مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل؛ بیمار cva

سکته مغزی یکی از عارضه‌های رایج سلامتی است که ممکن است برای هر کس رخ بدهد. برای کنترل این عارضه و جلوگیری از بروز مجدد آن و همچنین کمک به درمان و بهبودی نسبی بیمار، لازم است نکاتی برای مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل را مد نظر قرار دهید. درصورت عدم مراقبت به‌موقع و اصولی ممکن است بیمار با ناتوانی شدیدتر مواجه شود. در این دوران لازم است که پرستار و مراقبت بیمار همواره علائم حیاتی، سطح استرس، رژیم غذایی و دارویی، ورزشی و غیره را تحت‌نظر گرفته و در راستای بهبودی او گام بردارید.

نحوه پرستاری از بیمار سکته مغزی (CVA)

سکته مغزی از مهم‌ترین عارضه‌های سلامتی است که طی آن بخش‌هایی از بافت مغز شروع به مردن کرده و طی آن فرد دچار برخی علائم از جمله فلج عضلات، لکنت زبان، بیماری‌های شناختی و غیره می‌شود. بیمارانی که دچار سکته مغزی می‌شوند؛ نیاز به توجه و مراقبت بیشتر دارند. مراقبت بعد از سکته مغزی نیازمند رعایت برخی از اصول و چهارچوب‌ها است. در سالمندان، سکته مغزی بسیار شایع بوده و در این شرایط، کمک گرفتن از یک نگهدار سالمند در منزل که توانایی رسیدگی به این دسته از بیماران را داشته باشد یک مورد ضروری به حساب می‌آید.

مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل مستلزم رعایت دستورات پزشک معالج و متخصص است. در این حین لازم است که بیمار داروهای خود را به‌موقع مصرف کند، برنامه تمرین فیزیکی مناسبی داشته باشد. همچنین لازم است که بیمار تغذیه سالم و متنوعی داشته باشد.

در مراقبت بعد از سکته مغزی تمام ابعاد زندگی فرد از جمله رژیم غذایی، برنامه خواب، تمرینات ورزشی، روتین زندگی، رسیدگی به مسائل شغل یا زندگی شخصی و غیره را در بر می‌گیرد. به‌نسبت میزان توانایی بیمار لازم است که برنامه‌هایی برای فعالیت‌های روزانه از جمله پیاده‌روی، تمرینات فیزیکی سبک و تمرینات حرکتی مورد نیاز داشته باشید.

بهداشت شخصی بیمار شامل مراقبت از پوست، بهداشت دهان و دندان، مراقبت از تمیزی و بهداشت بدن از مهم‌ترین موارد است. در مراقبت بعد از سکته مغزی لازم است که فضای ایمن و آرامی برای بیمار ایجاد شود. انجام کارهای آرامش دهنده و کارهایی که باعث آرامش و احساس امنیت در بیمار می‌شود؛ به بهبود سلامتی و حال او کمک می‌کند. در این پروسه استفاده از خدمات پرستاری بیمار بسیار مفید خواهد بود.

به نقل از سایت nurseslabs:

پس از یک ارزیابی کامل، یک تشخیص پرستاری برای رسیدگی به چالش‌های مرتبط با حوادث عروق مغزی (CVA) بر اساس قضاوت بالینی پرستار و درک وضعیت سلامت منحصر به فرد بیمار، فرموله می‌شود. در حالی که تشخیص های پرستاری به عنوان چارچوبی برای سازماندهی مراقبت عمل می کنند، مفید بودن آنها ممکن است در موقعیت های بالینی مختلف متفاوت باشد.

در محیط‌های بالینی واقعی، توجه به این نکته مهم است که استفاده از برچسب‌های تشخیصی پرستاری خاص ممکن است به اندازه سایر اجزای برنامه مراقبت برجسته یا رایج نباشد. در نهایت این تخصص بالینی و قضاوت پرستار است که برنامه مراقبتی را برای برآوردن نیازهای منحصر به فرد هر بیمار و اولویت دادن به نگرانی ها و اولویت های سلامتی آنها شکل می دهد.

بعد از سکته خفیف چه باید کرد؟

بعد از سکته مغزی خفیف فرد برای جلوگیری از عوارض بیشتر می بایست یکسری نکات را رعایت کند تا دیگر دچار سکته های دیگر نشود. تعدادی از مواردی که فرد بعد از تجربه سکته خفیف باید رعایت کند شامل اجتناب از سیگار، دخانیات و هر گونه مشروبات و نوشیدنی های الکی، کنترل دیابت و قند مصرفی، داشتن رژیم غذایی مناسب، مصرف دارو های تجویز شده به صورت دقیق، کنترل فشار خون و انجام فعالیت های ورزشی می باشد که در پیشگیری از عوارض بسیار موثر و کارآمد هستند.

علل سکته مغزی (CVA)

سکته مغزی ممکن است به دلایل مختلفی مثل بلوکه شدن رگ‌های خونی که باعث قطع شدن جریان خون به قسمتی از مغز می‌شود یا به دلیل خراش‌ها یا شکستگی‌های عروق خونی رخ دهد. عوامل خطرزایی مانند فشار خون بالا، دیابت و عادات ناپسند مثل مصرف سیگار و افزایش وزن نیز ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی شوند.

شناخت کلی از علائم سکته مغزی

ازآنجایی‌که قسمت‌های مختلف مغز کار کنترل بدن فرد را برعهده دارد؛ علائم سکته مغزی هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. علائم سکته مغزی در هر فرد متفاوت است؛ اما معمولا به طور ناگهانی بروز می‌کند. هر چه فردی که دچار سکته مغزی شده است؛ سریع‌تر تحت مراقبت قرار بگیرد؛ می‌تواند نتیجه بهتری را در روند بهبود تجربه کند. اصلی‌ترین علائم سکته مغزی شامل 3 مورد است:

• صورت علائم سکته مغزی در صورت

افتادگی صورت یا اعضای صورت مانند دهان یا چشم از علائم رایج سکته مغزی است. طی این عارضه فرد توانایی صحبت کردن عادی یا بلند زدن را ندارد.

• بازوها

ممکن است فرد در بلند کردن هردو بازوی خود مشکل داشته باشد و یا نتواند به‌واسطه ضعف یا بی‌حسی هر دو بازوی خودش را حرکت دهد.

• لکنت زبان

احتمالا صحبت کردن بیمار نامفهوم خواهد بود یا فرد با وجود بیدار بودن، هوشیاری کافی نداشته باشد.

مراقبت‌های بعد از سکته مغزی خفیف

شیوه مراقبت بعد از سکته مغزی شامل رعایت بسیاری از مراحل و اصول است. در ادامه برخی از مهم‌ترین مواردی که در مراقبت بعد از سکته مغزی و تاثیر سکته مغزی بر شخصیت باید به آن توجه داشته باشید را بررسی می‌کنیم:

1. نگهداری بیمار سکته مغزی

نگهداری از بیمار سکته مغزی به‌نسبت شرایط بیمار متفاوت است. برخی از بیماران برای نداشتن رفلاکس عمل جایگذاری لوله بینی و معده انجام می‌دهند که به وسیله آن تغذیه می‌کنند. برای مراقبت بعد از سکته مغزی لازم است که طریق کار با این دستگاه را بدانید. همچنین برخی از بیماران سکته مغزی مشکلات حرکتی، شناختی و روحی دارند. در خصوص هر کدام از این ابعاد به‌نسبت نیاز و میزان آسیب بیمار، باید مطالعه کرده و آموزش لازم را دریافت کنید. همچنین می‌توانید در این پروسه از خدمات پرستاری در منزل استفاده کنید.

2. کنترل علائم سکته مغزی

علائم سکته مغزی شامل مشکلات حرکتی یا روانی ممکن است شدت بگیرند یا ابعاد دیگری پیدا کنند. در روند مراقبت بعد از سکته مغزی همواره لازم است که علائم بیمار و علائم حیاتی بیمار چک شده و تحت نظر قرار بگیرد. درصورت بروز هرکدام از علائم زیر، خیلی زود به پزشک مراجعه کنید:

• فلج یا ضعف عضلانی
• مشکلات گفتاری
• اختلال در بینایی
• سردردهای ناگهانی و شدید
• گیجی و تعادل ناپایدار
• تهوع و استفراغ

3. تغذیه بیماران سکته مغزی

از مهم‌ترین ابعاد زندگی تمام بیماران از جمله بیماران سکته مغزی از نقطه نظر مراقبت بعد از سکته مغزی، تغذیه و رژیم غذایی آن‌ها است. داشتن تغذیه مناسب و دریافت ریزمغذی‌ها به بازسازی سلول‌ها مغزی کم کرده و روند بهبودی را تسریع می‌کند. از مهم‌ترین مواردی که در تنظیم رژیم غذایی یک بیمار سکته مغزی باید رعایت کنید؛ شامل موارد زیر است:

• محدودیت مصرف نمک
• کنترل میزان چربی و کلسترول و پرهیز از چربی‌های ناسالم
• مصرف فیبر کافی
• مصرف آب و مایعات کافی
• رژیم غذایی متنوع و ترکیبی از مواد غذایی مختلف شامل میوه، سبزیجات، غلات کامل، ماهی، گوشت سفید، ماست و محصولات لبنی، تخم‌مرغ و چربی‌های سالم از جمله آجیل و زیتون
• مصرف فیبر کافی
• محدودیت مصرف قند و شکر
• مصرف آب و مایعات کافی

4. گفتار درمانی

بعد از سکته مغزی خیلی از بیماران ممکن است مشکلات گفتاری داشته باشد. نمی‌توان زمان درمان و بهبود کامل گفتار بیماران را پیش‌بینی کرد. در پروسه گفتار درمانی بعد از سکته مغزی قابلیت ارتباط و مهارت‌های گفتاری بیمار بهبود پیدا می‌کنند. برای گفتار درمانی در پروسه مراقبت بعد از سکته مغزی می‌توانید برخی از کارهای زیر را انجام دهید:

• تمرینات خانگی مانند تکرار کلمات و جملات، خواندن متن‌ها، نوشتن و سخنرانی
• تمرینات تقویتی گفتاری و زبانی
• تحریک شناختی برای تقویت توجه، درک و تفکر بیمار و حافظه
• استفاده از کمک‌های ارتباطی برای کمک به بیمار برای معاشرت با اطرافیان

5. درمان شناختی بعد از سکته مغزی خفیف

درمان شناختی از روش‌های معتبر درمانی است که تلاش می‌شود تا الگوهای منفی و مضر در افکار و رفتارهای افراد سالمند اصلاح شوند.

هدف اصلی درمان شناختی، بهبود روانشناختی فرد و کمک به او برای تغییر افکار منفی و ناکارآمد است. با درمان شناختی بیمار از ابتلا به عارضه‌هایی مانند اضطراب، افسردگی، استرس و مشکلات روانی در امان است. بیماری که دچار سکته مغزی شده است؛ توانایی کافی برای انجام کارهای روتین را ندارد. درمان شناختی تلاش می‌کند تا از بروز مشکلات روانی بیمار سکته مغزی جلوگیری کند.

6. فیزیوتراپی

بعد از سکته مغزی خیلی از بیماران از مشکلات حرکتی و محدودیت‌های فیزیکی رنج می‌برند. هدف اصلی فیزیوتراپی بیمار سکته مغزی این است که توانایی‌های حرکتی بیمار را افزایش داده و دامنه حرکتی بیمار را گسترش داد. در این فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی تمریناتی برای تقویت عضلات، تمریناتی برای تحرک و انعطاف‌پذیری، تمرینات حرکتی و تنفسی و تحریک الکتریکی عضلات انجام می‌شود. عوارض جسم این مشکل می تواند تا حدی شبیه بیماری ام اس باشد.

7. ورزش

برای حفظ عملکرد بدنی و بهبود روحیه بیمار سکته مغزی، ورزش کردن می‌تواند مفید و کمک کننده باشد؛ اما ورزش‌های توانبخشی برای تقویت عضلات، بالا بردن انعطاف‌پذیری، کمک به تعادل و هماهنگی حرکتی و بالا بردن میزان استقامت قلب و عروق فرد، بهبود تمرکز و روانشناسی، تمرینات تنفسی، تمرینات مقاومتی و غیره انجام می‌شود. ورزش برای سکته مغزی در روند درمان بسیار میتواند مفید و کارآمد باشد.

8. مصرف دارو

از دیگر مراحل مهم در مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل نظارت بر مصرف داروها است. مصرف تمام داروها به‌موقع و به ترتیب تجویز شده بسیار مهم است. همواره دستورات پزشک درخصوص زمان و مقدار مصرف داروها باید مد نظر قرار بگیرد. مصرف داروها همواره باید زیر نظر پزشک بوده و عوارض جانبی مصرف دارو مد نظر قرار بگیرد.

9. اجتناب از مکمل‌های زیاد در مراقبت بعد از سکته مغزی

درصورتی‌که بیمار تغذیه سالم و کاملی دارد؛ نیازی به مصرف مکمل اضافی نیست؛ اما درکل بهتر است تمام نیازهای بدن بیمار تامین شود. ترجیح بر این است که از مکمل‌هایی استفاده شود که کمترین میزان عوارض جانبی را داشته باشد. از طرفی ممکن است مکمل‌ها با داروها تداخل داشته باشند. این موارد در مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل باید مورد توجه قرار بگیرد.

10. کنترل قند و فشارخون

گاهی دلیل بروز سکته قلبی یک بیماری زمینه‌ای از جمله دیابت و فشار خون است. بررسی قند خون و فشار خون در منزل می‌تواند مفید و کارساز باشد؛ اما برای دقت و نتایج دقیق و درست، بهتر است این اندازه‌گیری با تجهیزات پزشکی انجام شود.

در مراقبت بعد از سکته مغزی بهتر است در زمان مشخص مانند قبل از صبحانه یا دو ساعت بعد از غذا، اندازه‌گیری قند خون را انجام دهید. برای کنترل فشار خون می‌توانید به نتایج دستگاه‌های فشارسنج اعتماد کنید.

11. کنترل بی‌اختیاری ادرار بعد از سکته مغزی

با بروز مشکلاتی در سیستم تناسلی و ادراری، سیستم عصبی یا عضلانی ممکن است شاهد دچار بی‌ اختیاری ادرار در سالمندان باشید. مشکلات عصبی ناشی از سکته مغزی، استرس، اضطراب، یا مشکلات روانی بعد از سکته این روند را ایجاد می‌کند.

12. انجام تغییرات لازم در منزل

برای مراقبت از بیمار سکته مغزی لازم است تغییراتی در خانه ایجاد کنید تا یک فضای امن و راحت برای وی به وجود بیاید. اگر می‌خواهید بدانید که بعد از سکته مغزی چه کنیم؛ یکی از مهم‌ترین موارد، رعایت نکات ایمنی در خانه و بهبود فضا خانه برای سلامتی و ایمنی بیمار است. در مواردی که بیمار دچار مشکلات حرکتی می‌شود؛ لازم است که فضای خانه را برای استفاده از وسایل حرکتی بهبود داده و تجهیز کرد.

همچنین شرایط راحتی و امکانات خواب بیمار باید فراهم شود. در مراقبت بعد از سکته مغزی به‌خصوص بیمارانی که در خطر زخم بستر قرار دارند؛ باید توجه ویژه‌ای شود. این افراد بهتر است تغذیه و رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات داشته باشند.

13. کنترل تنش‌ها و استرس‌ روزانه

بیماری که دچار سکته مغزی شده است؛ همواره استرس و تنش‌های روحی زیادی را تجربه می‌کند. برای کمک به این بیماران و مراقبت بعد از سکته مغزی لازم است که به این تنش‌ها و استرس‌ها توجه داشته و تلاش کنید تا از شدت آن‌ها بکاهید. در پروسه مراقبت بعد از سکته مغزی  فراهم کردن یک محیط ایمن و به‌دور از تنش برای بیماران سکته مغزی از واجبات است.

14. کمک به حرکت فرد در زمان مراقبت بعد از سکته مغزی

معمولا بیماران سکته قلبی دچار مشکلات حرکتی می‌شوند. فلج در پایین تنه و مشکلات در راه رفتن معمولا در این بیماران شایع است. این بیماران در راه رفتن و انجام کارهای روتین با مشکلاتی مواجه می‌شوند که در پروسه مراقبت بعد از سکته مغزی باید برای کمک به حرکت فرد هم اقدام کنید.

عوامل خطرناک برای سکته مغزی

سکته مغزی همراه خونریزی مغزی همواره خطرناک و آسیب‌زننده است؛ اما مسئله‌ای که شما در پروسه مراقبت بعد از سکته مغزی باید به آن توجه کنید؛ این است که برخی از ویژگی‌ها و فاکتورها باعث می‌شود که فرد بیشتر در معرض خطر باشد. عوامل خطرساز بیمار سکته مغزی شامل موارد زیر است:

• سن: خطر سکته مغزی برای افراد مسن بیشتر است چرا که این افراد بیشتر دچار مشکلات شریان‌ها می‌شوند.
• شرایط پزشکی: بعضی از بیماری‌ها مانند فشار خون بالا، دیابت یا کلسترول بالا باعث می‌شد که ریسک سکته مغزی بیشتر شود.
• سبک زندگی: بعضی از عادت‌ها از جمله مصرف سیگار یا نوشیدن الکل و عدم رعایت رژیم غذایی به رگ‌های خونی آسیب زده و احتمال ابتلا به سکته را افزایش می‌دهد.
• ژنتیک و سوابق بیماری خانواده: اگر یکی از اقوام درجه یک دچار حمله سکته شده باشد؛ احتمال بروز سکته در شما نیز افزایش پیدا می‌کند. همچنین برخی شرایط سلامتی مانند بارداری، فشار خون و دیابت خطر بروز سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

نکات مراقبتی از بیمار سکته مغزی در منزل

در حین مراقبت بعد از سکته لازم است به چند نکته کلی توجه داشته باشید:

• فرد باید برای انجام ورزشی‌های روزانه تشویق شود
• بیش از اندازه کمک نکنید و بیمار را وابسته خود نکنید؛ اما تلاش کنید که مفید و کمک‌کننده باشید
• برای راهنمایی با مددکاران و مشاوران در ارتباط باشید.
• برای ایجاد تغییرات در خانه و بهبود شرایط با کار درمانگر مشاوره کنید.
• روی عوارض جانبی داروها و سوابق مصرف داروها نظارت داشته باشید.
• مراقب عوارض جانبی سکته مغزی باشید و در صورت نیاز به بیمارستان مراجعه کنید.
• مصرف بیش از اندازه و بی‌دلیل داروها و مکمل‌ها می‌تواند مضر و خطرناک باشد.
• ایمنی را جدی بگیرید و در خصوص مشکلات حرکتی بیمار و شیوه انجام کارهای روتین همه شرایط را در نظر داشته باشید.
• در تمام حالات روحی از بیمار حمایت کنید.
• اسناد و سوابق پزشکی را مرتب نگه داشته و همواره آن‌ها را کامل‌تر کنید.
• ریسک برگشت دوباره سکته مغزی را کنترل کرده و با چکاپ سالیانه از بروز آن جلوگیری کنید.

مراقبت‌های بعد از سکته مغزی گذرا بسیار مهم است و در پیشگیری از تکرار سکته موثر است. برای این منظور پزشک استفاده از داروهایی مانند آنتی‌پلاتلت یا ضدآتروم را تجویز می‌کند.

غذاهای مفید برای بعد از سکته مغزی

سکته مغزی سبب می‌شود که جذب مواد مغذی در بدن سخت‌تر انجام شود. در نتیجه داشتن رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد مغذی، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. بهترین مواد غذایی که می‌توانید در رژیم افراد دچار سکته مغزی قرار دهید؛ عبارت‌اند از:

• ماهی قزل‌آلا و ساردین
• دانه کتان
• آجیل‌ها و مغزها
• ماست یونانی
• کینوا
• روغن زیتون
• تخم‌مرغ
• آووکادو

بیمارانی که دچار سکته مغزی می‌شوند؛ به‌نسبت میزان آسیب و نیازی که دارند؛ سطح مختلفی از مراقبت پزشکی و پرستاری را نیاز دارند. در مراقبت بعد از سکته مغزی لازم است که علائم حیاتی بیمار مرتب چک شود؛ شرایط استرس‌زا کنترل شده و از بروز اتفاقات چالش‌برانگیز جلوگیری شود. با مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل می‌توان عوارض سکته را به‌حداقل رساند و همچنین شرایط را برای بهبودی نسبی آن‌ها فراهم کرد.

سوالات متداول

1. آیا برای مراقبت از بیمار سکته مغزی به کمک پرستار در منزل نیاز دارید؟

پرستار در منزل فردی است که مهارت و تخصص کافی برای رسیدگی و مراقبت از بیمار را دریافت کرده است. او مراقبت‌های اولیه پزشکی را می‌داند و نحوه انجام برخی از کارهای اولیه مانند تزریق، پانسمان و غیره را بلد است.

2. چطور می‌توان از عوارض سکته مغزی را کاست؟

عوارض سکته مغزی کاملا قابل پیشگیری نیستند؛ اما با نظارت بر علائم حیاتی مانند فشار خون و قند خون، تغذیه سالم و ورزش و فعالیت بدنی، مدیریت استرس و بهبود سبک زندگی می‌توان از شدت این عوارض کاست.