مثانه بیش فعال overactive bladder یک بیماری نسبتا شایع است که به دلایل مختلفی بروز می کند و اما خوشبختانه برای درمان آن روش های متفاوتی در درسترس است که می تواند به افراد در کاهش علائم کمک کند.
مثانه اندامی است که ادرار را از کلیه ها جمع می کند و در هنگام پر شدن آن را دفع می کند. اگر مثانه بیش از حد فعال باشد ، فرد نمی تواند زمان دفع ادرار و تعداد دفعات ادرار در روز را کنترل کند.
این وضعیت زمانی اتفاق می افتد که مثانه فرد به طور مکرر یا بدون دلیل فشرده شود. در نتیجه ، فرد ممکن است مجبور شود نسبت به دیگران بیشتر از دستشویی استفاده کند یا دچار نشت ادرار گردد.
این وضعیت معمولاً نتیجه مشکل در ارتباطات بین مغز و مثانه است. مغز به مثانه علامت می دهد که زمان فشردگی و خالی شدن است ، اما مثانه هنوز از ادرار پر نیست. در نتیجه ، مثانه شروع به منقبض شدن می کند. این امر باعث تمایل شدید به دفع ادرار می شود.
علائم مثانه بیش فعال
مثانه بیش فعال باعث ایجاد مجموعه ای از علائم می شود که همگی می توانند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارند.
نمونه هایی از این علائم عبارتند از:
تکرر ادرار: فرد بیش از هشت بار در روز ادرار می کند.
شب ادراری: فرد نمی تواند شب را بدون یک یا دوبار بیدار شدن برای ادرار کردن بگذراند .
فوریت در دفع ادرار: فرد به صورت ناگهانی و غیرقابل کنترل مجبور می شود که ادرار کند.
بی اختیاری فوری: فرد در هنگام تمایل به دفع ادرار ممکن است بی اختیار ادرار کند.
یک فرد دارای مثانه بیش فعال ممکن است اغلب احساس کند که نمی تواند مثانه خود را کاملا تخلیه کند. این افراد ممکن است از توالت استفاده کنند و پس از مدت کوتاهی احساس کنند که باید دوباره به آنجا برگردند.
پزشکان مثانه بیش فعال را بر اساس علائم خود به دو نوع تقسیم می کنند. نوع اول مثانه بیش فعال ، خشک است. طبق گزارشات محققان، تخمین زده می شود که دو سوم افراد دارای مثانه بیش فعال از نوع خشک هستند.
نوع دوم مثانه بیش فعال مرطوب است . فرد مبتلا به این بیماری دچار مثانه ای که به صورت مداوم ادرار از آن خارج می شود. کسانی که مثانه بیش فعال خشک دارند ،علائم نشتی ادرار ندارند.
عوامل زمینه ای خطر ساز:
برخی از بیماران ممکن است علائم مثانه بیش فعال خود را به عنوان بخشی طبیعی از روند پیر شدن در نظر بگیرند. . با این حال ، پیری تنها عامل خطراز زمینه ای نیست که می تواند خطر ابتلا به مثانه بیش فعال را در فرد افزایش دهد.
سایر عوامل خطر ساز زمینه ای عبارتند از:
آسیب عصبی به دلیل سابقه جراحی
ضربه به قسمت فوقانی بدن یا لگن که به مثانه آسیب رسانده باشد
داشتن بیماری معروف به هیدروسفالی با فشار طبیعی
داشتن عفونت ادراری
سابقه سرطان مثانه یا پروستات
سابقه سنگ مثانه
سابقه شرایطی که بر عملکرد عصبی تأثیر می گذارد ، مانند مولتیپل اسکلروزیس ، بیماری پارکینسون ، یا سکته مغزی
یائسگی
داشتن یک رژیم غذایی حاوی غذاهایی که مثانه را “تحریک پذیر تر” کرده و یا ممکن است بیش از حد آن را فعال نماید
نمونه هایی از انواع غذاهایی که می توانند مثانه را بیش از حد فعال کنند ، شامل کافئین ، الکل و غذاهای پرادویه است.
ممکن است یک پزشک نتواند بگوید چرا شخصی علائم مثانه بیش فعال را تجربه می کند. به نظر می رسد علائم به صورت خود به خودی رخ می دهد.
پیشنهاد مطالعه: عفونت مجاری ادراری : علل ، علایم ،روش های پیشگیری و درمان
چه موقع برای مثانه بیش فعال به پزشک مراجعه کنیم
اگرچه تصور نمی شود که مثانه بیش فعال بیش از حد یک وضعیت تهدید کننده زندگی باشد ، این وضعیت می تواند کیفیت زندگی فرد را بسیار تحت تأثیر قرار دهد. بسیاری از درمان ها برای کاهش علائم هستند.
نمونه هایی از علایمی که فرد باید به دنبال درمان مثانه بیش فعال باشد ، شامل موارد زیر است:
فرد نمی تواند در طول شب بدون بیدار شدن از خواب برای رفتن به دستشویی باشد
فرد بیش از هشت بار در روز از دستشویی استفاده می کند
فرد مرتباً دچار ادرار ناگهانی می شود و بندرت میتواند خود را به موقع به دستشویی برساند
فرد به طور مرتب نشت ادرار را تجربه می کند
ممکن است شخص گاهی این علائم را تجربه کند و درعین حال به ابتلا به این بیماری پی نبرد. ابزارهای مختلفی وجود دارد که می تواند به ارزیابی احتمال وجود علائم مربوط به بیش فعالی مثانه کمک کند.
نمونه هایی از این روشها عبارتند از:
– یک فرم آنلاین در مورد علائم و شدت مثانه بیش فعال ، که توسط انجمن اورولوژی آمریکا ارائه می شود.
– یک “دفتر یادداشت مثانه” که فرد می تواند لیست غذاها و نوشیدنی هایی که مصرف می کند به علاوه هر چند وقت رفتن به دستشویی و علائمی مانند فوریت ادرار و بی اختیاری را ثبت نماید
– برنامه های تلفن های هوشمند ، که شخص می تواند آنها را نصب کند و به آنها کمک می کند تا با پیگیری میزان نوشیدن ، تعداد رفتن به دستشویی و نشت ادرار ، یک دفترچه یادداشت مثانه داشته باشند.
استفاده از این روشها می تواند به شناسایی علائم بیمار کمک کند و گاهی به تشخیص علائم نگران کننده بیماری کمک نماید.
درمان با اصلاح سبک زندگی
محققان اثبات نموده اند که برخی از غذاها و نوشیدنی ها در تحریک مثانه بیش فعال نقش دارند. در نتیجه ، ایجاد تغییر در سبک زندگی می تواند به فرد کمک کند احتمال بروز علائم مثانه بیش فعال را کاهش دهد.
محدود کردن مصرف الکل و کافئین و همچنین قطع مصرف سیگار ممکن است در این موضوع تاثیر گذار باشد.
نمونه هایی از محدودیتهای سبک زندگی موثر بر مثانه بیش فعال عبارتند از:
محدود کردن مصرف کافئین و الکل ، که می تواند مثانه را تحریک کند.
حفظ وزن سالم. اضافه وزن می تواند فشار زیادی به مثانه فرد وارد کند.
افزایش مصرف فیبر ، که می تواند خطر یبوست و احتمال فعالیت بیش از حد مثانه را کاهش دهد.
تنظیم میزان مصرف مایعات به گونه ای که فرد مایعات را در شب ننوشد. این امر به کاهش احتمال بیدار شدن شبانه و نیاز به دفع ادرار کمک می کند.
قطع سیگار ، زیرا سیگار می تواند برای مثانه تحریک کننده باشد.
درمان مثانه بیش فعال:
پزشک می تواند بسیاری از روش های درمانی برای مثانه بیش فعال ، از جمله داروها ، تغییرات رژیم غذایی و فیزیوتراپی را توصیه کند. به ندرت ، یک پزشک ممکن است اقدامات تهاجمی بیشتری را برای درمان این بیماری توصیه کند.
پزشکان می توانند برای درمان مثانه بیش فعال ، تعدادی دارو تجویز کنند. این داروها معمولاً به عنوان ضد اسپاسم یا آنتی کولینرژیک شناخته می شوند. این داروها باعث کاهش اسپاسم عضلات ، مانند اسپاسم در مثانه می شوند.
نمونه هایی از این داروها عبارتند از:
اکسی بوتینین (دیتروپان)
سولفیناسین (Vesicare)
تولترودین (دیترول)
تروسپیم (سنتور)
این داروها ممکن است عوارض جانبی مانند خشکی دهان و یبوست داشته باشند .
درمان های تمرینی :
تعدادی از روشهای درمانی تمرینی برای کاهش بیش فعالی مثانه وجود دارد. یک مثال تمرین تقویت مثانه است. در این روش فرد با تأخیر در تخلیه ، عضلات مثانه را تقویت می کند. آموزش تقویت مثانه فقط باید با مشاوره و راهنمایی پزشک انجام شود.
تمرینات کف لگن و تمرینات وزنه ای واژن نیز روش های درمانی است که برای تقویت عضلات مثانه استفاده می شود.
رویکردهای تهاجمی تر
پزشکان از تزریق سم بوتولینوم (مانند BOTOX) برای کاهش اسپاسم عضلانی مثانه استفاده می کنند. با این حال ، این روش ممکن است پس از چند ماه با از بین رفتن سم ، به تزریق بیشتر نیاز داشته باشد.
اگر مثانه بیش فعال فرد به داروها ، درمان یا سایر درمان های غیر تهاجمی پاسخ ندهد ، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
یک نمونه از روشهای جراحی کاشت یک محرک عصب خاجی است. این محرک می تواند به کنترل تکانه های عصبی مثانه کمک کرده و باعث کم تحرکی عضلات شود.
گزینه دیگر روشی است که تحت عنوان سیتوپلاستی تقویت کننده شناخته می شود. این روش شامل جایگزینی قسمتهایی از مثانه فرد با بافت روده است. در نتیجه ، مثانه فرد بهتر قادر به تحمل حجم بیشتری از ادرار است.
پیشنهاد مطالعه: عفونت ادراری در کودکان
مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال ها تجربه ارزشمند در ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد به صورت شبانه روزی به همشهریان گرامی ارائه خدمت نماید. کادر متخصص و آموزش دیده این مرکز در قالب پرستار کودک ، پرستار سالمند و پرستار بیمار با اندوختن تجارب ارزشمند در طی سال ها خدمت رسانی همواره آماده حضور در کنار شما عزیزان می باشد.
