ترس از آمپول در کودکان یکی از ترس های شایع در دوران کودکی و حتی بزرگسال است. اکثر انسان‌ها ممکن است بخاطر این ترسی که دارند از انجام معاینات پزشکی و هرگونه تزریقات وریدی خودداری کنند. اما همه کودکان باید از طریق واکسیناسیون در زمان‌های مشخص و منظم از بیماری های خطرناک احتمالی پیشگیری کنند یا در مواقعی اشخاص برای تسریع در روند بهبودی بعضی از بیماری‌ها مجبور به تزریق بیش از یک آمپول می‌شوند. اکثر کودکان و بزرگسالان می‌توانند بر ترس خود غلبه کنند و این ترس مانع از انجام واکسیناسیون، تزریق یا عمل خون گیری برای آزمایشات نمی‌شود.
ترس از آمپول، سوزن هراسی یا تریپانوفوبیا
اما اگر ترس از آمپول در کودکان یا حتی بزرگسالان آنقدر زیاد باشد که مانع از تزریق به آن فرد شود، ممکن است فرد دچار بیماری شناخته شده ای به نام “سوزن هراسی” یا اصطلاح تخصصی آن “تریپانوفوبیا” باشد.
تریپانوفوبیا نوعی ترس شدید از سوزن و هر نوع تزریقی می‌باشد. ترس کودکان از آمپول بسیار رایج‌تر است. اگر حتی فکر کردن به تزریق آمپول یا واکسن باعث ترس،گریه و شب بیداری و حتی کابوس دیدن برای کودک شما میشود، شما تنها نیستید. بسیاری از کودکان از تزریق آمپول می‌ترسند، اما محافظت از کودک در برابر بیماری های خطرناک نیاز به دریافت واکسن در دوران کودکی دارد. خبر خوب این است که راه‌هایی وجود دارند که می‌توانید برای کمک به فرزندتان و کنار آمدن با این ترس ها از آنها کمک بگیرید.
متخصصان کودک لیستی از نکات درست و کاربردی برای کمک به والدین در آرام کردن کودکانی که ممکن است با ترس از عکسبرداری، واکسیناسیون یا تزریق آمپول برای پیشگیری یا بهبود بیماری ها روبرو باشند، تهیه کرده اند.
به نقل از health.choc.org:
چه چیزی باعث ترس از سوزن می شود؟
ترس از سوزن ناشی از شرطی سازی کلاسیک است. ممکن است کودک در جوانی واکسن دریافت کند و درد ناشی از آن را به طور کلی با سوزن مرتبط کند. قابل درک است که آنها دچار ترس می شوند و برای اجتناب از آن چیز ترسناک دست به هر کاری می زنند.
در موارد شدید، ترس از سوزن ممکن است در طول زندگی کودکان و نوجوانان را درگیر کند و باعث شود آنها از درمان پزشکی شامل سوزن اجتناب کنند. برای والدین بسیار مهم است که به کودکان و نوجوانان خود کمک کنند تا راهبردهای مدیریت اضطراب را توسعه دهند تا بتوانند درمان لازم را برای محافظت از سلامت خود دریافت کنند.
علل ترس از آمپول در کودکان
علل این گونه ترس ها هنوز برای بشر ناشناخته است. ممکن است در هر فرد ریشه و علت متفاوتی داشته باشد مثلا یکسری از کودکان تجربه تلخی از این موضوع داشته یا هنگام آمپول زدن به بچه شخصی دیگری را به نوع وحشتناک‌تری دیده باشد اما در مجموع می‌توان علل ترس کودک از آمپول را موارد زیر دانست:
- ترس وراثتی و ژنتیک خانواده از آمپول
- داشتن فوبیا مثل مابقی اختلالات اضطرابی و داشتن وسواس فکری
- استرس اعضای خانواده
- سابقه از حال رفتن به دفعات
- وجود حساسیت شدید
- اختلال هیپوکندری
- وجود تروما سخت در خصوص آمپول زدن
این عوامل یا در بجود آمدن ترس از آمپول نقش دارند یا اگر فرد خود اختلال تریپانوفوبیا را داشته باشد باعث افزایش آن خواهند شد.
علائم ترس از آمپول
افراد با فکر کردن به آمپول حال بدی پیدا می‌کنند یا حتی در موارد سخت‌تر با دیدن آمپول دچار حمله پنیک خواهند شد. از دیگر علائم این اختلال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لرز
- سرگیجه
- عرق کردن
- بی خواب شدن
- حالت تهوع و استفراغ
- نفس کشیدن تندتر و پی در پی
- مقاومت، همکاری نکردن و لجبازی کردن کودک
- افزایش فشارخون و ضربان قلب در هنگام پنیک
در بیشتر مواقع وقوع پنیک بیمار با دیدن یکسری محرک ها دچار این حملات و علائم گفته شده میشود. محرک‌هایی مانند:
- مشاهده تزریقات وریدی شخص دیگری
- تلقین و فکر کردن دائم به غش کردن
- مشاهده خود سوزن و آمپول قبل از مصرف
- فکر کردن به سوزن و تجسم شکل آن
- انتظار کشیدن و صبر برای نوبت تزریقات
- تجسم یک قرار دندانپزشکی
برای کسی که فوبیا تریپانوفوبیا را نداشته باشد و علائم آن به این حد شدید باشد اما در هنگام آمپول زدن اضطراب شدید بگیرد پیامدهای منفی تجربه خواهد کرد. پس بهتر است با داشتن هرگونه استرس یا علائم بالا اقدامات لازم را در جهت آرامش خود انجام دهید.
روش های کاهش ترس از آمپول در کودکان
کمک به کاهش ترس کودکان از آمپول می‌تواند از طریق ایجاد اطمینان و تفهیم برای آنها انجام شود. اطلاع‌رسانی به کودکان در مورد نحوه عملکرد آمپول‌ها، اهمیت ویژه‌ای دارد. استفاده از اصطلاحات ساده و توضیح دادن که این فرآیند کوتاه‌مدت است و بهبودی را تسریع می‌کند، به کاهش ترس و استرس کمک می‌کند. همچنین، به کودکان اجازه داده شود تا در مورد احساسات و ترس‌هایشان صحبت کنند و سوالات خود را مطرح کنند تا اطمینان حاصل شود که نگرانی‌هایشان مورد توجه قرار می‌گیرد. انگیزش مثبت با تشویق به کارهای کوچک مانند تماشای عکس‌ها یا بازی‌های مرتبط با پزشکی نیز به افزایش اعتماد به نفس کودکان کمک می‌کند و نکات مهمی که برای کمک به کاهش استرس در کودک باید به آن اشاره کرد عبارت‌اند از:
- صادق باشید
- روی سلامتی تمرکز کنید
- حواس او را پرت کنید
- خونسردی خود را حفظ کنید
- حالت قرارگیری
- از راهکارهای مقابله با ترس استفاده کنید
در ادامه به توضیح کامل‌تری از این نکات می‌پردازیم.
1. صادق باشید
توضیح دهید که ترس کودک از آمپول طبیعی است و دردی کم، قابل تحمل و کوتاه مدت دارند، و برای مدت طولانی صدمه نخواهند دید. به کودک خود کمک کنید تا روی کارهایی که می‌تواند انجام دهد تا به شما کمک کند از پس ترس تزریق آمپول برآید، متمرکز شود. کودک را هنگام آمپول نزن گول نزنید و واقعیت را برایش شفاف توضیح دهید و از او بخواهید کمی تامل کند.
2. روی سلامتی تمرکز کنید
به کودک خود یادآوری کنید که ایمن سازی بدن باعث محافظت وی در برابر بیماری های احتمالی بعدی میشود. حتما بعد از انجام واکسیناسیون کودک را روی پای خود بنشانید، محل سوزن خورده ماساژ دهید و سعی کنید حس همدلی خود را به اون انتقال دهید.
3. حواس او را پرت کنید
برای آرامش و حواس پرتی کودک حین تزریق آمپول، وسایل مورد علاقه او مانند یک اسباب بازی سرگرم کننده یا عروسک جدید او را به همراه داشته باشید. سعی کنید برای بعد از تزریق آمپول جایزه‌ای در حد آبمیوه، بستنی یا خوراکی مورد علاقه‌اش در نظر بگیرید.
4. حالت قرارگیری
در زمان تزریق، دراز کشیدن موجب ترس بیشتر در کودکان میشود. شما می‌توانید از پرستار کودک بپرسید که آیا امکان تزریق در حالات دیگری وجود دارد یا خیر. در صورت نیاز می‌توانید کودک را در آغوش خود نگه دارید تا از حرکت حین تزریق جلوگیری شود.
5. خونسردی خود را حفظ کنید
تمام تلاش خود را بکنید تا آرام به نظر برسید و نگرش مثبتی داشته باشید. اگر کودک احساس کند شما هم مضطرب هستید، اضطراب و ترس بیشتری خواهد داشت. همچنین کودک شما احتمالا در این شرایط هیستریک است، سعی کنید نزدیک او نشوید و بگذارید پرستاران کار خود را انجام دهند. می‌توانید برای ایجاد حس حمایت و همدردی از دور کودک خود را ببینید و به آن بفهمانید که حواس شما به او است اما به هیچ عنوان به کودک نزدیک نشوید.
6. از راهکارهای مقابله با ترس استفاده کنید
کودک خود را به استفاده از راهکارهای مقابله با ترس تشویق کنید و قبل از تزریق آمپول، راهکارها را با هم تمرین کنید. سعی کنید زیاد شلوغ نکنید و حرف نزنید. تنها زمانی که از شما سوال پرسید جواب او را کوتاه و با صداقت دهید. اگر پاسخ سوالش را نمیدانستید مشکلی ندارد مبهم صحبت کردن نیز جواب می‌دهد. می‌توانید بگویید: اینکه امروز انجام شود یا نه را نمیدانم اما شاید امروز نیاز داشته باشی انجامش بدهی. زیاد صحبت کردن در مورد آمپول فقط کودک را عصبی‌تر خواهد کرد.
روش های مقابله ترس از آمپول در کودکان
استراتژی های مقابله ای می‌تواند به کودک شما کمک کند تا بر ترس خود از تزریق آمپول و دیگر موقعیت های چالش برانگیز غلبه کند. یادگیری مهارت های مقابله ای عملی است، بنابراین ممکن است لازم باشد به فرزندتان کمک کنید تا این نوع درمان‌ها را اتخاذ کند. کودک خود را از طریق مراحل مختلف شرح داده شده راهنمایی کنید، سپس تلاش کنید تا این راهکارهای مقابله ای بخشی از برنامه روزمره او باشد. شما همچنین می‌توانید نحوه استفاده از استراتژی های مقابله را برای مواجهه با چالش ها و ترس های خود، که به کودک شما کمک می‌کند ارزش آنها را بهتر درک کند، بیاموزید. این نوع روش های درمان مانند:
- تنفس عمیق
- فشار دادن
- موسیقی
- تصاویر
- تمرین و بازی با کودک
- اشتباهات والدین
است که در ادامه به توضیح کامل‌تری از این موارد می‌پردازیم. همچنین باید گفت پرستار و پزشکان کودک شما می‌توانند روش های مختلفی را امتحان کنند تا ببینند آیا به کودک شما کمک می‌کند یا خیر. اگر این موارد تاثیری در درمان ترس از آمپول در کودکان نداشته باشد ، ممکن است پزشک مراجعه به یک روانشناس را توصیه کند. برخی از استراتژی های استاندارد مورد استفاده روانشناسان، شامل دو مورد آخر گفته شده است.
تنفس عمیق
3 الی 5 نفس عمیق بکشید. مقدار زیادی اکسیژن از طریق بینی خود به داخل بکشید، سپس از طریق دهان آن را خارج کنید. این کار را قبل، در حین و بعد از تزریق برای رفع ترس از آمپول در کودکان انجام دهید.
فشار دادن
قبل از اینكه كودك واکسن یا آمپول خود را دریافت كند، برای کاهش ترس کودکان از آمپول از او بخواهید كه دست خود را به هم یا دور یك توپ قرار داده و فشار دهد. 5 ثانیه فشار داده و نگه دارد، سپس رها کند. و این کار را 3 الی 5 بار تکرار کند. اگر این روش به خوبی کار کرد، می‌توانید سایر قسمت های بدن را سفت کرده و سپس آزاد کنید. به عنوان مثال، چشمان خود را ببندید و صورت را به مدت پنج ثانیه سفت کرده و سپس رها کند. از صورت شروع کنید و تا انگشتان پا پایین بیایید.
موسیقی
آوازی آرام بخوانید یا به موسیقی گوش دهید، این روشی بسیار کمک کننده است.
تصاویر
قبل از تزریق آمپول، یک مکان یا فعالیت مورد علاقه را تصور کنید. به آنچه می‌بینید، می‌شنوید، می‌بویید و احساس می‌کنید وقتی آنجا هستید، فکر کنید. هنگام تزریق سعی کنید در این مکان آرام باشید و به آن شرایط فکر کنید.
تمرین و بازی با کودک
این روش شامل تمرین کل فرآیند تزریق آمپول در حالت گام به گام است. تئوری قرار گرفتن در معرض بدین معناست که اگر کودک شما از این که به پزشک مراجعه کند و نیاز به تزریق داشته باشد، به شدت می‌ترسد دلیل آن این است که این یک قدم خیلی بزرگ است که کودک نمی‌تواند آن را کنترل کند. راه حل این است که کل فرآیند را به یک سری مراحل کوچک‌تر تقسیم کنید و سپس هربار یک مرحله را با کودک طی کنید. تمام مراحل را به دور از دروغ و ساده سازی برای کودک شفاف کنید و سعی کنید در آرامش کامل به شکل بازی با آن برایش آموزش دهید.
با کودک خود، یک کتاب یا فیلم کودک درباره آمپول یا مراجعه به مطب پزشک تهیه کنید. بسیاری از بیمارستان های کودکان نیز وب سایت هایی با چنین اطلاعاتی دارند. مجموعه بازی های مربوط به پزشکی را تهیه کنید مانند وسیله های معاینه پزشکی. “دکتر بازی” یا نحوه تزریق پنی سیلین را تمرین کرده و به یکدیگر آمپول بزنید.
اشتباهات والدین
هر زمان که به پزشک مراجعه می‌کنید به کودک خود قول ندهید که دکتر آمپول یا سرم تجویز نمی‌کند. اگر این قول را بدهید و طی دفعات خلاف قول شما ثابت شود، اعتماد کودک به شما از بین می‌رود. در مورد تزریق آمپول توسط پزشک یا پرستار به عنوان مجازات کارهای اشتباه کودک نیز شوخی نکنید. این تفکر را ایجاد نکنید، زیرا باعث میشود کودک شما باور کند که دکتر ممکن است به او آسیب برساند.
روش های مقابله ترس از آمپول نوزادان
اقدامات لازم برای کاهش و درمان ترس از آمپول نوزادان ممکن است اندکی متفاوت و با حساسیت بیشتری باشد. نوزادان نیز در مواجهه با شرایط استرس زا به کمک نیاز دارند. آنها در ماه های مشخصی واکسیناسیون می‌شوند و چون برای کودک این قضیه کاملا ناشناخته است باید تجربه و خاطره شیرینی از آن برایش به جا بگذاریم تا بعدا دچار تروماهای عصبی در این خصوص نشود.
خوشبختانه چیزهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای کمک به کودک در کنار آمدن با واکسیناسیون یا سایر موقعیت های بالقوه ترسناک انجام دهید.
- نوزاد خود را محکم در پتو بپیچید و یک پا را برای تزریق بیرون از پتو قرار دهید .
- نوزاد خود را در حالت شیر خوردن از سینه قرار دهید یا پستانکی برای مکیدن به او بدهید.
- در گوش کودک خود آواز بخوانید یا آرام آرام با او حرف بزنید.
- ایجاد تماس پوستی کودک خود را نزدیک بگیرید تا بتواند پوست شما را احساس کند.
- استفاده از کرم های بی‌حس کننده را برای بی حس کردن پوست قبل از واکسیناسیون در نظر بگیرید. برای این کار به نسخه پزشک خود احتیاج دارید، اما اغلب این کرم ها به راحتی قابل خریداری هستند و در مراکز مخصوص کودکان نیز موجود هستند. در نتیجه ی استفاده از اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان مضطرب یا ترس را افزایش می‌دهد.
سوالات متداول
1. تریپانوفوبیا در کودکان چیست؟
ترس از سوزن ناشی از تزریقات وریدی در کودک است. ممکن است کودک دچار ترس شود و برای اجتناب از آن چیز ترسناک دست به هر کاری می زنند.
2. راهکارهایی برای کاهش ترس از آمپول در کودکان نام ببرید؟
صادق باشید، روی سلامتی تمرکز کنید، حواس او را پرت کنید، خونسردی خود را حفظ کنید، از راهکارهای مقابله با ترس استفاده کنید و به الت قرارگیری کودک توجه کنید.
3. اشتباهات والدین در هنگام آمپول زدن چیست؟
هر زمان که به پزشک مراجعه می‌کنید به کودک خود قول ندهید که دکتر آمپول یا سرم تجویز نمی‌کند. اگر این قول را بدهید و طی دفعات خلاف قول شما ثابت شود، اعتماد کودک به شما از بین می‌رود.
4. استراتژی مقابله با ترس از آمپول در نوزادان چیست؟
نوزاد خود را در حالت شیر خوردن از سینه قرار دهید یا پستانکی برای مکیدن به او بدهید، در گوش کودک خود آواز بخوانید یا آرام آرام با او حرف بزنید، ایجاد تماس پوستی کودک خود را نزدیک بگیرید تا بتواند پوست شما را احساس کند
5. چرا بهتر است قبل از آمپول زدن تصاویر و فیلم ببینیم؟
زیرا به هنگام تزریق شما را آرام خواهد کرد. سعی کنید آنچه می‌بینید، می‌شنوید، می‌بویید و احساس می‌کنید را وقتی آنجا هستید، فراموش کنید و به تصاویر و فیلم های آرام بخشی که دیده‌اید فکر کنید.
