واکسیناسیون یکی از مؤثرترین روش‌ها برای حفاظت از سلامت کودکان و پیشگیری از بیماری‌های عفونی است. در عین حال اگر مراقبت قبل از واکسن کودکان انجام نشود، ممکن است واکنش های شدید تری نسبت به واکسن رخ دهد یا آنکه واکس تاثیر مورد نظر را به طور کامل نگذارد. با توجه به اهمیت این مسئله، لازم است که والدین به دقت به مراقبت قبل از واکسن کودکان و بعد از دریافت واکسن توجه کنند تا بهترین نتیجه حاصل شود و کودک در برابر بیماری‌ها محافظت گردد. اقدامات قبل از واکسن کلاس اول نیز از مهم ترین واکسن های زندگی کودک است که می تواند حکم مرگ یا زندگی را برای کودک تعییت کند. در این راستا، نقش پرستار کودک نیز بسیار حائز اهمیت است، چرا که او می‌تواند به والدین مشاوره‌های مفیدی ارائه داده و در فرآیند واکسیناسیون کودک کمک شایانی کند.
نکات واکسن کلاس اول
واکسن شش سالگی یکی از واکسن‌های حیاتی برای کودکان به شمار می‌آید که باید پیش از ورود به مدرسه تزریق شود. این واکسن شامل دو نوع تزریقی و خوراکی است و از کودک در برابر بیماری‌های جدی و خطرناک مانند دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، فلج مغزی در کودکان، فلج اطفال، سرخک، اوریون و سرخجه محافظت می‌کند. واکسن سه‌گانه (DTap) که شامل دیفتری، کزاز و سیاه سرفه است، در سه دوز مختلف تزریق می‌شود.
- واکسن کلاس اول نباید به تاخیر انداخت و مثلا سال بعد تزریق کرد. چراکه بیماری های یاد شده میتوانند کشنده باشند و احتمال ابتلای کودک به این بیماری ها زیاد است.
- کودکان از زمانی که وارد مدرسه می شوند، بسیار بیشتر از قبل در معرض انواع باکتری ها و ویروس ها قرار میگیرند. تزریق واکسن کلاس اول لزوما باید قبل از ورود به محیط مدرسه تزریق شود
دیفتری می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی و قلبی شود، کزاز ممکن است باعث تشنج و مرگ گردد، و سیاه سرفه که بیماری تنفسی مسری است، می‌تواند به ذات الریه و مرگ منجر شود. علاوه بر این، واکسن خوراکی فلج اطفال که برای پیشگیری از فلج دائمی ضروری است و واکسن MMR که از سرخک، اوریون و سرخجه جلوگیری می‌کند، نیز جزء این واکسن‌ها هستند.
مراقبت قبل از واکسن کودکان
برای آماده‌سازی کودک جهت اقدامات قبل از واکسن، اولین گام مهم اطلاع‌رسانی به کودک با زبانی ساده و قابل فهم است. شما باید به کودک توضیح دهید که واکسن‌ها چگونه مانند ابرقهرمانان کوچکی عمل می‌کنند و بدن را در برابر بیماری‌های خطرناک تقویت می‌کنند این کار سبب می‌شود ترس از آمپول در کودکان از بین برود و فرآیند واکسیناسیون را بهتر درک کند و از آن استقبال کند. همچنین، تعریف داستان‌ها یا نمایش فیلم‌های کوتاه آموزشی در مورد واکسیناسیون می‌تواند برای کودک جذاب و مفید باشد و او را با فرآیند واکسیناسیون آشنا کند.
قبل از تزریق، لازم است کودک را نزد پزشک اطفال ببرید تا از نظر سلامتی عمومی و آمادگی جسمانی برای تزریق واکسن بررسی شود. پزشک ممکن است در صورت وجود تب، ابتلا به بیماری‌های خاص یا مصرف داروهای خاص، زمان تزریق را به تعویق بیندازد.
- نباید جای خواب کودک در شب قبل از تزریق واکس سرد باش. این موضوع موجب تغییراتی در سیستم ایمنی می شود
- معده کودک نباید خالی باشد. استفاده از پروتئین بیشتر توصیه می شود
- استرس را از کودک دور کنید. استرس سیستم ایمنی را به شدت تغییر می دهد
- سوابق پزشکی کودک را با خود ببرید
- کودک به اندازه کافی خوابیده باشد
به نقل از UNICEF :
از کودک خود بپرسید که در مورد واکسیناسیون آینده خود چه احساسی دارد. به افکار و هر گونه نگرانی آنها گوش دهید و آماده پاسخگویی به سوالات آنها باشید. به خاطر داشته باشید که کودکان برای واکنش عاطفی مناسب به یک موقعیت به بزرگسالان نگاه می کنند. حتی اگر نگران فرزندتان هستید و می دانید که ممکن است در طول واکسیناسیون احساس ناراحتی کند، سعی کنید ترس های خود را بیش از حد به اشتراک نگذارید.
مراقبت بعد از واکسن کودکان
اکنون که کودک شما با شجاعت از پس واکسیناسیون برآمده است، مهم است که با رعایت چند قدم ساده و مؤثر، به او کمک کنید تا این دوران را با آرامش و راحتی بیشتری بگذراند. مراقبت های بعد از واکسن را می‌توان مهمترین اقدامات واکسیناسیون دانست. چراکه به خصوص در مورد واکسن زدن کودکان، شرایط گوناگونی محتمل است و باید اقدامات لازم برای مواجهه با آن مورد توجه قرار گیرند.
گاهی بدن بعضی کودکان واکنش های خفیفی به تزریق واکسن و چکاپ های نوزادان نشان میدهد. این واکنش می‌تواند شامل بثورات پوستی یا درد در محل تزریق باشد. این واکنش‌ها طبیعی هستند و به زودی از بین می‌روند. با مراقبت های بعد از واکسن و رعایت نکات زیر می‌توانید عوارض جانبی واکسن را در کودک خود به حداقل برسانید:
- مدیریت تب و درد: اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، مدیریت تب و درد است. پس از تزریق واکسن، ممکن است کودک دچار تب یا درد در محل تزریق شود. برای کنترل این علائم، می‌توانید از داروهای تب‌بر مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. مهم است که دوز دارو را بر اساس وزن کودک و طبق دستور پزشک یا برچسب دارو مصرف کنید.
- کمپرس: برای کاهش درد محل تزریق، استفاده از کمپرس می‌تواند مفید باشد. در روز تزریق، کمپرس سرد به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند، در حالی که کمپرس گرم در روز بعد می‌تواند آرامش و تسکین بیشتری فراهم آورد.
- آرامش و تشویق کودک: آرامش و تشویق کودک در مراقبت قبل از واکسن کودکان و پس از تزریق واکسن بسیار مهم است. به کودک اطمینان دهید که نیازی به تزریق مجدد در مدت زمان نزدیک وجود ندارد و شجاعت او را تحسین کنید. همچنین، با دادن یک هدیه کوچک یا پاداش، می‌توانید او را خوشحال کنید و تجربه مثبت‌تری از واکسیناسیون بیماری های مختلف مانند بیماری اوریون برای او رقم بزنید.
- مراقبت از محل تزریق: مراقبت از محل تزریق نیز نکته‌ای است که نباید از آن غافل شوید. محل تزریق را تمیز و خشک نگه دارید و از فشار دادن یا ماساژ دادن آن جلوگیری کنید تا احتمال بروز عفونت یا مشکلات دیگر کاهش یابد.
- استراحت: استراحت نیز نقش مهمی در روند بهبودی دارد. اکثر کودکان ممکن است پس از تزریق واکسن احساس ناراحتی یا بی‌قراری کنند. در این حالت، بهتر است کودک را به استراحت تشویق کنید و از انجام فعالیت‌های شدید و بازی‌های سنگین جلوگیری کنید تا بدن او به خوبی به واکسن پاسخ دهد و زودتر بهبود یابد.
- مصرف مایعات: به کودک مایعات بیشتری بنوشانید. عدم تمایل به غذا خوردن در کودکان ۲۴ ساعت پس از تزریق واکسن امری طبیعی می‌باشد.
- مسکن برای کاهش درد: از پزشک کودک بخواهید که شما را در خصوص استفاده از مسکن‌های مجاز برای کاهش درد کودک راهنمایی نماید.
نکته مهم در هنگام ترک مطب پزشک این است که زمان مراجعه بعدی برای اقدامات قبل از واکسن از پزشک سوال نمایید و از او بخواهید که در کارت مراقبت از کودک این تاریخ را یادداشت نماید.
مراقبت های بعد از واکسن 15 سالگی
مراقبت های بعد از واکسن 15 سالگی از جمله اقدامات ضروری برای اطمینان از سلامتی و راحتی نوجوانان در این دوره حساس است. در این سن، معمولاً واکسن‌هایی مانند واکسن کزاز-دیفتری-سیاه‌سرفه (Tdap) و واکسن HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) تزریق می‌شود. رعایت نکات زیر می‌تواند به کاهش عوارض جانبی و تسهیل روند بهبودی کمک کند:
- مراقبت از محل تزریق: محل تزریق واکسن باید تمیز و خشک نگه داشته شود. از مالیدن یا فشار دادن محل تزریق خودداری کنید تا از ایجاد عفونت یا تحریک بیشتر جلوگیری شود. اگر هر گونه قرمزی شدید، تورم غیرمعمول یا نشانه‌های عفونت در محل تزریق مشاهده کردید، با پزشک مشورت کنید.
- آرامش و استراحت: بعد از واکسیناسیون، ممکن است نوجوان احساس خستگی یا ناراحتی کند. او را تشویق کنید تا به استراحت بپردازد و از انجام فعالیت‌های شدید یا ورزش‌های سنگین پرهیز کند. این استراحت به بدن کمک می‌کند تا بهتر واکنش نشان دهد و از عوارض جانبی کاهش یابد.
- مدیریت درد و تب: از مراقبت های بعد از واکسن، ممکن است نوجوان دچار درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق شود. برای کاهش این علائم، استفاده از کمپرس سرد بر روی محل تزریق می‌تواند مفید باشد. در صورت بروز تب یا درد عمومی، می‌توان از داروهای تب‌بر مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرد، البته همیشه بر اساس دوز توصیه‌شده و مشورت با پزشک. در صورتی که تب بالا یا درد شدید ادامه پیدا کند، مراجعه به پزشک ضروری است.
- پاسخ به سوالات و نگرانی‌ها: در مراقبت های بعد از واکسن، آنها ممکن است سوالاتی در مورد مراقبت قبل از واکسن کودکان و عوارض آن داشته باشد. با صبر و حوصله به نگرانی‌های او پاسخ دهید و او را آرام کنید. اطلاع‌رسانی مناسب و تشویق به درک درست از واکسن می‌تواند به کاهش اضطراب و ایجاد احساس امنیت کمک کند.
- نظارت و پیگیری: در صورت مشاهده هرگونه عارضه جانبی غیرمعمول یا نشانه‌های جدی مانند کهیر، مشکل تنفسی یا واکنش‌های آلرژیک، فوراً با پزشک تماس بگیرید. همچنین، برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد واکسن و مراقبت های بعد از واکسن، می‌توانید به مشاوره‌های پزشکی مراجعه کنید یا منابع معتبر بهداشتی را بررسی کنید.
در حین واکسن زدن کودکان چه کار کنیم؟
پزشک یا متخصص اطفال وضعیت کودک شما را در مورد واکسن‌هایی که تاکنون دریافت نموده است مورد بررسی قرار میدهد. سپس در خصوص واکسنی که زمان تزریق آن رسیده است به والدین توضیحاتی خواهد داد که شامل خطرات و مزایا و عوارض احتمالی واکسن است. اگر پزشک در این مورد توضیحی ارائه نکرد، می‌توانید درخواست کنید که در این خصوص به شما اطلاعات کافی را ارائه دهد. (این حق شما است که در مورد جزئیات واکسیناسیون فرزندتان بدانید.)
در هنگام تزریق واکسن بهتر است با نوازش، آواز خواندن یا آرام صحبت کردن حواس کودک را پرت کرده و او را آرام نمایید. با لبخند و تماس چشمی این کار راحت تر است. به کودک خود بگویید همه چیز خوب است و با تزریق واکسن، بدن قوی‌تری خواهد داشت.
کودک را با یک اسباب بازی یا کتاب مورد علاقه آرام کنید. پتویی که بوی آشنایی دارد به کودک شما کمک می‌کند تا در مراقبت قبل از واکسن کودکان احساس آرامش و راحتی بیشتری داشته باشد.
تا آنجایی که ممکن است کودک را در آغوش خود محکم نگه دارید. هنگامی که تزریق واکسن به کودک انجام گردید لحظه بسیار مهمی است که والدین باید کودک را در آغوش گرفته و به او آرامش دهند.
صدای آرامبخش مادر همراه با در آغوش گرفتن کودک به او این اطمینان را میدهد که همه چیز خوب و مرتب است و جایی برای نگرانی کودک وجود ندارد. همچنین اگر کودک خیلی بی قراری کرد، مادر می تواند با نوازش و شیر دادن او را آرام کند. اگر کودک بیشتر از ۶ ماه داشته باشد میتوانند با یک نوشیدنی شیرین نوزاد را آرام سازند. همه این تکنیک‌ها کمک می‌کنند فرزند شما در هنگام واکسن زدن یا به طور کلی هر اقدام درمانی، ترس و وحشت نداشته و دید منطقی و مثبتی نسبت به این موضوع پیدا کند.
واکسن زدن در هنگام بیماری کودک چگونه است؟
واکسن یک میکروب ضعیف یا کشته شده است که دوز کمی از میکروب را وارد بدن فرد می‌کند. حال اگر کودک بیمار باشد و خود دارای دوزی از بیماری در بدن باشد، آیا خطرناک نیست ما واکسن را به این میزان میکروب اضافه کنیم؟ در پاسخ این سوال باید بگوییم، از آنجایی که یک بیماری خفیف به ندرت می‌تواند بر میزان پاسخ بدن کودک به واکسن تاثیر بگذارد، بنابراین پاسخ این است که خیر. اشکالی ندارد و بهتر است که حتی اگر کودک بیماری خفیفی داشته باشد، برای تزریق واکسن در زمان مقرر اقدام گردد.
بیماری‌هایی که کودک در حین ابتلا به آنها همچنان مجاز است که از واکسن استفاده نماید شامل موارد زیر می‌باشد:
- تب کم درجه
- سرماخوردگی، آبریزش بینی یا سرفه
- عفونت گوش (اوتیت میانی)
- اسهال خفیف
بهتر است در هنگام بیماری کودک مسئول تزریق واکسن را از بیماری کودک خود آگاه سازید تا در صورت نیاز به معالجه و ارزیابی وضعیت جسمی کودک بپردازند و در صورت عدم تشخیص مشکل جدی به مراقبت قبل از واکسن کودکان مبادرت نمایند.
در پایان
کشیدگی کشاله ران می‌تواند به طور جدی توانایی‌های فردی را در انجام فعالیت‌های روزانه و ورزشی تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با رعایت اصول درمانی مناسب شامل استراحت، یخ‌گذاری، فشرده‌سازی، بالا بردن و پیگیری روش‌های تخصصی درمانی مانند فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی، می‌توان بهبودی کامل را تسریع کرد و از عوارض جدی‌تر جلوگیری نمود. همچنین، اتخاذ تدابیر پیشگیرانه مانند گرم کردن قبل از ورزش و انجام حرکات کششی، می‌تواند خطر بروز کشیدگی عضلات را به حداقل برساند.
این اقدامات نه تنها برای بزرگسالان بلکه برای جلوگیری از آسیب ورزشی در کودکان نیز حیاتی هستند، چرا که از همان سنین کودکی میتوانند به تربیت بدن‌های قوی و مقاوم کمک کرده و از بروز آسیب‌های ورزشی در آینده جلوگیری کنند. با توجه به اهمیت پیشگیری، آموزش و آگاهی‌بخشی به کودکان و نوجوانان در زمینه ورزش و فعالیت‌های بدنی صحیح از ارزش بسیاری برخوردار است.
سوالات متداول
اقدامات قبل از واکسیناسیون چیست؟
معمولاً مادرانی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند نیازمند دریافت اطلاعات مربوط به واکسن و زمان مناسب تزریق آنها می‌باشند.
کمک کردن کودکان بزرگ‌تر بعد از واکسن زدن چگونه است؟
برای کمک به ایجاد حواس پرتی در کودک به چیزهای جالب در اطراف اتاق اشاره کنید، برای کودک داستان بگویید یا شعر بخوانید، اگر کودک شما گریه می کند او را محکم در آغوش بگیرید و با او صحبت کنید
بیماری‌هایی که کودک در حین ابتلا به آنها همچنان مجاز است که از واکسن استفاده نماید شامل چه مواردی می‌باشد؟
تب کم درجه، سرماخوردگی، آبریزش بینی یا سرفه، عفونت گوش (اوتیت میانی) از این موارد می‌باشد.
در حین واکسن زدن چه کار کنیم؟
پزشک یا متخصص اطفال وضعیت کودک شما را در مورد واکسن‌هایی که تاکنون دریافت نموده است مورد بررسی قرار میدهد.
آیا باید کودک را قبل از واکسیناسیون آماده کنم؟
بله، توضیح ساده و مثبت درباره واکسن و فرآیند آن به کودک کمک می‌کند تا کمتر دچار استرس شود و راحت‌تر با تزریق کنار بیاید.
چه اقداماتی باید بعد از تزریق واکسن انجام دهم؟
بعد از تزریق، محل تزریق را تمیز و خشک نگه دارید، از کمپرس سرد یا گرم استفاده کنید و در صورت لزوم از داروهای تب‌بر طبق دستور پزشک استفاده کنید.
چه زمانی باید با پزشک مشورت کنم؟
اگر کودک به طور غیرمعمولی تب بالا، بثورات پوستی، یا درد شدید در محل تزریق داشت، یا علائم نگران‌کننده دیگری مشاهده کردید، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
