هورمون‌ها، مواد شیمیایی هستند که توسط غدد مختلف در بدن تولید می‌شوند. هورمون شادی که یکی از انواع این هورمون‌ها است، در بسیاری از فرآیندهای بدن نقش مهمی دارد.این هورمون مسئول ایجاد احساس شادی و لذت است.
تمامی احساسات، عواطف، اقدامات و تصمیماتی که ما در طول روز تجربه می‌کنیم، تحت تاثیر پیک‌های شیمیایی بدن کنترل می‌شوند. دو پیک شیمیایی ناقل‌های عصبی و هورمون‌ها، مسئولان اصلی عملکرد ما هستند. در این نوشته از مرکز پرستاری سلامت اول می‌خواهیم در مورد احساسی صحبت کنیم که در اثر هورمون‌ها ایجاد می‌شود و چه حواسمان باشد و چه نه، در تمام زندگی ما را به دنبال خود می‌کشاند. برای آن کار می‌کنیم، درس می‌خوانیم، عشق می‌ورزیم، ارتباط دوستانه‌ای را آغاز می‌کنیم و حتی گاهی برای طمعی که نسبت به دریافت بیشتر آن داریم، دست به مواد اعتیاد آور گوشی، الکل و شاید هم خدای نکرده مواد مخدر می‌زنیم!!
شادی، احساسی شگفت انگیز است که می‌تواند هزاران هزار دلیل جالب و متفاوت داشته باشد، اما تنها در پی بالا و پایین شدن چند هورمون ایجاد می‌شود. این احساس بی‌نظیر می‌تواند سرشار از حس رضایت، خوشبختی، نشاط، اشتیاق و هیجان باشد که با هورمون‌های سروتونین، اندروفین، دوپامین و… بروز می‌کنند. در نهایت تمام تصمیمات ما برای زندگی، اهداف و آرزوهایمان، حس شادی نهفته است که ما را به آن موقعیت مشتاق می‌کند. حال چه خوب است اگر بتوانیم خودمان کنترل هورمون‌های شادی آورمان را به عهده بگیریم تا برای شاد بودن نیاز به شرایط خاص در آینده دور نداشته باشیم. اما چگونه چنین چیزی ممکن است؟ کافیست با ۵ راهی که در ادامه امده، قلق ذهن خود را پیدا کنید تا هر لحظه را شاد زندگی کنید.
هورمون شادی چیست
سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است که در مغز ساخته می‌شود. اما این ماده در خارج از سیستم عصبی مرکزی نیز تولید می‌شود و حدود 90 درصد از منبع سروتونین در روده و پلاکت‌های خون یافت می‌شود. سروتونین یک ماده شیمیایی است که توسط اعصاب تولید می‌شود و بیشتر در دستگاه گوارش و همچنین در سیستم عصبی مرکزی یافت می‌شود.
این ماده سیگنال‌ها را بین سلول‌های عصبی منتقل می‌کند و بر خلق و خو، حافظه و توانایی شناخت مغز تأثیرگذار است. وقتی سطح سروتونین یا هورمون شادی در بدن ایده آل باشد، فرد احساس شادی، تمرکز و آرامش خواهد داشت. وقتی ما بتوانیم به روش‌های سالم و طبیعی سروتونین خون را بالا نگه داریم، مسیر تلاش برای اهداف‌مان نیز هموارتر می‌شود. شادی با خود موج انگیزه و انرژی می‌آورد که به طور معجزه وار کارها را پیش می‌برد.
بیشتر بخوانید : تاثیر پرستار سالمند در شادی سالمندان
عوارض کمبود هورمون شادی سروتونین
کمبود سروتونین با اختلالات خلقی ازجمله افسردگی، پنیک و حمله‌های وحشت، و همچنین کاهش میل جنسی، بی‌اشتهایی، اختلال خواب و عدم تعادل دمایی بدن (گرگرفتگی یا تعریق بیش‌ازحد) مرتبط است.
بر اساس مطالعات انجام‌شده سطح سروتونین با توانایی‌های مختلف حافظه و انعطاف‌پذیری عصبی ارتباط دارد. سروتونین باعث بهبود عملکرد شناختی مغز شده و احتمال بروز اختلالات حافظه و آلزایمر را کاهش می‌دهد. یکی از عوامل کلیدی برای برخورداری از خواب باکیفیت و ثبات رفتاری ترشح منظم سروتونین در بدن است.
تحقیقات انجام‌شده نشان داده است که انجام ۴۰ دقیقه ورزش روزانه باعث بهبود خلق و خود می‌شود، اگرچه ارتباط بین ورزش و سطح هورمون شادی سروتونین به‌طور کامل اثبات نشده است. از آنجایی که سروتونین عمدتاً در دستگاه گوارش تولید می شود، مستقیماً با رژیم غذایی فرد در ارتباط است. رژیم غذایی نقش مهمی در تولید سروتونین دارد. در ادامه پنج تکنیک طبیعی برای افزایش تولید سروتونین در بدن بیان‌شده است. با این راهکارها می‌توانید با سبک زندگی سالم، زندگی طولانی و شادی داشته باشید.
۵ تکنیک برای افزایش طبیعی سروتونین
تاثیر نوشیدن مایعات بر ترشح هورمون شادی
کم‌آبی باعث کاهش جذب اسیدآمینه تریپتوفان در بدن می‌شود. تریپتوفان پیش ساز سروتونین در سلول‌های مغز است و در صورت کم‌آبی امکان ورود به سلول‌های مغز را نخواهد داشت. بر اساس تحقیقات دانشمندان مشخص‌شده است کم‌آبی که در سرتاسر جهان بسیار رایج است باعث کاهش سطح سروتونین در بدن می‌شود. برای پیشگیری از این مشکل به مقدار کافی مایعات بنوشید و شانس خود را برای احساس شادی و سلامتی افزایش دهید.
ورزش منظم
تحقیقات نشان داده است که پیروی از یک برنامه منظم ورزشی که با افزایش ضربان قلب همراه است سطح ترشح هورمون سروتونین را افزایش می‌دهد. همچنین ورزش کردن مقدار دوپامین که یکی دیگر از هورمون‌های شادی است را افزایش می‌دهد. بنابراین افزایش تحرک باعث ترشح دو برابری هورمون‌های شادی در بدن می‌شود. به همین خاطر نیز هست که همواره یکی از راهکارهای فوق العاده موثر روانشناسان برای بهبود افسردگی و بی انگیزگی، فعالیت بدنی هر چند کوتاه در طول روز است.
حفظ سلامت روده برای ترشح هورمون شادی
همان‌گونه که بیان شد سروتونین بیشتر در روده یافت می‌شود. سطح متعادل سروتونین تحت تأثیر بافت‌های سالم روده و تعادل خوب باکتری‌های روده قرار دارد. مدت‌هاست که این موضوع به اثبات رسیده است که اختلال در عملکرد روده، باعث افزایش خطر زوال شناختی، نوسانات خلقی و افسردگی می‌شود.
لازم است برای پیشگیری از این مشکلات از غذاهای حاوی پیش و پروبیوتیک در رژیم غذایی استفاده شود. بنابراین برای افزایش احساس شادی و موفقیت در ابعاد مختلف زندگی از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
تاثیر خواب کافی بر ترشح هورمون شادی
کم‌خوابی منجر به کاهش سطح سروتونین در بدن می‌شود. بر اساس تحقیقات دانشمندان هشت ساعت خواب بدون وقفه در شب برای حفظ سلامتی ایده آل است. پیروی از یک برنامه خواب منظم بر بهبود ترشح هورمون‌های شادی Feel-good hormones تأثیر گذار است و به فردکمک می‌کند تا احساس شادی عمیق را تجربه کند. توجه داشته باشید که خواب، افزون بر شادی و خلق و خو، بر تمرکز، آرامش و بازدهی فعالیت در طول روز نیز تاثیر زیادی می‌گذارد. بنابراین هر طور شده خواب شب خود را به ۸ ساعت مفید برسانید تا در طول روز بازدهی خوبی داشته باشید.
رژیم غذایی مناسب برای ترشح هومون شادی
برای بهره‌مندی از روده سالم و تولید سروتونین کافی باید از رژیم غذایی مناسبی پیروی شود. اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در روغن ماهی به تولید سروتونین کمک می‌کنند. ممکن است برخی از افراد تمایلی به خوردن ماهی نداشته باشند. همچنین یافتن ماهی‌های سالمی که در مزرعه پرورش داده می‌شوند و به جیوه (یک نوروتوکسین) آلوده نشده‌اند کمی دشوار است. پیشنهاد می‌شود مطلب راهنمای داشتن یک رژیم غذایی متعادل را مطالعه کنید.
ایمن‌ترین راه برای دریافت امگا ۳ مصرف مکمل از یک منبع سالم است. تریپتوفان به ساخت سروتونین در بدن کمک می‌کند و در منابع گیاهی مانند غلات کامل، سیب‌زمینی و ذرت به‌وفور یافت می‌شود.
خطر تامین شادی با مواد اعتیادآور
حال که با چند راه کارآمد برای زندگی شاد و سالم آشنا شدیم، خوب است نگاهی به تامین شادی از راه‌های ناسالم هم داشته باشیم! اعتیاد از راه‌های ناسالم و البته رایج تامین شادی است. منظور اعتیاد تنها شیشه و هروئین و کوکائین نیست؛ بلکه هر رفتار و ماده‌ای که به انجام یا مصرف آن وابسته باشید، اعتیاد آور محسوب می‌شود. افرادی که به چک کردن تلفن همراه، نوشیدن قهوه، بازی‌های رایانه‌ای، تلویزیون دیدن و… عادت شدیدی دارند که نمی‌توانند از آن دست بکشند و با ترک آن دچار ناراحتی روحی و جسمی می‌شوند، معتاد هستند.
آنچه که به آن اعتیاد داریم، از اول بد نیست، تازه راهی فوق العاده موثر برای تامین شادی ما است. اما نیاز به مصرف بیشتر است که آن را بد و ناسالم می‌سازد. در اوایل مصرف ماده یا انجام رفتار اعتیاد آور فرد دچار فوران هورمون‌های شادی می‌شود و چندین برابر مقدار طبیعی هورمون‌ها را تجربه می‌کند. (اینجاست که کار به یک بار مصرف ختم نمی‌شود..) ماده اعتیادآور دقیقا دست می‌گذارد روی سامانه لیمبیک احساسات و تصمیم گیری؛ و کنترل همه چیز را به دست خود می‌گیرد!
با احساس شادی زیادی که ایجاد شده اتفاقا گاهی (در اوایل مصرف) بازدهی ذهن نیز بالاتر می‌رود. پس اشکال ماده اعتیاد آور چیست؟ مشکل این است که در هر بار مصرف، فرد برای تامین شادی مثل دفعه قبل، به دو برابر دوز ماده اعتیادآور قبلی نیاز دارد. یعنی اگر در یک بار مصرف دفعه پیش ۴ واحد سرتونین و دوپامین آزاد شد، با همان میزان ماده این بار ۱ واحد هورمون آزاد می‌شود! این است که فرد زندگی خود را برای خرید مواد می‌بازد و به مرور با مصرف بیشتر، اثر منفی بیشتری را متوجه بدن خود می‌کند. اعتیاد نه تنها زندگی فرد، بلکه اطرافیان او را نیز به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این رو برای تامین شادی باید به راه‌های کارآمد طبیعی بیندیشیم تا زندگی هدفمند و شادی داشته باشیم.
مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال‌ها تجربه در امر ارائه خدمات مراقبت و همچنین پرستار در منزل آمادگی دارد با کادری مجرب و متخصص به‌صورت شبانه‌روزی در خدمت همشهریان گرامی باشد.
کادر مجرب این مرکز در قالب پرستار سالمند، پرستار بیمار و پرستار کودک همواره با در نظر گرفتن آخرین استانداردهای خدمات مراقبتی و پرستاری به ارائه خدمت پرداخته و آسایش و امنیت عزیزان شما را اولویت اصلی خویش قرار داده است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر تنها کافی است که با کارشناسان این مرکز تماس حاصل کنید و مشاوره رایگان دریافت فرمایید.
