یائسگی در مردان و یا آندروپوز، به شرایطی اطلاق می‌گردد که با ایجاد تغییراتی در تولید هورمون‌های جنسی آن‌ها در سنین خاص اتفاق می‌افتد. از مهم‌ترین علائم یائسگی، می‌توان به مواردی مانند کمبود تستوسترون، کمبود هیپوگنادیسم و آندروژن اشاره نمود. با کاهش میزان تولید این هورمون در بدن مردان، میل جنسی در آن‌ها کاهش یافته و در آن‌ها افسردگی و بدخلقی ایجاد می‌گردد. به‌طورکلی، آندروپوز مرحله‌ای از زندگی مردان بوده که در آن رفته‌رفته میزان تولید تستوسترون در بیضه‌ها کم می‌شود و این موضوع باعث تحلیل رفتن توانایی‌های جنسی و قدرت آنان می‌گردد.
شما می‌توانید برای جلوگیری از ایجاد یائسگی زودرس، از رژیم غذایی مناسب استفاده نموده و فعالیت‌های ورزشی را به صورت منظم انجام دهید. در خصوص این موضوع همچنین می‌توانید با افزایش سن،از تجربیات پرستار سالمند استفاده نمایید.
یائسگی مردانه چیست؟
در پاسخ به این سوال که یائسگی چیست؟ باید بگوییم، یائسگی مردانه به تغییراتی که در میزان ترشح هورمون تستوسترون صورت می‌گیرد اطلاق می‌شود؛ به عبارت دیگر، یائسگی با کاهش تولید تستوسترون در مردان بالای 50 سال اتفاق می‌افتد. با توجه به این‌که تولید تستوسترون در بدن مردان برای انجام عملکرد خوب و همچنین، سلامت جسمی و روانی آن‌ها اهمیت دارد؛ بنابراین کاهش آن در بدن می‌تواند عوارض نگران‌کننده‌ای برای آن‌ها به وجود آورد.
بنابراین درصورتی‌که متوجه علائم و نشانه‌های ناشی از کاهش تولید تستوسترون در بدن خود شدید باید به سرعت برای درمان آن اقدام کنید، زیرا کمبود آن در بدن باعث کاهش میل جنسی گشته و با تاثیر بر سلامت بدن و روح فرد، می‌تواند تاثیرات منفی بر روابط زوجین بگذارد. شما می‌توانید با استفاده از حضور پرستار در خانه، فعالیت‌های روزمره خود را به راحتی انجام داده و با مراقبت‌های آن‌ها، کیفیت زندگی خود را افزایش دهید.
یائسگی مردان در چه سنی است؟
بعد از سن 30 سالگی در مردان، میزان تستوسترون سالانه به اندازه 1 درصد کاهش پیدا می‌کند و این میزان به 50 درصد در سن 70 سالگی می‌رسد. همچنین، با کاهش میزان این هورمون جنسی، میزان گلوبولین حمل کننده SHBG، افزایش پیدا نموده و از عملکرد صحیح آن‌ها جلوگیری می‌نماید.
به عبارت دیگر، یائسگی مردان با ایجاد تغییراتی در هورمون‌ها و فیزیولوژیک آنان که در سنین 40 تا 55 سالگی اتفاق می‌افتد، رخ داده و تا سن 65 سالگی ادامه دارد.
دلیل یائسگی در مردان
یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث ایجاد یائسگی در مردان می‌شود، کاهش میزان تولید تستوسترون (یک هورمون مردانه یا آندروژن) است. این هورمون جنسی مردانه که غدد فوق کلیوی و بیضه‌ها تولید می‌گردد، برای رشد عضلات، ایجاد صدای کلفت‌تر، افزایش موهای بد و صورت در مردان ضروری است. بهتر است بدانید که این هورمون در زنان نیز تولید شده ولی غلظت آن نسبت به مردان کم‌تر است.
یکی دیگر از دلایلی که باعث ایجاد یائسگی مردانه می‌شود، میزان تولید هورمون گلوبولین است. با توجه به این‌که سن فرد افزایش می‌یابد، از میزان تولید تستوسترون کاسته ولی به میزان تولید هورمون گلوبولین اضافه می‌گردد. هورمون جنسی گلوبولین یا هورمون جنسی اتصال دهنده، وظیفه دارد تستوسترون‌هایی که در بدن تولیدشده‌اند را از خون خارج نمایند. کاهش مقدار هورمون جنسی تستوسترون در بدن، باعث ایجاد تغییرات جسمی و همچنین، تغییرات ذهنی در فرد می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود که مردان گاهی تغییرات اخلاقی را تجربه کنند و به طور مدام در بدن خود احساس خستگی نمایند.
جلوگیری از یائسگی در مردان
شما می‌توانید با استفاده از کاهش مصرف دخانیات و الکل، انجام فعالیت‌های ورزشی، داشتن برنامه غذایی با مواد مقوی و غیره از ایجاد یائسگی جلوگیری کنید.
نشانه‌ها و علائم یائسگی در مردان
علائم و نشانه‌های یائسگی در مردان و زنان متفاوت است. به‌طورکلی، یائسگی در زنان به صورت ناگهانی ایجاد شده و باعث می‌شود که در زنان تغییرات بیولوژیکی زیادی در طول 1 تا 2 سال به وجود آید. ولی در مردان، این موضوع برعکس بوده و کاهش میزان ترشح تستوسترون و آغاز علائم و نشانه‌های مرتبط با آن، در یک مدت زمان طولانی رخ می‌دهد.
هنگامی که میزان ترشح تستوسترون در بدن آقایان کاهش پیدا می‌نماید، علائم خاصی را مشاهده می‌کنند که برخی از آن‌ها، با علائم ایجاد شده در یائسگی زنان یکسان است. از مهم‌ترین علائم و نشانه‌های یائسگی در مردان عبارت‌اند از:
- افزایش تعریق در بدن مردان
- ایجاد گر گرفتگی در بدن
- تحریک‌پذیر شدن و تغییرات در خلق‌وخو
- کاهش پیدا کردن توده عضلانی
- جمع شدن چربی در اطراف سینه و شکم
- ایجاد خشکی در پوست و نازک شدن پوست
- کاهش میل جنسی
- کاهش تعداد نعوظ‌های صبحگاهی
- ایجاد اختلالات در نعوظ
- کاهش انرژی بدنی
- عدم توانایی در راه رفتن بیشتر از 1 کیلومتر
- ایجاد مشکل در انجام فعالیت‌های فیزیکی مانند دویدن و یا بلند کردن اجسام سنگین
- افسردگی
- ایجاد اختلال در تمرکز و حافظ کوتاه‌مدت
اهمیت تولید تستوسترون در بدن مردان
تستوسترون، یکی از هورمون‌های جنسی بوده که با غلظت کم‌تر در بدن زنان هم به وجود می‌آید. این هورمون جنسی در بدن مردان و زنان به وسیله بیضه‌ها و تخمدان‌ها تولید می‌گردد. ولی به طور طبیعی، میزان تولید این هورمون در بدن مردان و پسران بیشتر بوده و به عنوان یک هورمون اصلی در بدن آن‌ها فعالیت می‌کند. تولید هورمون جنسی تستوسترون، در بدن اهمیت زیادی دارد. از مهم‌ترین ضرورت تولید این هورمون می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- فعال نمودن تولید اسپرم‌ها در مردان
- رشد بیضه‌ها و آلت تناسلی در مردان
- بم شدن یا کلفت شدن صدای مردان در زمان بلوغ رسیدن
- رشد موهای آلت تناسلی و صورت آن‌ها در دوران بلوغ
- تنظیم نمودن اندازه و همچنین، قدرت عضلات بدن
- تنظیم رشد استخوان‌ها و قدرت آن‌ها
- ایجاد و تنظیم میل جنسی
عوارض یائسگی در مردان
یائسگی مردان ممکن است عوارضی را برای آن‌ها به وجود آورد که این عوارض عبارت‌اند از:
اختلال در میزان هورمون‌ها
یکی از مهم‌ترین عوارضی که یائسگی مردانه می‌تواند به وجود آورد، کاهش ترشح هورمون‌هایی مانند تستوسترون کلی و آزاد، ملاتونین و تیروئید است.
نشانه‌های فیزیکی
از عوارض دیگری که به دلیل یائسگی در مردان می‌تواند ایجاد شود، نشانه‌های فیزیکی است. مردان در هنگام یائسگی به عوارضی مانند خستگی‌های عمومی، افزایش وزن، نارسایی‌های تمرکز محور، پوکی استخوان و همچنین، مشکلات قلبی عروقی دچار می‌شوند.
عوارض جنسی
عوارض جنسی یکی دیگر از عارضه‌هایی است که می‌تواند به دلیل یائسگی در مردان ایجاد گردد. از مهم‌ترین مشکلات جنسی به وجود آمده در مردان بر اثر این عارضه می‌توان به کاهش میل جنسی آن‌ها و مشکلات نعوظ یا سفتی آلت اشاره کرد.
افسردگی
یکی دیگر از مهم‌ترین عوارضی که یائسگی در مردان می‌تواند به وجود آورد، افسردگی است. یائسگی در مردان علاوه بر این‌که می‌تواند باعث کاهش میل جنسی در آن‌ها گردد، می‌تواند عملکرد جنسی آن‌ها را نیز کاهش دهد. از مهم‌ترین علائم افسردگی در مردان، می‌توان به مواردی مانند کاهش در تمرکز، غمگین بودن، کاهش میزان انرژی، از بین رفتن لذت‌های زندگی، اضافه وزن و غیره اشاره نمود.
عوارض روانشناختی
عوارض روانشناختی یا روحی مانند افسردگی، تحریک‌پذیری، بلاتکلیفی و سردرگمی از دیگر مواردی است که در مردان یائسه به وجود می‌آید. مراجعه به روان‌درمانگر از راهکارهایی است که می‌توان در مواجهه با عوارض روانشناختی ناشی از بروز یائسگی مردانه پیشنهاد نمود:
به نقل از harbormentalhealth
اگر مواجهه با یائسگی یا آندروپوز برای شما دشوار بوده است، به یاد داشته باشید که لازم نیست این مسیر را به‌تنهایی طی کنید. مراجعه به یک روان‌درمانگر فرصتی را برای شما فراهم می‌کند تا:
- مسائل خود را در فضایی حمایتی و بدون قضاوت مطرح کنید،
- احساسات و باورهای پیچیده خود را درباره پیری شناسایی کنید،
- روش‌های مقابله‌ای مؤثری مانند کاهش استرس یا تنظیم هیجانات را بیاموزید،
- قدردانی را تمرین کنید و نگرشی مثبت به زندگی داشته باشید.
درمان یائسگی مردانه
با توجه به این‌که کاهش میزان ترشح تستوسترون در مردان امری طبیعی است، بنابراین آن‌ها نباید فشارها و دردهای ناشی از کاهش تستوسترون را تحمل نمایند؛ بنابراین باید برای درمان یائسگی مردانه خود، به متخصص اورولوژی یا کلیه مراجعه نمایند.
انواع روش‌های درمانی زیادی برای این عارضه وجود دارد که پزشک متخصص بعد از معاینه و همچنین، تشخیص دقیق می‌تواند بهترین روش درمان را برای فرد انتخاب کند. از مهم‌ترین روش‌های درمان یائسگی مردان می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
درمان جایگزینی هورمون یا هورمون‌تراپی
همان‌گونه که پزشکان برای کاهش دردها و ناراحتی‌های به وجود آمده از یائسگی در زنان، هورمون‌تراپی را برای آن‌ها انجام می‌دهند؛ استفاده از این روش می‌تواند برای درمان کاهش ترشح هورمون‌های جنسی مردان نیز موثر باشد. در این روش، پزشک؛ هورمون تستوسترون را به بدن فرد تزریق می‌کند ولی گاهی اوقات ممکن است این هورمون‌ها به صورت ژل یا قرص برای فرد تجویز گردد. با توجه به این‌که میزان بالای این هورمون در بدن می‌تواند خطراتی مانند سرطان پروستات زودرس را ایجاد نماید پس بهتر است حتما پزشک این کار را انجام دهد.
محدودیت‌های درمان جایگزینی هورمون
درمان با استفاده از جایگزینی هورمون‌ها یکی از درمان‌های بی‌خطر بوده که برای هر فردی مناسب نمی‌باشد. مثلا برای افرادی که به سرطان پروستات مبتلا هستند، باید قبل از انجام درمان به این صورت، در مورد مزایا و همچنین، ریسک‌های آن با پزشک مشورت نمایند. ولی بهتر است بدانید که تستوسترون عاملی برای به وجود آمدن سرطان پروستات نبوده؛ هرچند ممکن است باعث افزایش سرعت در رشد سلول‌های سرطانی پروستات گردد. از این روش درمان، برای باروری استفاده می‌شود. درنتیجه، برخی از افرادی که به یائسگی و ناباروری دچار هستند، گمان می‌کنند استفاده از این روش می‌تواند باعث افزایش اسپرم‌های تولیدی آن‌ها در بدن گردد.
به‌طورکلی، بهتر است بدانید که هورمون جنسی تستوسترون فقط یکی از عامل مربوط به ایجاد مشکلات در سلامت جنسی و همچنین، باروری مردان است. و مشکلات مربوط به میل جنسی پیچیده‌تر از آن است که بخواهیم آن را به کاهش یا افزایش میزان هورمون‌های جنسی مرتبط کنیم. از مهم‌ترین وظایف تولید هورمون جنسی تستوسترون در بدن مردان، تنظیم میل جنسی آن‌ها است. البته علاوه بر این هورمون، عوامل زیادی مانند مشکلات روانی می‌تواند بر میزان میل جنسی مردان و همچنین، اختلالات نعوظ آن‌ها تاثیرگذار باشد.
درمان جایگزینی هورمون BHRT
از روش‌های درمانی دیگر که برای یائسگی در مردان صورت می‌گیرد، درمان جایگزینی هورمون BHRT است. این روش فردی و کم تهاجمی، برای درمان کاهش تستوسترون و همچنین علائم ناشی از آن بسیار موثر است. برای این کار در ابتدا باید به پزشک مراجعه نموده تا او سطح تستوسترون و علائم ناشی از آن را بررسی نماید. پزشک با استفاده از آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون و ادرار می‌تواند هورمون BHRT را جایگزین کند. این هورمون را می‌توان به صورت ژل، قرص، کرم موضعی و غیره جایگزین نمود.
انجام فعالیت‌های ورزشی
انجام برخی از فعالیت‌های ورزشی، روش دیگری است که می‌تواند به درمان یائسگی در مردان کمک کند. به‌طورکلی، تغییر در سبک زندگی می‌تواند به افزایش سلامتی بدن فرد کمک نموده و برخی تغییرات باعث افزایش میزان تستوسترون در بدن شود.
با انجام فعالیت‌های ورزشی، این پیام به بدن ارسال می‌گردد که برای تولید توده استخوانی و عضله‌ها، بدن به هورمون زیادی نیاز دارد. از طرف دیگر، ورزش با کاهش میزان استرس فرد، باعث افزایش هورمون‌های جنسی در بدن مردان می‌شود.
رژیم غذایی سالم
یکی دیگر از راههای درمان یائسگی مردان، استفاده از یک رژیم غذایی مناسب است. این رژیم غذایی سالم شامل موادی است که می‌تواند به افزایش تولید میزان تستوسترون و همچنین، تقویت آن‌ها کمک کند. به عبارت دیگر، مواد غذایی مصرفی در مردان باید شامل موادی باشد که مقدار آمینواسیدهای شاخه‌ای تشکیل شده از والین، لوسین و ایزولوسین را در بدن افزایش دهد. برخی از غذاهایی که باید در رژیم غذایی مردان وجود داشته باشد، عبارت‌اند از:
- انواع ماهی‌ها مانند ماهی قزل‌آلا
- اسفناج
- روی و پروتئین حیوانی
- تخم‌مرغ
- پروتئین آب‌پنیر
- انواع دانه‌ها مانند دانه‌های کتان و کاج، کدو تنبل و کدو
- انواع مغزها مانند گردو، بادام هندی و بادام
- انجیر
- لبنیات مانند شیر و پنیر
- لوبیا و نخود
- انواع سبزیجات
- استفاده از چربی‌های اشباع‌نشده در غذاها مانند روغن زیتون
مصرف مکمل‌ها
مصرف برخی از مکمل‌ها باعث می‌شود میزان ترشح تستوسترون در بدن مردان افزایش پیدا کند؛ بنابراین، مردان باید مواد مغذی ناشی از این مکمل‌ها را دریافت کنند، زیرا استفاده از این مکمل‌ها می‌تواند باعث کاهش عوارض جانبی کاهش تستوسترون در بدن شود.
ویتامین D
یکی دیگر از روش‌هایی که می‌تواند در درمان یائسگی مردان تاثیرگذار باشد، مصرف ویتامین D است. وجود این ویتامین در بدن، علاوه بر این‌که می‌تواند میل جنسی را در مردان تنظیم کند، مزایای دیگری نیز دارد. طبق تحقیقات صورت گرفته، ویتامین D تاثیر بالایی بر افزایش سطح تستوسترون داشته که دلیل آن نامشخص است.
عنصر زینک
یکی دیگر از روش‌های درمانی در یائسگی مردانه، مصرف روی است که با توجه به تولید تستوسترون در بیضه‌ها، سلامت آن دارای اهمیت بالایی است. استفاده از روی می‌تواند سطح تستوسترون را در مردان افزایش دهد و از ایجاد یائسگی در مردان جلوگیری کند.
مصرف برخی از داروها
یکی دیگر از روش‌های درمان یائسگی مردانه، مصرف برخی از داروهاست. بهتر است بدانید که استفاده از برخی داروها باعث کاهش تولید تستوسترون در مردان شده و همچنین، برخی دیگر می‌تواند باعث کاهش تولید آندروژن در بدن مردان گردد؛ که در این صورت، توانایی بدن فرد برای استفاده نمودن از آندروژن‌های تولیدی محدود می‌شود. این داروها به عنوان داروهای ضدآندروژنیک شناخته می‌شوند که عبارت‌اند از:
- استاتین‌ها همانند داروی زوکور
- کتوکونازول مانند نیزورال، اکستین و کتودرم
- سایمتیدین
- اسپیرونولاکتون مانند آلداکتون
- موادی مانند مورفین، هیدروکودون، کدئین، ویکودین و اکسی‌کدون
درمان‌های گیاهی و طبیعی
یکی از روش‌ها برای مدیریت و درمان علائم یائسگی، استفاده از درمان‌های طبیعی و گیاهی است. برخی از مواد گیاهی موثر در درمان علائم یائسگی عبارت‌اند از:
- جینسنگ: استفاده از این گیاه می‌تواند باعث افزایش عملکرد جنسی در مردان شده و به کاهش علائم مربوط به یائسگی مانند خستگی کمک کند.
- ماکا: یکی دیگر از گیاهان موثر در بهبود یائسگی، گیاه ماکا است که از آن به‌عنوان بهترین تقویت‌کننده میل جنسی یاد می‌شود. همچنین، استفاده از این گیاه می‌تواند باعث افزایش انرژی در فرد گردد.
- ال-آرژنین: یکی از مکمل‌هایی است که باعث افزایش میل جنسی و همچنین، کاهش علائم مربوط به یائسگی می‌شود.
راههای جلوگیری از یائسگی در مردان
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، کاهش میزان تستوسترون در بدن مردان با افزایش سن طبیعی بوده و جزئی از پدیده فیزیولوژیک در بدن تلقی می‌شود. ولی برای این‌که بتوانید از ایجاد یائسگی زودرس جلوگیری کنید، باید تغییراتی را در سبک زندگی خود ایجاد نمایید. از مهم‌ترین راههای جلوگیری از یائسگی در مردان می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
انجام ورزش و فعالیت بدنی
یکی از موثرترین روش‌ها برای جلوگیری از ایجاد یائسگی مردان، انجام فعالیت‌های ورزشی مانند وزنه‌برداری، دویدن و شنا است که علاوه بر کاهش وزن، می‌تواند به بهبود عملکرد قلب و سلامت آن کمک کند. شما از طریق ورزش می‌توانید استرس خود را کاهش داده و از ایجاد افسردگی به سبب کاهش تولید تستوسترون جلوگیری نمایید. با انجام دادن حرکات ورزشی به صورت 3 روز در هفته می‌توانید نتایج خوبی را مشاهده کنید.
مدیریت نمودن استرس و داشتن خواب کافی
از مهم‌ترین عوامل ایجادکننده یائسگی مردانه، استرس و اختلالات در خواب است. مردان می‌توانند با استفاده از روش‌هایی مانند انجام یوگا، مدیتیشن و همچنین تمرینات تنفسی، استرس خود را کاهش داده و خواب بهتری را تجربه کنند. در این صورت، تولید میزان هورمون جنسی مردانه افزایش پیدا نموده و از ایجاد یائسگی زودرس جلوگیری می‌شود.
پرهیز از مصرف زیاد کافئین
یکی دیگر از راه های ایجاد یائسگی زودرس در مردان، عدم استفاده بیش‌ازحد نوشیدنی‌های کافئین دار مانند قهوه، نوشیدنی‌های الکلی، نوشیدنی‌های ادویه‌دار، چای و غذاهای تند است؛ زیرا استفاده از این‌ها می‌تواند باعث افزایش علائمی مانند تعریق شبانه و گر گرفتگی بدن گردد. اگر مصرف روزانه این مواد را کاهش دهید و یک رژیم غذایی سالم را در برنامه روزانه خود بگنجانید، می‌توانید از ایجاد یائسگی زودرس جلوگیری کنید.
استفاده از مکمل‌های طبیعی و گیاهان دارویی
یکی دیگر از راههای جلوگیری از یائسگی در مردان، استفاده از مکمل‌های طبیعی و همچنین گیاهان دارویی است. برای این کار می‌توانید با استفاده از انواع دمنوشهای گیاهی مانند پونه، رازیانه، پنج انگشت، تخم کرفس و بومادارن، علائم و نشانه‌های مربوط به یائسگی را کاهش داده و به بهبود درد حاصل از آن کمک کنید. دمنوشهای گیاهی مانند اسطوخودوس و گل گاوزبان می‌تواند به بهبود خلق‌وخو و اعصاب مردان کمک کند.
روان‌درمانی
با توجه به این‌که یائسگی در مردان می‌تواند باعث تغییرات در خلق‌وخوی فرد، تحریک‌پذیری، افسردگی و اضطراب شود، استفاده از مشاوره یا روان‌درمانی می‌تواند کمک‌کننده باشد. این روش باعث می‌شود که مردان بتوانند افکار منفی خود را مدیریت و کنترل نموده و همچنین با نوسانات خلقی بهتر کنار بیایند.
جمع‌بندی
یائسگی مردانه یا آندروپوز، یکی از مراحل طبیعی در زندگی مردان بوده که با کاهش تولید تستوسترون در بدن آن‌ها ایجاد می‌گردد. تغییرات هورمون‌های جنسی در مردان، علاوه بر این‌که باعث بروز علائم جسمی و فیزیکی می‌شود، می‌تواند باعث افزایش وزن، کاهش میل جنسی، نوسانات در خلق‌وخوی آن‌ها، خستگی مزمن و اختلالات در خواب آن‌ها گردد.
گاهی ممکن است این موضوع برای بعضی از مردان چالش‌هایی را ایجاد نماید، ولی می‌توان با استفاده از روش‌های درمانی که در بالا اشاره نمودیم مانند ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و انجام فعالیت‌های ورزشی، میزان تولید این هورمون‌های جنسی را مدیریت نموده و کیفیت زندگی خود را با تاثیرپذیری از این امور افزایش داد.
سوالات متداول
یائسگی مردانه یعنی چه؟
یائسگی در مردان به معنای کاهش میزان ترشح هورمون جنسی تستوسترون بوده که با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد و می‌تواند باعث کاهش میل جنسی در مردان گردد.
یائسگی مردان در چه سنی است؟
مردان یائسگی را معمولا در سنین بین 60 تا 80 سالگی تجربه می‌کنند.
نشانه یائسگی در مردان چیست؟
از مهم‌ترین علائم و نشانه‌های یائسگی مردان، می‌توان به ناباروری، مشکل در تمرکز، ایجاد اختلال در نعوظ، کاهش میزان انرژی بدن، کاهش کیفیت خواب و ریزش مو اشاره نمود.
