فرزند پروری و تربیت یک کودک شاد و سالم یکی از چالش برانگیزترین مشغله هایی است که والدین می توانند داشته باشند. همچنین یکی از لذت بخش ترین آنها است. با این حال بسیاری از ما با همان تمرکزی که برای یک کار استفاده می کنیم به مسئله فرزند پروری نگاه نمی‌کنیم. بسیاری از والدین ممکن است هنگام رقابت کودکان بر اساس واکنشهای ناگهانی خود عمل کنند یا فقط از همان روشهای فرزند پروری استفاده کنند که در گذشته والدین آنها استفاده کرده بودند. در این شرایط معمولا والدین چندان به اثربخشی این روش ها توجهی ندارند و به عنوان تنها راهی که آموخته اند از آن استفاده می کنند.
11 اصل برای فرزندپروری موفق چیست؟
فرزند پروری یکی از شاخه‌های علوم اجتماعی است که در مورد آن تحقیقات زیادی انجام شده است. مهم نیست که سبک فرزند پروری شما چگونه است یا سوالات یا نگرانی‌های شما در مورد پرورش فرزاندانتان چیست. در این مقاله 10 اصل فرزند پروری را باهم مرور می‌کنیم که دانستن آن ها برای والدین و یا پرستار کودک واجب است.
- الگو برداری فرزندان از والدین
- محبت دائمی والدین
- حضور فعال والدین در زندگی فرزند
- فرزند پروری متناسب با سن کودک
- وضع قوانین و محدودیت های لازم
- تقویت استقلال کودک خود در فرزند پروری
- ثابت قدم بودن
- اجتناب از نظم و انضباط شدید
- توضیح قوانین و تصمیمات
- احترام به کودک در فرزندپروری
- نیازها و محدودیت های خود را به عنوان والدین بدانید
متخصصانی که در این زمینه آموزش دیده‌اند می توانند طیف وسیعی از مشکلات اعم از اختلال پرخوری تا برخورد با مشکلات رفتاری مانند پرخاش را مورد درمان قرار دهند. در این مقاله به بررسی ده اصل اساسی فرزند پروری، نکات و رهنمودهایی برای حل مشکلات رفتاری کودکان پرداخته شده است. بر طبق نظر متخصصان والدین خوب به همدلی، صداقت، اعتماد به نفس، کنترل خود، مهربانی، همکاری و خوشرویی نیاز دارند. همچنین لازم است با کسب مهارت‌های مختلف باعث تقویت کنجکاوی فکری و انگیزه در کودکان شوند.
1) الگو برداری فرزندان از والدین
خواه رفتارهای سالم خود شما باشد یا نحوه برخورد با دیگران، فرزندان شما از آنچه شما انجام می‌دهید یاد می‌گیرند و الگو برداری می‌کنند. این یکی از مهمترین اصول است که آنچه شما انجام می‌دهید بر روی رفتار کودک اثر گذار خواهد بود. لازم است والدین در مقابل رفتار کودک به صورت ناگهانی و بدون فکر عکس العمل لحظه‌ای نشان ندهند. والدین باید از خود بپرسند، من قصد انجام چه کاری را دارم و آیا احتمال دارد که این عمل در فرزند پروری نتیجه ای مطلوب را به وجود آورد و من را به هدفم برساند؟
بچه ها با مشاهده والدین خود چیزهای زیادی در مورد نحوه رفتار یاد می گیرند. هرچه سن آنها کمتر باشد بیشتراز شما الگو برداری می کنند. قبل از این که جلوی کودک خود عصبانی شوید و چیزی را بشکنید و فریاد بزنید ، به این فکر کنید: آیا می خواهید کودک شما هنگام عصبانیت این چنین رفتار کند؟ حواستان باشد که بچه هایتان دائماً شما را زیر نظر می گیرند. مطالعات نشان داده است كه كودكانی كه که دیگران را می زند غالبا یک الگو پخاشگری در خانه دارند.
علاوه بر آن پرخاشگری می تواند یکی از آثار طلاق بر فرزندان شما باشد. البته راه های موثری وجود دارد که تاثیر طلاق بر فرزندان را تا اندازه قابل توجهی کاهش می دهد. برای فرزند پروری موثر ، ویژگی هایی را که می خواهید در فرزندان خود مشاهده کنید الگو قرار دهید: احترام ، دوستی ، صداقت ، مهربانی ، تحمل. سعی کنید بیشتر رفتاری غیرخودخواهانه از خود نشان دهید. بدون انتظار پاداش، کارهایی را برای افراد دیگر انجام دهید. تشکر و تعریف نمایید و مهمتر از همه ، با فرزندان خود همان گونه رفتار کنید که انتظار دارید دیگران با شما رفتار کنند.
2) محبت دائمی والدین در فرزند پروری
آیا تا به حال فکر کرده اید که در طول یک روز چند بار به بچه های خود واکنش منفی نشان می دهید؟ ممکن است بیشتر از تعریف ، انتقاد کنید. برای درک بهتر شرایط رئیس خود را در نظر بگیرید که علیرغم حسن نیت شما نسبت به تمام کارهای شما عکس العمل منفی نشان می دهد ، چه احساسی خواهید داشت؟
در این شرایط روش موثرتر این است که وقتی بچه ها کاری را درست انجام دهند بگویید : “تو تخت خودت را بدون اینکه از من کمک بگیری ، مرتب کردی – این کار بسیار عالی است!” یا “من داشتم رفتار تو را با خواهرت تماشا می کردم و تو بسیار صبور بودی.” این گفته ها بیشتر از سرزنشهای مکرر برای تشویق رفتار خوب در طولانی مدت مفید خواهد بود.
نکته ای در فتار کودک پیدا کنید و هر روز چیزی برای ستایش او پیدا کنید. برای پاداش دادن سخاوتمند باشید – عشق ورزیدن ، در آغوش گرفتن و تعریفهای شما می تواند معجزه کند و اغلب به اندازه کافی پاثر مثبت خواهد داشت . به زودی متوجه خواهید شد که بیشتر در حال رفتارهایی در فرزند پروری هستید که دوست دارید ببینید.
3) حضور فعال والدین در زندگی فرزند و فرزندپروری
اینکه به عنوان پدر و مادر در زندگی فرزند خود حضور فعال داشته باشید مسئله‌ای زمان‌بر بوده و کار نسبتا سختی است. اما والدین با تجدیدنظر و تنظیم مجدد اولویت های زندگی قادر به انجام این کار خواهند بود. این کار به معنای فدا کردن بعضی از اولویت‌های کوچک در مقابل اولویت مهمتر و بزرگتری می‌باشد.
سعی کنید که از نظر روحی و جسمی همواره در زندگی فرزند خود حضور فعال داشته باشید. حضور فعال به معنای انجام تکالیف کودک یا اصلاح مداوم آن نیست. تکالیف درسی ابزاری است برای معلمان که بدانند کودک در حال یادگیری است یا خیر. اگر تکالیف کودک را انجام دهید، به معلم اجازه نمی دهید تا از وضعبت کودک شما ارزیابی درستی به عمل آورد.
اغلب برای والدین و بچه ها دور هم جمع شدن برای یک وعده غذایی خانوادگی دشوار است ، چه رسد به اینکه اوقات با کیفیتی را در کنار هم بگذرانند. اما احتمالاً هیچ چیز بیشتر از این دور هم جمع شدن مورد علاقه بچه ها نیست. صبح 10 دقیقه زودتر از خواب بیدار شوید تا بتوانید با کودک خود صبحانه بخورید یا ظرف ها را در ظرفشویی بگذارید و بعد از شام با کودک پیاده روی کنید. کودکانی که توجه مورد نظر والدین خود را به خود جلب نمی کنند اغلب بد رفتاری می کنند زیرا مطمئناً از این طریق مورد توجه قرار می گیرند.
هر هفته یک “شب خاص” را در نظر بگیرید تا در کنار هم باشید و به فرزندان خود اجازه دهید در تصمیم گیری در مورد روش گذراندن وقت در این شب به شما کمک کنند. به دنبال روش های دیگر برقراری ارتباط با کودک باشید به عنوان مثال می توانید یادداشت یا هدیه کوچکی را در جعبه ناهار کودک خود قرار دهید. به نظر می رسد نوجوانان نسبت به بچه های کوچکتر کمتر به توجه والدین خود نیاز دارند. از آنجا که فرصت های کمتری برای گردهم آمدن والدین و نوجوانان وجود دارد ، والدین باید تمام تلاش خود را بکنند تا وقتی نوجوان تمایل به گفتگو یا مشارکت در فعالیت های خانوادگی را دارد ، در دسترس باشند.
حضور در کنسرت ها ، بازی های گروهی و سایر رویدادها با نوجوان ارتباط محبت آمیزی را بین شما و نوجوانان ایجاد می کند و به شما امکان می دهد از این راه های ارتباطی درباره نوجوان و دوستانش بیشتر بدانید. اگر والدینی هستید که کار، بیشتر ساعات روز شما را اشغال کرده است، احساس گناه نکنید. بچه ها بسیاری از کارهای کوچک مشترک با شما را به خاطر خواهند سپرد. درست کردن ذرت بو داده یا کارت بازی و غیره هرگز از ذهن آنها نخواهد رفت.
4) فرزند پروری متناسب با سن کودک
از نظر قواعد فرزند پروری با رشد کودک خود همگام باشید. فرزند شما در حال بزرگ شدن است. به این موضوع فکر کنید که بالا رفتن سن چگونه بر رفتار کودک تأثیر میگذارد. همان انگیزه استقلال که باعث می‌شود کودک 3 ساله شما همیشه “نه” بگوید، انگیزه او برای یادگیری توالت رفتن است. همان جهش رشد فکری که باعث می‌شود کودک 13 ساله شما در کلاس کنجکاو و پرسشگر شود، باعث می‌شود رفتار یا حضور او در میز شام بحث برانگیز باشد.
5) وضع قوانین و محدودیت های لازم
اگر شما در فرزند پروری رفتار کودک خود را در کودکی مدیریت نکنید، او به سختی یاد می‌گیرد که چگونه رفتارخودش را در بزرگسالی مدیریت کند.
هر زمان از شبانه روز، همیشه باید قادر باشید به این سه سوال پاسخ دهید:
- فرزند من کجاست؟
- چه کسی با فرزند من است؟
- فرزند من چه کاری انجام می دهد؟
قوانینی که کودک از والدین آموخته است قرار است قوانینی را که در مورد خودش اعمال می کند شکل دهد. اما لازم به ذکر است که والدین نمی‌توانند همیشه كودك را به طور كامل مدیریت كنند. هنگامی که کودک حدودا از مدرسه ابتدایی خارج شد، والدین باید به کودک اجازه دهند که تکالیف خود را بدون حضور و مدیریت آنها انجام دهد، روش انجام کارها را خودش انتخاب کند و والدین در این مورد مداخله‌ای نکنند.
به نقل از betterup.com :
طبیعی است که برای ایمن نگه داشتن کودکان محدودیت هایی قائل شویم. دستورالعمل های والدین آنها را از پریزهای برق، غذاهایی که به آنها حساسیت دارند و خیلی چیزهای دیگر دور می کند. اما تعیین حد و مرز با فرزندتان نباید با گفتن این که چه کاری انجام ندهد متوقف شود.
کودکان ممکن است محدودیت هایی را که شما برای آنها تعیین کرده اید آزمایش کنند ، اما برای تبدیل شدن به بزرگسالانی مسئول نیازمند یادگیری این محدودیت ها هستند .وضع قوانین در خانه به بچه ها کمک می کند انتظارات شما را درک کرده و خودکنترلی در آنها ایجاد شود. برخی از قوانین ممکن است شامل موارد زیر باشد: تا زمان انجام تکالیف منزل ،مجاز به تماشای تلویزیون نیستید یا هرگز مجاز به زدن شخص دیگر ، فریاد زدن یا اذیت کردن نیستید .
ممکن است بخواهید براساس یک سیستم، قوانین را اجرا کنید : به عنوان مثال بیان یک اخطار می تواند نشان دهنده حد و مرز مقرر شود از جمله کلمه “وقت تمومه” یا “از دست دادن امتیاز” .
یک اشتباه رایج والدین ، پیگیری نکردن عواقب رعایت نکردن قوانین خانه است. نمی توانید با بچه ها در مورد اهیمت نظم گفتگو نمایید و روز دیگر آن را نادیده بگیرید. ثبات قدم به شما می آموزد آنچه را انتظار دارید در کودکان مشاهده نمایید.
6) در فرزند پروری استقلال کودک خود را تقویت کنید.
تعیین مرزها و محدودیت ها به کودک کمک می کند تا احساس کنترل را در خود ایجاد کند. تشویق استقلال به او کمک می کند تا این اعتماد به نفس را بدست آورد که احساس کند قادر به یافتن راه خود است. برای موفقیت در زندگی، او به هر دو (محدودیت و استقلال) نیاز خواهد داشت.
طبیعی است که بچه ها برای مستقل شدن به والدین فشار بیاورند. بسیاری از والدین به اشتباه استقلال فرزند خود را با عصیان یا نافرمانی یکی می‌دانند. کودکان برای استقلال تلاش می‌کنند زیرا این بخشی از ذات انسان است که می‌خواهد زندگی خود را بدست خود کنترل کند تا اینکه تحت کنترل شخص دیگری باشد.
7) ثابت قدم باشید
اگر قوانین شما از روزی به روز دیگر و به صورتی غیرقابل پیش بینی تغییر کند یا اگر آن را فقط به صورت متناوب اجرا کنید، بیش از هر کسی در بروز رفتارهای غلط فرزندتان مقصر هستید. مهمترین ابزار انضباطی شما ثابت قدم بودن است. موارد غیر قابل مذاکره خود را شناسایی کنید. هرچه اختیارات شما بیشتر باشد بر اساس خرد و نه بر اساس قدرت، فرزند شما کمتر آن ها را به چالش می‌کشد.
8) اجتناب از نظم و انضباط شدید
والدین هرگز نباید تحت هیچ شرایطی کودک را کتک بزنند. كودكانی كه با آنها بد رفتاری می شود، کتک یا سیلی می خورند، بیشتر در معرض جنگ با سایر بچه ها هستند. این کودکان احتمالاً قلدر هستند و بیشتر از طریق تهاجم و پرخاش برای حل اختلاف با دیگران استفاده می‌کنند. روشهای زیادی برای تربیت کودک parenting وجود دارد. از جمله اختصاص زمانی که کودک باید به کارهای خود فکر کند. این روش که بهتر کار می‌کند نیازی به پرخاشگری و تنبیه ندارد.
9) توضیح قوانین و تصمیمات
والدین خوب انتظاراتی دارند كه می خواهند فرزندشان برآورده كند. به طور كلی، والدین به كودكان خردسال خود بیش از حد توضیح می‌دهند و به نوجوانان نیز در مورد تصمیمات خود كمتر توضیح می‌دهند.آنچه برای والدین واضح است ممكن است برای یك كودك 12 ساله مشهود نباشد. او اولویت‌ها، قضاوت‌ها یا تجربیاتی والدین اطلاعی ندارد و لازم است در این مورد راهنمایی شود. نمی توانید انتظار داشته باشید که بچه ها همه کارهایی را که به آنها دستور می دهید به چون و چرا انجام دهند فقط به این دلیل که شما ، به عنوان والدین ، “چنین می گویید“.
آنها همانند بزرگسالان برای انجام کارها توضیحاتی می خواهند و سزاوار آن هستند. اگر برای توضیح دادن به کودک وقت نگذاریم ، بچه ها در مورد ارزشها و انگیزه های ما و اینکه آیا هیچ مبنایی دارند دچار تردید خواهند شد .برای بهبود فرزند پروری انتظارات خود را روشن بیان کنید.
اگر مشکلی در درک آن وجود دارد، آن را توصیف کنید ، احساسات خود را بیان کنید و از کودک خود دعوت کنید تا در مورد راه حل با شما همکاری کند حتماً عواقب عدم انجام کار را در توضیحات خود بگنجانید. پیشنهاد دهید و راه های مختلفی را انتخاب کنید. در مورد پیشنهادات فرزند خود نیز پذیرا باشید. معمولا کودکانی که در تصمیم گیری ها شرکت می کنند انگیزه بیشتری برای اجرای آنها دارند.
10) احترام به کودک در فرزند پروری
بهترین راه برای دریافت احترام از کودک، رفتار محترمانه با اوست. لازم است والدین به همان اندازه که به کودک دیگران احترام می گذارد به فرزندان خود احترام بگذارند. با او مودبانه صحبت كنید. به عقیده او احترام بگذارید. وقتی با شما صحبت می كند به او توجه كنید. با او مهربانانه رفتار كنید. سعی كنید هر وقت می توانید او را راضی كنید. نحوه برخورد والدین با کودک تعیین کننده پایه و اساس روابط او با دیگران است.
بچه ها از همان دوران نوزادی شخصیت خود را از طریق رفتاری که والدین با آنها دارند رشد می دهند . لحن صدا ، زبان بدن و هر اصطلاح شما توسط بچه ها جذب می شود. گفتار و کردار شما به عنوان والدین بیش از هر چیز بر عزت نفس و رشد شخصیت آنها تأثیر می گذارد.
ستایش موفقیت ها ، هرچند اندک ، باعث احساس غرور در آنها خواهد شد. اجازه دادن به بچه ها برای انجام مستقلانه کارها ، آنها را قادر و قوی می کنند. در مقابل ، کوچک شمردن اظهار نظرهای آنها یا مقایسه نامطلوب کودک با کودکان دیگر احساس بی ارزشی در کودکان ایجاد می کند. از اظهارات طعنه آمیز یا استفاده از کلمات به عنوان سلاح خودداری کنید. نظراتی مانند “چه کار احمقانه ای انجام دادی !” یا ” رفتاری که با برادر کوچیکت داشتی خیلی بچه گانه و احمقانه بود ” این جملات درست مثل ضربات فیزیکی باعث آسیب به روان کودک می شود.
در فرزند پروری کلمات خود را با دقت انتخاب کنید و دلسوز باشید. به بچه های خود بگویید که همه اشتباه می کنند و شما هنوز هم او را دوست دارید، حتی وقتی رفتار آنها را دوست ندارید. به عنوان یک والد و یا پرستار کودک، شما وظیفه اصلاح و راهنمایی فرزندان خود را دارید. اما نحوه بیان انتقاد از کودک در شخصیت او تاثیر بسزایی خواهد داشت هنگامی که مجبورید با فرزند خود مقابله کنید ، از سرزنش ، انتقاد یا عیب جویی ، که عزت نفس را تضعیف می کند و منجر به کینه می شود، خودداری کنید.
درعوض از تشویق کودک در هنگام انجام کارهای خوب استفاده کنید . اطمینان حاصل کنید که آنها می دانند اگرچه شما از یکی از رفتارهای او ناراحت هستید اما همچنان او را دوست دارید و به او عشق می ورزید .
11) فرزند پروری و نیازها و محدودیت های خود را به عنوان والدین بدانید
لازم است با این حقیقت روبرو شوید که شما یک پدر و مادر ناقص هستید. شما به عنوان رهبر خانواده نقاط قوت و ضعف دارید. توانایی های خود را بشناسید و بگویید که “من عاشق و فداکار هستم”. تصمیم بگیرید که روی نقاط ضعف خود کار کنید. سعی کنید انتظارات واقع بینانه ای از خود ، همسرتان و فرزندانتان داشته باشید.
نیازی نیست که همه پاسخ ها را داشته باشید و از فشار بیش از حد به خود صرف نظر کنید. مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و کادری مجرب و حرفه ای در زمینه ارائه خدمات پرستاری در منزل به صورت شبانه روزی در خدمت شما عزیزان است برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید
مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال ها تجربه ارزشمند در ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد به صورت شبانه روزی به هم‌شهریان گرامی ارائه خدمت نماید. کادر متخصص و آموزش دیده مرکز پرستاری سلامت اول در قالب پرستار کودک، پرستار سالمند و پرستار بیمار با اندوختن تجارب ارزشمند در طی سال ها خدمت رسانی همواره آماده حضور در کنار شما عزیزان می باشد.
سوالات متداول
آیا فرزندان از والدین الگو برداری می‌کنند؟
کودکان از رفتار والدین به طور کامل یاد گرفته و الگو برداری می‌کنند. هر آنچه که والدین انجام می‌دهند بر روی رفتار کودک تاثیر میگذارد. مهم است که والدین در مقابل رفتار کودک بدون فکر و به صورت ناگهانی عکس العمل لحظه ای نشان ندهند.
آیا لازم است قوانین و محدودیت های لازم برای فرزند وضع شود؟
بله، اگر رفتار کودک خود را به خوبی کنترل نکنید ممکن است در بزرگسالی نتواند رفتار خود را به خوبی مدیریت کند. اما ممکن است والدین نتوانند همیشه کودک خود را به طور کامل مدیریت کنند.
آیا کتک زدن کودکان کار درستی است؟
والدین هرگز نباید کودک خود را کتک بزنند، کودکانی که کتک میخورند و با آنها بد رفتاری می‌شود بیشتر در معرض جنگ با بچه های دیگر هستند و از لحاظ روحی آسیب زیادی می‌بینند.
بهترین راه برای دریافت احترام از کودک چیست؟
بهترین راه احترام متقابل به کودک است، والدین باید همانقدر که به دیگر کودکان احترام می گذارند به فرزند خود احترام بگذارند.والدین باید به عقیده او احترام بگذارند و مودبانه صحبت کنند.
شیوه های فرزند پروری چیست؟
فرزندپروری مستبدانه، مقتدارنه، سهل گیرانه و طرد کننده 4 شیوه و سبک فرزندپروری می باشد.
