خونریزی مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های داخل مغز بر اثر ضربه، فشار خون بالا، آنوریسم عروقی و یا هر عامل دیگری پاره شوند. دلایل خونریزی مغزی می‌تواند به شرح زیر باشد:
- وارد شدن ضربه به سر
- فشار خون بالا
- سکته مغزی خونریزی دهنده
- بیماری اختلال انعقاد خون
- برخی درمان‌های ضد انعقاد خون
- التهاب در رگ‌های درون مغزی
- استفاده از مواد مخدری نظیر آمفتامین
انواع خونریزی مغزی
جمع شدن خون درون جمجمه را هماتوم مغزی می‌نامند. هماتوم مغزی در اثر پارگی رگ‌های خونی درون مغز رخ می‌دهد. محل خونریزی مغزی و تجمع خون نوع هماتوم مغزی را مشخص می‌کند. هماتوم مغزی گاهی تنها به کاهش هوشیاری می‌انجامد و می‌تواند جزئی باشد، اما در حالت کلی هماتوم به نوعی تهدیدی برای سلامتی فرد محسوب شده و حتما برای درمان باید به پزشک متخصص مراجعه شود در این صورت به پرستار بیمار یا مراقبت از بیمار احتیاج است.
پیشنهاد مقاله: علائم سکته مغزی در افراد با جنسیت و سنین مختلف
هماتوم اپی دورال
، آنگاه خون مابین این ناحیه نشت کرده و در نهایت توده‌ای تشکیل می‌شود. به دلیل نبودن فضا در جمجمه، گسترش بافت خونی به بافت مغز فشار وارد کرده و در اثر این فشار بافت مغز جابجا می‌شود.
در هماتوم اپی دورال اغلب افراد دچار خواب‌آلودگی شده و به کما می‌روند، هرچند ممکن است برخی هوشیاری خود را داشته باشند. به دلیل فشارهایی که در هماتوم اپی دورال اتفاق می‌افتد، شریان مغزی تحت تاثیر قرار می‌گیرد و درصورتی فرد تحت درمان فوری قرار نگیرد، می‌تواند منجر به مرگ شود.
هماتوم ساب دورال
اگر خونریزی مغزی بین مغز و خارجی‌ترین لایه غشایی (پوشاننده مغز) اتفاق بیفتد، درواقع هماتوم ساب دورال رخ داده است. هماتوم ساب دورال در سه دسته حاد، کمتر حاد و مزمن طبقه‌بندی می‌شود.
هماتوم ساب دورال حاد
در اثر آسیب شدید به مغز رخ داده و بسیار خطرناک است، علائم خونریزی مغزی بلافاصله ظاهر می‌شوند و باید سریعا مورد درمان قرار بگیرد.
هماتوم ساب دورال کمتر حاد
این نوع هماتوم درواقع حد وسط هماتوم مزمن و حاد است، علائم در این نوع هماتوم پس از چند روز یا چند هفته ظاهر می‌شوند. این افراد نیز باید تحت درمان قرار بگیرند که از وارد شدن آسیب‌های بیشتر به مغز جلوگیری شود.
هماتوم ساب دورال مزمن
اگر ضربه وارد شده به سر شدت زیادی نداشته باشد، می‌تواند هماتوم ساب دورال مزمن رخ دهد. در این نوع هماتوم خونریزی کند است و علائم ممکن است پس از گذر هفته‌ها و یا ماه‌ها رخ دهند. فرد آسیب دیده گاهی حتی زمانی که به سرش آسیب وارد شده را به خاطر ندارد.
جراحی هماتوم مغزی
پس از تشخیص هماتوم مغزی توسط پزشک متخصص، بسته به نوع هماتوم ممکن است درمان‌های دارویی و استراحت به بیمار تجویز شود. اما گاهی تنها راه درمان، جراحی و برداشتن هماتوم مغزی است. پزشک متخصص به دو صورت کرانیوتومی و یا ایجاد سوراخ در جمجمه اقدام به جراحی و خارج کردن هماتوم مغزی می‌کند.
به دلیل حساس بودن مغز، عمل جراحی روی آن نیز بسیار حساس است که می‌تواند عوارضی در پی داشته باشد. خونریزی زخم و ایجاد هماتوم بعد از عمل، عفونت و یا نکروز بافت از جمله عوارض جراحی هماتوم مغزی هستند.
پیشنهاد مقاله: مشکلات گوارشی سالمندان و علائم آن
بررسی و شناخت علائم خونریزی مغزی
بعد از خونریزی مغزی، علائم می‌توانند بسیار کم و یا بسیار شدید باشند، ممکن است فرد هیچ علائمی نداشته باشد و یا اینکه سطح هوشیاری شخص کاهش یابد و به کما برود. فردی که دچار آسیب مغزی و خونریزی شده است، ممکن است بلافاصله علائم و نشانه‌های از هماتوم اپی دورال و ساب دورال داشته باشد و اینکه تا مدت‌ها هیچ نشانه‌ای مشاهده نکند.
به دوره‌ای که فرد پس از خونریزی و هماتوم مغزی نشانه‌ای ندارد، دوره وقفه سالم می‌گویند. پس از این دوره اگر فرد از لحاظ روحی دچار تغییرات شود، به نوعی بیداری بیماری رخ داده است. برخی از نشانه‌ها و علائم خونریزی مغزی عبارتند از:
- کاهش هوشیاری، گیجی و بیحالی
- حالت و استفراغ
- بیرون ریختن مایع مغزی نخاعی از بینی یا گوش
- خون ریزی از گوش
- سردرد
- مشکلات گفتاری
- مشکلات در بلعیدن
- فلج شدن عضلات
- بی‌حس شدن بدن
تعدادی از این علائم هنگام سکته مغزی نیز رخ می‌دهد. سایر علائم هماتوم مغزی مانند تغییر در شخصیت، تحریک‌پذیری، سرگیجه، تغییرات در روتین خواب مثل بی‌خوابی و یا خواب‌آلودگی زیاد، عدم تمرکز و فراموشی از جمله نشانه‌هایی‌اند… که با دقت و ظرافت بیشتری قابل تشخیص هستند.
چه زمانی پس از اصابت ضربه به سر باید به دکتر مراجعه کرد؟
در اکثر مواقع پس از اصابت ضربه به سر، افراد به طور کامل و با سرعت بهبود یافته و نیازی برای مراجعه به پزشک نیست. گاهی نیز برخی علائم در طول چند هفته بهتر می‌شوند، اما اگر فرد علائم زیر را داشته باشد باید حتما به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند:
- سردردهایی که تشدید می‌شوند و از بین نمی‌روند.
- حالت تهوع و استفراغ زیاد
- سابقه وارد شدن ضربه‌های متعدد به سر
- تشنج
- مشکلات گفتاری زیاد و گفتار نامفهوم
- عدم توانایی در بیدار شدن
- کاهش زیاد سطح هوشیاری
- علائم خونریزی مغزی که بعد از گذشت 10 تا 14 روز هنوز ادامه دارند.
پیشنهاد مقاله: اقدامات قبل و بعد آنژیوگرافی
جمع‌بندی
در این مقاله از مرکز خدمات پرستاری سلامت اول در رابطه با خونریزی مغزی و علائم آن صحبت و سعی کردیم آگاهی شما در این زمینه بیشتر شود. مغز به عنوان حساس‌ترین عضو بدن درنظر گرفته می‌شود و آسیب‌هایی که به سر و مغز وارد می‌شود را باید جدی گرفت. درصورت اصابت ضربه به سر و دیدن علائم و برطرف نشدن آن‌ها حتما به پزشک متخصص مراجعه کرده تا از وارد شدن آسیب‌های جدی به مغز جلوگیری شود.
سوالات متداول
چه زمانی پس از اصابت ضربه به سر باید به دکتر مراجعه کرد؟
در اکثر مواقع پس از اصابت ضربه به سر، افراد به طور کامل و با سرعت بهبود یافته و نیازی برای مراجعه به پزشک نیست. گاهی نیز برخی علائم در طول چند هفته بهتر می‌شوند، اما اگر فرد علائم بخصوصی داشته باشد باید حتما به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند تا دلیل اصابت ضربه را دریابد.
علائم خونریزی مغزی چیست؟
- کاهش هوشیاری، گیجی و بیحالی
- حالت و استفراغ
- بیرون ریختن مایع مغزی نخاعی از بینی یا گوش
- خون ریزی از گوش
- سردرد
جراحی هماتوم مغزی چیست؟
پس از تشخیص هماتوم مغزی توسط پزشک متخصص، بسته به نوع هماتوم ممکن است درمان‌های دارویی و استراحت به بیمار تجویز شود. اما گاهی تنها راه درمان، جراحی و برداشتن هماتوم مغزی است. پزشک متخصص به دو صورت کرانیوتومی و یا ایجاد سوراخ در جمجمه اقدام به جراحی و خارج کردن هماتوم مغزی می‌کند.
هماتوم ساب دورال چیست؟
اگر خونریزی مغزی بین مغز و خارجی‌ترین لایه غشایی (پوشاننده مغز) اتفاق بیفتد، درواقع هماتوم ساب دورال رخ داده است. هماتوم ساب دورال در سه دسته حاد، کمتر حاد و مزمن طبقه‌بندی می‌شود: هماتوم ساب دورال حاد، هماتوم ساب دورال کمتر حاد، هماتوم ساب دورال مزمن
می‌باشد.
