سارکوپنی یا کاهش حجم عضلات در سالمندان چیست؟

سارکوپنی در سالمندان (Sarcopenia in the Elderly) به معنی از بین رفتن توده عضلانی به دلیل روند طبیعی پیری است. این کاهش عضله منجر به کاهش قدرت فرد می شود. در نتیجه، تعادل و راه رفتن آنها نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. سارکوپنی می‌تواند بر توانایی فرد در انجام کارهای روزمره مانند بالا رفتن از پله ها، بلند کردن اجسام و راه رفتن تأثیر بگذارد. توده عضلانی در حدود 40 سالگی شروع به کاهش می کند و این روند از دست دادن بافت های عضلانی ممکن است با رسیدن به دهه 60 یا 70 زندگی با سرعت بیشتری پیشرفت کند.

اگرچه میزان دقیق کاهش توده های عضلانی متفاوت است، اما  ممکن است فرد در هر دهه از زندگی خود 3 تا 8 درصد از حجم عضلات خود را از دست بدهد. سارکوپنی در سالمندان باعث از بین رفتن توده عضلانی، کاهش تعداد فیبرهای عضلانی و کاهش در سایز آن‌ها می شود. ترکیبی از فیبرهای عضلانی کمتر و کوچکتر باعث می شود که عضلات آتروفی یا کوچک شوند. عواملی که سرعت از دست دادن عضله در بزرگسالان را تسریع می کنند شامل کاهش فعالیت بدنی، کمبود تستوسترون و کمبود هورمون رشد و پاسخ به استرس می‌باشند.
بی اشتهایی، کاهش کالری دریافتی و کاهش وزن، همگی مربوط به پیری هستند که به طور متوسط، افراد مسن نسبت به بزرگسالان کالری و پروتئین کمتری مصرف می کنند. در حالی که علت دقیق کاهش مصرف کالری به‌صورت روزانه ناشناخته است، چندین تئوری از جمله تحلیل توده عضلانی تحتانی که منجر به نیازهای فیزیولوژیکی کمتری می‌شود، پیشرفت کرده اند.

پزشکان متخصص طب سالمند در حوزه درمان بیماری های مختلفی فعالیت دارند. اگر بخواهیم اشاره ای اجمالی به این بیماری‌ها داشته باشیم می‌توان مواردی همچون پوکی استخوان، آلزایمر، آرتریت، مشکلات حرکتی، زوال عقل و بیماری های قلبی را نام برد که در حال حاضر سالمندان بسیار زیادی از آن ها رنج می‌برند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با بیماری استخوان پاژه در سالمندان

علائم سارکوپنی در سالمندان

با افزایش سن، تغییرات خاصی در بدن رخ می دهد که در رشد سارکوپنی در سالمندان نقش دارند. به عنوان مثال، با افزایش سن، توانایی بدن در تولید پروتئین هایی که برای رشد ماهیچه ها لازم است کاهش می یابد. هنگامی که تولید پروتئین کاهش می یابد، سلول‌های عضلانی فرد کوچکتر می شوند. تغییرات هورمونی وابسته به سن همچنین ممکن است به کاهش حجم عضلات منجر شود. به طور معمول سطح تستوسترون و فاکتور رشد انسولین، بر رشد عضلانی و توده عضلانی تأثیر می گذارد. کاهش سطح هورمون ممکن است عاملی برای از بین رفتن توده عضلانی باشد.
علائم سارکوپنی در سالمندان بسته به میزان توده عضلانی فرد ممکن است متفاوت باشد. علائم بیماری شامل موارد زیر می‌شوند:

• کاهش اندازه عضلات
• ضعف
• از دست دادن استقامت
• تعادل ضعیف
• وجود مشکل در بالا رفتن از پله ها

کاهش توده عضلانی ممکن است نگرانی بزرگی برای اکثر افراد به نظر نرسد. با این حال ، از دست دادن ماهیچه می تواند به اندازه کافی قابل توجه باشد زیرا باعث ضعف ، کاهش تعادل بدن و افزایش خطر سقوط و محدود کردن استقلال شخص می شود. سارکوپنی در سالمندان ممکن است باعث شود که شخص از مشارکت خود در فعالیت های بدنی بکاهد. این کاهش فعالیت باعث از بین رفتن ماهیچه های بیشتر می شود و این می تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر منفی قرار دهد.

بیشتر بخوانید: علائم و درمان پوکی استخوان در سالمندان

3 درمان‌ خانگی اثر بخش در بیماری سارکوپنی

سارکوپنی یک بیماری مزمن و پیچیده است که با از دست دادن عضلات و کاهش قدرت فیزیکی همراه است. اگرچه مشکلات مرتبط با سارکوپنی نیاز به مراجعه به پزشک و درمان تخصصی دارند، اما برخی درمان‌های خانگی می‌توانند به بهبود وضعیت بیمار کمک کنند. به جای دارو یا هورمون درمانی، با ایجاد تغییرات در شیوه زندگی میتوان از ضعیف شدن عضلات جلوگیری کرد. این تغییرات شامل موارد زیر است:

1. ورزش
2. تغذیه
3. مکمل‌های غذایی

همچنین باید توجه داشت که درمان سارکوپنی نیاز به نظارت پزشکی دارد و درمان‌های خانگی تنها به عنوان مکمل به درمان‌های تخصصی انجام شوند. همچنین در صورتی که وضعیت بیماری شما تازه تشخیص داده شده است یا تغییرات زیادی در وضعیتتان رخ داده است، باید به پزشک متخصص خود مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: راهنمای جامع مراقبت از سالمند مبتلا به پارکینسون

ورزش

کار کردن عضلات به حفظ توده و قدرت عضلات کمک می کند. هنگامی که ماهیچه ها استفاده نمی شوند، کوچک می شوند. تمرینات قدرتی یا تمرین مقاومت می تواند اندازه، قدرت و فرم عضلات را بهبود بخشد. همچنین می تواند استخوان ها، رباط ها و تاندون ها را تقویت کند، که برای سلامتی کلی فرد مفید است.

افراد مسن باید حداقل 2 روز در هفته فعالیت هایی در راستای تقویت عضله انجام دهند؛ آن‌ها باید تمام گروههای اصلی عضله، شامل پا، بازوها، قفسه سینه، شانه ها، پشت و شکم را انجام دهند. تمرین قدرت شامل مقاومت در برابر انقباض عضلات است. انقباض عضله باعث ایجاد حجم در عضلات و افزایش قدرت می شود.تمرینات قدرتی ممکن است شامل استفاده از وزنه ها ، کش های مقاومت یا دستگاه های ورزشی باشد. از وزن بدن شخص نیز می توان برای مقاومت استفاده کرد. افراد مسن مبتلا به سارکوپنی پیش از شروع برنامه ورزشی جدید باید با پزشک مشورت کنند. یک پزشک می تواند اطمینان حاصل کند که هیچ مشکلی در سلامتی وجود ندارد که مانع از انجام آموزش مقاومت در برابر افراد شود.

تغذیه

تغذیه مناسب برای درمان سارکوپنی ضروری است ، و حتی ممکن است از بروز یا تأخیر این بیماری جلوگیری کند. خوردن پروتئین کافی به عنوان یک رژیم غذایی مهم در پیشگیری از سارکوپنی موثر است. بزرگسالان روزانه 1.0 الی 1.2 گرم، پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن میل کنند. غذاهای دریایی مانند ماهی قزل آلا نیز می توانند منابع خوبی برای پروتئین باشند، در حالی که عدس و لوبیا منابع پروتئینی محبوبی برای افرادی هستند که گوشت نمی‌خورند. هنگام انتخاب غذاهای سرشار از پروتئین برای خوردن، خواندن برچسب های مواد غذایی می تواند مفید باشد. منابعی از پروتئین را انتخاب کنید که مقادیر زیادی سدیم، چربی و کلسترول ندارند.

مصرف غذاهای غنی از پروتئین و ویتامین D می‌تواند به تقویت عضلات کمک کند. مطمئن شوید که رژیم غذایی شامل مقدار کافی گوشت، ماهی، مرغ، سویا، میوه‌ها و سبزیجات باشد.

مکمل غذایی

مصرف برخی مکمل های غذایی ممکن است راه دیگری برای بهبود سارکوپنی یا کمک به پیشگیری از بیماری باشد؛ به عنوان مثال، مصرف مکمل های کراتین ممکن است باعث افزایش قدرت و توده عضلانی لاغر در بزرگسالان در هر سنی شود. به همین ترتیب، حفظ مقادیر کافی ویتامین D از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها، ممکن است به بزرگترهای سالمند در حفظ قدرت عضلات کمک کند. قبل از مصرف هرگونه مکمل، فرد باید با پزشک صحبت کند.

آیا ابتلا به سارکوپنی در سالمندان حتمی است؟

اگرچه پیری امری اجتناب ناپذیر است، اما بوجود آمدن سارکوپنی در سالمندان حتمی نیست. خوشبختانه، راه هایی وجود دارد كه افراد می توانند از این طریق شانس خود را برای جلوگیری از دست دادن حجم قابل توجهی عضله كاهش دهند. حتی اگر از دست دادن ماهیچه ها نیز اتفاق افتاده باشد، رژیم غذایی مناسب و تمرین قدرت می تواند به افراد مبتلا به سارکوپنی کمک کند تا چشم انداز مثبتی داشته و باعث بهبود شرایط شوند.

نکاتی برای افزایش پروتئین در غذا

با رعایت رژیم غذایی زیر می‌توان پروتئین لازم و کافی را برای بدن تامین کرد و به بهبود شرایط بیماری کمک بسیاری کرد.

• به سبزیجات ، سالادها ، سیب زمینی ، برنج و رشته فرنگی،پنیر اضافه کنید.
• به سالاد تخم مرغ پخته شده اضافه کنید.
• ماست یونانی را به تنهایی میل کنید یا به میوه و غلات اضافه کنید.
• رژیم غذایی را به همراه بار های با پروتئین بالا یا اسموتی میوه تهیه شده با شیر یا ماست تکمیل کنید.
• کره بادام زمینی را به ساندویچ ، نان تست یا کلوچه اضافه کنید یا از آن به عنوان یک سس برای سبزیجات و میوه استفاده کنید.
• شیر خشک را به سوپ های خامه ای ، سیب زمینی های پوره شده ، پودینگ ها و دسرهای شیرین اضافه کنید.

اگرچه ابتلا به سارکوپنی در تمام سالمندان حتمی نیست، اما احتمال ابتلا به این وضعیت در افراد بالای ۶۵ سال سن بسیار بالاست. برای جلوگیری از سارکوپنی و بهبود عملکرد عضلانی در سالمندان، توصیه می‌شود که فعالیت‌های ورزشی منظمی انجام دهند، تغذیه مناسبی داشته باشند

پیشگیری از ابتلا به بیماری سارکوپنی در سالمندان

اتخاذ استراتژی هایی برای جلوگیری یا کند نمودن روند  پیشرفت سارکوپنی در سالمندان از تلاش برای معالجه بیماری در بیماران مسن موثرتر است. پیشنهاد اصلاح رژیم غذایی ، مکمل های غذایی ، ورزش و احتمالاً استفاده از هورمون ها  می تواند گام های مناسبی برای مقابله با زوال ماهیچه ها باشد. به حداکثر رساندن توده عضلانی می تواند عملکرد ، قدرت ، استقامت و سلامت عمومی افراد مسن را بهبود بخشد.

پیشنهاد مطالعه: فرسودگی مراقبتی در بین مراقبین و پرستاران سالمند

همانگونه که ذکر شده افراد سالمندی که به این بیماری مبتلا می گردند نیاز به پرستاری و مراقبت های تغذیه ای و ورزشی و دارویی دقیق دارند لذا نقش پرستار سالمند در همراهی و کمک به بهبود شرایط سالمند امری حیاتی محسوب می گردد؛ ابتلا به سارکوپنی قابل پیشگیری و مدیریت است و به تدریج با رعایت توصیه‌های پزشکی می‌توان از تاثیرات آن کاست. مرکز پزشکی سلامت اول با داشتن سالها تجربه و نیروهای پرستار سالمند ماهر آماده ارائه خدمات به سالمندان عزیز می باشد.