کبد مسئول ذخیره بخشی از چربی بدن است اما وقتی میزان این چربی از حد مشخصی فراتر رود، بیماری کبد چرب به وجود می‌آید. این بیماری دارای دو نوع کبد چرب الکلی و کبد چرب غیرالکلی است. اگر فرد در اثر مصرف مداوم نوشیدنی‌های الکلی به این بیماری مبتلا شود، به آن کبد چرب الکلی می‌گویند. بیماری کبد چرب غیرالکلی مربوط به کسانی است که الکل مصرف نمی‌کنند. یکی از سطح‌های بیماری کبد چرب غیر الکلی، کبد چرب گرید 3 است که در این مطلب از موسسه پرستاری سلامت اول قصد داریم تا به معرفی علائم کبد چرب گرید 3، علت، درمان و نکات مراقبت از بیمار کبد چرب بپردازیم.
بیماری کبد چرب گرید 3
بیماری کبد چرب غیرالکلی دارای 4 گرید مختلف است که هر کدام از آن‌ها روش‌های درمان متفاوتی دارند. اگر بخواهیم بدانیم کدام گرید کبد چرب خطرناک است؟ باید گفت تقریبا کبد چرب بیماری خاموشی است که همه نوع آن می‌تواند خطرناک باشد. بیماری کبد چرب گرید 3 که با نام فیبروز کبد هم شناخته میشود از انواع شایع این بیماری است. در این حالت اطراف کبد را چربی زیادی فرا می‌گیرد، تا آنجا که کبد توانایی فعالیت‌های طبیعی خود را از دست داده، ملتهب و زخم میشود. با اختلال فعالیت کبد، سلامت بدن در معرض تهدید قرار می‌گیرد. ممکن است اصلی ترین روش تشخیص آن بی اشتهایی بیمار باشد. در این شرایط نیاز به نگهداری درست و پرستاری در منزل بیمار خواهید داشت زیرا اگر این بیماری درمان نشود ممکن است سرطان یا سیروز کبد رخ دهد.
علائم کبد چرب گرید 3
متاسفانه مراحل اولیه بیماری کبد چرب گرید 3 با علائم خاصی همراه نیست، اما زمانی که بیماری به مرز بحران برسد، علائم آغاز شده و بیماری قابل تشخیص میشود. از این رو توصیه میشود هیچ یک از علائم احتمالی را نادیده نگیرید. نشانه‌های اولیه این بیماری شامل موارد زیر است:
- درد خفیف در سمت راست بالای شکم
- خستگی بیش از حد
- کاهش اشتها
- احساس ضعف
- کاهش وزن بی دلیل
- تهوع و استفراغ
در صورتی که بیماری شدت یابد، فرد علائم شدیدتری را تجربه می‌کند. شایع‌ترین علامت بیماری کبد چرب گرید 3 زرد شدن پوست است اما دیگر علائم آن به شرح زیر هستند:
- زردی چشم
- کبودی یا خونریزی آسان بدن
- تیره شدن ادرار
- تجمع مایع در ساق، مچ و دیگر بخش‌های پا (ادم)
- نفخ شکم ناشی از تجمع مایعات
- خارش شدید پوست
- از دست دادن هوشیاری
- از کار افتادن کلیه‌ها
- افزایش حساسیت دارویی
به نقل از سایت medicalnewstoday :
بیماری کبد چرب درجه 3 به این معنی است که فرد دارای درصد زیادی از چربی در کبد خود است. NAFLD درجه 3 زمانی اتفاق می‌افتد که کبد فرد دارای درصد چربی بیش از 66% منبع مطمئن و التهاب شدید باشد.
چربی بیش از حد مرتبط با درجه 3 خطر پیشرفت بیماری را در فرد افزایش می دهد. در موارد شدید، ممکن است فرد به پیوند کبد نیاز داشته باشد.
علت کبد چرب گرید 3
اکنون این سوال پیش می‌آید که علت کبد چرب گرید 3 چیست؟ اصلی‌ترین دلیل ابتلا به این نوع بیماری تجمع چربی بیش از حد در اطراف این اندام است که در نهایت منجر به فیبروز کبد میشود. البته علل دیگری نیز در ابتلا به بیماری تاثیرگذار بوده و زمینه بیماری را افزایش می‌دهد:
- بیماری کبد چرب الکلی
- هپاتیت ویروسی B و C
- هپاتیت خود ایمنی
- انسداد صفراوی
- اضافه بار آهن
- بیماری سندرم متابولیک
- دیابت نوع دو
- مصرف داروی های خاص
- یکجانشینی و تحرک کم
- اضافه وزن شدید
- کلسترول بالا
- یائسگی در زنان
- میزان بالایی از تری گلیسیرید
- مقاومت به انسولین
- مصرف زیاد الکل
- وراثت
وجود مواردی که در بالا گفته شد، تنها احتمال و ریسک مبتلا شدن به کبد گرید سه را افزایش می‌دهد.
روش تشخیص کبد چرب گرید 3
برای تشخیص کبد چرب گرید سه در ابتدا پزشک سوابق پیشین فرد را بررسی می‌کند. در قدم بعدی معاینات فیزیکی را انجام می‌دهند. اگر احتمال کبد چرب گرید 3 را تشخیص دهد، ممکن است یکسری آزمایشات کلی تر مثل آزمایش عملکرد کبد یا CBC انجام دهید که در ازمایشات اگر آنزیم های کبدی در حال افزایش باشند میتوان انتظار داشت مبتلا به فیبروز کبدی شده‌اید. برخی دیگر از مستندات پزشکی که باید انجام دهید در زیر برایتان آورده شده است:
| الاستوگرافی (MRE) | نشان دادن سفتی یا حالت کشسانی کبد در آزمایش |
| بیوپسی کبد | دقیق ترین و حساس ترین روش برای درجه بندی کبد |
| الاستوگرافی اولتراسوند | نوعی از سونوگرافی برای آزمایش فیبروز کبد |
| سی تی اسکن (CT) شکم و لگن | کبد تیره، زبر و چروکیده تر از حالت نرمال |
| سونوگرافی شکم | بررسی اندازه شکم و رگ های خونی کبد |
| MRI | میزان سطح گستردگی التهاب در کبد |
| آزمایش خون | بررسی فاکتور LDL، HDL و سطح آنزیم کبدی |
همچنین پزشکان بدون نیاز به بیوپسی کبد با استفاده از سیستم‌های امتیازی بدون تهاجمی مثل NAFLD Fibrosis Score می‌توانند میزان درجه فیبروز کبدی را تشخیص دهند. با انجام این آزمایشات میتوان به طور قطع تشخیص کبد چرب غیرالکلی گرید 3 را مطمئن شد.
عوارض کبد چرب گرید سه
همانطور که گفته شد، کبد چرب گرید 3 از تجمیع بیش از حد چربی در سلول های کبدی به وجود می‌آید. از این رو تعداد زیادی از سلول‌های ایمنی بدن برای مقاوت با تجمیع چربی‌ها حمله خواهند کرد و به دلیل کم شدن این سلول ها بافت بدن به صورت تدریجی تخریب خواهد شد. این میزان از آسیب به کبد در آن‌ها اسکار ایجاد خواهد شد که دیگر ترمیم نمی‌شوند. اگر حجم اسکار در کبد زیاد شود عوارض زیادی را در پی خواهد داشت مانند:
- افزایش مواد سمی و عفونتی در بدن
- مسدودشدن رگ ها در کبد و افت جریان خون
- متورم شدن پاها
- اختلال در عملکردهای مغز مثل حافظه، تمرکز و خوابیدن
- نارسایی کبد
- سرطان کبد
- بیماری های قلبی و عروقی
- فشار خون بالا
- افزایش چربی خون
- دیابت نوع 2
- آب‌آوردگی شکم
- اختلال در فعالیت کلی بدن مانند تصفیه خون
- توانایی اندام بدن در بازسازی و از دست دادن عضلات
- بزرگ شدن طحال
- ایجاد لکه های تیره روی پوست
- چاقی
کبد چرب می‌تواند زمینه‌ساز بیماری های غیر قابل برگشتی باشد.
درمان کبد چرب گرید 3
پس از مشاهده علائم بیماری کبد چرب بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام آزمایشات مختلفی همچون سونوگرافی، سی‌تی اسکن شکم و بیوپسی کبد می‌تواند ابتلا به بیماری کبد چرب را بررسی می‌کند. در ادامه، فرایند درمان دارویی آغاز میشود که با توجه به شدت بیماری، داروهای مختلفی تجویز خواهند شد.
از هرگونه خوددرمانی برای درمان کبد چرب گرید 3 بپرهیزید و تنها مطابق دستور پزشک عمل کنید. سریع ترین روش درمان کبد چرب دنبال کردن توصیه‌های پزشک است. البته برخی روش‌های خانگی نیز می‌تواند به فرایند درمان کمک کند. از جمله روش‌های درمان خانگی آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورزش و حفظ تناسب اندام
- مصرف مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان‌ها
- نوشیدن قهوه
- عدم مصرف شکر
- حذف محرک های کبد
از آنجاییکه درمان قطعی پزشکی برای کبد چرب گرید 3 کشف نشده است، بهترین گزینه درمان های خانگی و طبیعی است که میتوان انجام داد. برای اطلاعات بیشتر در ادامه چهار گیاه طبیعی که در درمان کبد چرب گرید سه تاثیر بسزایی دارند را برای شما آورده‌ایم.
- چای سبز: چای سبز با وجود پلی فنول که در خود دارد تاثیر زیادی خواهد داشت
- شیرین بیان: حاوی اثرات ضد التهابی و ضد ویروسی برای جلوگیری از فیبروز کبدی
- گیاه جینسینگ: موثر در ضد التهاب
- گیاه خار مریم: این گیاه به علت داشتن سیلیمارین بسیار مفید است.
رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب گرید 3
رژیم غذای کبدچرب 3 اصولی در فرایند درمان بیماری موثر است و به بیماران توصیه میشود تا حتما مراقب رژیم غذایی خود باشند. در ادامه بایدها و نبایدهای رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب گرید 3 را معرفی کرده‌ایم:
- از نوشیدن الکل جدا خودداری کنید.
- مصرف سبزیجات و میوه‌ها را در رژیم غذایی خود جای دهید.
- غذاهایی مانند ماهی و روغن زیتون استفاده کنید که سرشار از امگا 3 هستند.
- از مصرف قندهای مصنوعی، شیرینی و نان‌های صنعتی دوری کنید.
- غلات، دانه‌ها و آجیل را به رژیم غذایی خود بیافزایید که سرشار از فیبر هستند.
- از فست فود و دیگر غذاهای چرب و پرروغن اجتناب کنید.
- نوشیدنی‌هایی که شیرینی و قند زیادی دارند، از رژیم غذایی خود حذف نمایید.
پاکسازی کبد چرب گرید 3
کبد چرب گرید 3 مرحله سخت و البته خطرناک بیماری است. بی‌توجهی به فرایند درمان در این مرحله بسیار خطرناک خواهد بود. برای پاکسازی و درمان آن توجه به توصیه‌های پزشک بسیار موثر است. در صورتی که به این بیماری مبتلا شدید، از مصرف خودسرانه داروها یا روش‌های درمانی پیشنهاد شده توسط دیگران اجتناب کرده و تنها به دستورات پزشک عمل کنید. داشتن یک رژیم غذایی مناسب در کنار ورزش نیز در فرایند درمان بیماری تاثیرگذار است.
راهکارهای پیشگیری این بیماری
داشتن سبک سالمی از زندگی باعث جلوگیری از ابتلا به کبد چرب گرید سه خواهد شد. و این سبک زندگی سالم را میتوان سه بخش مهم تقسیم کرد:
توجه به وزن
BMI بدن خود که همان شاخص توده بدنی است در حد معمول نگه دارید. کاهش وزن مهم ترین و اصلی ترین علت در چرب شدن کبد است که شما می‌توانید با وجود تغذیه مناسب و رژیم درمانی زیر نظر پزشک به تدریج و اصولی وزن خود را کم کنید و بعد از آن در کنترل وزن خود تمامی اقدامات لازم را انجام دهید.
مصرف مشروبات الکلی
مشروبات الکلی بشدت در کبد چرب و افزایش گرید آن تاثیر زیادی دارد. الکل باعث التهاب شدید و آسیب به سلول های کبدی میشود که اگر از مصرف آن جلوگیری نکنید به راحتی چربی کبد شما به کبد چرب گرید سه تبدیل خواهد شد.
مصرف ویتامین C و E
مصرف زیاد این ویتامین‌ها در پیشگیری از چرب شدن کبد خواهد داشت. زیرا این ویتامین ها خاصیت آنتی‌اکسیدانی که دارند مانع از آسیب به سلول های کبدی میشود. ویتامین E همچنین خاصیت آنتی آپوپتوزی و ضد التهابی نیز دارد که باعث جلوگیری از مرگ سلول ها میشود.
ویتامین E با مصرف بادام، کره بادام زمینی، تخم آفتابگردان، فندوق، پره زردآلو، دانه کاج، کیوی، پاپریکا، شلغم، گوجه فرنگی و کلم بروکلی تامین می‌گردد. و مواد حاوی ویتامین C شامل : پرتغال، فلفل قرمز، کلم، توت، لیمو، جعفری و گوجه فرنگی یافت میشود. بنابراین مصرف میوه، سبزیجات و مغزها را جدی بگیرید و گوشت قرمز و اسیدهای چرب ترانس را کاهش دهید
جمع بندی
در این مطلب به معرفی بیماری کبد چرب گرید 3 پرداختیم و به این سوال پاسخ دادیم که چگونه این نوع از کبد چرب را درمان کنیم؟ گاهی اوقات در شرایطی که بیمار مبتلا به کبد چرب سن بالایی داشته باشد یا به بیماری‌های دیگری نیز مبتلا باشد، مراقبت از این بیماران به پرستار نیاز دارد. البته پیدا کردن یک پرستار مطمئن کار سختی به نظر می‌رسد. شما می‌توانید از موسسه خدمات پرستاری سلامت اول کمک بگیرید تا در زمانی کوتاه پرستار موردنیاز شما را اعزام کنند.
سوالات متداول
1. آیا کبد چرب گرید 3، بیماری خطرناکی است؟
کبد چرب گرید 3 به صورت بالقوه بیماری خطرناکی محسوب میشود، چراکه در این شرایط به مرحله فیبروز کبد رسیده‌ایم و به معنای زنگ خطر درمان بیماری است. میتوان گفت در مرحله بعد، کبد به طور کامل از کار می‌افتد.
2. علائم کبد چرب گرید 3 چیست؟
این بیماری در ابتدا با علائمی همچون خستگی، بی اشتهایی، درد خفیف سمت راست بالای شکم، کاهش وزن و حالت تهوع آغاز میشود. رفته رفته با پیشرفت بیماری علائم شدیدتری مانند زردی پوست و چشم، تیره شدن ادرار، نفخ شکم، ورم پا، خارش پوست و از دست دادن هوشیاری نمایان می‌شوند.
3. رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب گرید 3 چگونه است؟
افراد مبتلا به بیماری کبد چرب گرید 3 باید از مصرف غذاهای فست فود، پرروغن، الکل، قند، شیرینی‌های مصنوعی، نان‌های صنعتی و نوشیدنی‌های شیرین اجتناب کنند. در عوض مصرف روغن زیتون، ماهی، سبزیجات، غلات، دانه‌ها و به طور کلی غذاهای حاوی آنتی اکسیدان و فیبر برای این بیماران مفید است.
4. چگونه کبد چرب گرید 3 را درمان کنیم؟
درمان کبد چرب گرید 3 از طریق مصرف داروهای مختلف و مطابق نظر پزشک انجام میشود. البته برخی روش‌های خانگی مانند مصرف قهوه، عدم مصرف شکر، ورزش و حفظ تناسب اندام برای درمان کبد چرب گرید 3 سودمند خواهد بود.
5. تفاوت گریدهای مختلف در بیماری کبد چرب غیر الکلی چیست؟
تفاوت گریدهای مختلف بیماری کبد چرب در پیشرفت و شدت بیماری و همچنین امید به درمان است. مثلا در کبد چرب گرید 2 نشانه‌های زیادی از بیماری را شاهد نیستیم اما بهبود آن راحت‌تر است. در گرید 4 کبد دیگر از کار افتاده و احتمالا بیمار به پیوند کبد نیاز دارد.
