروچه را افزایش می‌دهند. همچنین شب‌ها یک پارچه گرم روی گونه‌ها قرار دهید تا عضلات صورت آرام شوند.
عوارض دندان قروچه
دندان قورچه ممکن است در برخی از کیس‌ها با عوارض خطرناک بروز کند. عوارض دندان قروچه چیست؟ برخی از این عوارض عبارت‌اند از:
- از بین رفتن و ساییدگی مینای دندان
- آسیب مینای دندان و حساس شدن آن‌ها به سرما و گرما
- ایجاد صدای آزار دهنده دندان‌ها برای دیگران
- آسیب به دندان‌های پر شده در اثر کشیدن دندان‌ها
عوامل خطرساز دندان قروچه
این عارضه گاهی با علائم و ناهنجاری‌های غیرطبیعی دیگر ارتباط دارد:
- گرفتگی عضلات بر اثر دندان قروچه:
برخی افراد در خواب، دچار گرفتگی عضلات می‌شوند. این عارضه می‌تواند زمینه‌ساز بروز جویدن دندان در خواب باشد. - اختلال جفت شدن:
از اختلالات رایج این است که دندان‌ها در زمان بسته شدن فک به هم نرسند. اگر دندان‌های بالا و پاین به درستی روی هم قرار نگیرند؛ بیمار دچار اختلال جفت شدن است. این عارضه زمینه بروز جویدن دندان در خواب را فراهم می‌کند. - تاثیر دندان قروچه بر اختلال دندان و فک:
داشتن دندان‌های افتاده یا کشیده شده از دیگر اختلالاتی است که می‌تواند زمینه بروز این مورد را فراهم کند. با رعایت بهداشت دهان و دندان سالمند و کودکان می‌توانید تا حد زیادی از بروز این عارضه پیشگیری کنید. - مصرف برخی داروها:
از عوارض جانبی مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضدافسردگی یا آنتی‌سایکوتیک و آمفتامین، بروز این عارضه است. - بیماری‌ها:
برخی بیماری‌های عصبی مانند هانتینگتون یا پارکینسون می‌تواند زمینه بروز آن را فراهم کند. - دیگر عوامل خطرناک:
عوامل مربوط به هم شامل خستگی، مصرف الکل، سیگار کشیدن، آپنه خواب و خروپف می‌تواند زمینه بروز دندان قروچه باشد.
ارتباط دندان قروچه با کم خونی
در باور عموم یک عقیده غلط وجود دارد که می‌گوید بروکسیسم و کم‌خونی با هم مرتبط هستند. درحالی‌که این دو عارضه هیچ ارتباطی با هم ندارند. کم‌خونی ناشی از کم شدن گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین بدن است و باعث بروز علائمی مانند خستگی، ضعف و تنگی نفس می‌شود. از طرفی دندان قروچه اختلالی است که در آن فرد به‌صورت غیرارادی و در بیشتر موارد در خواب دندان‌های خود را روی هم فشار می‌دهد.
دندان قروچه یک عارضه عصبی است که طی آن فرد دندان‌های خود را به‌شدت روی هم فشار می‌دهد. بروکسیسم شامل دو نوع بروکسیسم بیداری یا خواب است. دلیل بروز این عارضه هنوز مشخص نیست؛ اما عوامل فیزیکی مانند دندان در آوردن کودکان و همچنین عوامل و تنش‌های روحی مانند استرس و اضطراب می‌تواند باعث بروز آن شود.
ازآنجایی‌که دلیل اصلی این عارضه هنوز مشخص نیست؛ امکان پیشگیری از آن هم وجود ندارد؛ اما درمان دندان قروچه درصورتی‌که به‌موقع تشخیص داده شود؛ امکان‌پذیر است. برای درمان این عارضه از روش‌هایی مانند گارد دندانی، کاهش تنش‌های روحی، رفع زمینه‌های دارویی و غیره استفاده می‌شود.
سوالات متداول
آیا با وجود دندان قروچه، امکان لمینیت دندان وجود دارد؟
لمینیت دندان حتی درصورت ابتلا فرد به آن هم انجام می‌شود. هرچند برای اینکه لمینیت آسیب نبیند؛ باید به مشکل تراشیدن دندان رسیدگی شود.
بوتاکس دندان قروچه چیست؟
برای درمان دندان قروچه می‌توان بوتاکس را به عضله ماستر تزریق کرد تا این عضله را کمی ضعیف‌تر کرده و باعث شود که فشردن دندان‌ها کمتر شود.
دندان قروچه انگلی چیست؟
از مواردی که زمینه بروز این عارضه در کودکان می‌شود؛ وجود انگل در بدن کودک است. انگل‌های گوراشی در برخی از کیس‌ها باعث این عارضه در خواب یا بیداری می‌شوند.
چطور بفهمیم که دندان قروچه داریم؟
معمولا خود فرد بروز این عارضه را تشخیص نمی‌دهد؛ اما بروز علائمی مانند سردرد، سرگیجه، درد گوش و درد شدید فک می‌تواند نشانه‌های بروز این عارضه باشد.
آیا دندان قروچه یک بیماری ارثی است و سابقه ابتلا خانواده به این بیماری در بروز آن موثر است؟
بله؛ ابتلا اعضا خانواده به آن احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
آیا دندان قروچه در خواب بزرگسالا، با مشکلات روانی ارتباط دارد؟
بله مرتبط است. تنش های روانی طولانی مدت، استرس و اضطراب، بیماری های روانی تهاجمی و پرخاشگری یا بیش فعالی و… می توانند از دلایل دندان قروچه بزرگسالان در خواب باشند.
