مراقبت بعد از عمل شکستگی لگن در سالمندان

با افزایش سن همواره مشکلات استخوانی از جمله شکستگی‌های متعددی در کمین فرد است. استخوان‌ها و ستون فقرات همواره جز اندام‌های آسیب‌پذیر هستند. عوامل زیادی مانند تصادف، زمین خوردن یا بالا رفتن سن می‌تواند باعث آسیب‌پذیرتر شدن استخوان‌ها شود. از حساس‌ترین بخش‌هایی که ممکن است آسیب‌های فیزیکی آن را تهدید کند؛ لگن است. شکستگی لگن در سالمندان عوارض متعددی داشته و باعث می‌شود که فرد زندگی محدودتر و سخت‌تری را پشت سر بگذارد.

شکستگی لگن در سالمندان

شکستگی لگن در سالمندان یا Hip fracture شامل شکستن بخش یا تمام استخوان ران است که به استخوان لگن متصل شده است. شکستگی استخوان در ناحیه لگن مشکلات جدی ایجاد می‌کند و خیلی سریع باید تحت درمان قرار بگیرد. شکستگی لگن در سالمندان معمولا در اثر افتادن یا تصادف رانندگی رخ می‌دهد. شکستگی لگن در سالمندان شایع‌تر است؛ چرا که در سنین بالا فرد دچار پوکی استخوان شده و همواره آسیب‌ها و شکستگی‌های بیشتری او را تهدید می‌کند. در این سنین استفاده از خدمات پرستار سالمند برای مراقبت از سالمندان و پیشگیری از خطرات آتی، مهم است.

علل شکستگی لگن در سالمندان

سالمندان بیشتر دچار شکستگی لگن می‌شوند. معمولا شایع‌ترین علل این عارضه و علت زمین خوردن سالمندان شامل موارد زیر است:

• پوکی استخوان
• لنگی پا
• تاری دید
• مقاومت در استفاده از عصا و واکر
• محیط نامناسب زندگی سالمندان و احتمال سقوط سالمند

علائم شکستگی لگن در سالمندان

علائم شکستگی لگن در سالمندان معمولا ناگهانی ایجاد می‌شوند؛ اما در برخی از کیس‌ها دیده شده که علائم در همان آن خودشان را نشان نداده‌اند و به‌صورت تدریجی مشخص شده و بدتر شده‌اند. رایج‌ترین علائم شکستگی لگن در سالمندان عبارت‌اند از:

• درد: معمولا درد لگن شدید و تیز است؛ اما در برخی از موارد این درد می‌تواند خفیف هم باشد. بیشتر افراد معمولا در ناحیه ران، بخش خارجی لگن، لگن و کشانه ران، این درد را حس می‌کنند. درد ممکن است از باسن شروع شده و به سمت ساق پا پیش برود.
• تحریک محدود: بیشتر کسانی که شکستگی لگن را تجربه می‌کنند؛ در ایستادن یا راه رفتن مشکل دارند. گاهی اوقات ممکن است فرد بتواند راه برود؛ اما تکان دادن پا یا فشار دادن پاها از بیرون، با درد همراه باشد.
• تغییرات فیزیکی: از جمله علائم شکستگی لگن در سالمندان می‌تواند نشانه‌های فیزیکی مانند کبودی روی لگن باشد. همچنین ممکن است یکی از پاها کوتاه‌تر از پای دیگر به نظر برسد یا لگن از شکل و موقعیت عادی خود خارج شده باشد یا شکل پیچ خورده یا پریدن داشته باشد.

به نقل از سایت mayoclinic:

تراکم استخوان و توده عضلانی با افزایش سن کاهش می یابد. افراد مسن نیز ممکن است مشکلات بینایی و تعادل داشته باشند که می تواند خطر افتادن را افزایش دهد.
شکستگی لگن در زنان سه برابر بیشتر از مردان اتفاق می افتد. زنان سریعتر از مردان تراکم استخوان را از دست می دهند، تا حدی به این دلیل که کاهش سطح استروژن که با یائسگی اتفاق می افتد، از دست دادن استخوان را تسریع می کند. با این حال، مردان نیز می توانند به طور خطرناکی سطوح پایین تراکم استخوانی داشته باشند.

معرفی 10 نوع شکستگی لگن در سالمندان

به‌نسبت اینکه شکستگی لگن و تعویض مفصل لگن در کدام ناحیه ایجاد شود؛ می‌توان آن را به انواع مختلف تقسیم کرد. رایج‌ترین شکستگی لگن در سالمندان شکستگی گردن فمور، شکستگی اینترتروکانتریک، شکستگی پشت لگن و شکستگی استرسی است. انواع دیگری از شکستگی‌های لگن هم وجود دارند که کمتر رایج هستند. شکستگی‌های باز و بسته، شکستگی‌های جا‌به‌جا شده و شکستگی‌های پایدار و ناپایدار از انواع دیگر شکستگی‌ در ناحیه لگ هستند.

1. شستگی گردن استخوان ران یا گردن فمور: اصلی‌ترین و رایج‌ترین نوع شکستگی لگن، شکستگی گردن استخوان ران یا گردن فمور است. در این ناحیه استخوان فمور زیر استخوان ران قرار گرفته است.
2. شکستی هیپ بین تروکانتریک: از دیگر انواع شکستگی لگن در سالمندان شکستگی هیپ بین تروکانتریک است. این بخش دورتر از مفصل ران قرار داشته و معمولا به‌سادگی ترمیم شده و عوارض ناشی از آن بسیار کمتر است.
3. شکستگی پشت لگن: در برخی از مواقع استخوان‌های بخش پتی لگن آسیب می‌بینند که معمولا باعث ایجاد برخی از کمردردهای شدید در سالمندان می‌شوند. گاهی هم ممکن است مهره‌های کمر طی این آسیب به لگن آسیب ببینند و شخص درعین‌حال شکستگی مهره‌های کمر را هم تجربه کند.
4. شکستگی استخوان عانه لگن: استخوان عانه یا استخوان شرمگاهی نیز ممکن است در اثر افتادن یا سقوط یا تصادف آسیب ببیند. شکستن این استخوان نیز به عنوان شکستگی لگن در سالمندان شناخته می‌شود.
5. شکستگی غضروف لگن: در ناحیه لگن استخوان‌ها با رباط ها و تعدادی مفاصل و غضروف‌ها به هم وصل شده‌اند و پیرامون آن‌ها را تشکیل داده‌اند. گاهی اوقات این شکستگی ممکن است نه در خود استخوان که در غضروف‌ها اتفاق بیفتد.
6. شکستگی استرسی لگن: از دیگر انواع شکستگی لگن در سالمندان شکستگی استرسی لگن و افتادگی لگن است که در آن استخوان ران تنها یک ترک مویی برمی‌دارد. معمولا تشخیص این نوع شکستگی سخت است و در جوانان و ورزشکارانی که بیشتر از لگن خود استفاده می‌کنند؛ رایج است.
7. شکستگی لگن استابولوم: معمولا در حین این شکستگی استخوان ران در رفته و در آن سر استخوان ران از حفره استابولوم شکسته شده خارج می‌شود. در این نوع شکستگی باید دررفتگی ران درمان شده و درعین‌حال شکستگی پا هم درمان شود.
8. شکستگی ایلوم: درصورت آسیب دیدن استخوان‌های ایلوم هم اتفاق ایجاد شده را به‌عنوان شکستگی لگن می‌شناسند. این شکستگی می‌تواند به‌صورت پایدار یا ناپایدار ایجاد شود.
9. شکستگی گوی لگن: در این نوع شکستگی حفره مفصل ران یا گوی ران دیگری می‌شود و سر استخوان ران آسیب می‌بیند. معمولا در این نوع شکستگی سر ران را با یک سوکت مصنوعی یا پروتز جایگزین می‌کنند.
10. شکستگی اینترتروکانتریک لگن: قسمت از استخوان ران که بین گردن استخوان ران و بخش بلندتر و مستقیم استخوان ران قرار دارد؛ به‌عنوان اینترتروکانتریک شناخته می‌شود. گاهی این ناحیه دچار آسیب می‌شود.

عوارض شکستگی لگن در سالمندان

لگن بخش میانی بدن است که اندام‌های ادراری و تناسلی را در برگرفته است. شکستگی لگن می‌تواند آسیب در این اندام‌ها را در پی داشته باشد:

• آسیب مجاری ادراری و مثانه
• آسیب دستگاه تناسلی
• خونریزی داخلی

تشخیص شکستگی لگن در سالمندان

درصورت مشاهده علائم یا بروز حادثه مانند تصادف یا سقوط ناحیه لگن بررسی شده و درخصوص علائم و نشانه‌ها از فرد سوال می‌شود. همچنین برای بررسی آسیب‌های عصب یا نوروپاتی، معاینات لازم انجام می‌شوند. برای تشخیص شکستگی و بررسی آسیب بافت‌های نرم، پزشک معاینات و تصویربرداری‌های لازم را انجام می‌دهد که عبارت‌اند از:

• سی‌تی اسکن
• MRI
• تصویربرداری با اشعه ایکس

عکس شکستگی لگن

تصویرداری از شکستگی لگن شرایطی را ایجاد می‌کند تا پزشک بتواند نوع شکستگی لگن و محل آسیب را تشخیص داده و هرگونه التهاب یا ترک یا شکستگی را مشخص کند. همچنین ناحیه آسیب دیده و میزان آسیب را مشخص کند.

خطراتی که شکستگی لگن در سالمند به وجود خواهد آورد؟

از رایج‌ترین خطراتی که شکستگی لگن در سالمندان در پی دارد؛ عبارت‌اند از:

• مشاهده لخته خون در پاها یا ریه
• زخم بستر
• عفونت مجاری ادراری
• ناتوانایی عضلانی و خطر افتادن
• خطر شکستگی استخوان ران

روش‌های درمان شکستگی لگن در سالمندان

درمان شکستگی لگن در سالمندان به نسبت نوع و محل آسیب انجام می‌شود. بیشتر شکستگی‌های لگن به جراحی نیاز دارند؛ اما در برخی از موارد فرد به‌خاطر کهولت سن یا شرایطی که دارد؛ امکان جراحی را ندارد. درنتیجه درمان و ترمیم شکستگی لگن به شرایط بیمار بستگی دارد. روش‌های متنوعی برای درمان شکستگی لگن در سالمندان وجود دارند.

1. درمان شکستگی لگن بدون جراحی

در مواردی که نمی‌توان از جراحی استفاده کرد؛ می‌توان لگن را گچ گرفت و همزمان از دارودرمانی و فیزیوتراپی هم استفاده کرد. گچ گرفتن لگن باعث می‌شود که این ناحیه بی‌حرکت مانده و استخوان‌ها زمان و شرایط لازم برای جوش خوردن را داشته باشند. این روش معمولا در کودکان کاربرد دارد.

2. درمان شکستگی لگن با لیزر

در مواردی که شکستگی شدید نیست؛ می‌توان از امواج اولتراسونیک برای کمک به جوش خوردن استخوان‌های شکسته استفاده کرد.

3. عمل جراحی

همانطور که گفتیم، در بیشتر کیس‌های شکستگی لگن در سالمندان لازم است که جراحی انجام شود. در این روش از میخ‌ها و پیچ‌ها و صفحات برای محکم کردن استخوان‌ها در جای خودشان استفاده می‌شود. به‌نسبت میزان شستگی، در جراحی یک بخش یا تمام استخوان لگن جایگزین می‌شود. بعد از جراحی نیز ممکن است مراقبت‌های توان‌بخشی لازم باشد.

4. درمان شکستگی لگن با پروتز

در برخی از کیس‌های جراحی استفاده از پروتز برای مفصل ران کاربرد دارد. پروتزها سبب می‌شوند که بیمار توان حرکتی خود را بازیابد.

5. فیزیوتراپی

از دیگر درمان‌های شکستگی لگن، فیزیوتراپی است. فیزیوتراپ برخی از تمرین‌ها را برای فرد طراحی می‌کند تا به‌واسطه آن فرد دوباره و به‌مرور زمان انعطاف‌پذیری و قدرت را در ناحیه لگن خود بازیابد.

در حالی که استخوان لگن یا لگن مجروح شروع به بهبودی کرده اس ، یک فیزیوتراپیست می تواند به شما تمریناتی را آموزش دهد تا به شما در حفظ دامنه حرکت و قدرت در مفاصل و ماهیچه های اطراف آسیب کمک کند. به عنوان مثال بالابرهای پا و کشش همسترینگ می‌توانند مانع از ضعف یا سفت شدن عضلات شوند در حالی که از قرار گرفتن وزنه بر روی مفصل ران خودداری می‌کنید.

پزشکان معمولاً پس از بهبودی استخوان ، فیزیوتراپی اضافی را توصیه می کنند و می توانید مجدداً قدم بردارید تا ماهیچه ها در پاها ، کمر و شکم تقویت شود. در هنگام بهبودی استخوان، فیزیوتراپی می‌تواند باعث افزایش انعطاف پذیری در عضلات غیرفعال شود. درمان با فیزیوتراپی پس از بهبودی استخوان می‌تواند بسیار مفید باشد. فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند تا بازگشت به فعالیت‌های روزمره خود راحت‌تر باشد و ماهیچه‌ها و عضلات در مناطق مختلف بدن تقویت شوند.

همچنین، در فیزیوتراپی پس از بهبودی استخوان، تمرینات ایستایی و تعادل نیز می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. این تمرینات می‌توانند به شما در پیشگیری از سقوط و افزایش استحکام عضلات کمک کنند. مهم است که در تمرینات فیزیوتراپی، راهنمایی و نظارت حرفه‌ای داشته باشید. فیزیوتراپیست شما می‌تواند برنامه مناسبی را برای شما تنظیم کند و شما را در انجام تمرینات صحیح و ایمن همراهی کند.

6. دارودرمانی

داروهایی که در کیس‌های شکستگی لگن در سالمندان استفاده می‌شوند؛ معمولا مسکن‌ها و داروهای ضدالتهاب هستند. همچنین برای کاهش خطر عفونت از انواع آنتی‌بیوتیک‌ها هم استفاده می‌شود.

مراقبت بعد از عمل شکستگی لگن سالمندان

بعد از جراحی، بیمار معمولا تا مدتی نباید کارهای عادی انجام دهد و معمولا استراحت مطلق دارد که حتی نحوه گذاشتن لگن زیر بیمار را باید فرا گرفت زیرا لازم می‌شود. همچنین تا زمان بهبودی کامل، بیمار باید از انجام کارهایی که باعث ایجاد فشار می‌شوند؛ خودداری کند. در مواردی که بیمار بیش از اندازه بی‌حرکت مانده و استقامت خود را از دست داده است؛ تمرینات فیزیوتراپی هم توصیه می‌شود.

طول مدت درمان شکستگی لگن در سالمند

به‌نسبت نوع و میزان شکستگی و همچنین سن بیمار، زمان بهبودی متفاوت است؛ در نتیجه مراقبت بعد از عمل شکستگی لگن سالمندان هم در این دوران متفاوت خواهد بود. این زمان معمولا بین چند هفته تا چند ماه متفاوت خواهد بود. همچنین شکستگی لگن در سالمندان در برخی از موارد کاملا درمان نمی‌شود و برخی از علل و علائم آن باقی می‌مانند.

در مواردی که از روش‌های غیرجراحی برای درمان شکستگی لگن استفاده می‌شود؛ ممکن است فرد برای مدت 3 ماه در خانه بستری شود. درعین‌حال فرد باید برخی از ورزش‌ها را برای تقویت قدرت و انعطاف‌پذیری ناحیه لگن انجام دهد.

این ورزش‌ها معمولا به‌صورت خوابیده و در بستر انجام می‌شوند. همچنین تغذیه بیمار هم مهم است و لازم است که درعین‌حال مواد غذایی مفید برای استخوان‌سازی دریافت کند. غذاهای حاوی کلسیم، ویتامین D و فسفر و ویتامین K برای این افراد مفید است. مصرف گوشت قرمز، حبوبات، ماهی، سبزیجات تازه و لبنیات در این دوره به فرد توصیه می‌شود.

بیشتر بیماران تنها از 1 روز بعد از جراحی، می‌توانند راه بروند؛ اما اصلا نباید فشار مضاعفی به لگن خود وارد کنند. همچنین تا زمان بهبودی کامل، باید از عصا یا واکر استفاده شود.

شکستگی لگن در چه کسانی بیشتر است؟

در یک مطالعه فرانسوی بر روی 60 نفری که با شکستگی لگن ناشی از پوکی استخوان بستری شده بودند، مشخص گردید که 82 درصد از بیماران زن بودند. همچنین مشخص گردید که 80 درصد آنها کمبود ویتامین D داشتند. در طول مدت بستری در بیمارستان ، 52 درصد بیماران دچار عارضه‌ای شده‌اند که بیشتر آن‌ها شامل عفونت ادراری یا زخم بستر هستند. هنگام ترخیص، فقط 31 درصد به طور مستقیم به خانه رفتند. در پیگیری بعد از 29 ماه ، 11 بیمار فوت کرده بودند.

از کسانی که به زندگی خود ادامه داده بودند، 75 درصد در خانه بودند اما 60 درصد از این افراد برای انجام حداقل یک مورد از امورات زندگی روزمره خود نیاز به کمک داشتند. 6 درصد بیماران مجددا دچار شکستگی جدید شدند. در یک مطالعه هنگ کنگی روی بیماران بالای 60 سال، میزان مرگ و میر یک ساله برای بیماران مبتلا به شکستگی لگن ناشی از پوکی استخوان 12 درصد و میزان مرگ و میر دو ساله 20 درصد بود.
در بین این افراد شاهد شیوع بالای اختلالات قلبی عروقی و زوال عقل هستیم.

پیشگیری از شکستگی لگن در سالمندان

برای جلوگیری از بروز شکستگی لگن، می‌توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:

1. رژیم غذایی سرشار از پروتئین و کلسیم و ویتامین D، در جلوگیری از این عارضه مفید است.
2. ورزش کردن و تمرینات مقاومت، دوام و پایداری استخوان‌ها را افزایش می‌دهند.
3. خودداری از مصرف سیگار برای پیشگیری از این عارضه مفید است.
4. سالمندانی که احتمال افتادن آن‌ها زیاد است؛ از عصا یا واکر استفاده کنند.

سخن آخر

شکستگی لگن در سالمندان از مشکلات و عارضه‌های رایج سلامتی است. چرا که در این سنین فرد دچار پوکی استخوان شده و استخوان‌های وی شکننده‌تر هستند. شکستگی لگن در سالمندان انواع مختلفی دارد که به‌نسبت محل آسیب و استخوان آسیب دیده، مشخص می‌شود. برای درمان شکستگی لگن معمولا از روش جراحی استفاده می‌شود هرچند روش‌های غیرجراحی مانند گچ گرفتن لگن یا پروتز و لیزر درمانی و غیره هم برای درمان این عارضه طراحی شده‌اند.

سوالات متداول

1. آیا شکستگی لگن در سالمندان می‌تواند باعث مرگ شود؟

درصورت عدم درمان کامل این عارضه، ممکن است عوارضی مانند آمبولی ریه، عفونت و زخم بستر ایجاد شود. همه این موارد احتمال مرگ‌ومیر را افزایش می‌دهند. 20 درصد از کسانی که این عارضه را تجربه می‌کنند؛ درعرض یک سال فوت می‌کنند.

2. آیا جراحی شکستگی لگن در سالمندان رایج است؟

بله؛ به‌نسبت میزان آسیب و شرایط سالمند، ممکن است جراحی نیز انجام شود.

3. پوکی استخوان و شکستگی لگن در سالمندان چه ارتباطی با هم دارند؟

پوکی استخوان در سالمندان، احتمال بروز شکستگی لگن را هم افزایش می‌دهد.

4. طول عمر سالمندان مبتلا به عارضه شکستگی لگن چقدر است؟

معمولا اگر شکستگی لگن در سالمندان زیاد باشد در طول یک سال جان خود را از دست دادند. از سوی دیگر، بخش قابل توجهی از این جمعیت شکستگی سالمندان سال‌ها از آسیب جان سالم به در بردند.

5. چگونه شکستگی لگن را در سالمندان درمان کنیم؟

برای بیماران مسن، تعویض جزئی لگن، معمولاً درمان انتخابی است. با این حال، در بیمارانی که به درستی انتخاب شده اند، ممکن است یک مزیت عملکردی برای تعویض کامل مفصل ران وجود داشته باشد.

6. زمان بهبود شکستگی لگن در سالمندان چقدر است؟

پخوب شدن شکستگی لگن بیشتر از آنچه بیماران انتظار دارند طول می کشد: پس از چهار تا شش هفته، درد کمتری احساس می کنید و می توانید با واکر بیشتر راه بروید. اما استخوان لگن شما حدود سه ماه به طور کامل بهبود می یابد.

7. آیا پیاده روی برای شکستگی لگن مفید است؟

ورزش جریان خون را افزایش می دهد، که اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به قسمت های آسیب دیده استخوان می رساند و به بهبودی کمک می کند. پزشکان اغلب فیزیوتراپی اضافی را پس از بهبود استخوان توصیه می‌کنند و می‌توانید دوباره راه بروید تا ماهیچه‌های پا، پشت و شکم را تقویت کنید.