درمان قطعی زخم معده چیست؟

زخم معده، در لایه داخلی معده و قسمت بالایی روده کوچک ایجاد شده و در صورت به وجود آمدن آن فرد دچار دردهای گوارشی بسیار شدید خواهد شد. درمان قطعی زخم معده به شدت به میزان رعایت کردن بیمار بستگی دارد. عامل اصلی ابتلا به زخم معده عفونتی است که به وسیله باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا مصرف طولانی مدت داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن ایجاد می‌شود.

از جمله نشانه‌هایی که در بیماران مشاهده می‌شود، درد سوزشی در ناحیه جناغ سینه تا بالای ناف، درد در هنگام تماس زخم با اسید معده و پس از خوردن غذاست که در حدود 1 تا چند ساعت طول می‌کشد. همچنین در موارد شدیدتر، خونریزی و خون در مدفوع، تهوع، استفراغ، کاهش وزن بی دلیل و تغییر در اشتها نیز ممکن است دیده شود. در این مطلب از مرکز خدمات پرستاری سلامت اول می‌خواهیم به بررسی تمام راهکارهای دارویی و خانگی که برای درمان قطعی زخم معده وجود دارد، بپردازیم. زخم معده در بعضی موارد می تواند آنقدر وخیم شود که فرد به پرستار در منزل نیاز پیدا کند.

علائم زخم معده در انواع زخم معده

• درد شکم: شایع‌ترین علامت زخم معده، درد در ناحیه شکم است که می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. این درد معمولاً در قسمت بالای شکم، بین ناف و جناق سینه، احساس می‌شود. درد زخم معده ممکن است مبهم، سوزش‌دار، یا تیز باشد و گاهی به پشت نیز سرایت کند.
• سایر علائم: علاوه بر درد، زخم معده می‌تواند علائم دیگری نیز داشته باشد، از جمله:
  • نفخ
  • تهوع و استفراغ (این مورد می تواند از عوارض قرص اورژانسی هم باشد)
  • کاهش اشتها
  • کاهش وزن بدون دلیل
  • مدفوع تیره یا خونی
  • سرگیجه
  • خستگی
  • رنگ‌پریدگی پوست
  • میگرن شکمی

زخم معده خوش‌خیم:

• ظاهری صاف و منظم با لبه‌های همگرا دارد.
• خطر ابتلا به سرطان معده را به همراه ندارد.
• ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، اما در برخی موارد با درد در ناحیه معده، سوء هاضمه، حالت تهوع و استفراغ، بی‌اشتهایی، کاهش وزن بدون دلیل، مدفوع خونی، استفراغ خونی، کم‌خونی و شوک همراه باشد.

زخم معده بدخیم یا عصبی:

• زخم‌هایی عمیق و نامنظم با لبه‌های غیرهمگرا هستند.
• به مرور زمان بزرگ شده و در صورت عدم درمان، می‌توانند به سرطان معده تبدیل شوند.
• علائم مشابه زخم معده خوش‌خیم دارد، اما ممکن است شدیدتر و مداوم‌تر باشند.

علل بروز زخم معده

دلیل بروز زخم معده تنش و فشاری که به دیواره معده می‌آید است. دلایل متعدد بسیاری باعث این فشار و تولید اسید در بدن می‌شوند که در نهایت به بروز زخم‌های معده تبدیل شود. عوامل زیر شامل بروز زخم معده می‌شود:

• استرس و اضطراب
• مصرف الکل و نیکوتین
• عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری
• عوارض دارویی
• ضربه و برخورد با اجسام سنگین به معده

درمان زخم معده

زخم معده نیازمند درمان به موقع است، در غیر این صورت ممکن است به بیماری‌های جدی‌تری مانند سرطان معده منجر شود. برای تشخیص و درمان درست، لازم است فرد مبتلا به پزشک مراجعه کرده و داروی مناسب را دریافت کند. دارو درمان زخم معده، بسته به علت و شدت بیماری می‌تواند متفاوت باشد. در صورت عفونت باکتریایی، آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند. زخم معده یک بیماری شایع در سالمندان بوده و نیاز به مراقبت و نگهداری از این افراد در منزل حس می‌شود؛ سلامت اول، امکان اعزام نیروی خدمات پرستاری سالمند متخصص برای رسیدگی به نیازهای این عزیزان در منزل را دارد.

درمان قطعی زخم معده می‌تواند شامل آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی سیلین، کلاریترومایسین، مترومیدازول و داروهایی که اسید معده را کاهش می‌دهند مثل امپرازول، لانزوپرازول و فاموتیدین باشد. در صورت استفاده بیش از حد از داروهای مسکن نیز توصیه می‌شود فرد مصرف آن‌ها را کاهش دهد یا قطع کند. در هر صورت این پزشک است که تشخیص می‌دهد، بیماری چگونه و در چه بازه زمانی درمان شود. در موارد شدید تر به جراحی نیاز است. لاپاراسکوپی بهترین روش جراحی است که با حد اقل عوارض و با جای زخم بسیار کوچک انجام می شود.

به نقل از emedicine.medscape :

گزینه های درمانی شامل درمان تجربی ضد ترشحی، درمان سه گانه تجربی برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری، آندوسکوپی به دنبال درمان مناسب بر اساس یافته ها، و سرولوژی هلیکوباکتر پیلوری به دنبال درمان سه گانه برای بیماران آلوده است. ممکن است از آزمایش تنفس برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری فعال استفاده شود.

بهترین درمان زخم معده چیست؟

بهترین درمان برای هر بیماری، پیشگیری است. این موضوع در مورد زخم معده نیز صدق می‌کند. رعایت سبک زندگی مناسب و سالم، کم کردن استرس و تنش‌های زندگی، داشتن رژیم غذایی مناسب و … می‌تواند این بیماری را از شما دور کند و شما عزیزان جهت راحتی بیشتر می‌توانید از یک پرستار بیمار کمک بگیرید، اما در صورت ابتلا بهترین درمان را تنها پزشک تشخیص می‌دهد. تشخیص روند درمان با توجه به نوع زخم، اندازه آن و موارد دیگری که به صورت تخصصی بررسی می‌شود، بوده و در نهایت با تجویز دارو، بهترین انتخاب برای شما انجام خواهد شد. همچنین مصرف مواد طبیعی خانگی نیز این فرایند را تسریع می‌کند.

درمان زخم معده با طب سنتی

علاوه بر مواردی که به عنوان درمان خانگی زخم معده عنوان شد، برای کنترل ترشح اسید معده، استفاده از طب سنتی و طب سوزنی نیز توصیه می‌شود. طب سوزنی می‌تواند طبع بدن را اصلاح و اسید معده را کاهش دهد. همچنین مصرف روغن‌های گیاهی معروف مانند زیتون و بادام شیرین پس از غذا هم می‌تواند روی کنترل ترشح اسید معده موثر باشد و بتواند روند درمان زخم معده را بهبود بخشد.

همچنین نوشیدن چای های گیاهی خاص که در طب سنتی توصیه شده اند، تاثیر زیادی در بهبود درد و التهاب این بیماری و باد معده زیاد دارد. چای بابونه و چای نعنا که با دم کردن برگ های نعنا تهیه می شود در درمان زخم معده و کاهش علائم دردناک و نا مطلوب آب بسیار مفید است.

درمان قطعی زخم معده از واقعیت تا دروغ

اغلب بیمارانی که با مشکلات معده و دستگاه گوارش دست و پنجه نرم می‌کنند، به دنبال روش‌های قطعی درمان می‌گردند. در واقع برای درمان قطعی زخم معده، باید الگوی زندگی خود را تغییر داده و از استرس، اضطراب، خشم و عصبانیت دوری کنید. همچنین، مصرف قلیان، توتون، تنباکو، سیگار و الکل نیز باید به طور کامل از زندگی شما حذف شود. در مقابل استفاده از مواد غذایی مناسب و مصرف داروهای زخم معده به گونه‌ای که پزشک تجویز کرده بیشترین تاثیر را در درمان قطعی زخم معده دارد. تنها با رعایت این نکات، زخم معده می‌تواند با درصد شانس بالایی به طور قطعی درمان شود.

درمان زخم معده چقدر طول میکشد؟

مدت زمان درمان قطعی زخم معده در شرایط مختلف متفاوت است. نوع و اندازه زخم، وضعیتی که بیمار دارد و روش درمانی که پزشک برای او انتخاب می‌کند، همگی در طول روند درمان موثر هستند. اگر زخم، کوچک و سطحی باشد، گاهی تنها با چند هفته مصرف دارو و رعایت نکاتی ساده این مشکل برطرف خواهد شد، اما زخم‌های بزرگتر نیاز به زمان بیشتری برای درمان دارند. در حالت کلی، درمان قطعی زخم معده به عنوان یک فرایند بهبود طولانی مدت در نظر گرفته می‌شود و برای تسریع این فرایند از داروها، تغییر رژیم غذایی و سبک مناسب استفاده می‌شود. استفاداز پگ معده در این مورد میتواند کارآمد باشد.

تشخیص زخم معده

تشخیص زخم معده با بررسی علائم، معاینه فیزیکی و انجام آزمایش‌های مختلف صورت می‌گیرد. برخی از آزمایش‌های رایج برای تشخیص زخم معده عبارتند از:

• آزمایش خون: این آزمایش می‌تواند وجود عفونت هلیکوباکترپیلوری را که یکی از شایع‌ترین علل زخم معده است، بررسی کند.
• آزمایش مدفوع: این آزمایش نیز می‌تواند وجود هلیکوباکترپیلوری را در مدفوع بررسی کند.
• آندوسکوپی: در این روش، یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر با دوربین به داخل معده و اثنی عشر فرستاده می‌شود تا پزشک بتواند داخل این اندام‌ها را به طور مستقیم مشاهده کند.

برای زخم معده چی بخوریم؟

روش‌های مختلفی برای درمان قطعی زخم معده وجود دارد که اولین گزینه پیش روی هر بیمار رعایت یک رژیم غذایی مناسب است. مصرف خوراکی‌های نرم و پخته شده، محصولات لبنی کم چرب و سفیده تخم مرغ به عنوان منابع پروتئین، مصرف سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات با فیبر بالا و در مقابل خودداری از مصرف چربی‌ها، نوشیدنی‌های گازدار، قهوه، تنقلات و شکلات جزو نکات مهمی است که در رژیم غذایی باید به آن توجه شود تا روند درمان سریع‌تر پیش رود.

برای آنکه پروسه درمان زخم معده را تسریع کرد، می‌توان با مشورت پزشک درمان‌های خانگی را هم در کنار مصرف داروها به کار برد. در ادامه به معرفی موثرترین مواد خوراکی خواهیم پرداخت که در برطرف کردن این مشکل موثر هستند مانند:

• عسل: عسل اولین گزینه پیشنهادی برای درمان خانگی است که با وجود بیش از 200 عنصر شامل پلی‌فنول‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها، خواص ضدباکتری قوی دارد. مصرف عسل می‌تواند رشد باکتری‌های هلیکوباکتر در معده را مهار کرده و تاثیر بسیار خوبی را روی بهبود زخم‌ها داشته باشد.
• فلانوئیددارها: فلاونوئیدها، ترکیباتی هستند که در میوه‌ها و سبزیجات مختلف مثل سویا، حبوبات، انگور قرمز، کلم پیچ، کلم بروکلی، سیب، زیتون و توت‌ها وجود دارد. فلاونوئیدها از سلول‌های پوشش داخلی معده در برابر هلیکوباکترها دفاع کرده و باعث بهبود سریع زخم معده خواهند شد. برای آنکه بتوانید این ترکیبات را وارد بدن خود کنید، باید رژیم غذایی مناسبی داشته یا از مکمل‌ها استفاده کنید.
• پروبیوتیک‌دارها: پروبیوتیک‌ها، باکتری‌ها و مخمرهای زنده‌ای هستند که میکروارگانیسم‌های سالم و مفید را وارد دستگاه‌ گوارش شما می‌کنند. مواد غذایی حاوی پروبیوتیک عبارتند از: دوغ، ماست و پنیر که اغلب تخمیر شده هستند. اگر نیاز دارید، می‌توانید پروبیوتیک‌ها را در قالب مکمل‌ها نیز مصرف کنید.
• آلوئه ورا: آلوئه ورا گیاهی است که همه ما در صنعت آرایشی، دارویی و غذایی نام آن را شنیده‌ایم. مصرف آلوئه ورا در 6 هفته باعث می‌شود تا اسید معده تولید شده در افرادی که دچار زخم معده هستند، کم شده و اثر درمانی داشته باشد. این ماده به قدری تاثیرگذار است که تاثیر آن را شبیه به داروی ضد زخم امپرازول می‌دانند.
• موز سبز: مصرف موز نارس نیز می‌تواند تأثیر مثبتی را روی زخم معده داشته باشد. این میوه حاوی مقدار زیادی ترکیب فلاونوئیدی به نام لوکوسیانیدین بوده و باعث می‌شود مخاط معده بیشتر و میزان اسیدیته کمتر شود. در نتیجه این فرایند علائم زخم معده تسکین داده خواهد شد.
• آب کلم: روش دیگر درمان زخم معده در منزل، استفاده از آب کلم است. این ماده خوراکی مقدار زیادی ویتامین سی داشته و به درمان عفونت هلیکوباکتر کمک می‌کند.

• شیرین بیان: ریشه شیرین بیان یکی دیگر از مواد خوراکی گیاهی است که برای پیشگیری و درمان زخم معده به کار می‌رود. زمانی که این ماده به معده می‌رسد، تولید مخاط را تحریک کرده و باعث می‌شود تا پوشش معده حفظ شود. همچنین از رشد هلیکوباکتر در معده نیز جلوگیری خواهد کرد.
• زردچوبه: کورکومین یک ماده فعال در زردچوبه است که به بهبود عملکرد عروق خونی و کاهش التهاب و خطر بیماری‌های قلبی کمک می‌کند. مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که زردچوبه می‌تواند زخم معده را بهبود بخشیده و از عفونت هلیکوباکتر پیلوری جلوگیری کند.
• کندر: کندر، به عنوان داروی قوی ضد زخم عمل کرده و علائم زخم گوارشی را کاهش می‌دهد. همچنین، فعالیت ضد باکتریایی داشته و باعث می‌شود هلیکوباکتر پیلوری از بین برود.
• بابونه: گل بابونه و چای بابونه برای درمان اضطراب جزئی، اسپاسم روده و التهاب استفاده می‌شود. عصاره بابونه خواص ضد زخم هم دارد و بنابراین باعث می‌شود دوره درمان زخم معده کمتر شود.
• زنجبیل: زنجبیل نیز روی درمان زخم قطعی معده و بیماری‌های گوارشی مانند یبوست، نفخ و ورم معده موثر است. عصاره زنجبیل می‌تواند به درمان زخم معده هلیکوباکتری و جلوگیری از زخم‌های گوارشی ناشی از NSAID‌ها کمک کند.
• سیر: سیر با خواص ضد میکروبی و ضد باکتریایی، درمان هلیکوباکتر پیلوری را تسهیل می‌بخشد. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف عصاره سیر می‌تواند زخم‌های معده و اثنی عشر را درمان کرده و البته از ایجاد آنها نیز جلوگیری کند.

ارتباط زخم معده و سرطان معده

برخلاف تصور رایج، زخم معده به طور مستقیم منجر به سرطان معده نمی‌شود. با این حال، در برخی موارد، زخم‌های معده که به طور مزمن و بدون درمان رها می‌شوند، می‌توانند زمینه را برای ایجاد تغییرات در بافت معده فراهم کنند و در نهایت به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند. به همین دلیل، زخم معده را می‌توان به عنوان یکی از عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به سرطان معده در نظر گرفت. تبدیل زخم معده به سرطان معده فرآیندی تدریجی و پیچیده است که به طور ناگهانی رخ نمی‌دهد. این اتفاق معمولاً نیازمند سال‌ها عدم درمان و التهاب مزمن در بافت معده است.

افرادی که سابقه زخم معده دارند، به خصوص اگر زخم معده آنها به طور مکرر عود می‌کند یا به درمان مقاوم است، باید به طور منظم تحت معاینات پزشکی قرار بگیرند. در این معاینات، پزشک با استفاده از روش‌هایی مانند آندوسکوپی، می‌تواند به طور دقیق وضعیت بافت معده را بررسی کرده و در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری، اقدامات لازم را برای پیشگیری از سرطان معده انجام دهد. البته معده درد عصبی، در بیشتر مواقع علت اصلی معده درد ها است که با معاینات پزشکی مشخص می شود.

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان سابقه زخم معده دارید و نگران ابتلا به سرطان معده هستید، مشورت با پزشک متخصص بهترین راه حل است. پزشک با بررسی سابقه پزشکی، انجام معاینات فیزیکی و در صورت نیاز، تجویز آزمایشات، می‌تواند به شما در تعیین خطر ابتلا به سرطان معده و ارائه راهنمایی‌های لازم برای پیشگیری یا تشخیص زودهنگام آن کمک کند.

پیشگیری از زخم معده

زخم معده، عارضه‌ای دردناک است که می‌تواند زندگی روزمره فرد را تحت‌الشعاع قرار دهد. با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه ساده، می‌توان از بروز این مشکل گوارشی و عوارض ناشی از آن جلوگیری کرد. در ادامه، به چند راهکار اساسی در این زمینه اشاره می‌شود:

پرهیز از محرک‌ها

شاید بتوان گفت که پرهیز از محرک ها حتی از خورد موارد مفید نیز واجب تر است. زخم معده بسیار کند درمان می شود پس بهترین و عاقلانه ترین کار دوری از محرک های زخم معده است.

• استعمال دخانیات: دود سیگار به طور مستقیم به لایه داخلی معده آسیب می‌رساند و خطر ابتلا به زخم را افزایش می‌دهد. ترک سیگار، گامی اساسی در جهت حفظ سلامت دستگاه گوارش است.
• مصرف بی‌رویه داروها: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن، در صورت مصرف طولانی‌مدت، می‌توانند سبب تحریک معده و ایجاد زخم شوند. مصرف این داروها باید با تجویز پزشک و تحت نظارت وی صورت گیرد.
• کافئین و الکل: نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه، چای و نوشابه‌های گازدار و همچنین الکل، ترشح اسید معده را افزایش می‌دهند و می‌توانند برای افراد مبتلا به زخم معده یا مستعد ابتلا به آن، مضر باشند.

اصلاح عادات غذایی

این مورد بیشتر برای افرادی توصیه می شود که به نحوی در معرض خطر بروز زخم معده هستند. افرادی که سابقه ژنتیکی دارند، به هر دلیلی مجبور به خوردن قرص ها و کپسول های سنگین هستن، قبلا دچار عفونت هلیکو باکتر پیلوری شده اند و مداوا شده اند و… در غیر اینصورت اصلاح عادات غذایی تنها به قصد جلوگیری از زخم معده برای دیگر افراد در اولویت قرار ندارد

• رژیم غذایی متعادل: مصرف منظم وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌های سالم، به حفظ تعادل اسید معده و جلوگیری از تحریک آن کمک می‌کند.
• غذاهای ممنوعه: از مصرف غذاهای تند، چرب، سرخ‌کردنی و پرادویه که معده را تحریک می‌کنند، خودداری کنید.
• مصرف غذا قبل از خواب: وعده غذایی سبک قبل از خواب، از خالی ماندن معده در طول شب و ترشح بیش از حد اسید جلوگیری می‌کند.

سایر اقدامات پیشگیرانه

موارد زیر می توانند در پیشگیری از زخم معده موثر باشند:

• مدیریت استرس: استرس یکی از عوامل تشدیدکننده زخم معده است. یوگا، مدیتیشن و ورزش‌های تنفسی می‌توانند به کنترل استرس و اضطراب کمک کنند.
• کنترل وزن: اضافه وزن و چاقی می‌توانند فشار روی معده را افزایش داده و خطر ابتلا به زخم را بالا ببرند. حفظ وزن ایده‌آل با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، از عوامل پیشگیری‌کننده مهم است.
• مصرف آنتی‌بیوتیک: در صورت ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری، باکتری عامل اصلی زخم معده، مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک، ضروری است.

هر آنچه که درباره زخم معده بیان شد…

در این مطلب به طور کامل در مورد روش‌های درمان زخم معده و هر آنچه که باید در مورد آن بدانیم، صحبت کردیم. این مشکل در صورت عدم درمان ممکن است بیماری‌های جدی مانند سرطان معده را به همراه داشته باشد، بنابراین باید در صورت مشاهده علائم سریعا روند درمان را آغاز کنید. اگر شما یا اطرافیانتان هم با این بیماری روبه‌رو بوده یا هستید، تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول

آیا روشی برای بهبود زخم معده عصبی آن وجود دارد؟

برای درمان زخم معده عصبی، باید استرس و تنش عضلات معده را کنترل کرد. استفاده از تکنیک‌های روان درمانی، مدیتیشن، ورزش منظم و تمرینات تنفسی می‌تواند در کنترل استرس موثر بوده و باعث بهبود زخم معده شوند.

اگر زخم معده درمان نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟

برخی از عوارض احتمالی عدم درمان زخم‌های معده عبارتند از: خونریزی زخم معده، شکل‌گیری زخم‌های عمیق در معده، عفونت معده ناشی از تجمع باکتری یا ترشحات زخمی و انسداد مجرای غذایی و عدم انتقال صحیح غذا از معده به روده که بسیار آزاردهنده خواهند بود.

چه غذاهایی برای زخم معده مضر است؟

غذاهای پرادویه، تند، نوشابه و وعده های غذایی سنگین که برای هضم به معده فشار می‌آورند برای افرادی که مبتلا به زخم معده هستند، مضر بوده و باعث درد و سوزش خواهد شد.

آیا امکان بازگشت زخم معده پس از درمان وجود دارد؟

بله. باید از عواملی که باعث عود دوباره بیماری می‌شوند، پرهیز کنید. مانند داشتن تغذیه نامناسب، پرخوری، اضطراب، سیگار کشیدن، مصرف نوشابه، فست فود.

درمان زخم معده چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان درمان این بیماری بر اساس نوع و اندازه زخم، وضعیت عمومی بیمار و روش انتخابی درمان متفاوت است.