کور رنگی چیست؟ علل و علائم کور رنگی

لذت بردن از زیبایی های بصری یکی از بزرگترین لذت های دنیا است. اما شاید برای همه اینگونه نباشد. مبتلایان به کور رنگی نمی توانند به اندازه دیگران از این زیبایی ها لذت ببرند. در حقیقت این افراد برخی رنگ ها را نمی بینند. اینگونه نیست که هیچ رنگی را نبینند آنها یک یا چند طیف از رنگ ها را نمی توانند ببیند. مثلا انواع رنگ قرمز برا آنها خاکستری است. قرمز کم رنگ و پر رنگ، هر دو را خاکستر میبینند. تشخیص در کور رنگی در کودکان بسیار مهم است و یک پرستار کودک می تواند در این مورد بسیار موثر باشد.

کور رنگی چیست؟

کور رنگی یک اختلال در ادراک رنگ ها است. این اختلال به دلیل عدم کارکرد صحیح برخی سلول های چشم رخ می دهد. سلول هایی موسوم به سلول های مخروطی در قسمت شبکیه چشم وجود دارند که مسئول ترجمه تصاویر و نور ها به پیام عصبی قابل درک برای مغز هستند.

اگر این سلول ها به درستی کار خود را انجام ندهند و یا تعداد آنها کافی نباشد فرد به کور رنگی مبتلا می شود. ریشه بیماری کور رنگی هم می تواند ژنتیکی باشد و هم اکتسابی. حتی این امکان وجود دارد که این بیماری در سالمندی کشف شود که جزء مشکلات بینایی در سالمندان به حساب می آید.

انواع کور رنگی

این بیماری انواع زیاد و مختلفی دارد. بیشتر از نوع می توان گفت شدت های مختلف دارد. تک رنگ بینی، رنگین بینی و دو رنگ بینی نادرست بینی و…

• شدید ترین حالت کورنگی، تک رنگ بینی است که بسیار نادر هم هست. در این حالت بیمار همه چیز را مثل یک تلویزیون قدیمی فقط سیاه و سفید میبیند.
• نادر ترین نوع کور رنگی، رنگین بینی است. در این حالت بیمار تمام اجسام بی رنگ را رنگی و اجسام رنگی را سیاه سفید میبیند.

دو رنگ بینی میزان شیوع متوسطی دارد. در این حالت یک گروه از سه گروه سلول عصبی مخروطی در شبکیه چشم مشکل دارد. دو رنگ بینی سه حالت دارد  سرخ کوری، سبز کوری و آبی کوری.

• در سرخ کوری شما نمی توانید تفاوت قرمز از سبز و زرد را تشخیص دهید این رایج ترین نوع کور رنگی است.
• در سبز کوری نیز تفاوت بین سبز و قرمز و زرد به درستی تشخیص داده نمی شود.
• آبی کوری یک نوع بسیار نادر تر است که در آن فرد سبز و آبی را از یکدیگر تشخیص نمی دهد.

نادرست بینی نیز تا حد زیادی مثل دو رنگ بینی است. همان دسته بندی که برای دو رنگ بینی اعمال شد اینجا هم اعمال می شود تنها با این تفاوت که مثلا در نادرست بینی رنگ سرخ فرد تفاوت بین رنگ ها را خیلی سخت تشخیص می دهد و آن ها را بسیار نزدیک به یکدیگر میبیند.

علائم کور رنگی

در حقیقت هیچکس بهتر از خود بیمار نمی تواند علائم را تشخص دهد. از آنجایی که این بیماری هیچ گونه نمود خارجی از خود ندارد، بنابراین هیچ کس از خارج نمی تواند تشخیص دهد که شخصی مبتلا به کور رنگی است. افرادی که سابقه ژنتیکی برای ابتلا به این بیماری را دارند باید به تفاوت های خود در ادراک و تشخیص رنگ ها با دیگران دقت کنند. و اگر متوجه ضعفی در خود نسبت به دیگران شدند باید تست کور رنگی بدهند تا مطمئن شوند.

علت های ابتلا به کور رنگی

• ژنتیک: یکی از اصلی ترین عوامل ژنتیک است. در حقیقت ک جهش در کروموزوم جنسی X موجب می شود تا شما به طور مادر زادی سلول های مخروطی کمتری نسبت به دیگران داشته باشید.
• برخی دارو ها: دارو ها موجب بروز کور رنگی اکتسابی می شوند که البته قابل بازگشت است. دارو های نعوذ، دارو های قلبی، فشار خون، خود ایمنی، دارو های روانپزشکی یا شیمی درمانی.
• مواد شیمیایی خاص: موادی مثل کود های شیمیایی و یا کربن دیی سولفید می توانند موجب کور رنگی شوند. البته نه به این شکل که به محض برخورد با آنها کور رنگ شوید بلکه در عرض یک مدت زمان مشخصی از در معرض قرار گرفتن است که این امر رخ می دهد.
• بیماری ها: برخی بیماری ها نیز موجب بروز کور رنگی اکتسابی می شوند. دیابت، آلزایمر در سالمندان و پارکینسون، دژنراسیون ماکولا، MS، کم خونی داسی شکل (به مرور زمان) یا اعتیاد.

نحوه تشخیص کور رنگی

رایج ترین راه تشخیص کور رنگی، انجام تست ایشی هارا است. تست های کور رنگی انواع مختلفی دارند اما رایج ترین و درست ترن آنها تست ایشی هارا است. در این تست یک تصویر متشکل از تعداد زیادی نقاط رنگی با رنگ های مختلف به بیمار نشان می دهند که در آن یک عدد را با استفاده از نقطه ها و با رنگی تقریبا متفاوت از رنگ نقطه های دیگر، ایجاد میکنند. اگر بیمار بتواند عدد را ببیند دچار کور رنگی نیست.

نتایج دقیق تر از ایشی هارا توسط دستگاهی به نام پریمتر به دست می آید. این دستگاه می تواند بدون دردسر ناحیه دقیق کور رنگی را تشخیص دهد و انجام تست آن نیز بسیار آسان است.

به نقل از clevelandclinic :

ارائه دهندگان مراقبت از چشم با استفاده از چندین آزمایش مختلف کوررنگی را تشخیص می دهند. تست ایشیهارا رایج ترین آزمایشی است که ارائه دهندگان مراقبت از چشم برای تشخیص کوررنگی قرمز-سبز استفاده می کنند. برای این آزمایش، یک ارائه دهنده یک سری صفحات رنگی را به شما نشان می دهد. هر بشقاب حاوی الگوی نقاط کوچک است. در میان این نقاط، یک عدد (یا شکل برای کودکان خردسال) وجود دارد. شما تشخیص می دهید که در هر بشقاب چه چیزی می بینید. برخی از صفحات شامل اعدادی هستند که فقط با دید تمام رنگی می توانید آنها را ببینید. برخی دیگر شامل اعدادی هستند که فقط با کمبود دید رنگی می توانید ببینید. بر اساس نتایج آزمایش ایشیهارا، ارائه‌دهنده شما ممکن است آزمایشات بیشتری را برای تأیید تشخیص و کسب اطلاعات بیشتر توصیه کند.

تشخیص کور رنگی در کودکان

تشخیص کور رنگی در کودکان یک امر بسیار مهم است. چراکه اگر کودکی این بیماری را داشته باشد به احتمال زیاد از ابتدا با آن متولد شده است. این یعنی کودک هرگز نتوانسته تمام رنگ ها را واقعا ببیند تا متوجه شود که بینایی او با دیگران فرق دارد. این درحالی است که بسیاری از آموزش های مختلف در مدارس با استفاده از رنگ ها انجام می شود.

به همین دلیل است که همه باید کودک خود را قبل از ورود به مدرسه مورد آزمایشات جامع قرار دهند. آزمایش هایی که بسیاری از بیماری ها و ناتوانی های مادرزادی را تشخیص می دهد. بیماری هایی مثل اوتیسم، بیش فعالی، کم شنوایی، ADHD، کور رنگی و… در این آزمایشات تشخیص داده می شوند.

 روش های درمان کور رنگی

برای درمان کور رنگی هیچگونه دارو، جراحی، لیزر یا طب سنتی وجود ندارد. و تنها راه آن استفاده از لنز ها و یا عینک های مخصوص کور رنگی است. هیچ جراحی نمی تواند وجود نقص در ساختار سلول های عصبی را درمان کند. و از آنجایی که بافت عصبی از جمله بافت هایی است که هرگز تقسیم سلولی انجام نمی دهد، تعداد کم سلول های عصبی مخروطی را نیز نمی توان با هیچ دارو یا جراحی درمان کرد.

عوارض کور رنگی و پیشگیری از آن

کور رنگی هیچگونه عوارض جسمی تدارد. اما قطعا عوارض روحی ناخوشایندی برای بیمار خواهد داشت. چراکه بیمار با محدودیت زیادی در نحوه فعالیت و انتخاب شغل مواجه می شود. همچنین تصور اینکه از دیدن زیبایی های جهان محروم است به خودی خود بسیار آزار دهنده است.

در بحث پیشگیری از کور رنگی باید بگوییم که هیچ کاری از دست شما برای نوع ارثی آن بر نمی آید. اما اگر قسمت علت های کور رنگی در همین مقاله را بیشتر مطالعه کنید متوجه می شوید که برخی از علت های کور رنگی قابل دوری کردن هستند. مثلا شما می توانید از مواد شیمیایی که موجب بروز این بیماری می شوند دوری کنید. یا مثلا اگر یکی از بیماری هایی که خود آنها یا دارو های درمان آنها موجب کور رنگی می شوند را دارید، برای جلوگیری از بروز عوارض از دکتر خود درخواست کمک کنید.

سوالات متداول

آیا کور رنگی درمان دارد؟

بله ولی درمان آن به صورت استفاده از لنز و عینک های مخصوص است و هیچگونه درمان قطعی بیولوژیکی برای آن وجود ندارد.

چگونه کور رنگی را تشخیص دهیم؟

تست ایشی هارا یک راه مناسب و آسان است. برای تشخیص دقیق تر می توانید به مراکز درمانی که صاحب دستگاه پریمتر هستند مراجعه کنید.

آیا افراد مبتلا به کور رنگی همه چیز را سیاه و سفید میبینند؟

همه مبتلایان خیر. کور رنگی انواع مختلفی دارد و تنها یک نوع نادر آن است که همه چیز را سیاه و سفید میبیند. بقیه انواع برخی طیف ها را نمی بینند