خشکی چشم در سالمندان Dry eyes in seniors نوعی بیماری شایع در دوران سالمندی است که بسیاری از افراد سالمند از آن رنج می برند. خشکی چشم به دلیل نوعی سندرم به نام سیکا اتفاق می افتد که در طی آن ، میزان مایعات اطراف قرنیه و ملتحمه در چشم ها کاهش یافته و علائم ناخوشایند و دردناکی در چشم بروز می نماید. به خصوص در افراد سالمند این علایم شدت بیشتری می یابد.
دو دلیل اصلی خشکی چشم در سالمندان :
در چشم هایی که در سلامت کامل هستند ، ترکیبات خاص اشکی وجود دارند که به صورت مداوم چشم ها را مرطوب نگه میدارند . پایین ترین لایه مخاط چشم مستقیماً روی قرنیه و ملتحمه قرار می گیرد و تضمین کننده مرطوب ماندن این قسمت از چشم می باشد. لایه میانی ، مایعی است که حاوی مواد مغذی و آنتی ژن ها می باشد. بنابراین به دلیل وجوداین لایه ، قرنیه تغذیه شده و چشم از میکروب ها محافظت می شود.
لایه فوقانی ، به اصطلاح لایه لیپیدی است که حاوی نوعی روغن است و مانع تبخیر مایعات داخل چشم می شود. با افزایش سن ، این سیستم لایه بندی و محافظ اغلب تعادل خود را از دست داده و عملکرد آن تضعیف می گردد.
دو دلیل عمده ای که باعث بروز بیماری خشکی چشم می گردد ، یکی این که ترکیب مایعات موجود در اشک تغییر می نماید. این مسئله در هنگامی مشکل ساز می گردد که لایه لیپیدی و مایع اشکی حاوی چربی بسیار کمی باشد ، زیرا اشک در اثر عدم وجود یک لایه چربی تثبیت کننده به سرعت تبخیر می شود. حالت دوم اتفاقی متضاد در چشم می افتد : چشم ها اشک آلود و پرآب می شوند اما سالمند هنوز احساس خشكی می نماید.
از طرف دیگر ، این مشکل می تواند ناشی از تغییر در حجم مایع اشکی تولید شده در چشم باشد. مقدار اشک داخل چشم می تواند در نتیجه بیماری های مختلف کاهش یابد و حجم مایعات بدن به حدی کاهش می یابد که دیگر برای مرطوب نگه داشتن چشم ها مایعات وجود ندارد.
علل عمده کاهش تولید اشک شامل موارد زیر است
- افزایش سن
- برخی از بیماری ها از جمله دیابت ، آرتریت روماتوئید ، لوپوس ، اسکلرودرما ، سندرم سوژرن ، اختلالات تیروئید و کمبود ویتامین
- داروهای خاصی از جمله آنتی هیستامین ها ، ضد احتقانات ، جایگزینی هورمون درمانی ، داروهای ضد افسردگی و داروهای فشار خون بالا ، آکنه ، داروهای ضد بارداری و بیماری پارکینسون
- جراحی لیزر چشم ، اگرچه علائم خشکی چشم مربوط به این روش معمولاً موقتی است
- آسیب غده اشکی در اثر التهاب یا پرتودرمانی
چرا چشم سالمندان خشک می شود:
در دوران سالمندی، هر دو علت خشکی چشم معمولاً در کنار هم ظاهر می شوند: تولید اشک با افزایش سن کاهش می یابد و ترکیب مایعات اشکی نیز تغییر می کند. درجه شدت خشکی چشم با افزایش سن افزایش می یابد و علت آن بیماری های خاصی است که سالمندان از آن رنج می برند که باعث ایجاد خشکی در چشم می شود.
این بیماریها ممکن است شامل دیابت یا روماتیسم گردد . همچنین زنان در دوران یائسگی نیز به دلیل تغییرات هورمونی بیشتر از خشکی چشم رنج می برند. همچنین در اثر تحریکات محیطی مانند قرار گرفتن در هواپیما ، در یک اتاق با تهویه مطبوع ، هنگام دوچرخه سواری یا پس از چند ساعت نگاه کردن به صفحه رایانه ممکن است خشکی چشم شدت یابد و باعث درد و ناراحتی سالمند گردد.
علائم بیماری خشکی چشم در سالمندان
علائم و نشانه هایی که معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می دهد شامل موارد زیر است
- احساس سوزش ، درد یا خراش در چشمان
- جمع شدن مخاط داخل یا اطراف چشم
- حساسیت به نور
- قرمزی چشم
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- مشکل در استفاده از لنزهای تماسی
- مشکل در رانندگی در شب
- چشمان اشک الود و ابدار ، که واکنش بدن به تحریکات خشکی چشم است
- تاری دید یا خستگی چشم
آیا خشکی چشم برای سالمند خطرناک است؟
بیماری خشکی چشم ها را نباید دست کم گرفت زیرا ممکن است به دلیل از بین رفتن لایه محافظ چشم اتفاق افتاده باشد و در این شرایط چشم در معرض تحریک مداوم قرار دارد. علاوه بر این ، در این وضعیت چشم ها به میزان قابل توجهی مستعد ابتلا به عفونت هستند زیرا دفاع در برابر پاتوژن ها تضعیف می شود.
اگر چشم در مدت زمان طولانی بطور دائمی خشک شود ، می تواند آسیب بزرگی به سطح قرنیه وارد شود و در نتیجه زخمی در سطح قرنیه ایجاد می گردد که باعث کاهش بینایی چشم می شود.
درمان خشکی چشم :
به همین دلیل ، درمان خشکی چشم بسیار مهم است. سالمندان لازم است از طریق مشورت با چشم پزشک علت خشکی چشم را پیدا نموده و یک دوره درمانی را آغاز نمایند. اگر علائم خشکی چشم از جمله چشم های قرمز ، تحریک شده ، خسته یا دردناک داشتید لازم است به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک شما می تواند برای مشخص ساختن آنچه باعث ایجاد درد در چشم شما می شود درمان مناسبی را برای آن به کار گیرد.
روش های مراقبت از سالمندان مبتلا به خشکی چشم:
با توصیه های زیر می توانید علائم خشکی چشم را بهبود بخشید:
- مقدار زیادی (آب یا چای) بنوشید. به این ترتیب ، چشمان شما نیز از درون مرطوب خواهد شد.
- اطمینان حاصل کنید که رطوبت هوا در محل زندگی سالمند زیاد است ، به عنوان مثال با قرار دادن ظروف روی بخار و استفاده از بخور مرطوب در خانه
- سعی کنید فشار روی چشمان خود را کاهش دهید. در هنگام کارکردن با کامپیوترنور آن را کاهش داده و میزان کتاب خواندن و تماشای تلویزیون را کاهش دهید.
- مصرف منظم برخی داروهای خاص باعث خشکی چشم می شود. مسدود کننده های بتا برای فشار خون بالا یا آنتی هیستامین ها برای آلرژی ، دو نمونه از داروهایی هستند که باعث بروز این مشکل می گردند لازم است با پزشک خود صحبت کنید و ممکن است که تغییر یکی از داروهای شما باعث بهتر شدن وضعیت خشکی چشم گردد.
- سیگار کشیدن را متوقف کرده و از دود سیگار خودداری کنید. اگر سیگار می کشید ، از پزشک خود برای تهیه یک راهکار ترک سیگار که احتمالاً برای شما مفید است ، کمک بگیرید. اگر اطرافیان شما از سیگار استفاده می نماید ، از افراد سگاری دوری کنید.زیرا دود می تواند علائم خشکی چشم را بدتر کند.
- استفاده از عینک آفتابی یا عینک های محافظ دیگر برای سالمند ضروری است. برای جلوگیری وزش باد در چشم ها و هوای خشک می توان از سپر های محافظتی خاصی درکناره های عینک استفاده نمود.
دربرخی از سالمندان ، خشکی چشم ها با گذشت زمان بهبود می یابد ،و در برخی دیگر به طور دائم نیاز به استفاده از داروها و درمانهای کمکی نیاز دارند.
- در حین انجام کارهای طولانی استراحت کنید. اگر مشغول خواندن یا انجام کار دیگری هستید که نیاز به تمرکز چشم ها دارد ، به طور منظم به چشم ها استراحت دهید. چند دقیقه چشم خود را ببندید. یا برای چند ثانیه مرتباً چشمک بزنید تا به پخش شدن اشک شما به طور مساوی بر روی چشمانتان کمک کند.
- مرتباً از اشک مصنوعی استفاده کنید. اگر خشکی مزمن دارید ، حتی اگر چشمانتان احساس خوبی داشته باشد از این قطره در چشمان خود استفاده نمایید.
همانگونه که بیان گردید خشکی چشم در سالمندان به دلایل مختلفی بروز می نماید و لازم است اقدامات درمانی و مراقبتی به دقت در مورد آنها انجام شود. حضور یک پرستار ماهر در کنار سالمند می تواند تضمین کننده سلامتی او باشد. مرکز پزشکی سلامت اول با کادری ماهر و حرفه ای آماده ارئه خدمات به سالمندان گرامی می باشد.
